SlideShare a Scribd company logo
E D I T I E 04 2014 
VAN 
ROTTERDAM RIJNMOND 
Tijd voor Blue Energy 
Maak techniek 
zichtbaar 
‘ Met internet ligt de 
wereld aan je voeten’
Machinefabriek Heijnen BV 
Linschotenstraat 18A 
3044 AW Rotterdam 
Tel: 010-4159201 / 4374575 
Fax: 010-4158312 
Email: heijnen@heijnenbv.nl 
www.heijnenbv.nl 
Wij vervaardigen, bewerken en 
repareren ferro en non-ferro 
machineonderdelen en 
daarnaast kunt u ook bij 
ons terecht voor 
machinereparaties en 
reparatielaswerk voor 
de industrie. 
INNOVATIE IN HR 
Het bieden van nieuwe perspectieven en 
investeren in de loopbaan van uw medewerkers 
id Plein Rotterdam is een innovatieve en oplossingsgerichte 
loopbaanorganisatie. We doen wat werkt, wat inhoud dat we 
op pragmatische wijze onze diensten vormgeven, waarbij we 
werken met resultaatgerichte methoden en werkwijzen. 
Mijnsherenlaan 7a 
3081 GA Rotterdam 
010 - 851 31 60 
www.idPleinRotterdam.nl 
Wat doen wij voor het MKB? 
- Begeleiding bij reorganisaties 
- Verhogen duurzame inzetbaarheid 
- Outplacement en re-integratie 2e spoor 
- Loopbaanontwikkeling 
- Employability 
- InnovatieBanen 
duurzame inzetbaarheid 
loopbaanontwikkeling 
re-integratie 2e spoor 
outplacement 
8QLHNXLW]LFKWLQIRUPHHOHHQJHYRHOHHQEHOHYLQJHQDOWLMGKHWZDWHU 
DDQXZYRHWHQ+HW'HOWD+RWHOGHFRPELQDWLHYDQDQGHUVGDQDQGHUV 
ªQHHQSURIHVVLRQHOHVHUYLFH8ZDDQW]LFKDOVHHQZHUHOGUHL]LJHULQKHW 
VWHHGVZLVVHOHQGHGHFRUYDQYRRUELMYDUHQGHVFKHSHQLQGHZHUHOGKDYHQ 
5RWWHUGDP*HOHJHQDDQGH1LHXZH0DDVEHVFKLNWKHW'HOWD+RWHORYHU 
NDPHUVHQXQLHNH]DOHQ9RRUKHWHWHQHQGULQNHQLVHU1DXWLTXHPHW 
GH%UDVVHULHKHW*UDQGDIªHQGH9LHU:LQGVWUHNHQ 
*HKHHOLQJHULFKWLQHHQHLJHQWLMGVHQQDXWLVFKWKHPDLVGLWHHQDEVROXWH 
DDQUDGHUYRRULHGHUHJHOHJHQKHLG$OOHVNDQLQGH]HXQLHNHORFDWLH 
(UYDDUKHWJHYRHOGHEHOHYLQJHQDOWLMGKHWZDWHUDDQXZYRHWHQ 
'HOWD+RWHOb 
0DDVERXOHYDUGb_$.9ODDUGLQJHQb 
VERGADERING 
BORREL 
FEEST 
TEAMBUILDING 
ORGANISATIE 
LIVE MUZIEK 
DE KROEPOEKFABRIEK 
HUREN? 
DAT KAN! 
FLEXWERKPLEK 
WORKSHOP 
JUBILEUM 
WIJ DENKEN GRAAG MEE! 
Wb_I_0b 
HPDUNGHMRQJ#GHOWDKRWHOQOb_ZZZZGHOWDKRWHOQO WWW.KROEPOEKFABRIEK.NL 
B 
CONGRES 
DIVERSE RUIMTES 
EN PRIJZEN
RONDE TAFEL REPORTAGE REPORTAGE 
LEES VERDER OP PAGINA 10 LEES VERDER OP PAGINA 30 LEES VERDER OP PAGINA 36 
3 Inhoud 
5 Column / Colofon 
6 Nieuws 
17 Wärtsilä Schiedam: Volle kracht weer vooruit 
18 Werkloze jongeren grijpen kans op betaalde 
baan dichtbij huis 
19 FMI Machining 
20 Internetmarketeer Tonny Loorbach: Je komt 
als bedrijf echt niet meer weg zonder social 
mediastrategie’ 
23 Expand Online 
24 Zondervan Techniek 
25 Deltametaal en Metalent 
26 Masterclass E-coaching 
27 De creativiteitsfabriek 
28 Investeren in machines? Een aantal 
juridische tips 
29 Onderwijs, overheid en ondernemers 
bundelen krachten in Vlaardingen 
31 AXS Techniek 
 +RHLQWHJUHHUWXRIÀLQHHQRQOLQHPDUNHWLQJ 
35 Krusing Engineering groeit met zijn 
klanten mee 
39 Baanbrekend werk van Magneto Special Anodes 
41 Bijzondere producten in metaal 
42 Metalas Cleaning Systems 
42 Staalconstructies van Dijkstaal 
43 Vendrig draait op volle toeren 
44 Focus Rotterdam en E-Coaching 
45 Bellboy Lifttechniek 
48 Energieakkoord raakt mkb: last of lust? 
49 Met Marktplaats staat mijn webwinkel op 
een A1-locatie 
50 Simmpl: ‘Het is gaaf om ondernemers te 
kunnen verbazen met innovatie’ 
MAAK TECHNIEK ZICHTBAAR 
Oud-topman van Shell Jeroen van der Veer 
kon het een paar jaar geleden niet genoeg ver-kondigen: 
techniek is spannend. Hij was net 
voorzitter van Platform Bèta Techniek gewor-den, 
onder andere om het nijpend tekort aan 
technisch personeel te bestrijden. Waarom is 
het toch zo lastig om goede technische mensen 
te vinden? En hoe keren we het tij? 
EEN LANGER LEVEN VOOR STAALPRODUCTEN 
Wat de Van Brienenoordbrug in Rotterdam, 
een olietanker in Koeweit, het dak van de 
Amsterdam Arena en het London Eye reuzen-rad 
in Londen gemeen hebben? Het zijn staal-constructies 
die worden getest op kwaliteit en 
zekerheid door MME Group in Ridderkerk. 
GEZOCHT! BEDRIJVEN DIE WILLEN 
VERDIENEN MET DUURZAAM BOUWEN 
De business ligt letterlijk op straat, zegt 
Maurice van der Meer, directeur van het 
Rijnmondinitiatief Marktplaats Duurzaam 
Bouwen. Bedrijven die een duurzame bijdrage 
leveren, kunnen zich via de marktplaats aan-melden 
voor regionale bouwprojecten. 
Inmiddels hebben deelnemers opdrachten in 
onder andere de Vlaardingse wijk Holy en de 
Boerhaavestraat uitgevoerd. 
TIJD VOOR BLUE ENERGY 
Gigawatts aan energie liggen voor het oprapen. Het bedrijf REDstack kan met een installatie ter 
grootte van een halve kolencentrale genoeg voor de hele Rijnmond opwekken. Maar dan zonder 
de uitstoot van CO2 en lozing van zware metalen. 
MET INTERNET LIGT DE WERELD AAN JE VOETEN 
Hij is wellicht uitgegroeid tot de meest bekende online ondernemer van ons land. De 29-jarige 
Ben Woldring introduceerde in 1998, toen hij 13 jaar was, één van de eerste vergelijkingssites op 
internet, namelijk Bellen.com. Inmiddels vergelijkt zijn bedrijf Bencom Group niet alleen prijzen 
van telefoontarieven, maar ook van bijvoorbeeld energie, internet, digitale televisie, breedband 
en hotels. 
LEES VERDER OP PAGINA 8 
LEES VERDER OP PAGINA 46 
PLUS 
COVERINTERVIEW 
EN VERDER... 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 3 
INHOUD
Bij airconditioning denkt u waarschijnlijk direct aan koelen. Met 
een TOSHIBA airconditioning systeem kunt u echter gedurende 
het gehele jaar het perfecte binnenklimaat creëren. Lekker koel 
tijdens warme dagen en comfortabel warm tijdens koude dagen, 
de lucht schoon en gezuiverd. 
TOSHIBA biedt een ruim assortiment technisch hoogwaardige, 
duurzame systemen met zeer hoge rendementen. Binnendelen 
die bijna onzichtbaar én onhoorbaar hun werk doen. Daarnaast 
levert TOSHIBA oplossingen om uw systeem te combineren 
met vloerverwarming, warm tapwater en ventilatie zodat u nog 
IJ½GMtRXIVSQOYRXKEERQIXY[IRIVKMIZIVFVYMO 
Een comfortabel binnenklimaat begint bij de keuze voor het best 
passende systeem voor uw situatie. Bij uw TOSHIBA installateur 
Lemij Klimaat Techniek bent u hiervoor aan het juiste adres. Lemij 
zorgt voor een professionele installatie en gedegen onderhoud, 
zodat u jarenlang verzekerd bent van een perfect binnenklimaat. 
lekker koel, 
aangenaam warm 
HOGE RENDEMENTEN 
ZEER BETROUWBAAR 
FLEXIBELE INSTALLATIE 
Roer 60 
3068 LE Rotterdam 
010 477 5028 
www.lemij.nl 
U vindt ons ook op Facebook: 
Lemij Klimaat Techniek
COLUMN 
DE KLANT ALS UIT TE PERSEN CITROEN 
Een ondernemer met een heren-modezaak 
Hét Ondernemersbelang van Rotterdam 
Rijnmond verschijnt vijf keer per jaar 
Twaalfde jaargang, nummer 3, 2014 
Oplage: 5.000 exemplaren 
Coverfoto 
Pieter Hack, directeur van 
Magneto Special Anodes en 
mede-eigenaar van REDstack 
Foto: Jan Nass 
Uitgever 
Novema Uitgevers BV / Jelte Hut 
Postbus 30, 9860 AA Grootegast 
Weegbree 1, 9861 ES Grootegast 
Telefoon 0594 – 51 03 03 
Fax 0594 – 61 18 63 
info@novema.nl 
www.novema.nl 
Eindredactie 
Erik van Raalte 
Telefoon 0594 - 69 56 14 
e.vanraalte@ondernemersbelang.nl 
Regionale verbinder 
Paul Willems 
Novema Valkenswaard 
Telefoon 040 - 84 50 457 
Fax 040 - 84 36 517 
p.willems@ondernemersbelang.nl 
Website 
www.ondernemersbelang.nl/rotterdam 
Vormgeving 
VDS Vormgeving, Drachten 
Druk 
D+L Printpartner GmbH, Bocholt 
Aan deze uitgave werkten mee 
Gerrit Boer 
Laura de Haan 
Peter van Huijkelom 
Harry Knevelbaard 
Ed Lamme 
Rien Linthout 
Fred Louter 
Jan Nass 
Martin Neyt 
Henk Poker 
Wendy van Schie 
Tekstbureau Vakmaten 
André Vermeulen (column) 
Ruud Voest 
Adreswijzigingen 
Adreswijzigingen, verandering van 
contactpersoon of afmeldingen kunt u 
per mail doorgeven aan Tiny Klunder, 
t.klunder@novema.nl. Vermeld s.v.p. 
ook de editie er bij, die vindt u aan het 
begin van deze colofon. 
ISSN 1875 - 4260 
Niets uit deze uitgave mag worden 
verveelvoudigd en/of overgenomen 
zonder schriftelijke toestemming van 
de uit gever. De uitgever kan niet 
aansprakelijk worden gesteld voor de 
inhoud van de advertenties. 
COLOFON 
in Woerden stond 
240 euro rood op zijn rekening 
courant. Gedurende zes uur. Een nachtelijke, 
automatische afschrijving was hier debet aan, 
de pinbetalingen van de dagomzet werden 
twaalf uur later bijgeboekt. De plaatselijke 
Rabobank sommeerde hem het bedrijfskrediet 
van 20.000 euro onmiddellijk af te lossen. 
De winkelier kon dat niet meteen, doordat 
hij kort daarvoor twee keer een ramkraak 
voor zijn kiezen had gekregen, waarna de 
verzekeraar telkens nieuwe veiligheidseisen 
had gesteld. Daarvoor en voor de inkoop van 
nieuwe voorraad had hij het krediet gebruikt. 
De bank kende geen pardon en eiste het geld 
per direct. De onfortuinlijke ondernemer kreeg 
zes weken de tijd om zijn huis te verkopen. De 
koopwoningenmarkt was net aan het instorten 
doordat de banken de westerse wereld in een 
¿QDQFLsOHFULVLVKDGGHQJHVWRUWYDQQRRLW 
eerder vertoonde weerga. 
Na die zes weken bracht de bank de onverkochte 
woning van de herenmodeman naar de 
veiling, waar – zo bleek later – een besloten 
vennootschap van de Rabobank het huis 
voor een appel en een ei opkocht. Ongeveer 
een half jaar nadien ging het huis tegen de 
marktwaarde weer de deur uit. De bank 
maakte een mooie winst, de ondernemer zat 
privé met een restschuld van 32.000 euro. Zijn 
zaak moest hij sluiten. 
Wekelijks maken banken en ook verzekeraars 
nieuwe slachtoffers in Nederland met 
hun niets ontziende, misselijk makende 
maatschappelijk onverantwoord gedrag. Bij 
het nieuwe meldpunt Mores liggen stapels 
voorbeelden van ondernemers en ook 
particulieren die - op vergelijkbare wijze 
zoals beschreven - gemangeld zijn. Daar 
zitten twee voorbeelden bij van zogenaamd 
chique banken die het vermogen van klanten 
met onverantwoord speculeren hebben 
vergokt en dat proberen toe te dekken met 
geantidateerde documenten voorzien van 
YHUYDOVWHKDQGWHNHQLQJHQYDQKXQµFOLsQWHQ¶ 
De rechtszaken lopen. 
Recent heeft een voormalige topbankier van 
de Rabobank, die zich al tien jaar ergerde aan 
de mateloze geldzucht van zijn collega’s, de 
stichting Mores opgericht waar gedupeerden 
hun verhaal kwijt kunnen. Samen met een 
team van deskundigen beoordeelt hij de 
klachten en spreekt de verantwoordelijken bij 
¿QDQFLsOHLQVWHOOLQJHQHURSDDQ$OVGDWQLHW 
werkt, zoekt hij de publiciteit. Bankiers zijn 
maar voor één ding bang: negatieve publiciteit. 
%LMGHJHULQJVWHULPSHOLQJJULMSWHHQ¿QDQFLsOH 
instelling naar haar machtswapen om ‘de 
klant’ eens even kopje onder te dompelen. 
Banken kunnen zich dit wangedrag 
veroorloven omdat zij weten dat niemand hen 
een strobreed in de weg legt. In 2009 en 2010 
hebben we kunnen zien hoe de toenmalige 
regering ABN Amro en ING met tientallen 
miljarden van de totale ondergang heeft gered. 
Inmiddels compenseren ABN Amro en 
Rabobank de door kabinet en parlement aan 
banden gelegde bonussen van topmanagers 
– het systeem dat feitelijk heeft geleid 
WRWGH¿QDQFLsOHFULVHVVLQGVPHW 
salarisverhogingen van 20 respectievelijk 
13 procent. Omdat die topmanagers het 
zo geweldig doen. Anders gaan ze naar het 
buitenland, luidt dan steevast het hypocriete 
commentaar. Lekker laten gaan, zou ik 
zeggen. « 
André Vermeulen // info@avoor.nl 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 5
KORT NIEUWS 
MEER SAMENWERKING TUSSEN PROMEN EN GEMEENTEN 
Tijdens een bestuursvergadering van Promen is onlangs in goed overleg een 
nieuw bestuur samengesteld. Jean Paul Meuldijk (Capelle a/d IJssel), Rogier 
Tetteroo (Gouda), Martijn Vroom (Waddinxveen) en Jaap Blankenberg 
(Krimpen a/d IJssel) vormen het dagelijks bestuur van Promen met Martijn 
Vroom als voorzitter. Operationeel directeur David van Maanen is per 1 septem-ber 
benoemd tot directeur van de Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn / 
Heuvelrug. Met de invoering van de Participatiewet zal Promen in toenemende 
mate partner worden voor sociale diensten in het toeleiden van mensen met 
afstand tot de arbeidsmarkt naar werk. Ook zal Promen actief worden op het 
terrein van participatie en zorg, in samenwerking met andere instellingen in 
de regio. Promen is een SW-bedrijf dat zich toelegt op het organiseren van 
leerwerkplekken voor mensen met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt. 
INSCHRIJVING CAMPAGNE ‘RIJNMOND GAAT 
VOOR DUURZAAM’ GESTART 
Per 1 augustus is de inschrijving gestart voor de Campagne ‘Rijnmond gaat voor 
Duurzaam’. Aan de campagne kunnen bedrijven (van éénmanszaak tot multina-tional) 
deelnemen die MVO hoog in het vaandel hebben staan en een bijdrage 
willen leveren aan het duurzaam versterken van de regionale economie. 
Doel van de campagne is bedrijven en organisaties die zaken doen in de Regio 
Rijnmond in kaart te brengen, een podium te bieden om samenwerkingsverban-den 
op te zetten en initiatieven te nemen, en de afspraken onder te brengen in 
een Green Deal Duurzaam Rijnmond. In de Regio Rijnmond zijn dagelijks 
duizenden beslissers (ondernemers, directeuren, managers, bestuurders) 
actief die streven naar resultaten op een verantwoorde en duurzame manier. 
Om kennis en ervaring onder één paraplu samen te brengen, samenwerkings-verbanden 
op te zetten en projecten en initiatieven te ondersteunen is het 
Platform Duurzaam Rijnmond opgericht. Om de doelstellingen te kunnen 
realiseren en de regionale economie duurzaam te versterken is in samenwerking 
met MVO Koplopers de Campagne ‘Rijnmond gaat voor Duurzaam’ opgezet 
waarvoor op 1 augustus de inschrijving is gestart. 
Op de Dag van de Duurzaamheid (vrijdag 10 oktober) worden in het Van der 
Valk Hotel te Ridderkerk de eerste intentieverklaringen ondertekend en gaat de 
DPSDJQHµ5LMQPRQGJDDWYRRU'XXU]DDP¶RI¿FLHHOYDQVWDUW'HFDPSDJQHHLQ 
digt op donderdag 4 juni 2015 met het MVO Congres Duurzaam Rijnmond 2015 
in Congrescentrum De Kuip (Stadion Feyenoord) in Rotterdam. Bedrijven die 
het Platform Duurzaam Rijnmond (www.platformduurzaamrijnmond.nl) willen 
ondersteunen en aan de Campagne ’Rijnmond gaat voor Duurzaam’ willen 
deelnemen, kunnen hun gegevens sturen naar: 
secretariaat@platformduurzaamrijnmond.nl. 
ONDERNEMERSVRAAG 
HOE BEREIDT U ZICH VOOR OP 
DE ARBEIDSMARKT VAN DE TOEKOMST? 
Door zo min mogelijke vaste arbeidscontracten aan te 
beiden (19%) 
Ik laat mij eerst goed voorlichten (62%) 
Door de vele veranderingen kun je je niet of nauwelijks 
voorbereiden (19%) 
SUCCESVOLLE AFRONDING TRAINING VOORBEREIDING OP DE ARBEIDSMARKT 
Onlangs hebben ruim 50 deelnemers de training Voorbereiding op de arbeidsmarkt feestelijk en met succes afgerond. In opdracht van de 
gemeente Gouda heeft Promen deze mensen door middel van zeven trainingsdagen klaargestoomd voor de arbeidsmarkt. De groep was 
zeer gemêleerd: verschillende nationaliteiten, achtergronden en opleidingsniveaus. Eén ding hadden zij echter gemeen, het vinden van 
betaald werk bleek een lastige uitdaging. Met hulp van Promen komt betaald werk dichterbij. Tijdens de training werd ingegaan op de 
persoonlijke kwaliteiten, sociale vaardigheden en presentatievaardigheden, zoals het schrijven van een goed CV en het presenteren van 
jezelf in een ‘elevator pitch’. Al het geleerde werd tijdens de slotbijeenkomst in praktijk gebracht. De deelnemers presenteerden de door hun 
ingestudeerde elevator pitch aan de aanwezige werkgevers. De fase van voorbereiding op de arbeidsmarkt is met het afronden van de training 
afgesloten. De kandidaten zijn er klaar voor. Angelique van de Berg, manager TalentOntwikkelPlein: “Wij hebben er alle vertrouwen in dat 
een groot deel van de deelnemers nu op eigen kracht de stap naar een werkgever durft te zetten. We zien dat het vertrouwen in het eigen 
kunnen door het volgen van de training is vergroot. Wij hopen dat zij daarom snel aan de slag kunnen in de door hen zo gewenste job.” 
Voor meer informatie: www.promen.nl 
6 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 
DIPLOMA VOOR LEERLING KOELMONTEURS 
Onlangs ontvingen 10 leerling koelmonteurs hun diploma. 
Ze volgden een opleidings- en begeleidingstraject bij 
ChemProjects. Deze organisatie wil een bijdrage leveren 
aan het oplossen van de jeugdwerkloosheid. Het is het eer-ste 
pilotproject binnen de koeltechniek dat ChemProjects 
succesvol afrondt. De leerlingen werd voordat ze instroom-den 
een breed assessment afgenomen. Tijdens het traject 
kregen de leerlingen een uitgebreide training. Zo werd hun 
mental attitude onder de loep genomen, waarna ze de trai-ningen 
‘presentatie en communicatie’ en ‘veiligheid en ge-drag’ 
volgden. In totaal deden 12 jongeren mee aan de 
opleiding. De jongeren zaten voordat ze aan de opleiding 
begonnen gemiddeld 2 jaar en 4 maanden thuis, met weinig 
perspectief op een baan. www.chemprojects.nl 
UW NIEUWS IN HÉT ONDERNEMERSBELANG? 
Gaat u verhuizen, een nieuwe vestiging openen of heeft u een nieuw product? Laat het ons weten en mail uw persberichten naar: 
p.willems@ondernemersbelang.nl. Dan staat wellicht ook uw nieuws binnenkort in Hét Ondernemersbelang.
LEADERS ONLINE: SOCIAL MEDIA VOOR 
LEIDINGGEVENDEN 
Voor leidinggevenden schreven Lilian Bezemer en 
Yolanda van Heese het boek ‘Leaders Online, social 
media voor leiders die willen bijblijven’. Het is een in-spirerend 
en verhelderend verhaal over de impact van 
social media op het werk. Bezemer en Van Heese 
nemen je mee langs de trends en ontwikkelingen, en 
maken je helder hoe je in jouw organisatie daarop kan 
inspelen. Social media vragen om nieuw leiderschap en 
om een andere manier van kijken. Dit boek helpt je aan 
die andere blik, en reikt je praktisch toepasbare strate- 
JLHsQDDQRPYRORSWHSUR¿WHUHQYDQGHYRRUGHOHQYDQ 
social media, en om vruchtbaar en met plezier te blijven 
werken met nieuwe generaties. Yolanda van Heese en 
Lilian Bezemer, Leaders Online, Social media voor 
leiders die willen bijblijven, 160 blz., softcover, 
ISBN 9789491757051, € 24,50. Meer informatie: 
www.leadersonline.nl 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 7 
BILDERBERG PARKHOTEL IN HET NIEUW GESTOKEN 
Het Parkhotel in Rotterdam gaat met haar tijd mee. De gehele begane grond is 
voorzien van nieuw een eigentijds jasje. Naast het restaurant The Park – Inspired 
by Erik van Loo - zijn verschillende nieuwe meeting ruimten en een cigar lounge 
gerealiseerd. Er is niet alleen aan het innerlijk van het Parkhotel gewerkt, vanaf 
september siert het kunstwerk The Individual Parallel – Bilderberg Utopia van 
kunstenaar Willem Oorebeek de gevel van het Parkhotel: een raster van opgloei-ende 
stippen in het donker, dat als boegbeeld van het culturele hart van Rotterdam 
aan de entree van het Museumkwartier oprijst. Het kunstwerk werd op 23 septem- 
EHUWLMGHQVGHKHURSHQLQJYDQKHWKRWHORI¿FLHHORQWKXOGGRRUGHEXUJHPHHVWHUYDQ 
Rotterdam, Ahmed Aboutaleb samen met beeldend kunstenaar Willem Oorebeek. 
Het interieur van het Parkhotel heeft een behoorlijk ingrijpende transformatie on-dergaan. 
Zo heeft de voormalige Bar The Yard ruimte gemaakt voor verschillende 
nieuwe meeting ruimten. Er zijn in totaal vier nieuwe ruimten ontstaan, waaronder 
drie luxe boardrooms voor gezelschappen tot veertien personen. Daarnaast is er 
een grote zaal met een capaciteit tot maximaal tachtig personen gerealiseerd. Alle 
ruimten zijn voorzien van de modernste apparatuur. Naast nieuwe ruimten is de 
lobby opnieuw ingericht en tevens voorzien van een internationale lobby bar. Het 
hotel ligt centraal in Rotterdam aan de groene en rustige Westersingel, op loopaf-stand 
van het centrum. Het hotel telt 189 comfortabele hotel kamers. 
DOE MEE AAN HET ONDERZOEK 
FINANCIERINGSMARKT MKB 
Graag nodigen wij u uit deel te nemen aan het ‘Onderzoek 
Financieringsmarkt MKB’. Dit onderzoek is een gezamenlijk 
initiatief van Jonker Advies en Hét Ondernemersbelang. In 
kranten en sociale media wordt veel geschreven over de kwaliteit 
van de dienstverlening van banken en de beperkte beschikbaar- 
KHLGYDQ¿QDQFLHULQJHQYRRUKHW0.%$OWHUQDWLHYH¿QDQFLH- 
ringsmogelijkheden krijgen daarnaast volop positieve aandacht. 
Wat is uw mening als ondernemer in het MKB over deze onder-werpen? 
Middels dit onderzoek willen we de mening en ervarin-gen 
van ondernemers in MKB in kaart brengen over de 
dienstverlening van banken op het gebied van kredietverlening 
HQLQKRHYHUUHDOWHUQDWLHYH¿QDQFLHULQJVYRUPHQDOGDDGZHUNHOLMN 
door het MKB gebruikt en gewaardeerd worden. Het invullen van 
de vragenlijst duurt slechts 10 minuten. U vindt de vragenlijst op 
www.jonker-advies.nl. Wij stellen uw input zeer op prijs! 
DE SLIMSTE VAN ZIJN KLAS: DE NIEUWE 
VOLKSWAGEN PASSAT 
Eind november komen de nieuwe Volkswagen Passat en Volkswagen Passat 
Variant op de markt. De achtste generatie van Volkswagens succesvolle 
model heeft zichzelf opnieuw uitgevonden. Slimme technieken maken hem 
veiliger en zuiniger dan ooit en ook op het gebied van connectiviteit zet de 
nieuwe Passat de toon. Elke nieuwe Passat heeft LED-achterlichten. LED-hoofdverlichting 
voor is standaard vanaf uitrustingsniveau Highline. Er is 
ook adaptieve LED-hoofdverlichting, evenals Dynamic Light Assist - met 
grootlicht rijden zonder tegenliggers te verblinden. De nieuwe Passat is le-verbaar 
met het Active Info Display ofwel een digitaal dashboard. Dit geeft 
weer wat de bestuurder wil: van snelheid, toerental en navigatie-info tot 
uitgebreide infotainmentfuncties. Elke Passat heeft straks een SD-kaartlezer 
om eigen muziek af te spelen. De Passat is leverbaar met de 
nieuwste assistentiesystemen. In aanloop naar de marktintroductie in no-vember 
is de nieuwe Passat te volgen op www.denieuwepassat.nl.
REDSTACK HAALT ENERGIE UIT 
MIX ZEE- EN RIVIERWATER 
Tijd voor 
Blue Energy 
Gigawatts aan energie liggen voor het oprapen. Het bedrijf REDstack kan met een installatie ter grootte van 
een halve kolencentrale genoeg voor de hele Rijnmond opwekken. Maar dan zonder de uitstoot van CO2 
en lozing van zware metalen. 
8 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
De proefopstelling van REDstack, 
gezamenlijk bedrijf van energie-netwerk 
Alliander, infrastructurele 
onderneming A. Hak Beheer en het 
Schiedamse Magneto Special Anodes, staat 
ongeveer midden op de Afsluitdijk, maar nog 
net aan Friese zijde. Dat is geen toeval, 
Friesland investeert stevig in duurzame ener-gie 
uit water. De provincie is ook de eerste in 
Nederland die energiewinning aan de hand 
van omgekeerde elektrodialyse ondersteunt. 
De afkorting RED in de bedrijfsnaam 
REDstack duidt op deze techniek: reversed 
electro dialysis. Het woord ‘stack’ represen-teert 
de gestapelde membranen die nodig 
zijn om positieve en negatieve ionen uit zout 
en zoet water te scheiden. Dit procedé levert 
een gestage elektriciteitsstroom op, Blue 
Energy genoemd, want RED is schoon. De 
methode vereist geen brandstof en stoot geen 
schadelijke stoffen uit. Het enige bijproduct 
is brakwater en dat stroomt de zee in, wat 
sowieso gebeurt op de punten waar rivier 
en zee samenkomen. 
Overal waar zout en zoet elkaar kruisen, kan 
een Blue Energy-powerplant worden gebouwd. 
Het Botlekgebied is wat dat betreft een per-fecte 
locatie. Bijvoorbeeld de Oude Maas voert 
zoet water aan en het Hartelkanaal zorgt voor 
het zout water. Circa 1,5 gigawatt aan energie 
zit er in het water dat ons omringt, zo heeft TU 
Delft berekend. Voldoende om alles en ieder-een 
in de Rijnmond draaiende te houden. 
Er zou een bouwwerk met de omvang van een 
halve kolencentrale voor nodig zijn, vertelt 
Pieter Hack, directeur van Magneto Special 
Anodes en mede-eigenaar van REDstack. 
“Evenals een steenkolencentrale kan een Blue 
Energy-plant aan een riviermonding worden 
gebouwd, maar dan zonder de bekende 
schoorsteen, van waaruit vieze rook ontsnapt, 
en koeltoren. Je kunt denken aan een plat 
langwerpig gebouw van een paar honderd 
meter aan een dijk. Een groot gedeelte bevindt 
zich onder water, dus de installatie oogt nog 
eens veel kleiner.” 
STROOMOPWEKKING 24/7 
In tegensteling tot windmolens en zonnepane-len, 
wekt een Blue Energy-centrale 24/7, 365 
dagen per jaar, stroom op. Een powerplant 
met volwassen afmetingen op de Afsluitdijk 
zou de provincies Groningen, Friesland en 
Drenthe volledig van elektriciteit kunnen 
YRRU]LHQ'HKXLGLJHSURH¿QVWDOODWLHGLHLQ 
2013 werd gebouwd, haalt nu slechts enkele 
honderden watts uit het IJsselmeerwater en 
de Waddenzee. Een grotere opstelling moet 
vanaf volgend jaar zo’n 50 kilowatt genereren. 
“De proef kost momenteel slechts geld”, 
legt Pieter Hack uit. “De installatie op de 
Afsluitdijk meet circa 35 bij 17 meter, 8 meter 
hoog, en daarin staan stacks in blok- en recht-hoekvorm 
opgesteld. De membranen zullen in 
de toekomst groter en beter worden, maar 
met een modulaire opbouw van stacks kunnen 
we winst boeken. Daarnaast onderzoeken we 
in het proefgebouw hoe we maximaal effect 
kunnen behalen, onder andere door de slijt-vastheid 
van membranen te verbeteren en 
de voorbehandeling en verdeling van het 
water te optimaliseren. Blue Energy heeft de 
potentie om 10 tot 15 procent van de totale 
Nederlandse energiebehoefte in te vullen. 
Het loont dus de moeite om in dit schone 
alternatief te investeren.” 
EUREKAMOMENT 
Nieuw is de methodiek van omgekeerde 
elektrodialyse allerminst. De wetenschapper 
Pattle beleefde in de vroege jaren vijftig een 
eurekamoment en publiceerde in tijdschrift 
Nature over de mogelijkheden van RED voor 
energiewinning. Sydney Loeb, de godfather 
van de membraantechnologie, diepte de 
techniek in de jaren zeventig verder uit, 
mede ingegeven door de behoefte aan 
alternatieve energiebronnen. Het 
onderzoeksbudget stokte echter toen 
de oliecrisis achter de rug was. 
In Nederland werd RED begin deze 
eeuw weer van stal gehaald. Wetsus, 
onderzoeksinstituut voor duurzame 
watertechnologie, nam vanaf 2005 de 
verdere ontwikkeling voor zijn rekening. 
Gaandeweg sloten deelnemers als Nuon 
–na de splitsing energienetwerk Alliander- 
HQSDUWLFLSDQWHQDOV)XML¿OP±SURGXFHQW 
van de membranen voor de proefopstelling-zich 
aan. Alle activiteiten rond Blue Energy 
werden in het technologisch ontwikkelings-bedrijf 
REDstack gebundeld. 
Pieter Hack: “We zijn een spin-off van 
Wetsus, het onderzoekinstituut is onze 
vaste partner. Het proefgebouw op de 
Afsluitdijk biedt studenten ook onderdak 
voor het verrichten van afstudeeronderzoek. 
REDstack heeft procestechnologen, onder-zoekers 
en een directeur in dienst. Zelf ben 
ik voorzitter van de raad van advies. Ons 
bedrijf Magneto Special Anodes heeft veel 
voorwerk verricht, zoals het vormgeven 
YDQGHDQRGHFRQ¿JXUDWLH´ 
DE KONING IS ENTHOUSIAST 
Over aandacht heeft REDstack niet te klagen, 
het bedrijf wordt veel benaderd door onderne-mingen 
die willen participeren. Ook Den Haag 
en Brussel houden de vinger aan de pols. 
Minister Schultz van Haegen en een EU-commissaris 
kwamen al eens op bezoek, 
koning Willem-Alexander deed Wetsus zelfs 
driemaal aan, onder meer om zich te laten 
informeren over Blue Energy. De koning is 
enthousiast, zegt Pieter Hack. “Zijn interesse 
zet zaken net even wat sneller in gang.” 
WAAR WACHTEN WE EIGENLIJK NOG OP? 
“Een Blue Energy-installatie vergt een aan-zienlijke 
investering. De kosten van een 
kolencentrale die 200 megawatt opwekt, zijn 
minder hoog, maar dan zit je uiteraard met 
uitstoot en brandstofkosten opgescheept. 
De eerste Blue Energy praktijkinstallatie van 
200 megawatt brengt ook nog eens ‘leergeld’ 
met zich mee. Maar de volgende power plant 
van pakweg 100 tot 500 megawatt, zou gaan 
renderen. We kunnen huishoudens dan 
stroom van 0,08 cent per kWh aanbieden. 
Dat is nog iets duurder dan energie uit ver-vuilende 
bronnen, maar goedkoper dan 
zonne- en windenergie.” 
HEEFT BLUE ENERGY GEVOLGEN VOOR HET 
MARITIEME EN RIVIERLEVEN? 
“Een groep Nederlandse ecologen bereidt 
onderzoek voor naar de invloed van het op-wekken 
van Blue Energy. Gemiddeld geno-men 
is men positief, maar de consequenties 
moeten nog wel zorgvuldig worden onder-zocht. 
De bouw van de Afsluitdijk in de jaren 
dertig zorgde voor een strikte scheiding 
tussen IJsselmeer en Waddenzee. Dat 
had gevolgen voor het waterleven. 
De sluizen spuien nu gigantische 
hoeveelheden zoet water de zee in, 
waardoor er buitendijks tijdelijk een 
zoetwaterbel ontstaat. De vraag is of 
GDDULQYHHONDQOHYHQ:LMFUHsUHQPHWKHW 
spuien van brakwater, het product van omge-keerde 
elektrodialyse, als het ware de situatie 
zoals die was voor de komst van de Afsluitdijk. 
Overigens is het in gebieden als de Botlek heel 
anders. De Nieuwe Waterweg bestaat reeds 
uit brakwater, daar zou geen verschil ont-staan. 
Ecologisch onderzoek moet tevens 
XLWZLM]HQKRHZHGHVOXUUXLWGHYRRU¿OWHUV 
het beste kunnen behandelen. Terug laten 
stromen of geconcentreerd eruit halen?” 
WANNEER KUNNEN WE EEN VOLWAARDIGE 
BLUE ENERGY CENTRALE VERWACHTEN? 
“Allereerst willen we een demonstratie-installatie 
voor 0,5 of 1 megawatt bouwen. 
We zoeken momenteel naar een geschikte 
locatie voor deze opstelling, dat kan in de 
Botlek zijn, maar ook in de omgeving van 
IJmuiden, Katwijk of op de Afsluitdijk. 
Het streven is om vanaf 2016 een grotere 
centrale te ontwerpen. We hebben landelijk 
SDE-budget voor duurzame innovatieve 
energiewinning in het vizier en we hopen 
op termijn bij het Europese Horizon 2020 
programma voor onderzoek en innovatie aan 
te kunnen sluiten. Het is belangrijk dat we 
ook in Brussel op de radar staan, daar blijven 
we dus aan werken.” « 
www.redstack.nl 
COVERINTERVIEW Tekst: Martin Neyt // Fotografi e: Jan Nass 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 9
DEELNEMERS 
GERARD BEUKEMA 
Voorzitter Technetkring Nieuwe 
Waterweg Noord 
www.technetkringnwn.nl 
JEROEN DE PREZ 
HR-adviseur bij Huisman Equipment BV 
www.huismanequipment.com 
LISETTE VAN DIJK 
Hoofd Adm. PO bij Dijkstaal 
www.dijkstaal.nl 
NINIAN HAVERMANS 
Algemeen directeur van AXS Techniek 
www.axstechniek.nl 
10 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
BEDRIJVEN, ONDERWIJS EN OVERHEID: TECHNIEK ZICHTBAAR MAKEN 
“ Vertel dat je de Erasmus-brug 
hebt gebouwd, 
dan gaat het leven” 
Oud-topman van Shell Jeroen van der Veer kon het een paar jaar geleden niet genoeg verkondigen: techniek is 
spannend. Hij was net voorzitter van Platform Bèta Techniek geworden, onder andere om het nijpend tekort aan 
technisch personeel te bestrijden. Inmiddels zijn er al heel wat campagnes en programma’s voorbij gekomen. 
Waarom is het toch zo lastig om goede technische mensen te vinden? En hoe keren we het tij? 
Driehonderd miljoen euro willen 
overheid en ondernemingen de ko-mende 
jaren uittrekken voor een 
betere doorstroming naar de technische sec-tor. 
Te beginnen met 75 miljoen vanaf 2015 
voor technische mbo-opleidingen, zo maakte 
minister Jet Bussemaker (Onderwijs) in juli 
bekend. De minister wil dat méér jongeren 
voor techniek kiezen. Het startpunt is volgens 
haar ‘innovatief en uitdagend onderwijs dat 
goed samenwerkt met het regionaal bedrijfsle-ven’. 
Den Haag neemt de tekorten in de technische 
sector zeer serieus. Er is vorig jaar een 
Nationaal Techniekpact –een actieplan van 
bedrijven, onderwijs, overheid en kennispart-ners- 
gesloten. In 2020 moeten grotere groe-pen 
leerlingen de weg naar de Jeroen van der 
Veers spannende wereld van de techniek 
weten te vinden. Het is tevens de bedoeling 
dat meer afgestudeerden daadwerkelijk in de 
sector aan de slag gaan, in plaats van een 
switch te maken, en dat boventallige technici 
een grotere kans op ander werk in hun vakge-bied 
krijgen. 
Techniekpact bouwt tegelijkertijd voort op 
succesvolle initiatieven. Want er gebeurt veel, 
heel veel, zeker op regionaal en lokaal niveau. 
En er worden wel degelijk resultaten geboekt. 
Twee keer zoveel meisjes in 4-havo en 4-vwo 
kiezen nu voor een natuurprofiel als aan het 
begin van deze eeuw, meldt Platform Bèta 
Techniek in zijn facts  figures van dit jaar. In 
vergelijking met 2002 richt een kwart meer 
studenten zich op een hbo-opleiding in de bè-tatechniek. 
Sinds die tijd zagen 18 centra voor 
innovatief vakmanschap in het mbo en 22 
centres of expertise techniek in het hoger be-roepsonderwijs 
het levenslicht. 
LANGE ADEM 
Maar het is nog niet genoeg. Uit analyses van 
het Researchcentrum voor Onderwijs en 
Arbeidsmarkt blijkt dat op termijn elk jaar 
30.000 extra techneuten nodig zijn om in de 
groeiende behoefte te voorzien. In 2016 zijn er 
155.000 vacatures voor technische beroepen, 
vertelt Gerard Beukema, voorzitter van 
Technetkring Nieuwe Waterweg Noord, een 
samenwerkingsverband van bedrijven, scho-len 
en gemeenten Maassluis, Schiedam en 
Vlaardingen. Hij pleit voor een concrete, regi-onale 
benadering. 
“Laat jongeren zien dat techniek absoluut niet 
groot en abstract is, maar juist dichtbij. Het is 
PAUL HEINERMAN 
Consultant bij CHEMProjects 
www.chemgroep.nl 
PIERRE HENNEKAM 
Kwartiermaker Techniek  Technologie 
Albeda College/Zadkine, mobiliteit op-leidingen 
www.zadkine.nl 
LAURIAN HOLLANDER 
Afdelingsdirecteur Scheepvaart en 
Transport College (STC) 
www.stc-group.nl 
WIETSKE KAMSMA 
Directeur van Vakbroeders 
www.vakbroeders.nl 
RONDE TAFEL Tekst: Martin Neyt // Fotografi e: Jan Nass 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 11 
“Laat jongeren zien dat techniek 
absoluut niet groot en abstract is, 
maar juist dichtbij”
“Die contacten 
hebben we al jaren, 
zo kunnen we de 
opleidingen 
afstemmen op de 
eisen uit het 
werkveld” 
overal om ons heen. Je komt er bij bedrijven 
in je buurt mee in aanraking. Het is ook een 
kwestie van lange adem. Blijf op alle manieren 
benadrukken dat techniek een bijzonder vak-gebied 
is en houd de lijnen tussen scholen en 
ondernemingen warm. Er kan geen technisch 
onderwijs zijn zonder bedrijfsleven.” 
Laurian Hollander, directeur van de locatie 
van het Scheepvaart en Transportcollege 
(STC) in Brielle, benadrukt het belang van 
nauwe banden met bedrijven. “Die contacten 
hebben we al jaren, zo kunnen we de opleidin-gen 
afstemmen op de eisen uit het werkveld. 
De instroom van nieuwe leerlingen in de tech-niek 
valt absoluut niet tegen. De aanwas is dit 
jaar op een aantal niveaus zelfs groter dan 
ooit. Het vinden van stageplekken voor leer-lingen 
op niveau 2 is wel een aandachtspunt, 
daar kunnen we momenteel onvoldoende in 
voorzien.” 
Pierre Hennekam -kwartiermaker Techniek  
Technologie Albeda College/Zadkine, mobili-teit 
opleidingen- ontwaart een afname aan 
leerlingen voor de werk- en leerroute BBL. De 
opeenvolgende crises zouden mede daaraan 
debet zijn. “Er zijn nog altijd bedrijven die het 
zwaar hebben, zij willen geen extra kosten 
maken. Zeker niet voor jonge mensen die het 
vak nog moeten leren. Maar bedrijven moeten 
uiteindelijk toch investeren in begeleiding. 
Een leerling wordt pas een beroepsbeoefenaar 
als hij aan criteria uit de praktijk voldoet. Wij 
werken dan ook samen met een gerichte oplei-ding 
als de Truck Academy. Dan nog duurt het 
vier jaar voordat een leerling de vereiste vaar-digheden 
onder de knie heeft.” 
GEEN ZIN IN GEZEUR 
Het is een bekende en al veel bediscussieerde 
klacht uit het werkveld: opleidingen sluiten 
niet aan. Leerlingen van mbo-opleidingen zijn 
doorgaans niet operationeel inzetbaar, zegt 
Paul Heinerman, consultant bij 
CHEMProjects, de tak van de CHEMGroep die 
leer- en werktrajecten in de Botlek aanbiedt. 
“Daarnaast zien wij een ander probleem en 
dat is houding. Sommige jongeren melden 
zich compleet ongemotiveerd, petje op en een 
scheur in de broek, bij een werkgever. 
Ondernemers zeggen terecht ‘wij hebben geen 
zin in dat gezeur’, vandaar dat wij een voorbe-reidende 
stap zetten. We testen jongeren op 
competenties en vaardigheden, want we willen 
weten of ze überhaupt geschikt zijn voor tech-niek. 
Zo ja, dan besteden we naast de basisop-leiding 
aandacht aan mental attitude. Het 
totaalplaatje moet kloppen. We leiden nu jon-geren 
volgens deze methode op tot koelmon-teur. 
Als ze klaar zijn, krijgen ze gegarandeerd 
een baan.” 
Het gebrek aan capaciteit bij bedrijven speelt 
volgens Ninian Havermans, algemeen directeur 
bij personeelsbemiddelingsbedrijf AXS 
Techniek, een grote rol. “De meeste leerlingen 
hebben intensieve begeleiding nodig op de 
werkvloer, maar bedrijven kunnen en willen 
hun vakkundige krachten niet missen. Er is dus 
ondersteuning van een externe specialist nodig.” 
Manon de Koning (teamleader bij Wärtsilä 
Netherlands) beschrijft de spagaat waarin on-dernemingen 
verkeren. Werkgevers willen 
naar haar mening investeren in het klaarsto-men 
van goede vakmensen, maar de te beste-den 
tijd moet wel in verhouding staan tot het 
resultaat. “Mijn ervaring is dat BBL’ers ontzet-tend 
veel aandacht nodig hebben. Ze komen 
van het vmbo, kiezen voor een technische op-leiding 
en zijn zo goed als blanco. De basis-kennis 
ontbreekt en wij hebben inderdaad 
geen mensen beschikbaar om zo’n leerling 
verder te vormen.” 
Het niveau gaat geleidelijk aan omlaag, geeft 
Kees Verdoorn, general manager bij MME 
Group, desgevraagd aan. “Inmiddels haalt on-geveer 
veertig procent van de leerlingen op 
BOL4-niveau de NDO-opleidingen die wij 
geven niet. Je ziet wat dat betreft ook een 
trend in het personeelsbestand. Wij werken 
veel met professionals uit Spanje.” 
INTERESSE KWEKEN 
Wil het bedrijfsleven substantieel meer vak-mensen 
aantrekken, dan zal er hoe dan ook 
actie moeten worden ondernomen en in jon-geren 
moeten worden geïnvesteerd, meldt een 
aantal tafelgasten. Ook als het op het eerste 
gezicht mindere goden betreft. Wie weet nu op 
zijn zestiende precies wat hij wil, vraagt 
Laurian Hollander retorisch. “Er zijn altijd 
leerlingen die hun draai nog niet hebben ge-vonden. 
Moet je deze groep dan meteen af-schrijven? 
Dat zou eeuwig zonde zijn.” 
Jan Kingma, senior beleidsadviseur Jeugd en 
Onderwijs gemeente Rotterdam, stipt de 
noodzaak van een eensluidend beleid aan. “De 
aanwas op het STC kan groter zijn dan ooit, in 
DEELNEMERS 
JAN KINGMA 
Sr. beleidsadviseur Jeugd en Onderwijs 
gemeente Rotterdam 
www.rotterdam.nl 
MANON DE KONING 
Teamleader bij Wärtsilä Netherlands B.V 
www.wartsila.nl 
MARCO DE KORTE 
Directeur Deltametaal – Metalent 
www.metalent.nl 
MICHEL LEEN 
Manager Engineering bij Kreber 
www.kreber.nl 
RONDE TAFEL 
12 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 
“Er is dus ondersteuning van een 
externe specialist nodig”
zijn algemeenheid is het nog altijd nodig om 
meer jongeren richting de techniek te bewegen 
en opleidingen beter aan te laten sluiten. Met 
kortetermijndenken komen we echter niet zo 
ver. Natuurlijk willen werkgevers de toppers 
onderdak bieden, maar de jongeren die wat 
meer begeleiding nodig hebben, moeten ook 
een kans krijgen. Er kan alleen een passie voor 
technisch vakmanschap ontstaan, als mensen 
er actief mee bezig zijn.” 
Interesse voor techniek kweek je het best zo 
vroeg mogelijk, zegt Kingma. “Vandaar dat de 
gemeente Rotterdam talloze projecten onder-steunt, 
zoals entreeprogramma’s voor het 
vmbo en leer-werktrajecten in de techniek. 
Het keuzeproces is van wezenlijk belang. 
Natuurlijk is een zorgvuldige afweging op 
jonge leeftijd niet aan de orde, maar je kunt 
wél de keuze voor techniek stimuleren en, als 
er eenmaal ja tegen techniek is gezegd, de mo-tivatie 
meermaals tijdens het leerproces onder 
de loep nemen.” 
VIES, VROEG, BETAALT SLECHT 
Uit onderzoek blijkt dat de natuurlijke inte-resse 
van kinderen voor techniek verdwijnt als 
ze er niet voor hun zevende levensjaar op een 
positieve manier mee in aanraking komen. De 
verkenningscommissie Wetenschap en 
Technologie Primair Onderwijs schreef vorig 
jaar in haar adviesrapport: ‘Omdat kinderen 
op jonge leeftijd nu vaak stereotiepe beelden 
ontwikkelen over wetenschap en technologie, 
die op latere leeftijd moeilijk zijn bij te stellen, 
is het van groot belang om kinderen al op de 
basisschool een goed beeld te geven’. 
Het Techniekpact wil dan ook dat in 2020 alle 
basisscholen het vak Wetenschap  Technologie 
(WT) in hun lesprogramma hebben opgeno-men. 
Voor 2016 is het streven dat ongeveer de 
helft van de basisscholen gebruik maakt van de 
ondersteuning door het bedrijfsleven en het 
technisch hoger onderwijs om WT aanspre-kend 
voor het voetlicht te brengen. 
Techniek maakt geen deel meer uit van het 
straatbeeld, stelt Erik Sutter, directeur van 
Lens BV. Dat levert naar zijn mening ver-vreemding 
op. “Vroeger liep je van de basis-school 
naar huis en dan kwam je langs de LTS. 
Daar waren ze aan het timmeren. Je hoorde 
en zag van alles, dat maakte nieuwsgierig. 
Maar de LTS is weg, beroepsonderwijs is naar 
de randen van de stad vertrokken, dus kinde-ren 
zien de mogelijkheden van een technische 
opleiding niet meer met eigen ogen.” 
Vies, vroeg je bed uit, slechte betaling, dat 
ERIK SUTTER 
Directeur van Lens BV 
www.lensbv.nl 
KEES VERDOORN 
General manager bij MME Group 
www.mme-group.com 
RUUD DE VRIES 
Wethouder EZ, Onderwijs  Organisatie 
gemeente Vlaardingen 
www.vlaardingen.nl 
ARJAN VAN WIJNGAARDEN 
Directeur FMI Machining 
www.fmi.nl 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 13 
“Vroeger liep je 
van de basisschool 
naar huis en dan 
kwam je langs 
de LTS”
waren volgens Sutter de vooroordelen over 
techniek die tijdens een schoolexcursie in zijn 
bedrijf naar voren kwamen. Techniek stond 
niet in het woordenboek van de leerlingen, 
maar na de vraag wie er bij Lens wilde werken, 
gingen er toch drie vingers omhoog. “Techniek 
had opeens een gezicht gekregen. Sommige 
tieners moet je letterlijk vertellen dat een 
scooter ook techniek is. Sleutelen, opvoeren, 
verfraaien, allemaal techniek.” 
BRANDERSFEESTEN 
Ouders spelen een cruciale rol in de oplei-dingskeuze 
van hun kinderen, dus ook zij 
moeten kennismaken met de voordelen van 
een carrière in de technische sector, zeggen de 
discussiepartners, bijeengekomen in het 
Vlaardingse Delta Hotel. De voorwaarden zijn 
in elk geval gunstig. Ongeveer 95 procent van 
de ouders van scholieren vindt dat lagere 
scholen aandacht moeten besteden aan tech-nische 
onderwerpen, zo toont recent onder-zoek 
van adviesbureau Labyrinth aan. Bijna 
40 procent is van mening dat scholen nu te 
weinig techniek in hun lespakket hebben. 
Wie is er met zijn organisatie aanwezig op de 
Brandersfeesten in Schiedam, vraagt Gerard 
Beukema aan de gespreksdeelnemers. “De 
Technetkring staat er, want op zulke evene-menten 
kun je techniek tastbaar maken. 
Ouders en jongeren zien er een kant van tech-niek 
die ze nog niet kenden, zoals green tech-nology. 
Aha, dat kan dus ook! Het beeld van 
techniek verbetert en verandert alleen als je er 
structureel mee bezig bent. Doorzetten, door-zetten, 
doorzetten.” 
Wärtsilä en Huisman Equipment sponsoren 
de Brandersfeesten. Elke twee jaar houdt 
Huisman Equipment een grootschalige open 
dag, vertelt Jeroen De Prez, HR-adviseur bij 
Huisman. “Misschien is dat te weinig, maar 
zo’n open dag vergt nogal wat organisatie. De 
bezoekers zijn in elk geval razend enthousiast. 
Ze krijgen nu eens te zien wat we werkelijk 
doen en mogen op een schip rondkijken.” 
Maak het concreet, vult Lisette van Dijk, 
Hoofd Adm. PO bij Dijkstaal, aan. “Vertel 
dat je de Erasmusbrug voor Madurodam hebt 
gemaakt of de uitkijktoren bij de Landtong in 
Rozenburg. Dan gaat het leven.” 
KARTREKKERS GEZOCHT 
Lisette van Dijk deelt de opvatting dat middel-bare 
schoolleerlingen over het algemeen 
fundamentele kennis ontberen niet helemaal. 
Dijkstaal heeft goede ervaringen met het 
vmbo-onderwijs van Vakcollege ISW in 
Naaldwijk. “We nemen deel aan het convenant 
metaaltechniek. De jongens en meisjes die 
hier vandaan komen, hebben al ervaring met 
lassen, boren en meten. Dat scheelt.” 
De basisvorming vindt op het ROC plaats en 
de verdieping volgt in de expertisecenters, 
zo omschrijft Marco de Korte - directeur 
Deltametaal en Metalent; een scholingspool 
van jongeren in de metaaltechniek. Dit is de 
optimale leerroute. “Die combinatie heeft ef-fect, 
te meer omdat er in de expertisecenters 
met bedrijfsspecifieke modules wordt ge-werkt.” 
Onderwijsleerbedrijf Innovam, dat onder an-dere 
met praktijksimulaties werkt, wordt door 
Pierre Hennekam als positief voorbeeld aan-gehaald. 
Er komt ook een opmerkelijk project 
met een groot autoschadebedrijf ter tafel. “Het 
gaat niet zo goed in de sector carrosserietech-niek, 
dus moet je wendbaar zijn en in samen-spraak 
met bedrijven oplossingen bedenken.” 
Als ondernemingen en scholen samen een on-derwijsconcept 
ontwikkelen, kunnen er slagen 
worden gemaakt, geeft Ruud de Vries, wet-houder 
Economische Zaken, Onderwijs  
Organisatie van de gemeente Vlaardingen, 
aan. Zijn ervaring is dat er momenteel vaker 
arbeidsmarkt-gerelateerd wordt opgeleid. 
“Het gaat wat dat betreft een stuk beter dan 
voorheen. Bedrijven vinden het nog wel eens 
lastig om aan te geven wat ze nu precies nodig 
hebben, vandaar dat de complete verweving 
van onderwijs-bedrijf zo belangrijk is. We 
hebben het eerder geprobeerd met ‘kopiefa-briekjes’ 
in en bij scholen, maar dat blijkt niet 
het antwoord te zijn.” 
Er is dringend behoefte aan lokale bedrijven 
die jongeren van alle niveaus willen klaarsto-men 
voor het echte werk, vult Wietske 
Kamsma (directeur van vakgericht opleidings-bedrijf 
Vakbroeders) aan. “De kartrekkers 
onder de ondernemers begrijpen dat de ver-grijzing 
in volle hevigheid over ons heen komt. 
Je zult een nieuwe generatie professionals 
moeten voorbereiden.” Ruud de Vries: “Dit 
speelt natuurlijk ook binnen onze gemeente-grenzen. 
We zijn over het toekomstvraagstuk 
in gesprek met onder andere bedrijven uit de 
voedingsmiddelentechnologie.” 
WATERPUTPRINCIPE 
Arjan van Wijngaarden, directeur van FMI 
Maching, gebruikt de waterput als metafoor 
voor praktijkgerichte ontwikkeling. Het is vol-gens 
hem een onuitputtelijke bron van inspi-ratie, 
want alle lijnen komen er samen. “Er is 
een continue informatie-uitwisseling tussen 
werkveld, onderwijs, kennispartners, over-heid, 
leerlingen en hun ouders. Zo kun je in-springen 
op de vraag en bijsturen. We moeten 
voorbij de bestaande schotten kijken en water-putten 
slaan.” 
Meer dan eens werd hij naar eigen zeggen te-leurgesteld 
door de huidige aanpak van onder-wijsinstellingen. 
“Voorop staat dat bedrijven 
hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Zelf 
heb ik de nodige gastlessen gegeven, en ik ben 
bij examinering betrokken geweest, maar de 
inspanningen betalen zich vooralsnog niet uit 
in een soepel lopende samenwerking. Over de 
lesprogramma’s valt het nodige aan te mer-ken. 
Scholen maken soms vreemde keuzes, ze 
investeren in technologie die eigenlijk al ach-terhaald 
is. Het gaat ook heel vaak over lassen, 
terwijl wij meer hebben aan leerlingen die 
proces-gestuurde principes doorgronden.” 
Van Wijngaarden oppert het idee van een 
eigen bedrijfsschool. “Daar voeren we momen-teel 
gesprekken over. Wat vindt het onderwijs 
van zo’n initiatief?” Laurian Hollander: “Een 
reguliere school leidt jongeren op voor een toe-komst 
in de brede technische sector, niet voor 
een specifiek bedrijf. Als het slechter gaat met 
een onderneming, sluit de bedrijfsschool. Dan 
zie ik liever dat bedrijven geld steken in de 
samenwerking met scholen.” 
Pierre Hennekam: “Er gebeurt al heel veel, 
RONDE TAFEL 
14 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 
“Dan zie ik liever dat bedrijven 
geld steken in de samenwerking 
met scholen.”
maar wij willen de afstand verder verkleinen 
door docenten verplicht stage te laten lopen 
bij een bedrijf. Ze moeten weten wat er zich op 
de werkvloer afspeelt.” 
MINDER TOPPERS 
De roep om de terugkeer van LTS en MTS 
klinkt steeds vaker. Bedrijven roemen het ni-veau 
van de leerlingen die deze voormalige 
opleidingen met succes afrondden, maar de 
kans dat de scholen terugkeren, is niet zo 
groot. “In Vlaardingen waren er plannen om 
de MTS te herintroduceren”, vertelt Ruud de 
Vries, “maar ouders en jongeren hadden nau-welijks 
interesse.” 
Hoe zit het dan met de huidige hogere niveaus 
in de technische leerrichtingen? Michel Leen, 
sinds mei van dit jaar manager engineering bij 
Kreber, zag in de achttien jaar dat hij voor een 
wereldwijd bedrijf in equipement manufactu-ring 
werkte, talloze studenten voorbij komen. 
Ook letterlijk. “Ze liepen in groepen met de 
HR-manager mee door het gebouw. De groep-jes 
werden door de jaren heen steeds kleiner 
en er zaten vaker ongemotiveerde studenten 
bij. De keuze uit toppers op mbo+-niveau en 
hbo is geringer geworden. We vissen allemaal 
in dezelfde vijver en moeten de goede mensen 
aan ons zien te binden.” 
De bereidheid om in talenten te investeren is 
groot, weet Jeroen De Prez. “Huisman is een 
engineering driven organisatie, we willen ab-soluut 
sterke kandidaten aantrekken. Jaarlijks 
hebben we zo’n zestig afstudeerders en stagi-airs 
in huis.” 
PERSPECTIEF BIEDEN 
Aan de overzijde van de leerweg, op de ni-veaus 
1 en 2, is het een heel ander verhaal. 
Deze leerlingen mogen al blij zijn als ze werk 
krijgen, zeker wanneer ze sociale en psychi-sche 
problemen met zich meetorsen. Ze lopen 
daarnaast tegen het probleem aan dat alleen 
gediplomeerden mogen doorstromen naar een 
volgend niveau. 
Niveau 2 is soms al te ambitieus voor de groep 
beschadigde jongeren, vertelt Wietske 
Kamsma. “Ze vallen tussen wal en schip. Ik 
vind dat de overheid daar steken heeft laten 
vallen. Deze groep heeft perspectief nodig, de 
jongeren moeten een motivatie hebben om 
aan de slag te gaan.” 
Werken schenkt mensen het nodige zelfver-trouwen, 
vult Erik Sutter aan. Hij heeft drie 
jongeren met een Wajongindicatie in dienst. 
“Die gasten horen hun hele leven dat ze niets 
kunnen, dus ze staan vreemd te kijken als je 
op de eerste werkdag begint met: leuk dat je er 
bent. Als ze eenmaal werken, dan zie je ze 
groeien. Ze zijn ongelooflijk trots op hun be-drijfsshirt 
met logo.” Wietske Kamsma: “Ja, 
dat is herkenbaar, het logo moet zichtbaar 
blijven. Ze willen iedereen laten zien waar ze 
werken.” 
INNOVATIETECHNOLOGIE 
Eén groep is nog niet specifiek aan bod geko-men, 
geeft Marco de Korte aan, en dat zijn de 
leerlingen tussen niveau 2 en hbo. “Die tus-sengroep 
is van wezenlijk belang voor onder-nemers. 
Daarnaast speelt de vraag hoe je 
jongeren kunt interesseren voor doorstroming 
van niveau 2 naar 4.” Arjan van Wijngaarden 
spreekt in dat verband van de vakman van de 
toekomst. “Deze professional is geschoold op 
mbo-niveau 4 en heeft het vermogen mee te 
denken over innovaties binnen een bedrijf.” 
Precies wat Nederland nodig heeft, doeners 
die ook kunnen denken, want daarmee weten 
we ons van de Oost-Europeanen te onder-scheidden, 
klinkt het aan tafel. En van de 
Chinese bedrijven. Gerard Beukema: “De 
grootste fout die we hebben gemaakt, is het 
doodverklaren van de maakindustrie. Deze 
leeft als nooit tevoren, maar dan in de vorm 
van innovatietechnologie. Kijk eens om je 
heen, we zijn hier nummer één in engineering. 
Draag het uit. Laat mensen het beleven. 
Evangeliseer techniek.” « 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 15
STC-locatie Brielle 
Oefenen in een échte chemische fabriek 
MBO’ers die in Brielle een opleiding binnen Procestechiek en 
Maintenance volgen, mogen in hun handjes knijpen. Het is een 
van de kleinste locaties van het Scheepvaart en Transport College 
(onderdeel van de STC-Group) maar de school is uitgerust met 
state-of-the-art technologie. 
De STC-Group investeert al jaren in zo realistisch mogelijk 
praktijkonderwijs. Op de hoofdlocatie aan de Lloydstraat staat 
niet voor niets voor miljoenen euro’s aan simulatoren. Vrijwel 
achter elke deur bevindt zich weer een nieuw avontuur. Van een 
kraansimulator, waarmee je virtuele containers van een schip 
hijst, tot een ruimte waarin studenten en cursisten zich letter-lijk 
op de brug van een olietanker wanen. “Met de Oefenfabriek 
gaan we echter nóg een stapje verder”, aldus de Brielse locatie-directeur 
Laurian Hollander. “Dat is geen simulator, maar een 
werkende fabriek in ‘zakformaat’. Een echte chemische fabriek 
met de meest voorkomende apparatuur uit de procesindustrie, 
maar dan een maatje kleiner. Denk daarbij aan een reactor, een 
stoomketel, een destillatiekolom, warmtewisselaars, pompen 
en een tankopslag. De instrumentatie en besturing is state-of-the- 
art en identiek aan die in echte plants.” In de Oefenfabriek 
doen MBO’ers ervaring op met de meest voorkomende proces-sen 
en problemen in de (petro)chemische industrie. Bijvoor-beeld 
door real-time te oefenen op alle aspecten van het bedie-nen 
en bewaken van de Oefenfabriek, individueel of als team. 
“Vaardigheden die ze goed kunnen gebruiken”, stelt Hollander. 
“Tijdens stages mogen MBO’ers nog niet zoveel. Dan is het 
vooral meelopen en meekijken. Maar omdat het bijvoorbeeld al 
gauw zeven jaar duurt eer je als procesoperator vakvolwassen 
bent, is het fijn om al tijdens je opleiding zo veel mogelijk 
praktijkervaring op te doen. Uiteraard is in de Oefenfabriek ook 
ruimte voor om-, her- en bijscholing van vaklui die de school-banken 
jaren geleden al hebben verlaten.” 
MBO-opleidingen Brielle: 
• Allround operationeel technicus / bediening 
• Allround operationeel technicus / onderhoud 
• Operationeel technicus / bediening 
• Operationeel technicus / onderhoud 
• Medewerker operationele techniek / onderhoud 
Kijk voor meer info over de opleidingen en de open dagen op 
www.wereldopleiding.nl 
Emergency Response trainingen 
Panel operators vervullen een cruciale taak in de (proces)- 
industrie. Daar waar nodig sturen zij bij om zo een optimale en 
veilige productie te garanderen. De omgeving waarin deze 
panel operators werken wordt steeds complexer, de span of 
control neemt toe en training on the job is vaak onmogelijk. 
Met de Emergency Response Simulator biedt STC B.V. panel 
operators, field operators, shift supervisors en plant mana-gers 
een veilige en gestandaardiseerde omgeving waarin 
getraind kan worden met noodprocedures en communicatie 
tijdens noodsituaties. Dit gebeurt in een 3D-omgeving met 
real-time communicatie waardoor de operators zich tijdens 
de training in een echte plant wanen. 
De standaard Emergency Response training voor panel opera-tors 
behandelt de volgende competenties en kennisvelden: 
• Samenwerken 
• Communiceren 
• Situational awareness 
• Procedures 
• Structured Operatotor intervention 
Meer weten over de mogelijkheden voor uw bedrijf? Stuur dan 
een e-mail naar info@stc-bv.nl. 
Emergency Response Simulator 
Zelfs in de meest high tech, best geoutilleerde plant kan een 
gevaarlijke situatie ontstaan. De adequate oplossing van die 
situatie is afhankelijk van menselijk handelen. Dit vraagt om 
inzicht in de situatie, kennis van procedures, probleem-oplossend 
handelen en communicatieve vaardigheden. De 
Emergency Response Simulator die te vinden is op de STC-locatie 
in Brielle, biedt de perfecte omgeving om deze kennis 
en vaardigheden te trainen én te testen. 
W W W. S T C - G R O U P. N L W W W . S T C - B V . N L
QUICK SCAN 
HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT 
» Hoe de operationele kosten te verlagen? 
ONZE VISIE 
» Nieuwe onderhoudsconcepten zoals 
Condition Based Maintenance verlagen de 
kosten en verhogen de bedrijfszekerheid. 
UW OPLOSSING 
ª.ODQWVSHFL¿HNHRQGHUKRXGVFRQWUDFWHQ 
waarbij Wärtsilä in nauwe samenwerking 
met de opdrachtgever garant staat voor op-timale 
werking van de installatie tegen 
vaste kosten. 
WÄRTSILÄ SERVICE UNIT BENELUX 
Havenstraat 18-24 
3115 HD Schiedam 
Telefoon 010 - 427 71 00 
E-mail henk.dejong@wartsila.com 
www.wartsila.com 
WÄRTSILÄ SCHIEDAM 
Volle kracht weer vooruit 
Na een moeizame economische periode, waarin noodgedwongen ook nog eens 
afscheid werd genomen van een groot aantal medewerkers, begint nu ook voor 
Wärtsilä in Schiedam de zon weer voorzichtig te schijnen. Volle kracht vooruit nu! 
Het uitzicht vanaf het buitenterras 
van het nieuwe kantoor van Wärtsilä 
aan de Schiedamse Havenstraat is 
welhaast fenomenaal te noemen. Wie naar links 
kijkt ziet enkele prachtige beeldbepalende blik-vangers 
van Rotterdam, zoals de Euromast, 
Hotel New York en de Erasmusbrug. Naar 
rechts richting Vlaardingen kijken bezoekers 
richting de druk bevaren Nieuwe Waterweg. 
“We zijn enorm trots en blij dat we onlangs zijn 
verhuisd naar deze nieuwe locatie,” zegt 
directeur van Wärtsilä Benelux Henk de Jong. 
“De verhuizing is voor ons het begin van een 
nieuwe tijd en toekomst, waar we helemaal 
klaar voor zijn. Wärtsilä is nog altijd alive 
and kicking, zo zou je het inderdaad kunnen 
omschrijven.” 
Het bijna 200 jaar bestaande bedrijf Wärtsilä, 
van oorsprong Fins, is met name actief in de 
scheepvaart, maar ook landbased is het actief, 
zoals in ziekenhuizen en universiteiten. Kort 
en simpel gezegd onderhoudt en repareert 
het in de Jeneverstad motoren en schroeven 
voor schepen. Dat doet het onder meer in 
de eigen werkplaats, die recent ook volledig 
opnieuw is ingericht. De locatie in Schiedam 
is dé service-unit van Wärtsilä in de Benelux. 
GROEI 
De Jong: “We werken momenteel met zo’n 200 
PHQVHQRQGHUYHUGHHOGLQ¿HOGVHUYLFHZHUNSODDWV 
HQEDFNRI¿FHPHGHZHUNHUV]RDOVSURMHFWOHLGHUV 
technische experts, verkoopspecialisten et cetera. 
Meer dan voorheen zijn we ook gespecialiseerd in 
schroeven, daar waar we ons tot voor kort vooral 
focusten op motoren. Net als in veel andere sectoren 
merken ook wij dat de handel weer aantrekt, met 
name voor baggerbedrijven en in de offshore. Maar 
ook bedrijven in de koopvaardij durven weer naar de 
langere termijn te kijken en te investeren. We zijn een 
gezond bedrijf, groeien weer en zijn zelfs op zoek 
naar nieuwe techneuten, met name electrical  auto-mation- 
engineers, waarbij we voor de komende jaren 
toe gaan werken naar een gezonde leeftijdsopbouw. 
Dat is uiteraard in het belang van de onderneming.” 
Wärtsilä Schiedam wil net als veel andere bedrijven 
JUDDJHHQSDUWQHUVKLSDDQJDDQPHWSRWHQWLsOH 
opdrachtgevers. Het heeft daarvoor wereldwijd 
de kwaliteiten en kennis in huis, volgens De Jong. 
“Onze voorkeur gaat uit naar langdurige onderhouds-contracten, 
zodat een gemeenschappelijke band kan 
ontstaan met gezamenlijke verantwoordelijkheden. 
Binnenkort nodigen we al onze relaties uit om kennis 
te komen maken met ons nieuwe kantoor en het ver-nieuwde 
Wärtsilä. Daar kijken we nu al naar uit.” « 
REPORTAGE Tekst: Fred Louter // Fotografi e: Jan Nass 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 17
HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT 
» Veel jongeren zijn werkloos. Dit terwijl er 
een groot tekort is aan goede vakmannen en 
vakvrouwen in bijvoorbeeld de schilders-, 
bouw- en techniekbranche. 
ONZE VISIE 
» Vakbroeders wil een stevige toekomst 
voor jongeren in Nederland. En voor het 
vakmanschap. Daarom leidt dit sociale 
initiatief werkloze jongeren op tot vakman 
of vakvrouw. Zo blijft ook vakmanschap 
behouden. Vakbroeders maakt verbinding 
tussen jongeren, onderwijs, opdrachtgevers 
HQDDQQHPHUV$OOHSDUWLMHQSUR¿WHUHQKLHU 
van. Zo gaan in Nederland meer jongeren 
aan het werk, blijven uitkeringen uit en 
dringen we het tekort aan vakmensen terug. 
UW OPLOSSING 
» In Rotterdam knappen op dit moment acht 
jongeren de wijk De Wielewaal op. Zij voe-ren 
een schilderbeurt uit aan de woning en 
leren in de praktijk hoe zij hoogwaardig 
VFKLOGHUZHUNDÀHYHUHQ2SGUDFKWJHYHULV 
woningcorporatie Woonstad en hoofdaan- 
QHPHULV.ORHW2QGHUKRXGXLW9ODDUGLQJHQ 
De jongeren worden op het werk opgeleid 
door een docent, krijgen ondersteuning van 
een leermeester en worden ondersteund 
door een jobcoach. Twee van de acht leerlin- 
JHQKHEEHQLQPLGGHOVHHQRI¿FLHHOVFKLOGHU 
diploma behaald. Samen met de betrokken 
partijen en het grote netwerk van initiatief-nemer 
Faber Personeelsdiensten stromen 
deze leerlingen uiteindelijk als vakman of 
vakvrouw, voorzien van diploma en zelf-vertrouwen, 
uit naar een betaalde baan. 
Werkloze jongeren grijpen 
kans op betaalde baan 
dichtbij huis 
Jongeren die in een betaalde baan hun eigen wijk opknappen en meteen doorgroeien 
tot vakman of vakvrouw. Dat is de essentie van het nieuwe initiatief Vakbroeders 
waarin publieke en private partijen samenwerken. 
2RNDDQGHVODJPHWGLWVRFLDOHLQLWLDWLHI 
Vakbroeders maakt het u gemakkelijk. 
QUICK SCAN 
VAKBROEDERS 
Wietske Kamsma 
Heideweg 2 
3829 MN Hooglanderveen 
Telefoon 033 - 303 11 50 
E-mail info@vakbroeders.nl 
www.vakbroeders.nl 
In de nazomerzon lijkt de Rotterdamse 
wijk De Wielewaal een schilderachtig 
vakantiedorp. Niets is echter minder 
waar. Hier wordt gewoond én gewerkt. Acht 
jongeren die voorheen werkloos waren, verzorgen 
samen met de professionals van onderhoudsbedrijf 
Kloet een schilderbeurt aan 540 woningen. 
De jongeren ontvangen begeleiding van een ervaren 
leermeester, een docent en een jobcoach en gaan 
één dag per week naar het Albeda College voor de 
theorie. Na dit traject succesvol te hebben afgerond, 
ontvangen de jongeren een erkend vakdiploma. 
CREËREN VAN BANEN 
“In ons land zitten jongeren op de bank, terwijl in 
de schildersbranche waarvoor ik werk, een dreigend 
tekort is aan goede vakmensen”, vertelt mede-initiatiefnemer 
van Vakbroeders Arjen Bos. “Als 
je weet, dat een kwart van de schilders ouder is dan 
55 jaar, dan kun je je voorstellen wat dat betekent 
voor het vakmanschap.” Bos vond partners in het 
Albeda College, woningcorporatie Woonstad en 
onderhoudsbedrijf Kloet. En Vakbroeders was een 
feit. Bos gaf vervolgens het stokje over aan Wietske 
Kamsma die het initiatief nu leidt. “We zwemmen 
tegen de stroom in”, vertelt Kamsma. “In deze tijden 
van recessie durven bedrijven het niet meer aan 
om stageplaatsen of leerwerkplekken in te richten. 
(QYDQKHWGDDGZHUNHOLMNFUHsUHQYDQEDQHQLV 
al helemaal geen sprake. Bedrijven hebben alle 
energie nodig om hun hoofd boven water te houden. 
Dit terwijl opdrachtgevers meer dan ooit kiezen 
voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. 
Vakbroeders maakt de verbinding tussen werkloze 
jongeren, opdrachtgevers, aannemers en het onder-wijs. 
En wel zonder subsidies, als sociale onder-neming. 
Na Rotterdam willen we Vakbroeders 
door heel Nederland gaan uitrollen. Ons doel is 
de komende drie jaar 1.000 leerlingen op te leiden, 
niet alleen in de schildersbranche, maar ook in 
de bouw en techniek. 
ECONOMISCHE IMPULS 
Voor opdrachtgever Woonstad Rotterdam is de 
maatschappelijke impact van belang. “Met het 
onderhoud van onze woningen kunnen wij als 
woningcorporatie jongeren dichtbij huis aan het 
werk helpen. Zo geven we een economische impuls 
aan onze wijken”, vertelt manager Techniek Eric 
van Staveren. “Wij vinden het belangrijk om als 
woningcorporatie onze bijdrage te leveren aan het 
welzijn van wijkbewoners. De eerste resultaten in 
De Wielewaal zijn bemoedigend. Daarom starten 
we in 2015 met een nieuw team dat in onze opdracht 
met Kloet Onderhoud aan vergelijkbare projecten 
gaat werken. Het mooie is, dat je ziet dat het enthou-siasme 
van de jongeren én de professionals uitstraalt 
op de wijk, er ontstaat direct contact tussen de 
bewoners en de jongeren.” « 
REPORTAGE 
18 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
QUICK SCAN 
HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT 
» In elke markt zijn er diverse partijen die 
producten en diensten leveren. Dit geldt 
ook voor de markt voor producten voor de 
offshore-, olie- en gasindustrie. Het aantal 
aanbieders die een relatie echter totaal 
ontzorgen is veel geringer. Terwijl de 
markt daar op dit moment wél nadrukkelijk 
om vraagt. 
ONZE VISIE 
» Een partnership tussen aanbieder en 
afnemer is van grote toegevoegde waarde. 
Het bevordert de kwaliteit van geleverde 
diensten en producten én zorgt voor een 
gelijkwaardige relatie, waarin vertrouwen 
centraal staat. 
UW OPLOSSING 
» FMI Machining is dé partner voor 
bedrijven die gebruikmaken van verspaande 
metalen componenten in de offshore-, 
gas- en olie-industrie. FMI Machining 
is groot voorstander van een zo verre-gaand 
mogelijk partnership, zodat totale 
ontzorging mogelijk wordt. 
FMI MACHINING 
James Wattweg 70 
3133 KK Vlaardingen 
Telefoon 010 - 434 71 55 
E-mail info@fmi-machining.nl 
www.machining.nl 
REPORTAGE Tekst: Fred Louter // Fotografi e: Jan Nass 
FMI MACHINING 
Méér doen op 
hoogwaardiger 
technisch niveau 
Soms is succes ‘gewoon’ een keuze. Zoals in het geval van FMI Machining in 
Vlaardingen. Het jonge bedrijf in de verspaning van componenten voor de offshore-en 
gas- en olie-industrie koos na een overname voor een andere marktbenadering. 
En dat legt het bedrijf geen windeieren. 
“Méér doen voor onze klanten op een 
hoogwaardiger technisch niveau, zo kan 
ik onze nieuwe visie nog het beste kort 
omschrijven”, zegt directeur Arjan van Wijngaarden 
van FMI Machining. De 51-jarige Vlaardinger staat 
sinds twee jaar aan het roer van het in oktober 2012 
gestarte bedrijf, dat ontstond na de overname van 
Machinefabriek H. Janssen. 
Van Wijngaarden: “Wij geloven heilig in onze 
nieuwe marktbenadering. Maar wat minimaal net zo 
belangrijk is: ook onze huidige relaties zijn ervan 
overtuigd dat deze methode werkt. Belangrijk is dat 
we graag een partnership aangaan met onze klanten. 
Wij zijn een gespecialiseerd productiebedrijf voor 
eindgebruikers. Onze kernactiviteit is het verspanen 
van metalen, zoals lagers, wormwielen, snijtools 
voor leidingen en grote spindels met moeren, voor 
dus de offshore- en olie- en gasindustrie. Maar we 
doen voor een klant vandaag de dag veel méér. 
We kunnen voor een klant inkopen, we engineeren, 
assembleren, coaten, hebben hier eigen verpakkings-materialen 
van klanten op voorraad et cetera. 
Kortom, totale ontzorging. We gaan zover als de 
klant het wil. Daarom mijn uitspraak: we doen nu 
méér voor klanten en dan op een zeer hoogwaardig 
niveau. Die nieuwe aanpak is succesvol, zo blijkt uit 
onze resultaten.” 
De samenwerking met partners en relaties gaat bij 
FMI Machining zover dat er regelmatig zelfs interne 
audits door klanten plaatsvinden. “Inderdaad,” 
beaamt Van Wijngaarden. “Wij verwelkomen regel-matig 
relaties die ons onderwerpen aan een intern 
onderzoek. Dat is prima, daar staan we helemaal 
voor open. Het zorgt ervoor dat de kwaliteit, die van 
KHWDOOHUJURRWVWHEHODQJLVLQGHLQGXVWULHsQZDDULQ 
wij werkzaam zijn, verder omhoog gaat. Daarnaast 
levert het een gelijkwaardige aanbieder-/afnemer-relatie 
op en ook dat heeft een positieve uitwerking.” 
Van grote toegevoegde waarde is volgens Van 
Wijngaarden de band met het moederbedrijf FMI, 
dat in de top-10 staat van maakbedrijven in 
Nederland. “Een organisatie met een enorme 
hoeveelheid kennis en veel technische mogelijk-heden. 
Dat netwerk kunnen wij altijd inschakelen 
en dat is een groot voordeel. Uiteraard niet alleen 
voor ons als FMI Machining, maar natuurlijk ook 
voor onze relaties,” besluit Van Wijngaarden. « 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 19
GEVIERDE INTERNETMARKETEER TONNY LOORBACH OVER SEO, 
PRIVATE SHARING EN EMOTIE 
Eeuwige zoektocht 
naar de heilige graal 
van internetmarketing 
Iedere maand een nieuw marketingevangelie preken is 
ongeloofwaardig, zegt Tonny Loorbach van de Internet Marketing 
Universiteit (IMU) over de haastig evoluerende trends in zijn 
vakgebied. “Maar als online marketingexperts ontdekken we 
natuurlijk wel telkens opnieuw een holy grail. En dan moet je ‘m 
ook direct effectief inzetten voor je klanten. Want morgen is er 
iets nieuws. Zo werkt dat op internet.” 
20 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
PLUS Tekst: Jasper van den Bovenkamp // Fotografi e: Laura de Haan 
Toen ondernemer Tonny Loorbach 
(27) in 2010 van start ging met de 
Internet Marketing Universiteit had 
hij er al heel wat jaren in de internetmarketing 
op zitten. Bij zijn toenmalige werkgever hielp 
de internetmarketeer, zoals hij dat zelf zegt, 
ondernemers succesvol te worden op internet. 
Met adviezen, workshops, gastlezingen en wat 
zich allemaal niet aandiende. “Ik vond dat 
gaaf om te zien, dat je op mensen kennis 
overdraagt en ze zo inspireert dat ze 
succes gaan boeken, meer verdienen, 
een beter leven krijgen.” 
KRIEBELEN 
Maar na luttele honderden klanten begon 
het bij Loorbach te kriebelen. In de loop van zijn 
nog prille werkzame leven had hij zo zijn eigen 
visie op het vak van internetmarketing gekregen, 
en in zijn job bleef hij een beetje steken bij ‘het 
uitruilen van uren voor euro’s’. “Het ging mij 
niet om het geld. Ik was gewoon benieuwd of 
mijn visie steekhoudend was, of ik er een bedrijf 
van kon runnen.” 
En óf hij dat kon. Nu, vier jaar later, heeft 
Loorbach een stevige reputatie opgebouwd 
op het vlak van internetmarketing. Behalve 
dat hij het gezicht bepaalt van de IMU, is hij 
veelgevraagd spreker en schrijver voor webinars, 
live seminars, gastlezingen, blogs en video’s. Zo 
organiseert hij geregeld een soort sweatpants 
Friday-webinar – inderdaad, lekker informeel, 
in je sweatpants – en is hij in oktober dit jaar 
de centrale spil bij het Wondernemerschap 
Seminar. Zijn speeches gaan over 
zoekmachineoptimalisatie (SEO), website-effectiviteit, 
marketingpositionering, 
salespsychologie, neuromarketing 
en verder alles wat ook maar ergens 
raakvlakken met internetmarketing 
heeft. 
Benieuwd hoe met een effectief 
gebruik van het voegwoordje 
‘maar’ de sluizen van online 
marketing zich als op een 
toverwoord openen? 
Bijgepraat worden over de 
wetmatigheden van search 
engine optimization? Of 
meer weten over het verschil 
in resultaat tussen winst- en 
verliestaal? Loorbach trekt volle 
zalen. 
HET WINSTMODEL 
Dat de Amsterdamse ondernemer 
zijn kennis en expertise geregeld 
pro Deo het publieke domein in 
slingert, mag overigens opmerkelijk 
heten. Ze bepalen namelijk 
allesbehalve de core business van de 
Internet Marketing Universiteit. 
Die richtte Loorbach destijds op om Het 
Winstmodel op de markt te brengen. Het 
Winstmodel is een systeem voor ondernemers 
die zonder marketingachtergrond en technische 
kennis toch eenvoudig een succesvolle, 
zoekmachineoptimale website willen kunnen 
maken. 
Het programma, dat binnenkort verdergaat 
onder een nieuwe, internationale naam, 
bepaalt vandaag nog steeds de kern van 
IMU’s dienstverlening. Maar met het 
delen van free content middels tal 
van online en offline lezingen laat de 
onderneming zien ook op abstracter 
niveau te acteren. Daarmee creëert ze bij 
kijkers en potentiële klanten een gevoel van 
relevantie. De IMU is up-to-date. “We zijn geen 
productverkoper”, zegt Loorbach, “maar een 
autoriteit op het vlak van internetmarketing.” 
SYMPTOMEN 
Op dat terrein voorop te blijven lopen is bepaald 
geen sinecure. De ontwikkelingen buitelen over 
elkaar heen, geeft Loorbach toe. Symptomen 
noemt hij ze. “Als ondernemer wil je elke dag 
bezoekers naar je website of online shop. Maar 
het kan zijn dat je dat morgen op een andere 
manier moet doen dan vandaag. De symptomen 
veranderen voortdurend; telkens opnieuw 
vinden we als internetmarketeers een nieuwe 
holy grail. Neem adverteren met Facebook, dat 
op het moment vele malen interessanter is dan 
Google Adwords. Op Facebook kan en mag nu 
alles nog, en het kost nauwelijks wat, terwijl 
adverteren via Google ingewikkeld is geworden 
en je er bovendien flink voor moet betalen. Dat 
soort kansen moet je nu pakken, want morgen is 
er iets nieuws.” 
En zo haalt het ene symptoom het andere 
in. Upcoming fenomeen is nu bijvoorbeeld 
private sharing, een service die is ontwikkeld 
doordat steeds meer mensen gebruikmaken 
van mobiel internet, legt Loorbach uit. “Als we 
nu een webpagina, bedrijf, product of dienst bij 
anderen willen aanbevelen, kiezen we de ‘Vind 
ik leuk’-knop van Facebook. Vanaf binnenkort 
krijgen mobiele internetters er een WhatsApp-symbooltje 
bij. Door die aan te tikken, versturen 
ze gericht een persoonlijke link naar iemand uit 
hun adresboek. Dat is qua marketing vele malen 
effectiever.” 
HUMMINGBIRD 
Een andere noviteit is Hummingbird, de 
semantische zoekmachine van Google die bij een 
zoekopdracht niet meer sec naar de ingetikte 
woorden kijkt, maar ook de betekenis erachter 
meeneemt. Zoekt men bijvoorbeeld op ‘Wat is 
de dichtstbijzijnde sushibar?’ dan vormt het 
algoritme een lijst met sushi-verkooppunten in 
de nabije omgeving, in plaats van websites weer 
te geven die de zoekopdracht als titel dragen. 
“Het wordt daarmee allemaal wat specifieker en 
persoonlijker”, zegt Loorbach. 
Wat dat laatste betreft, opvallend is de comeback 
van het persoonlijke element in de online 
marketingwereld. “Sociale invloeden winnen 
aan kracht. Je komt als bedrijf echt niet meer 
weg zonder social mediastrategie. Positionering 
vanuit het bedrijf of het product alleen wordt 
niet meer geaccepteerd. Dat is te statisch en te 
kil. Je website moet een ziel hebben. Die geef je 
hem bijvoorbeeld door als directeur of eigenaar 
blogs te publiceren, webinars te geven, actief 
te zijn op social community’s, echt contact te 
zoeken en een band op te bouwen met mensen. 
Interview gebruikers over je product of dienst, 
laat hen vertellen waar het hen gebracht heeft en 
publiceer een video op je website. Persoonlijke 
emotie wordt steeds belangrijker.” 
ZINGEVING 
Loorbach duidt die ontwikkeling als 
een verschuiving van informatie- naar 
entertainmenttijdperk. “Het gaat niet meer om 
het zenden van informatie in de eerste plaats. 
Mensen zoeken toegevoegde waarde op internet, 
ze willen er een bepaalde zingeving vinden. 
Weten ze van zichzelf niet waarom ze bestaan, 
dan zijn ze geneigd de zingeving van anderen 
over te nemen. Als wij zeggen: honderden 
tevreden gebruikers van ons product zien in 
ons een succesvolle internetmarketeer, hier heb 
je een blauwdruk, lees, kijk, luister en geloof, 
dan zul je zien dat iemand bereid is je visie te 
adopteren. Zo leid je potentiële klanten via een 
persoonlijke benadering, met blogs, webinars, 
social media of wat dan ook naar je product of 
dienst.” 
Kleine relativering: zo leiden we klanten nú naar 
ons product. Het Ondernemersbelang dekt zich 
in, want morgen, als deze inkt amper droog is, 
heeft de onconventionele internetmarketeer 
wéér een heilige graal ontdekt, een nieuwe. 
In die voortdurende zoektocht moeten 
ondernemers alert zijn, dicht bij de online 
ontdekkingsreizigers blijven en zorgen dat ze de 
boot niet missen. Nu niet en morgen niet. « 
Meer informatie op tonnyloorbach.nl en 
internetmarketinguniversiteit.nl. 
“Je komt als 
bedrijf echt niet 
meer weg zonder 
social media-strategie” 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 21
QUICK SCAN 
HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT 
» Veel bedrijven onderschatten nog altijd 
de noodzaak en voordelen van online 
marketing. Traditionele marketing voert 
nog altijd de boventoon. Dit komt voor-namelijk 
voort uit een gebrek aan kennis. 
ONZE VISIE 
ª2QOLQHPDUNHWLQJZRUGWKRHODQJHU 
meer een must, een commodity, zoals uw 
boekhouding. Het is iets waar bedrijven nu 
al, maar zeker in de toekomst niet langer 
omheen kunnen. 
UW OPLOSSING 
» Win kennis in over de mogelijkheden van 
online marketing, zodat u als ondernemer 
begríjpt waar uw kansen liggen en hoe u 
die zelfstandig of met de hulp van gespe-cialiseerde 
bedrijven kunt benutten. 
Bijvoorbeeld via een geheel vrijblijvende 
gratis quick scan van Google Partner 
([SDQG2QOLQHGDWUHJHOPDWLJVDPHQ 
met Google klantsessies en trainingen 
verzorgt (www.googlecheckweken.nl). 
EXPAND ONLINE 
Delftseplein 30C 
3013 AA Rotterdam 
Telefoon 010 - 302 00 30 
E-mail marketing@expandonline.nl 
www.expandonline.nl 
REPORTAGE Tekst: Fred Louter // Fotografi e: Jan Nass 
EXPAND ONLINE: 
Verspreider van uw digitale 
visitekaartjes 
Ondanks dat online marketing niet meer is weg te denken uit de marketingmix, zijn er 
nog altijd heel veel bedrijven die de werking ervan onderschatten. Dat is jammer, want 
daardoor laten organisaties veel kansen liggen. 
Het wordt tijd dat ondernemers zich écht 
bewust worden van het belang van online 
marketing. Dat is althans de mening van 
Willem Blom en Steven Koopmans van Expand Online. 
Sinds een jaar zijn ze gehuisvest in ‘Central Post’, een 
prachtig authentiek pand waarin ooit de papieren post, 
van toen nog PTT, werd gesorteerd en gedistribueerd. 
“We zijn zes jaar geleden begonnen op een zolderka-mertje 
en zie waar we nu staan,” zegt Blom, zelf een 
van de eigenaren van Expand Online. “We groeien 
jaarlijks, maar het einde van die groei is nog lang niet 
in zicht. Sterker, dit is pas het begin, denken wij.” 
Optimistische woorden van een jonge ondernemer, 
die zijn hele werkzame leven al online marketeer is. 
Eerst in loondienst, daarna als freelancer. Blom: 
“Maar ik had meer kennis dan de mensen bij de on-line 
marketing bedrijven die we inhuurden. Dan kun 
je het net zo goed zelf gaan doen. Practise what you 
preach. Het is een goede stap geweest, want Expand 
Online was vorig jaar het snelstgroeiende online 
marketingbureau van Nederland.” 
In het kort gezegd zorgt Expand Online ervoor dat be-drijven 
en initiatieven zichtbaar zijn en gevonden 
worden op internet. Dit gebeurt via Zoekmachine 
Marketing, online adverteren en Web Analytics. 
Voorwaarde voor een succesvolle online campagne 
met duurzame resultaten is wel dat ‘het digitale visi-tekaartje’, 
zoals de website, de Facebookpagina of het 
YouTube-kanaal, voldoet aan hoge kwaliteitseisen. 
Online marketing adviseur Koopmans: “Is dat niet 
het geval, dan adviseren we om dit eerst in orde te 
maken. Pas daarna starten we met het verspreiden 
van digitale visitekaartjes aan internetbezoekers 
die gezocht hebben naar de betreffende producten 
en diensten van de onderneming óf tot de doel-groep 
van de organisatie behoren.” 
Het succes van Expand Online vindt ongetwijfeld 
zijn oorsprong in de passie en bevlogenheid waar-mee 
het vak online marketing in Rotterdam wordt 
uitgeoefend. Volgens Koopmans een prachtige 
professie: “Je loopt voorop in de markt, ontdekt 
nieuwe trends. Zo ontwikkelt zich hoe langer hoe 
meer een shared economy. Niet iedereen zijn eigen 
producten meer, maar delen. Dit zijn duurzame 
initiatieven, die heel snel kunnen groeien door 
online marketing. Verder werken we met inno-vatieve 
medewerkers en klanten en het geeft 
enorm veel voldoening als je bedrijven kunt 
helpen bij het succesvol vermarkten van hun 
producten en diensten.” 
“En,” vult Blom aan, “mooi aan online marketing 
is ook dat het direct meetbaar is. Wij worden door 
ondernemers na een maand terecht afgerekend 
als iets niet werkt. Of dat gebeurt? Soms. Over 
het algemeen kunnen we echter goed inschatten 
of een online campagne positieve resultaten op 
kan leveren. Hebben we twijfels, dan zullen we 
die vooraf zeker uiten.” « 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 23
ZONDERVAN TECHNIEK 
Luisteren naar opdrachtgevers 
voorwaarde voor succes 
QUICK SCAN 
HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT 
ª(pQEHWURXZEDUHÀH[LEHOHpQLQQRYDWLHYH 
partner voor zowel loodgieterswerkzaam-heden, 
verwarming, luchtbehandeling als 
koeling en elektra. 
ONZE VISIE 
» Samen succesvol: niet voor niets de slogan 
van Zondervan Techniek. Veel meer dan 
vroeger is samenwerking een voorwaarde 
voor een goede relatie. 
UW OPLOSSING 
» Zondervan Techniek is dé totaalinstalla-teur 
die luistert naar wensen en eisen vanuit 
de markt. Volledig en naar tevredenheid 
ontzorgen bij installatiewerkzaamheden, 
dát is onze missie. 
ZONDERVAN TECHNIEK 
Handelsweg 11 
3161 GD Rhoon 
Telefoon 010 - 501 68 77 
E-mail info@zondervan.nl 
www.zondervan.nl 
Wie als bedrijf inspeelt op veranderende marktomstandigheden, zal uiteindelijk de slag 
winnen. Dat is althans de mening van Dick Smit van Zondervan Techniek in Rhoon. 
Zondervan Techniek is al ruim 50 jaar ac-tief 
in de regio en staat vandaag de dag voor 
het installeren, onderhouden en beheren 
van technische installaties bij loodgieterswerkzaam-heden, 
verwarming, ventilatie en koeling. “Wij spelen 
VQHOÀH[LEHOHQHI¿FLsQWLQRSYUDJHQHQRISUREOHPHQ 
vanuit de markt en leveren maatwerk in service en 
onderhoud, renovatie, grootonderhoud en nieuwbouw-werkzaamheden,” 
aldus Dick Smit. “Daarbij is het 
YRRURQVpQGHRSGUDFKWJHYHUGHXLWGDJLQJ]RHI¿FLsQW 
mogelijk te opereren. Natuurlijk met als doelstelling 
kosten te besparen. Dat betekent vaak bij de start 
van een nieuw renovatieproject dat er eerst een proef-woning 
of proefstrang wordt gemaakt. Zo weten wij 
QDHHQHYDOXDWLHH[DFWKRHZH]RHI¿FLsQWPRJHOLMNGH 
dagplanning kunnen invullen. Met als resultaat een 
verkorte bouwtijd en een optimaal resultaat.” 
Dick Smit startte 17 jaar geleden als nieuwe eigenaar 
van Zondervan Techniek. “Het was een periode waarin 
de markt begon te veranderen,” zegt Smit. “Klanten 
werden veeleisender en dat is daarna alleen nog maar 
toegenomen. Het is ontzettend belangrijk om goed te 
luisteren naar een klant. Wat wil hij écht? Wat je 
merkt, is dat veel organisaties ontzorgd willen worden. 
Klanten kunnen daarom ook voor totale projecten bij 
ons terecht. We noemen onszelf een totaalinstallateur.” 
Zoals het een moderne, professionele organisatie 
betaamt, hebben ook aspecten als MVO (maatschap-pelijk 
verantwoord ondernemen) en duurzaamheid 
hun intrede gedaan bij Zondervan: “Daar kun je 
niet meer omheen, er komt steeds meer vraag naar 
vanuit de markt. 
Op het gebied van duurzaamheid maken we onze stap-jes. 
Daarnaast dragen we graag ons maatschappelijke 
steentje bij. We zijn bijvoorbeeld sponsor van Excelsior 
Rotterdam en steunen diverse maatschappelijke 
projecten. Daarnaast zijn we al heel lang een erkend 
leerbedrijf. Op alle niveaus worden hier jongeren 
opgeleid, wat zeker ook in het belang is van een 
gezonde leeftijdsbalans binnen ons personeelsbestand. 
Zo snijdt het mes dus aan meerdere kanten.” 
Een van de noviteiten die bij kunnen dragen aan de 
duurzaamheid binnen Zondervan Techniek is de inzet 
van iPads, waarmee werkbonnen digitaal verwerkt 
kunnen worden. Monteurs worden online up-to-date 
gehouden over nieuwe opdrachten. “Zeker in het geval 
van spoedgevallen is dat een enorm voordeel. De klant 
belt en er wordt direct actie ondernomen. Alles wordt 
vastgelegd en meteen gecommuniceerd, zowel intern 
als extern. Uiteraard vergt dit een investering, maar 
het is een uitstekende bijdrage aan een betere service. 
Tevens onderscheiden we ons hiermee van andere 
aanbieders, deze werkwijze is vrijwel uniek in de 
installatiebranche.” 
Ondanks dat ook de sector waarin Zondervan Techniek 
opereert niet is ontkomen aan de economische crisis, is 
Smit positief over de toekomst: “Als ondernemer móét 
je meegaan in nieuwe marktontwikkelingen. Doe je 
dat, dan neemt de kans op succes toe. Daarom staan 
onze ogen en oren altijd wagenwijd open.” « 
REPORTAGE Tekst: Fred Louter // Fotografi e: Jan Nass 
24 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
QUICK SCAN 
HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT 
ª2SGHPDULWLHPHDUEHLGVPDUNWLVRQGHU 
meer een ernstig tekort aan mts’ers, die een 
goede vierjarige opleiding voltooid hebben 
en beschikbaar komen als werknemer. 
Jongeren die dus zowel met de handen als 
met het hoofd kunnen werken. 
ONZE VISIE 
» Uit onderzoek is gebleken dat een 
werknemer zes jaar nodig heeft om zich te 
ontwikkelen tot vakman. Het is daarom 
belangrijk om op tijd te investeren in nieuwe 
medewerkers, zodat de continuïteit van de 
onderneming niet in gevaar komt. 
UW OPLOSSING 
» Bedrijven kunnen nu onder zeer 
aantrekkelijke voorwaarden via Metalent 
in contact komen met talentvolle en 
gemotiveerde jongeren, die zich via een 
gesubsidieerd leer-/werktraject omhoog 
willen werken. Metalent bezoekt scholen, 
maar ook bedrijven en tracht bedrijf 
en werknemer met elkaar in contact te 
brengen. 
DELTAMETAAL/METALENT 
Stationsweg 78 
2991 CM Barendrecht 
Telefoon 0180 - 645 455 
E-mail info@metalent.nl 
www.metalent.nl 
DELTAMETAAL EN METALENT 
Nú investeren 
in jong maritiem 
technisch personeel 
Nog maar een paar maanden geleden ging het zogeheten Regionaal Sectorplan 
Maritiem van start. Dit is een initiatief van regionale bedrijven, overheidsorganisaties 
en sociale partners, waarover (Stichting) Metalent in Barendrecht de regie voert. 
Doel: meer geschikt en – als het enigszins kan – jóng personeel aan het werk in de 
maritieme technische sector. 
Hoewel er in Nederland veel wordt geïn-vesteerd 
in nieuwe arbeidsmarktinitiatie-ven, 
komt er in de praktijk vaak maar 
weinig van terecht. Maar de eerste resultaten van het 
Regionaal Sectorplan Maritiem zijn gelukkig wél zeer 
bemoedigend. “Ja, ik ben blij verrast,” zegt directeur 
Marco de Korte van Stichting Deltametaal en het 
daaraan gelieerde Metalent. “Natuurlijk hoop je op 
positieve resultaten, maar dat het zo snel zo succesvol 
zou zijn, had ik niet verwacht. We hebben als arbeids-bemiddelaar 
zonder winstbejag in een paar maanden 
WLMG]R¶QH[WUDDUEHLGVSODDWVHQJHFUHsHUGELMRQ]H 
maritieme relaties. Onze doelstelling is om de ko-mende 
twee jaar 100 extra arbeidsplaatsen te genere-ren, 
dus dit is een prima start. Hoe dat komt? 
Uiteraard voor een belangrijk deel door de door mi- 
QLVWHU$VVFKHUEHVFKLNEDDUJHNRPHQILQDQFLsOHPLG 
delen, waardoor bedrijven nu wél durven investeren 
in die jonge medewerker. Het is door de subsidie die 
bedrijven nu krijgen heel interessant. Je zou kunnen 
zeggen: het is nu of nooit. Doe je het nu niet, wanneer 
dan wél?” 
HANDEN EN HERSENEN 
Bij het sectorplan ligt de focus op drie doelgroepen: 
duaal (leren en werken, red.) hbo, duaal mbo-niveau 
2 én niveau 3-personen. Met name in die laatste 
groep ligt een enorme uitdaging voor de markt. En 
dat ligt zeker niet alleen aan bedrijven die voorzichtig 
zijn met het aantrekken van nieuwe medewerkers. De 
Korte: “Deze markt schreeuwt om mensen die be-schikken 
over handen én hersenen. We praten bij-voorbeeld 
over een mts’er, die na zijn opleiding aan 
de slag gaat bij een bedrijf en daar verder leert en in 
de praktijk zijn ervaring opdoet. Daarvan zijn er nu 
veel te weinig; de meesten leren door. Onze mensen 
bezoeken daarom momenteel veel vmbo- en mbo-scholen 
om jongeren te interesseren voor deze sector, 
die enorm veel kansen op een goede toekomst biedt.” 
DREMPEL VERLAGEN 
Bij een geslaagde match snijdt het mes overigens aan 
twee kanten, want een succesvolle jonge werknemer 
betekent ook dat de continuïteit van het personeels-bestand 
wordt gegarandeerd. “Ook in deze sector heb-ben 
bedrijven lang gewacht met het opleiden van 
nieuwe jonge mensen. De redenen laten zich raden, 
maar het blijft wel kortetermijndenken. Er komt toch 
een keer moment dat die oudere vakman, die steeds 
schaarser wordt, afscheid neemt. Dan is het belang-rijk 
dat die plek opgevuld kan worden. Met initiatie-ven 
als het Regionaal Sectorplan Maritiem trachten 
wij de drempel tot investeren in nieuw personeel te 
verlagen en vooralsnog slaat onze strategie aan.” « 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 25 
REPORTAGE Tekst: Fred Louter (Tekstbureau Pensive) // Fotografi e: Jan Nass
MASTERCLASS E-COACHING: 
WINST VOOR DE 
ORGANISATIE EN HR 
16 OKTOBER 2014 
BUSINESS 
COLLEGE 
Hét kennisinstituut voor MKB’ers 
Wij verbinden inspirerende 
sprekers met ondernemers die 
vooruit willen. Jaarlijks organiseren 
wij meer dan 250 masterclasses, 
verspreid over heel Nederland. 
De huidige tijd vraagt om een flexibele en efficiënte vorm van coaching en loopbaanbegeleiding. Door het plaats-en 
tijdsonafhankelijke karakter van e-coaching kunnen uw medewerkers tegen een geringe investering snel en 
resultaatgericht worden geholpen bij het oplossen van uiteenlopende vraagstukken. 
In de afgelopen jaren heeft 
e-coaching zich ontwikkeld tot een 
volwassen, en bewezen effectieve 
vorm van begeleiding. Laagdrempeligheid, 
duurzame resultaten, korte doorlooptijden 
en begeleiding van medewerkers op de eigen 
werkplek zijn slechts enkele van de vele 
voordelen van online coaching. 
Houdt u zich binnen uw organisatie bezig met 
HR, employability vraagstukken of bent u 
als manager actief en heeft u interesse in de 
(theoretische) aspecten van E-coaching? Of 
wilt u uw kennis rond E-coaching in zeer kort 
tijdsbestek opfrissen? Dan is de masterclass 
E-coaching uitermate geschikt voor u. 
Nieuwsgierig? Meld u dan nu aan! 
OPZET PROGRAMMA 
Deze masterclass wordt gegeven door Gé 
Oerlemans, Business Development Manager 
en Senior loopbaanadviseur bij Focus. Hij 
zal u tijdens de masterclass meenemen in 
de wereld van E-coaching. 
DATUM EN LOCATIE 
Datum: donderdag 16 oktober 2014 
Tijd: 15.00 – 17.00 uur 
Locatie: Focus, Oudehoofdplein 4, 
3011 TM Rotterdam 
Op de locatie van Focus Nederland 
wordt u door Meta Marzguioui-de 
Zeeuw, regiodirecteur Focus, welkom 
geheten. 
VOOR WIE? 
De masterclass is geschikt voor iedere 
Manager of HR medewerker die meer te weten 
wil komen over de aspecten van E-coaching. 
MEER INFORMATIE EN AANMELDING 
U kunt zich aanmelden via 
www.businesscollege.biz. 
Voor meer informatie kunt u contact 
opnemen met Richard van der Veen via 
r.vanderveen@ondernemersbelang.nl of 
door te bellen naar 06 - 23 01 91 17. 
Platform voor kansrijk ondernemen 
MASTERCLASS 
26 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
QUICK SCAN 
HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT 
» Bedrijven willen met nieuwe of aange-paste 
apparatuur en machines verbeterin-gen 
in hun proces-performance realiseren 
en eventuele bottlenecks aanpakken. 
Het ontbreekt hen echter aan tijd en 
specialistische kennis. 
ONZE VISIE 
» Kreber werkt voor innovatieve opdracht-gevers 
die een deel van hun ontwikkeling 
functioneel willen uitbesteden. We nemen 
klanten een zorg uit handen en creëren 
pasklare oplossingen. Bescherming van 
intellectueel eigendom is een belangrijk 
onderdeel van onze dienstverlening. 
UW OPLOSSING 
» Een partnerschap gebaseerd op betrouw- 
EDDUKHLGNZDOLWHLWHQFRQWLQXwWHLW2Q]H 
engineers bedenken een product op basis 
YDQEHGULMIVVSHFL¿HNHZHQVHQHQLGHHsQ 
Een vondst kan meteen in de eigen fabriek 
door goed opgeleide medewerkers worden 
YHUYDDUGLJG2IGLWQXHHQ]HHUFRPSOH[H 
machine is, een eenvoudig machineframe 
of zelfs een enkele bewerking, Kreber helpt 
bedrijfsmissies te realiseren. 
KREBER B.V. 
Koningin Wilhelminahaven ZZ 25 
3134 KG Vlaardingen 
Telefoon 010 - 248 02 22 
E-mail info@kreber.nl 
www.kreber.nl 
KREBER ONTWERPT EN PRODUCEERT TECHNISCH VERNUFT 
De creativiteitsfabriek 
Kreber bedenkt ingenieuze industriële oplossingen en wekt ze in zijn eigen fabriek 
tot leven. Dat doet het Vlaardingse bedrijf al meer dan een eeuw. “Wij zijn de D in 
de RD van bedrijven.” 
Hoe kunnen we onze productieprocessen 
stroomlijnen? Op welke manier voorko-men 
we bottlenecks? Welke vondst is er 
nodig om een product naar het volgende niveau te 
tillen? Het vinden van pasklare antwoorden voor 
bedrijven in de (petro-)chemische industrie, voedings-middelensector, 
offshore en railinfra is de core-business 
van het Vlaardingse Kreber. 
Het bedrijf, gevestigd op de zuidelijke kop van de 
.RQLQJLQ:LOKHOPLQDKDYHQJLHWLGHHsQHQDPELWLHVLQ 
vaste vorm. Een team van gespecialiseerde engineers 
brainstormt met de klant, bekijkt de vraag vanuit alle 
relevante invalshoeken, analyseert en ontwerpt. De uit-vinding 
-dat kan een complete installatie of een machine 
zijn, maar ook een enkel onderdeel- wordt op dezelfde 
locatie geproduceerd en gemonteerd. Kreber neemt 
tevens de ingebruikname en het onderhoud op zich. 
Met recht een klantgerichte solution cycle, zoals 
Kreber het zelf omschrijft. “Onze klanten weten welk 
bedrag ze willen besteden en wanneer een project 
gereed moet zijn, alle tussenstappen voeren wij uit”, 
vertelt Paul Dits, directeur van Kreber. “Het zijn 
complexe processen waarbij je continu moet inspelen 
op veranderingen. Enigszins te vergelijken met het 
bouwen een brug terwijl je erop staat. Er is geen 
enkele ruimte voor misstappen. De opdrachtgever 
heeft immers afspraken met zijn klanten.” 
De werkwijze van Kreber draagt volgens Paul Dits ook 
bij aan een ander wezenlijk onderdeel van technische 
innovatie: geheimhouding. “De belangen zijn groot, 
een klant moet erop kunnen rekenen dat een vondst 
veilig is. Omdat we alle delen van het ontwikkelings-traject 
in eigen beheer hebben, zijn de ins en outs van 
een eindproduct goed beschermd. Ik treed dan ook 
niet in detail over het maatwerk dat we leveren. Dat is 
wel eens lastig communiceren, maar betrouwbaarheid 
is nu eenmaal één van onze kernwaarden.” 
STERKE STAALTJES INVENTIVITEIT 
Ook kwaliteit en continuïteit zijn kernwaarden 
van Kreber. De onderneming zorgt ervoor dat haar 
relaties vooruit kunnen. Dat deed ze meer dan 
honderd jaar geleden al. Letterlijk, want de tech-nisch 
uitvinder heeft zijn wortels in het ontwerp en 
de fabricage van stoommachines voor sleepboten. 
*DDQGHZHJNZDPHQHUDQGHUHPDFKLQHULHsQ 
apparaten, onderdelen, bewerkingen en reparaties 
bij. Zo zijn de Prill installaties voor petrochemische 
toepassing en omzetstoelen voor wissels op rangeer-terreinen 
sterke staaltjes van Krebers inventiviteit. 
“Op deze plek aan de rivier ontstaan de meest crea-tieve 
oplossingen”, zegt Paul Dits. “Veertig professio-nals, 
engineers, projectleiders, werkvoorbereiders 
en technische specialisten leveren dagelijks een top-prestatie. 
Ongeveer zeventig procent van de produc-tie 
is gericht op de export. De belofte ‘our brain is 
your innovation’ weerspiegelt de ziel van Kreber. 
We zijn de D in de RD van onze klanten.” 
MODERNE VESTIGING 
Het bijwoord ‘machinefabriek’, jarenlang verbon-den 
aan de bedrijfsnaam, dekt naar mening van 
Paul Dits dan ook de lading niet meer. Hij wil het 
woord in de nieuwe huisstijl laten vervallen. 
“Machinefabriek doet toch een beetje aan rijen 
met draaibanken denken, maar wij zijn een bedrijf 
dat machines máákt. Het is dus gewoon Kreber. 
Punt. Voor de rest wijzigt er niet zoveel. We zitten 
niet te wachten op stilistische vernieuwing.” 
De bouw van een nieuw pand zal echter de nodige 
veranderingen met zich mee brengen. Het huidige 
onderkomen stamt uit de jaren zestig en is aan het 
einde van zijn latijn. “In de loop van volgend jaar 
willen we een begin maken met de bouw van een 
moderne vestiging. We blijven uiteraard op de 
vertrouwde locatie aan het water.” Hij wijst op een 
uitvergrote foto van een schip waar twee giganti-sche 
Prill torens van Kreber zijn opgeladen. “Zestig 
meter lang, twaalf meter in diameter. Probeer zo’n 
vracht eens over de weg te vervoeren... Hier kan de 
lading meteen vanuit de fabriek op het schip.” « 
REPORTAGE Tekst: Martin Neyt 
HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 27
Investeren in machines? 
Een aantal juridische tips. 
Aankoop van een machine is vaak een noodzakelijke uitgaaf, waarschijnlijk met oog op een goed rendement, maar 
wel een investering waarbij het van belang is goed op te letten dat het geld goed besteed wordt. In dit artikel 
wordt middels een aantal tips aangegeven dat bijzondere aandacht nodig is bij de inkoop van machines, waardoor 
de investeringsvraag makkelijk is te beantwoorden, de wettelijke eisen en de veiligheid voor werknemers in acht 
worden genomen. 
CHECK DE CE-MARKERING 
Voor machines gelden 
wettelijke eisen. De eisen 
zijn vastgelegd in de Europese 
Machinerichtlijn en het Nederlandse 
Warenwetbesluit Machines. Alleen als 
aan al die eisen is voldaan, mag een machine 
in Nederland verhandeld worden en aan 
werknemers ter beschikking worden gesteld. 
Ter illustratie van de compliance met de 
wettelijke eisen wordt op een machine een 
CE-markering aangebracht. Indien deze 
ontbreekt moet de ondernemer zal zelf alsnog 
voor de CE-markering en compliance zorgen. 
De mogelijkheid dat er geen CE-markering 
is aangebracht, speelt met name een rol bij 
machines die geïmporteerd worden vanuit 
landen buiten de Europese Unie. Deze kunnen 
daar verhandeld worden zonder het teken 
CE omdat de eisen alleen in Europa gelden. 
CHECK DE EG-VERKLARING VAN 
OVEREENSTEMMING 
Naast de CE-markering stelt een fabrikant een 
EG-verklaring van overeenstemming op. Dit is 
een document waarop de fabrikant verklaart 
dat aan alle eisen van de richtlijn is voldaan. 
Hierop staat welke richtlijnen zijn gevolgd en 
welke normen zijn toegepast bij de bouw van 
de machine. Het is van belang te 
controleren of de richtlijnen en de 
normen op de verklaring wel de 
juiste zijn. In de praktijk zien we nog 
steeds gevallen waarbij een fabrikant 
een verklaring toont met oude, inge-trokken 
richtlijnen. De praktijk leert dat in 
die gevallen de machine vaak niet blijkt te 
voldoen aan de wettelijke eisen en onveilig is. 
BEOORDEEL (EN LEES!) DE GEBRUIKERS-HANDLEIDING 
Een fabrikant is gehouden om instructies te 
verstrekken ten aanzien van de bediening van 
machines en eventuele risico’s bij het gebruik. 
Deze staan in de gebruikershandleiding. Alleen, 
deze blijkt vaak niet (goed) te worden gelezen. 
Niet zelden horen we geluiden uit de markt als: 
deze machine is wel voor ons gekocht, maar 
we willen of kunnen hem niet gebruiken of er 
kleven te grote risico’s aan. Dit had vaak vooraf 
ontdekt kunnen worden bij bestudering van 
de gebruikershandleiding. Laat om deze reden 
de beoogde gebruikers de handleiding lezen 
voordat de inkoopbeslissing valt. 
LOOP EEN RONDJE OM DE MACHINE 
De rechtspraak laat zien dat een werkgever zich 
niet eenvoudig kan onttrekken aan aansprake-lijkheid 
als er een arbeidsongeval plaatsvindt met 
een machine. Geoordeeld wordt dat een werk-gever 
een zelfstandige onderzoeksplicht heeft 
naar de veiligheid van de machine. Dit houdt 
meer in dan het checken van de aanwezigheid 
van de CE-markering, de EG-verklaring van over-eenstemming 
en de gebruikershandleiding. Een 
werkgever zal een machine, voor ingebruikstel-ling, 
moeten controleren op zichtbare gevaren 
of gebreken. Loop een rondje om de machine 
voordat deze in gebruik wordt gesteld. 
Documenteer dit ook. Pak de resultaten van het 
rondje actief op. Als afscherming mist of als er 
gedacht wordt dat er andere tekortkomingen zijn, 
stel dan de leverancier of de fabrikant direct op 
de hoogte. Een inkoopproces van machines 
vraagt bijzondere aandacht. Met inachtneming 
van een paar tips kan de kans om een ongeluk-kige 
aanschaf te doen, worden gereduceerd. « 
Marieke Kleijn – advocaat bij Dijkstra 
Voermans Advocatuur  Notariaat 
DIJKSTRA VOERMANS ADVOCATUUR  NOTARIAAT 
Marieke Kleijn - advocaat 
Telefoon 010 - 242 48 90 
www.dijkstravoermans.nl 
KENNISPARTNER 
28 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014

More Related Content

What's hot

Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
HetOndernemersBelang
 
R065 0112 Hob Limburg Zuid
R065 0112 Hob Limburg ZuidR065 0112 Hob Limburg Zuid
R065 0112 Hob Limburg Zuidmanagerbob
 
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 5-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 5-2011Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 5-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 5-2011
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 0212Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 0212
HetOndernemersBelang
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley WERV 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley WERV  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley WERV  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley WERV 01 2012
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord-Holland Noord 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Noord-Holland Noord  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Noord-Holland Noord  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Noord-Holland Noord 01 2012
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Eemland 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Eemland  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Eemland  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Eemland 01 2012
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid 01 2012
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Drenthe 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Drenthe 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Drenthe 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Drenthe 05 2011
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant noord 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant noord 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant noord 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant noord 04 2011
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Eindhoven 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Eindhoven  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Eindhoven  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Eindhoven 01 2012
HetOndernemersBelang
 
Ondernemersbelang Graafschap Liemers 2e Editie 2011
Ondernemersbelang Graafschap Liemers 2e Editie 2011Ondernemersbelang Graafschap Liemers 2e Editie 2011
Ondernemersbelang Graafschap Liemers 2e Editie 2011JohanKraaijinga
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 04 2011
HetOndernemersBelang
 
R042 0112 Hob Achterhoek Web
R042 0112 Hob Achterhoek WebR042 0112 Hob Achterhoek Web
R042 0112 Hob Achterhoek Web
JohanKraaijinga
 

What's hot (20)

Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Zeeland 4-2014
 
R065 0112 Hob Limburg Zuid
R065 0112 Hob Limburg ZuidR065 0112 Hob Limburg Zuid
R065 0112 Hob Limburg Zuid
 
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 5-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 5-2011Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 5-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 5-2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Friesland 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 0212Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 0212
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Flevoland / Noord Veluwe 4-2014
 
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley WERV 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley WERV  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley WERV  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Foodvalley WERV 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord-Holland Noord 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Noord-Holland Noord  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Noord-Holland Noord  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Noord-Holland Noord 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Eemland 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Eemland  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Eemland  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Eemland 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Limburg-Zuid 01 2012
 
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Stedendriehoek 0312
 
Elevator pitch
Elevator pitch Elevator pitch
Elevator pitch
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Drenthe 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Drenthe 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Drenthe 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Drenthe 05 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant noord 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant noord 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant noord 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Brabant noord 04 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Eindhoven 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Eindhoven  01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Eindhoven  01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Eindhoven 01 2012
 
Ondernemersbelang Graafschap Liemers 2e Editie 2011
Ondernemersbelang Graafschap Liemers 2e Editie 2011Ondernemersbelang Graafschap Liemers 2e Editie 2011
Ondernemersbelang Graafschap Liemers 2e Editie 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 04 2011Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 04 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Veluwe 04 2011
 
R042 0112 Hob Achterhoek Web
R042 0112 Hob Achterhoek WebR042 0112 Hob Achterhoek Web
R042 0112 Hob Achterhoek Web
 

Similar to Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014

Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
HetOndernemersBelang
 
R042 0511 Hob De Graafschap Liemers Def
R042 0511 Hob De Graafschap Liemers DefR042 0511 Hob De Graafschap Liemers Def
R042 0511 Hob De Graafschap Liemers DefJohanKraaijinga
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014HetOndernemersBelang
 
Magazine het ondernemersbelang tilburg 0312Magazine Het Ondernemersbelang Til...
Magazine het ondernemersbelang tilburg 0312Magazine Het Ondernemersbelang Til...Magazine het ondernemersbelang tilburg 0312Magazine Het Ondernemersbelang Til...
Magazine het ondernemersbelang tilburg 0312Magazine Het Ondernemersbelang Til...
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland Noord 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland Noord 0212Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland Noord 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland Noord 0212
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang De Kempen 0212
Magazine Het Ondernemersbelang De Kempen 0212Magazine Het Ondernemersbelang De Kempen 0212
Magazine Het Ondernemersbelang De Kempen 0212
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 01 2012
HetOndernemersBelang
 
Wonen met Dura Vermeer
Wonen met Dura VermeerWonen met Dura Vermeer
Wonen met Dura Vermeer
Koert Terhürne
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
HetOndernemersBelang
 
OF06 Augustus/September 2013
OF06 Augustus/September  2013OF06 Augustus/September  2013
OF06 Augustus/September 2013
OF | Ondernemend Friesland
 
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 05 2011
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
HetOndernemersBelang
 
R042 0412 Hob Achterhoek Liemers Def
R042 0412 Hob Achterhoek Liemers DefR042 0412 Hob Achterhoek Liemers Def
R042 0412 Hob Achterhoek Liemers DefJohanKraaijinga
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
HetOndernemersBelang
 
BedrijfsObject
BedrijfsObject BedrijfsObject
BedrijfsObject
Paul Norbruis
 
Magazine Het Ondernemersbelang De Graafschap Liemers 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang De Graafschap Liemers 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang De Graafschap Liemers 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang De Graafschap Liemers 05 2011
HetOndernemersBelang
 
Het Ondernemersbelang Groningen Nr2
Het Ondernemersbelang Groningen Nr2Het Ondernemersbelang Groningen Nr2
Het Ondernemersbelang Groningen Nr2Jootje1963
 
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 05 2011
HetOndernemersBelang
 
Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden/Hoeksche Waard editie 2 2014
Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden/Hoeksche Waard editie 2 2014Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden/Hoeksche Waard editie 2 2014
Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden/Hoeksche Waard editie 2 2014
Bert Vredeveld
 

Similar to Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014 (20)

Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Noord Holland Noord / West Friesland 4-2014
 
R042 0511 Hob De Graafschap Liemers Def
R042 0511 Hob De Graafschap Liemers DefR042 0511 Hob De Graafschap Liemers Def
R042 0511 Hob De Graafschap Liemers Def
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Utrecht Foodvalley 4-2014
 
Magazine het ondernemersbelang tilburg 0312Magazine Het Ondernemersbelang Til...
Magazine het ondernemersbelang tilburg 0312Magazine Het Ondernemersbelang Til...Magazine het ondernemersbelang tilburg 0312Magazine Het Ondernemersbelang Til...
Magazine het ondernemersbelang tilburg 0312Magazine Het Ondernemersbelang Til...
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland Noord 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland Noord 0212Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland Noord 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland Noord 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang De Kempen 0212
Magazine Het Ondernemersbelang De Kempen 0212Magazine Het Ondernemersbelang De Kempen 0212
Magazine Het Ondernemersbelang De Kempen 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 01 2012Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 01 2012
Magazine Het Ondernemersbelang Amsterdam 01 2012
 
Wonen met Dura Vermeer
Wonen met Dura VermeerWonen met Dura Vermeer
Wonen met Dura Vermeer
 
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang Limburg Zuid 04-2014
 
OF06 Augustus/September 2013
OF06 Augustus/September  2013OF06 Augustus/September  2013
OF06 Augustus/September 2013
 
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
Magazine Het Ondernemersbelang de Baronie 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 05 2011
 
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Leiden 05 2011
 
R042 0412 Hob Achterhoek Liemers Def
R042 0412 Hob Achterhoek Liemers DefR042 0412 Hob Achterhoek Liemers Def
R042 0412 Hob Achterhoek Liemers Def
 
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
Magazine Het Ondernemersbelang Noord Holland noord 05-2011
 
BedrijfsObject
BedrijfsObject BedrijfsObject
BedrijfsObject
 
Magazine Het Ondernemersbelang De Graafschap Liemers 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang De Graafschap Liemers 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang De Graafschap Liemers 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang De Graafschap Liemers 05 2011
 
Het Ondernemersbelang Groningen Nr2
Het Ondernemersbelang Groningen Nr2Het Ondernemersbelang Groningen Nr2
Het Ondernemersbelang Groningen Nr2
 
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 05 2011Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 05 2011
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 05 2011
 
Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden/Hoeksche Waard editie 2 2014
Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden/Hoeksche Waard editie 2 2014Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden/Hoeksche Waard editie 2 2014
Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden/Hoeksche Waard editie 2 2014
 

More from HetOndernemersBelang

Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0212Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0212
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang West Brabant Noord 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Brabant Noord 0312Magazine Het Ondernemersbelang West Brabant Noord 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Brabant Noord 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0212Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0212
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 0312Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Twente Salland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Twente Salland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Twente Salland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Twente Salland 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0312
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0312Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0312
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Rotterdam 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Rotterdam 0312Magazine Het Ondernemersbelang Rotterdam 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Rotterdam 0312
HetOndernemersBelang
 
Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0312
HetOndernemersBelang
 

More from HetOndernemersBelang (15)

Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
Magazine Hét Ondernemersbelang IJmond 04-2014
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zwolle 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zuid-Hollandse Eilanden 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Zeeland 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Zaanstreek 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0212Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang West Friesland 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang West Brabant Noord 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Brabant Noord 0312Magazine Het Ondernemersbelang West Brabant Noord 0312
Magazine Het Ondernemersbelang West Brabant Noord 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0212Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0212
Magazine Het Ondernemersbelang Waterland 0212
 
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 0312Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Utrecht 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Twente Salland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Twente Salland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Twente Salland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Twente Salland 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0312
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0312Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0312
Magazine Het Ondernemersbelang 't Gooi 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Rotterdam 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Rotterdam 0312Magazine Het Ondernemersbelang Rotterdam 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Rotterdam 0312
 
Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0312Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0312
Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0312
 

Magazine Hét Ondernemersbelang Rotterdam Rijnmond 04-2014

  • 1. E D I T I E 04 2014 VAN ROTTERDAM RIJNMOND Tijd voor Blue Energy Maak techniek zichtbaar ‘ Met internet ligt de wereld aan je voeten’
  • 2. Machinefabriek Heijnen BV Linschotenstraat 18A 3044 AW Rotterdam Tel: 010-4159201 / 4374575 Fax: 010-4158312 Email: heijnen@heijnenbv.nl www.heijnenbv.nl Wij vervaardigen, bewerken en repareren ferro en non-ferro machineonderdelen en daarnaast kunt u ook bij ons terecht voor machinereparaties en reparatielaswerk voor de industrie. INNOVATIE IN HR Het bieden van nieuwe perspectieven en investeren in de loopbaan van uw medewerkers id Plein Rotterdam is een innovatieve en oplossingsgerichte loopbaanorganisatie. We doen wat werkt, wat inhoud dat we op pragmatische wijze onze diensten vormgeven, waarbij we werken met resultaatgerichte methoden en werkwijzen. Mijnsherenlaan 7a 3081 GA Rotterdam 010 - 851 31 60 www.idPleinRotterdam.nl Wat doen wij voor het MKB? - Begeleiding bij reorganisaties - Verhogen duurzame inzetbaarheid - Outplacement en re-integratie 2e spoor - Loopbaanontwikkeling - Employability - InnovatieBanen duurzame inzetbaarheid loopbaanontwikkeling re-integratie 2e spoor outplacement 8QLHNXLW]LFKWLQIRUPHHOHHQJHYRHOHHQEHOHYLQJHQDOWLMGKHWZDWHU DDQXZYRHWHQ+HW'HOWD+RWHOGHFRPELQDWLHYDQDQGHUVGDQDQGHUV ªQHHQSURIHVVLRQHOHVHUYLFH8ZDDQW]LFKDOVHHQZHUHOGUHL]LJHULQKHW VWHHGVZLVVHOHQGHGHFRUYDQYRRUELMYDUHQGHVFKHSHQLQGHZHUHOGKDYHQ 5RWWHUGDP*HOHJHQDDQGH1LHXZH0DDVEHVFKLNWKHW'HOWD+RWHORYHU NDPHUVHQXQLHNH]DOHQ9RRUKHWHWHQHQGULQNHQLVHU1DXWLTXHPHW GH%UDVVHULHKHW*UDQGDIªHQGH9LHU:LQGVWUHNHQ *HKHHOLQJHULFKWLQHHQHLJHQWLMGVHQQDXWLVFKWKHPDLVGLWHHQDEVROXWH DDQUDGHUYRRULHGHUHJHOHJHQKHLG$OOHVNDQLQGH]HXQLHNHORFDWLH (UYDDUKHWJHYRHOGHEHOHYLQJHQDOWLMGKHWZDWHUDDQXZYRHWHQ 'HOWD+RWHOb 0DDVERXOHYDUGb_$.9ODDUGLQJHQb VERGADERING BORREL FEEST TEAMBUILDING ORGANISATIE LIVE MUZIEK DE KROEPOEKFABRIEK HUREN? DAT KAN! FLEXWERKPLEK WORKSHOP JUBILEUM WIJ DENKEN GRAAG MEE! Wb_I_0b HPDUNGHMRQJ#GHOWDKRWHOQOb_ZZZZGHOWDKRWHOQO WWW.KROEPOEKFABRIEK.NL B CONGRES DIVERSE RUIMTES EN PRIJZEN
  • 3. RONDE TAFEL REPORTAGE REPORTAGE LEES VERDER OP PAGINA 10 LEES VERDER OP PAGINA 30 LEES VERDER OP PAGINA 36 3 Inhoud 5 Column / Colofon 6 Nieuws 17 Wärtsilä Schiedam: Volle kracht weer vooruit 18 Werkloze jongeren grijpen kans op betaalde baan dichtbij huis 19 FMI Machining 20 Internetmarketeer Tonny Loorbach: Je komt als bedrijf echt niet meer weg zonder social mediastrategie’ 23 Expand Online 24 Zondervan Techniek 25 Deltametaal en Metalent 26 Masterclass E-coaching 27 De creativiteitsfabriek 28 Investeren in machines? Een aantal juridische tips 29 Onderwijs, overheid en ondernemers bundelen krachten in Vlaardingen 31 AXS Techniek +RHLQWHJUHHUWXRIÀLQHHQRQOLQHPDUNHWLQJ 35 Krusing Engineering groeit met zijn klanten mee 39 Baanbrekend werk van Magneto Special Anodes 41 Bijzondere producten in metaal 42 Metalas Cleaning Systems 42 Staalconstructies van Dijkstaal 43 Vendrig draait op volle toeren 44 Focus Rotterdam en E-Coaching 45 Bellboy Lifttechniek 48 Energieakkoord raakt mkb: last of lust? 49 Met Marktplaats staat mijn webwinkel op een A1-locatie 50 Simmpl: ‘Het is gaaf om ondernemers te kunnen verbazen met innovatie’ MAAK TECHNIEK ZICHTBAAR Oud-topman van Shell Jeroen van der Veer kon het een paar jaar geleden niet genoeg ver-kondigen: techniek is spannend. Hij was net voorzitter van Platform Bèta Techniek gewor-den, onder andere om het nijpend tekort aan technisch personeel te bestrijden. Waarom is het toch zo lastig om goede technische mensen te vinden? En hoe keren we het tij? EEN LANGER LEVEN VOOR STAALPRODUCTEN Wat de Van Brienenoordbrug in Rotterdam, een olietanker in Koeweit, het dak van de Amsterdam Arena en het London Eye reuzen-rad in Londen gemeen hebben? Het zijn staal-constructies die worden getest op kwaliteit en zekerheid door MME Group in Ridderkerk. GEZOCHT! BEDRIJVEN DIE WILLEN VERDIENEN MET DUURZAAM BOUWEN De business ligt letterlijk op straat, zegt Maurice van der Meer, directeur van het Rijnmondinitiatief Marktplaats Duurzaam Bouwen. Bedrijven die een duurzame bijdrage leveren, kunnen zich via de marktplaats aan-melden voor regionale bouwprojecten. Inmiddels hebben deelnemers opdrachten in onder andere de Vlaardingse wijk Holy en de Boerhaavestraat uitgevoerd. TIJD VOOR BLUE ENERGY Gigawatts aan energie liggen voor het oprapen. Het bedrijf REDstack kan met een installatie ter grootte van een halve kolencentrale genoeg voor de hele Rijnmond opwekken. Maar dan zonder de uitstoot van CO2 en lozing van zware metalen. MET INTERNET LIGT DE WERELD AAN JE VOETEN Hij is wellicht uitgegroeid tot de meest bekende online ondernemer van ons land. De 29-jarige Ben Woldring introduceerde in 1998, toen hij 13 jaar was, één van de eerste vergelijkingssites op internet, namelijk Bellen.com. Inmiddels vergelijkt zijn bedrijf Bencom Group niet alleen prijzen van telefoontarieven, maar ook van bijvoorbeeld energie, internet, digitale televisie, breedband en hotels. LEES VERDER OP PAGINA 8 LEES VERDER OP PAGINA 46 PLUS COVERINTERVIEW EN VERDER... HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 3 INHOUD
  • 4. Bij airconditioning denkt u waarschijnlijk direct aan koelen. Met een TOSHIBA airconditioning systeem kunt u echter gedurende het gehele jaar het perfecte binnenklimaat creëren. Lekker koel tijdens warme dagen en comfortabel warm tijdens koude dagen, de lucht schoon en gezuiverd. TOSHIBA biedt een ruim assortiment technisch hoogwaardige, duurzame systemen met zeer hoge rendementen. Binnendelen die bijna onzichtbaar én onhoorbaar hun werk doen. Daarnaast levert TOSHIBA oplossingen om uw systeem te combineren met vloerverwarming, warm tapwater en ventilatie zodat u nog IJ½GMtRXIVSQOYRXKEERQIXY[IRIVKMIZIVFVYMO Een comfortabel binnenklimaat begint bij de keuze voor het best passende systeem voor uw situatie. Bij uw TOSHIBA installateur Lemij Klimaat Techniek bent u hiervoor aan het juiste adres. Lemij zorgt voor een professionele installatie en gedegen onderhoud, zodat u jarenlang verzekerd bent van een perfect binnenklimaat. lekker koel, aangenaam warm HOGE RENDEMENTEN ZEER BETROUWBAAR FLEXIBELE INSTALLATIE Roer 60 3068 LE Rotterdam 010 477 5028 www.lemij.nl U vindt ons ook op Facebook: Lemij Klimaat Techniek
  • 5. COLUMN DE KLANT ALS UIT TE PERSEN CITROEN Een ondernemer met een heren-modezaak Hét Ondernemersbelang van Rotterdam Rijnmond verschijnt vijf keer per jaar Twaalfde jaargang, nummer 3, 2014 Oplage: 5.000 exemplaren Coverfoto Pieter Hack, directeur van Magneto Special Anodes en mede-eigenaar van REDstack Foto: Jan Nass Uitgever Novema Uitgevers BV / Jelte Hut Postbus 30, 9860 AA Grootegast Weegbree 1, 9861 ES Grootegast Telefoon 0594 – 51 03 03 Fax 0594 – 61 18 63 info@novema.nl www.novema.nl Eindredactie Erik van Raalte Telefoon 0594 - 69 56 14 e.vanraalte@ondernemersbelang.nl Regionale verbinder Paul Willems Novema Valkenswaard Telefoon 040 - 84 50 457 Fax 040 - 84 36 517 p.willems@ondernemersbelang.nl Website www.ondernemersbelang.nl/rotterdam Vormgeving VDS Vormgeving, Drachten Druk D+L Printpartner GmbH, Bocholt Aan deze uitgave werkten mee Gerrit Boer Laura de Haan Peter van Huijkelom Harry Knevelbaard Ed Lamme Rien Linthout Fred Louter Jan Nass Martin Neyt Henk Poker Wendy van Schie Tekstbureau Vakmaten André Vermeulen (column) Ruud Voest Adreswijzigingen Adreswijzigingen, verandering van contactpersoon of afmeldingen kunt u per mail doorgeven aan Tiny Klunder, t.klunder@novema.nl. Vermeld s.v.p. ook de editie er bij, die vindt u aan het begin van deze colofon. ISSN 1875 - 4260 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uit gever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties. COLOFON in Woerden stond 240 euro rood op zijn rekening courant. Gedurende zes uur. Een nachtelijke, automatische afschrijving was hier debet aan, de pinbetalingen van de dagomzet werden twaalf uur later bijgeboekt. De plaatselijke Rabobank sommeerde hem het bedrijfskrediet van 20.000 euro onmiddellijk af te lossen. De winkelier kon dat niet meteen, doordat hij kort daarvoor twee keer een ramkraak voor zijn kiezen had gekregen, waarna de verzekeraar telkens nieuwe veiligheidseisen had gesteld. Daarvoor en voor de inkoop van nieuwe voorraad had hij het krediet gebruikt. De bank kende geen pardon en eiste het geld per direct. De onfortuinlijke ondernemer kreeg zes weken de tijd om zijn huis te verkopen. De koopwoningenmarkt was net aan het instorten doordat de banken de westerse wereld in een ¿QDQFLsOHFULVLVKDGGHQJHVWRUWYDQQRRLW eerder vertoonde weerga. Na die zes weken bracht de bank de onverkochte woning van de herenmodeman naar de veiling, waar – zo bleek later – een besloten vennootschap van de Rabobank het huis voor een appel en een ei opkocht. Ongeveer een half jaar nadien ging het huis tegen de marktwaarde weer de deur uit. De bank maakte een mooie winst, de ondernemer zat privé met een restschuld van 32.000 euro. Zijn zaak moest hij sluiten. Wekelijks maken banken en ook verzekeraars nieuwe slachtoffers in Nederland met hun niets ontziende, misselijk makende maatschappelijk onverantwoord gedrag. Bij het nieuwe meldpunt Mores liggen stapels voorbeelden van ondernemers en ook particulieren die - op vergelijkbare wijze zoals beschreven - gemangeld zijn. Daar zitten twee voorbeelden bij van zogenaamd chique banken die het vermogen van klanten met onverantwoord speculeren hebben vergokt en dat proberen toe te dekken met geantidateerde documenten voorzien van YHUYDOVWHKDQGWHNHQLQJHQYDQKXQµFOLsQWHQ¶ De rechtszaken lopen. Recent heeft een voormalige topbankier van de Rabobank, die zich al tien jaar ergerde aan de mateloze geldzucht van zijn collega’s, de stichting Mores opgericht waar gedupeerden hun verhaal kwijt kunnen. Samen met een team van deskundigen beoordeelt hij de klachten en spreekt de verantwoordelijken bij ¿QDQFLsOHLQVWHOOLQJHQHURSDDQ$OVGDWQLHW werkt, zoekt hij de publiciteit. Bankiers zijn maar voor één ding bang: negatieve publiciteit. %LMGHJHULQJVWHULPSHOLQJJULMSWHHQ¿QDQFLsOH instelling naar haar machtswapen om ‘de klant’ eens even kopje onder te dompelen. Banken kunnen zich dit wangedrag veroorloven omdat zij weten dat niemand hen een strobreed in de weg legt. In 2009 en 2010 hebben we kunnen zien hoe de toenmalige regering ABN Amro en ING met tientallen miljarden van de totale ondergang heeft gered. Inmiddels compenseren ABN Amro en Rabobank de door kabinet en parlement aan banden gelegde bonussen van topmanagers – het systeem dat feitelijk heeft geleid WRWGH¿QDQFLsOHFULVHVVLQGVPHW salarisverhogingen van 20 respectievelijk 13 procent. Omdat die topmanagers het zo geweldig doen. Anders gaan ze naar het buitenland, luidt dan steevast het hypocriete commentaar. Lekker laten gaan, zou ik zeggen. « André Vermeulen // info@avoor.nl HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 5
  • 6. KORT NIEUWS MEER SAMENWERKING TUSSEN PROMEN EN GEMEENTEN Tijdens een bestuursvergadering van Promen is onlangs in goed overleg een nieuw bestuur samengesteld. Jean Paul Meuldijk (Capelle a/d IJssel), Rogier Tetteroo (Gouda), Martijn Vroom (Waddinxveen) en Jaap Blankenberg (Krimpen a/d IJssel) vormen het dagelijks bestuur van Promen met Martijn Vroom als voorzitter. Operationeel directeur David van Maanen is per 1 septem-ber benoemd tot directeur van de Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn / Heuvelrug. Met de invoering van de Participatiewet zal Promen in toenemende mate partner worden voor sociale diensten in het toeleiden van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt naar werk. Ook zal Promen actief worden op het terrein van participatie en zorg, in samenwerking met andere instellingen in de regio. Promen is een SW-bedrijf dat zich toelegt op het organiseren van leerwerkplekken voor mensen met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt. INSCHRIJVING CAMPAGNE ‘RIJNMOND GAAT VOOR DUURZAAM’ GESTART Per 1 augustus is de inschrijving gestart voor de Campagne ‘Rijnmond gaat voor Duurzaam’. Aan de campagne kunnen bedrijven (van éénmanszaak tot multina-tional) deelnemen die MVO hoog in het vaandel hebben staan en een bijdrage willen leveren aan het duurzaam versterken van de regionale economie. Doel van de campagne is bedrijven en organisaties die zaken doen in de Regio Rijnmond in kaart te brengen, een podium te bieden om samenwerkingsverban-den op te zetten en initiatieven te nemen, en de afspraken onder te brengen in een Green Deal Duurzaam Rijnmond. In de Regio Rijnmond zijn dagelijks duizenden beslissers (ondernemers, directeuren, managers, bestuurders) actief die streven naar resultaten op een verantwoorde en duurzame manier. Om kennis en ervaring onder één paraplu samen te brengen, samenwerkings-verbanden op te zetten en projecten en initiatieven te ondersteunen is het Platform Duurzaam Rijnmond opgericht. Om de doelstellingen te kunnen realiseren en de regionale economie duurzaam te versterken is in samenwerking met MVO Koplopers de Campagne ‘Rijnmond gaat voor Duurzaam’ opgezet waarvoor op 1 augustus de inschrijving is gestart. Op de Dag van de Duurzaamheid (vrijdag 10 oktober) worden in het Van der Valk Hotel te Ridderkerk de eerste intentieverklaringen ondertekend en gaat de DPSDJQHµ5LMQPRQGJDDWYRRU'XXU]DDP¶RI¿FLHHOYDQVWDUW'HFDPSDJQHHLQ digt op donderdag 4 juni 2015 met het MVO Congres Duurzaam Rijnmond 2015 in Congrescentrum De Kuip (Stadion Feyenoord) in Rotterdam. Bedrijven die het Platform Duurzaam Rijnmond (www.platformduurzaamrijnmond.nl) willen ondersteunen en aan de Campagne ’Rijnmond gaat voor Duurzaam’ willen deelnemen, kunnen hun gegevens sturen naar: secretariaat@platformduurzaamrijnmond.nl. ONDERNEMERSVRAAG HOE BEREIDT U ZICH VOOR OP DE ARBEIDSMARKT VAN DE TOEKOMST? Door zo min mogelijke vaste arbeidscontracten aan te beiden (19%) Ik laat mij eerst goed voorlichten (62%) Door de vele veranderingen kun je je niet of nauwelijks voorbereiden (19%) SUCCESVOLLE AFRONDING TRAINING VOORBEREIDING OP DE ARBEIDSMARKT Onlangs hebben ruim 50 deelnemers de training Voorbereiding op de arbeidsmarkt feestelijk en met succes afgerond. In opdracht van de gemeente Gouda heeft Promen deze mensen door middel van zeven trainingsdagen klaargestoomd voor de arbeidsmarkt. De groep was zeer gemêleerd: verschillende nationaliteiten, achtergronden en opleidingsniveaus. Eén ding hadden zij echter gemeen, het vinden van betaald werk bleek een lastige uitdaging. Met hulp van Promen komt betaald werk dichterbij. Tijdens de training werd ingegaan op de persoonlijke kwaliteiten, sociale vaardigheden en presentatievaardigheden, zoals het schrijven van een goed CV en het presenteren van jezelf in een ‘elevator pitch’. Al het geleerde werd tijdens de slotbijeenkomst in praktijk gebracht. De deelnemers presenteerden de door hun ingestudeerde elevator pitch aan de aanwezige werkgevers. De fase van voorbereiding op de arbeidsmarkt is met het afronden van de training afgesloten. De kandidaten zijn er klaar voor. Angelique van de Berg, manager TalentOntwikkelPlein: “Wij hebben er alle vertrouwen in dat een groot deel van de deelnemers nu op eigen kracht de stap naar een werkgever durft te zetten. We zien dat het vertrouwen in het eigen kunnen door het volgen van de training is vergroot. Wij hopen dat zij daarom snel aan de slag kunnen in de door hen zo gewenste job.” Voor meer informatie: www.promen.nl 6 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 DIPLOMA VOOR LEERLING KOELMONTEURS Onlangs ontvingen 10 leerling koelmonteurs hun diploma. Ze volgden een opleidings- en begeleidingstraject bij ChemProjects. Deze organisatie wil een bijdrage leveren aan het oplossen van de jeugdwerkloosheid. Het is het eer-ste pilotproject binnen de koeltechniek dat ChemProjects succesvol afrondt. De leerlingen werd voordat ze instroom-den een breed assessment afgenomen. Tijdens het traject kregen de leerlingen een uitgebreide training. Zo werd hun mental attitude onder de loep genomen, waarna ze de trai-ningen ‘presentatie en communicatie’ en ‘veiligheid en ge-drag’ volgden. In totaal deden 12 jongeren mee aan de opleiding. De jongeren zaten voordat ze aan de opleiding begonnen gemiddeld 2 jaar en 4 maanden thuis, met weinig perspectief op een baan. www.chemprojects.nl UW NIEUWS IN HÉT ONDERNEMERSBELANG? Gaat u verhuizen, een nieuwe vestiging openen of heeft u een nieuw product? Laat het ons weten en mail uw persberichten naar: p.willems@ondernemersbelang.nl. Dan staat wellicht ook uw nieuws binnenkort in Hét Ondernemersbelang.
  • 7. LEADERS ONLINE: SOCIAL MEDIA VOOR LEIDINGGEVENDEN Voor leidinggevenden schreven Lilian Bezemer en Yolanda van Heese het boek ‘Leaders Online, social media voor leiders die willen bijblijven’. Het is een in-spirerend en verhelderend verhaal over de impact van social media op het werk. Bezemer en Van Heese nemen je mee langs de trends en ontwikkelingen, en maken je helder hoe je in jouw organisatie daarop kan inspelen. Social media vragen om nieuw leiderschap en om een andere manier van kijken. Dit boek helpt je aan die andere blik, en reikt je praktisch toepasbare strate- JLHsQDDQRPYRORSWHSUR¿WHUHQYDQGHYRRUGHOHQYDQ social media, en om vruchtbaar en met plezier te blijven werken met nieuwe generaties. Yolanda van Heese en Lilian Bezemer, Leaders Online, Social media voor leiders die willen bijblijven, 160 blz., softcover, ISBN 9789491757051, € 24,50. Meer informatie: www.leadersonline.nl HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 7 BILDERBERG PARKHOTEL IN HET NIEUW GESTOKEN Het Parkhotel in Rotterdam gaat met haar tijd mee. De gehele begane grond is voorzien van nieuw een eigentijds jasje. Naast het restaurant The Park – Inspired by Erik van Loo - zijn verschillende nieuwe meeting ruimten en een cigar lounge gerealiseerd. Er is niet alleen aan het innerlijk van het Parkhotel gewerkt, vanaf september siert het kunstwerk The Individual Parallel – Bilderberg Utopia van kunstenaar Willem Oorebeek de gevel van het Parkhotel: een raster van opgloei-ende stippen in het donker, dat als boegbeeld van het culturele hart van Rotterdam aan de entree van het Museumkwartier oprijst. Het kunstwerk werd op 23 septem- EHUWLMGHQVGHKHURSHQLQJYDQKHWKRWHORI¿FLHHORQWKXOGGRRUGHEXUJHPHHVWHUYDQ Rotterdam, Ahmed Aboutaleb samen met beeldend kunstenaar Willem Oorebeek. Het interieur van het Parkhotel heeft een behoorlijk ingrijpende transformatie on-dergaan. Zo heeft de voormalige Bar The Yard ruimte gemaakt voor verschillende nieuwe meeting ruimten. Er zijn in totaal vier nieuwe ruimten ontstaan, waaronder drie luxe boardrooms voor gezelschappen tot veertien personen. Daarnaast is er een grote zaal met een capaciteit tot maximaal tachtig personen gerealiseerd. Alle ruimten zijn voorzien van de modernste apparatuur. Naast nieuwe ruimten is de lobby opnieuw ingericht en tevens voorzien van een internationale lobby bar. Het hotel ligt centraal in Rotterdam aan de groene en rustige Westersingel, op loopaf-stand van het centrum. Het hotel telt 189 comfortabele hotel kamers. DOE MEE AAN HET ONDERZOEK FINANCIERINGSMARKT MKB Graag nodigen wij u uit deel te nemen aan het ‘Onderzoek Financieringsmarkt MKB’. Dit onderzoek is een gezamenlijk initiatief van Jonker Advies en Hét Ondernemersbelang. In kranten en sociale media wordt veel geschreven over de kwaliteit van de dienstverlening van banken en de beperkte beschikbaar- KHLGYDQ¿QDQFLHULQJHQYRRUKHW0.%$OWHUQDWLHYH¿QDQFLH- ringsmogelijkheden krijgen daarnaast volop positieve aandacht. Wat is uw mening als ondernemer in het MKB over deze onder-werpen? Middels dit onderzoek willen we de mening en ervarin-gen van ondernemers in MKB in kaart brengen over de dienstverlening van banken op het gebied van kredietverlening HQLQKRHYHUUHDOWHUQDWLHYH¿QDQFLHULQJVYRUPHQDOGDDGZHUNHOLMN door het MKB gebruikt en gewaardeerd worden. Het invullen van de vragenlijst duurt slechts 10 minuten. U vindt de vragenlijst op www.jonker-advies.nl. Wij stellen uw input zeer op prijs! DE SLIMSTE VAN ZIJN KLAS: DE NIEUWE VOLKSWAGEN PASSAT Eind november komen de nieuwe Volkswagen Passat en Volkswagen Passat Variant op de markt. De achtste generatie van Volkswagens succesvolle model heeft zichzelf opnieuw uitgevonden. Slimme technieken maken hem veiliger en zuiniger dan ooit en ook op het gebied van connectiviteit zet de nieuwe Passat de toon. Elke nieuwe Passat heeft LED-achterlichten. LED-hoofdverlichting voor is standaard vanaf uitrustingsniveau Highline. Er is ook adaptieve LED-hoofdverlichting, evenals Dynamic Light Assist - met grootlicht rijden zonder tegenliggers te verblinden. De nieuwe Passat is le-verbaar met het Active Info Display ofwel een digitaal dashboard. Dit geeft weer wat de bestuurder wil: van snelheid, toerental en navigatie-info tot uitgebreide infotainmentfuncties. Elke Passat heeft straks een SD-kaartlezer om eigen muziek af te spelen. De Passat is leverbaar met de nieuwste assistentiesystemen. In aanloop naar de marktintroductie in no-vember is de nieuwe Passat te volgen op www.denieuwepassat.nl.
  • 8. REDSTACK HAALT ENERGIE UIT MIX ZEE- EN RIVIERWATER Tijd voor Blue Energy Gigawatts aan energie liggen voor het oprapen. Het bedrijf REDstack kan met een installatie ter grootte van een halve kolencentrale genoeg voor de hele Rijnmond opwekken. Maar dan zonder de uitstoot van CO2 en lozing van zware metalen. 8 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
  • 9. De proefopstelling van REDstack, gezamenlijk bedrijf van energie-netwerk Alliander, infrastructurele onderneming A. Hak Beheer en het Schiedamse Magneto Special Anodes, staat ongeveer midden op de Afsluitdijk, maar nog net aan Friese zijde. Dat is geen toeval, Friesland investeert stevig in duurzame ener-gie uit water. De provincie is ook de eerste in Nederland die energiewinning aan de hand van omgekeerde elektrodialyse ondersteunt. De afkorting RED in de bedrijfsnaam REDstack duidt op deze techniek: reversed electro dialysis. Het woord ‘stack’ represen-teert de gestapelde membranen die nodig zijn om positieve en negatieve ionen uit zout en zoet water te scheiden. Dit procedé levert een gestage elektriciteitsstroom op, Blue Energy genoemd, want RED is schoon. De methode vereist geen brandstof en stoot geen schadelijke stoffen uit. Het enige bijproduct is brakwater en dat stroomt de zee in, wat sowieso gebeurt op de punten waar rivier en zee samenkomen. Overal waar zout en zoet elkaar kruisen, kan een Blue Energy-powerplant worden gebouwd. Het Botlekgebied is wat dat betreft een per-fecte locatie. Bijvoorbeeld de Oude Maas voert zoet water aan en het Hartelkanaal zorgt voor het zout water. Circa 1,5 gigawatt aan energie zit er in het water dat ons omringt, zo heeft TU Delft berekend. Voldoende om alles en ieder-een in de Rijnmond draaiende te houden. Er zou een bouwwerk met de omvang van een halve kolencentrale voor nodig zijn, vertelt Pieter Hack, directeur van Magneto Special Anodes en mede-eigenaar van REDstack. “Evenals een steenkolencentrale kan een Blue Energy-plant aan een riviermonding worden gebouwd, maar dan zonder de bekende schoorsteen, van waaruit vieze rook ontsnapt, en koeltoren. Je kunt denken aan een plat langwerpig gebouw van een paar honderd meter aan een dijk. Een groot gedeelte bevindt zich onder water, dus de installatie oogt nog eens veel kleiner.” STROOMOPWEKKING 24/7 In tegensteling tot windmolens en zonnepane-len, wekt een Blue Energy-centrale 24/7, 365 dagen per jaar, stroom op. Een powerplant met volwassen afmetingen op de Afsluitdijk zou de provincies Groningen, Friesland en Drenthe volledig van elektriciteit kunnen YRRU]LHQ'HKXLGLJHSURH¿QVWDOODWLHGLHLQ 2013 werd gebouwd, haalt nu slechts enkele honderden watts uit het IJsselmeerwater en de Waddenzee. Een grotere opstelling moet vanaf volgend jaar zo’n 50 kilowatt genereren. “De proef kost momenteel slechts geld”, legt Pieter Hack uit. “De installatie op de Afsluitdijk meet circa 35 bij 17 meter, 8 meter hoog, en daarin staan stacks in blok- en recht-hoekvorm opgesteld. De membranen zullen in de toekomst groter en beter worden, maar met een modulaire opbouw van stacks kunnen we winst boeken. Daarnaast onderzoeken we in het proefgebouw hoe we maximaal effect kunnen behalen, onder andere door de slijt-vastheid van membranen te verbeteren en de voorbehandeling en verdeling van het water te optimaliseren. Blue Energy heeft de potentie om 10 tot 15 procent van de totale Nederlandse energiebehoefte in te vullen. Het loont dus de moeite om in dit schone alternatief te investeren.” EUREKAMOMENT Nieuw is de methodiek van omgekeerde elektrodialyse allerminst. De wetenschapper Pattle beleefde in de vroege jaren vijftig een eurekamoment en publiceerde in tijdschrift Nature over de mogelijkheden van RED voor energiewinning. Sydney Loeb, de godfather van de membraantechnologie, diepte de techniek in de jaren zeventig verder uit, mede ingegeven door de behoefte aan alternatieve energiebronnen. Het onderzoeksbudget stokte echter toen de oliecrisis achter de rug was. In Nederland werd RED begin deze eeuw weer van stal gehaald. Wetsus, onderzoeksinstituut voor duurzame watertechnologie, nam vanaf 2005 de verdere ontwikkeling voor zijn rekening. Gaandeweg sloten deelnemers als Nuon –na de splitsing energienetwerk Alliander- HQSDUWLFLSDQWHQDOV)XML¿OP±SURGXFHQW van de membranen voor de proefopstelling-zich aan. Alle activiteiten rond Blue Energy werden in het technologisch ontwikkelings-bedrijf REDstack gebundeld. Pieter Hack: “We zijn een spin-off van Wetsus, het onderzoekinstituut is onze vaste partner. Het proefgebouw op de Afsluitdijk biedt studenten ook onderdak voor het verrichten van afstudeeronderzoek. REDstack heeft procestechnologen, onder-zoekers en een directeur in dienst. Zelf ben ik voorzitter van de raad van advies. Ons bedrijf Magneto Special Anodes heeft veel voorwerk verricht, zoals het vormgeven YDQGHDQRGHFRQ¿JXUDWLH´ DE KONING IS ENTHOUSIAST Over aandacht heeft REDstack niet te klagen, het bedrijf wordt veel benaderd door onderne-mingen die willen participeren. Ook Den Haag en Brussel houden de vinger aan de pols. Minister Schultz van Haegen en een EU-commissaris kwamen al eens op bezoek, koning Willem-Alexander deed Wetsus zelfs driemaal aan, onder meer om zich te laten informeren over Blue Energy. De koning is enthousiast, zegt Pieter Hack. “Zijn interesse zet zaken net even wat sneller in gang.” WAAR WACHTEN WE EIGENLIJK NOG OP? “Een Blue Energy-installatie vergt een aan-zienlijke investering. De kosten van een kolencentrale die 200 megawatt opwekt, zijn minder hoog, maar dan zit je uiteraard met uitstoot en brandstofkosten opgescheept. De eerste Blue Energy praktijkinstallatie van 200 megawatt brengt ook nog eens ‘leergeld’ met zich mee. Maar de volgende power plant van pakweg 100 tot 500 megawatt, zou gaan renderen. We kunnen huishoudens dan stroom van 0,08 cent per kWh aanbieden. Dat is nog iets duurder dan energie uit ver-vuilende bronnen, maar goedkoper dan zonne- en windenergie.” HEEFT BLUE ENERGY GEVOLGEN VOOR HET MARITIEME EN RIVIERLEVEN? “Een groep Nederlandse ecologen bereidt onderzoek voor naar de invloed van het op-wekken van Blue Energy. Gemiddeld geno-men is men positief, maar de consequenties moeten nog wel zorgvuldig worden onder-zocht. De bouw van de Afsluitdijk in de jaren dertig zorgde voor een strikte scheiding tussen IJsselmeer en Waddenzee. Dat had gevolgen voor het waterleven. De sluizen spuien nu gigantische hoeveelheden zoet water de zee in, waardoor er buitendijks tijdelijk een zoetwaterbel ontstaat. De vraag is of GDDULQYHHONDQOHYHQ:LMFUHsUHQPHWKHW spuien van brakwater, het product van omge-keerde elektrodialyse, als het ware de situatie zoals die was voor de komst van de Afsluitdijk. Overigens is het in gebieden als de Botlek heel anders. De Nieuwe Waterweg bestaat reeds uit brakwater, daar zou geen verschil ont-staan. Ecologisch onderzoek moet tevens XLWZLM]HQKRHZHGHVOXUUXLWGHYRRU¿OWHUV het beste kunnen behandelen. Terug laten stromen of geconcentreerd eruit halen?” WANNEER KUNNEN WE EEN VOLWAARDIGE BLUE ENERGY CENTRALE VERWACHTEN? “Allereerst willen we een demonstratie-installatie voor 0,5 of 1 megawatt bouwen. We zoeken momenteel naar een geschikte locatie voor deze opstelling, dat kan in de Botlek zijn, maar ook in de omgeving van IJmuiden, Katwijk of op de Afsluitdijk. Het streven is om vanaf 2016 een grotere centrale te ontwerpen. We hebben landelijk SDE-budget voor duurzame innovatieve energiewinning in het vizier en we hopen op termijn bij het Europese Horizon 2020 programma voor onderzoek en innovatie aan te kunnen sluiten. Het is belangrijk dat we ook in Brussel op de radar staan, daar blijven we dus aan werken.” « www.redstack.nl COVERINTERVIEW Tekst: Martin Neyt // Fotografi e: Jan Nass HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 9
  • 10. DEELNEMERS GERARD BEUKEMA Voorzitter Technetkring Nieuwe Waterweg Noord www.technetkringnwn.nl JEROEN DE PREZ HR-adviseur bij Huisman Equipment BV www.huismanequipment.com LISETTE VAN DIJK Hoofd Adm. PO bij Dijkstaal www.dijkstaal.nl NINIAN HAVERMANS Algemeen directeur van AXS Techniek www.axstechniek.nl 10 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
  • 11. BEDRIJVEN, ONDERWIJS EN OVERHEID: TECHNIEK ZICHTBAAR MAKEN “ Vertel dat je de Erasmus-brug hebt gebouwd, dan gaat het leven” Oud-topman van Shell Jeroen van der Veer kon het een paar jaar geleden niet genoeg verkondigen: techniek is spannend. Hij was net voorzitter van Platform Bèta Techniek geworden, onder andere om het nijpend tekort aan technisch personeel te bestrijden. Inmiddels zijn er al heel wat campagnes en programma’s voorbij gekomen. Waarom is het toch zo lastig om goede technische mensen te vinden? En hoe keren we het tij? Driehonderd miljoen euro willen overheid en ondernemingen de ko-mende jaren uittrekken voor een betere doorstroming naar de technische sec-tor. Te beginnen met 75 miljoen vanaf 2015 voor technische mbo-opleidingen, zo maakte minister Jet Bussemaker (Onderwijs) in juli bekend. De minister wil dat méér jongeren voor techniek kiezen. Het startpunt is volgens haar ‘innovatief en uitdagend onderwijs dat goed samenwerkt met het regionaal bedrijfsle-ven’. Den Haag neemt de tekorten in de technische sector zeer serieus. Er is vorig jaar een Nationaal Techniekpact –een actieplan van bedrijven, onderwijs, overheid en kennispart-ners- gesloten. In 2020 moeten grotere groe-pen leerlingen de weg naar de Jeroen van der Veers spannende wereld van de techniek weten te vinden. Het is tevens de bedoeling dat meer afgestudeerden daadwerkelijk in de sector aan de slag gaan, in plaats van een switch te maken, en dat boventallige technici een grotere kans op ander werk in hun vakge-bied krijgen. Techniekpact bouwt tegelijkertijd voort op succesvolle initiatieven. Want er gebeurt veel, heel veel, zeker op regionaal en lokaal niveau. En er worden wel degelijk resultaten geboekt. Twee keer zoveel meisjes in 4-havo en 4-vwo kiezen nu voor een natuurprofiel als aan het begin van deze eeuw, meldt Platform Bèta Techniek in zijn facts figures van dit jaar. In vergelijking met 2002 richt een kwart meer studenten zich op een hbo-opleiding in de bè-tatechniek. Sinds die tijd zagen 18 centra voor innovatief vakmanschap in het mbo en 22 centres of expertise techniek in het hoger be-roepsonderwijs het levenslicht. LANGE ADEM Maar het is nog niet genoeg. Uit analyses van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt blijkt dat op termijn elk jaar 30.000 extra techneuten nodig zijn om in de groeiende behoefte te voorzien. In 2016 zijn er 155.000 vacatures voor technische beroepen, vertelt Gerard Beukema, voorzitter van Technetkring Nieuwe Waterweg Noord, een samenwerkingsverband van bedrijven, scho-len en gemeenten Maassluis, Schiedam en Vlaardingen. Hij pleit voor een concrete, regi-onale benadering. “Laat jongeren zien dat techniek absoluut niet groot en abstract is, maar juist dichtbij. Het is PAUL HEINERMAN Consultant bij CHEMProjects www.chemgroep.nl PIERRE HENNEKAM Kwartiermaker Techniek Technologie Albeda College/Zadkine, mobiliteit op-leidingen www.zadkine.nl LAURIAN HOLLANDER Afdelingsdirecteur Scheepvaart en Transport College (STC) www.stc-group.nl WIETSKE KAMSMA Directeur van Vakbroeders www.vakbroeders.nl RONDE TAFEL Tekst: Martin Neyt // Fotografi e: Jan Nass HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 11 “Laat jongeren zien dat techniek absoluut niet groot en abstract is, maar juist dichtbij”
  • 12. “Die contacten hebben we al jaren, zo kunnen we de opleidingen afstemmen op de eisen uit het werkveld” overal om ons heen. Je komt er bij bedrijven in je buurt mee in aanraking. Het is ook een kwestie van lange adem. Blijf op alle manieren benadrukken dat techniek een bijzonder vak-gebied is en houd de lijnen tussen scholen en ondernemingen warm. Er kan geen technisch onderwijs zijn zonder bedrijfsleven.” Laurian Hollander, directeur van de locatie van het Scheepvaart en Transportcollege (STC) in Brielle, benadrukt het belang van nauwe banden met bedrijven. “Die contacten hebben we al jaren, zo kunnen we de opleidin-gen afstemmen op de eisen uit het werkveld. De instroom van nieuwe leerlingen in de tech-niek valt absoluut niet tegen. De aanwas is dit jaar op een aantal niveaus zelfs groter dan ooit. Het vinden van stageplekken voor leer-lingen op niveau 2 is wel een aandachtspunt, daar kunnen we momenteel onvoldoende in voorzien.” Pierre Hennekam -kwartiermaker Techniek Technologie Albeda College/Zadkine, mobili-teit opleidingen- ontwaart een afname aan leerlingen voor de werk- en leerroute BBL. De opeenvolgende crises zouden mede daaraan debet zijn. “Er zijn nog altijd bedrijven die het zwaar hebben, zij willen geen extra kosten maken. Zeker niet voor jonge mensen die het vak nog moeten leren. Maar bedrijven moeten uiteindelijk toch investeren in begeleiding. Een leerling wordt pas een beroepsbeoefenaar als hij aan criteria uit de praktijk voldoet. Wij werken dan ook samen met een gerichte oplei-ding als de Truck Academy. Dan nog duurt het vier jaar voordat een leerling de vereiste vaar-digheden onder de knie heeft.” GEEN ZIN IN GEZEUR Het is een bekende en al veel bediscussieerde klacht uit het werkveld: opleidingen sluiten niet aan. Leerlingen van mbo-opleidingen zijn doorgaans niet operationeel inzetbaar, zegt Paul Heinerman, consultant bij CHEMProjects, de tak van de CHEMGroep die leer- en werktrajecten in de Botlek aanbiedt. “Daarnaast zien wij een ander probleem en dat is houding. Sommige jongeren melden zich compleet ongemotiveerd, petje op en een scheur in de broek, bij een werkgever. Ondernemers zeggen terecht ‘wij hebben geen zin in dat gezeur’, vandaar dat wij een voorbe-reidende stap zetten. We testen jongeren op competenties en vaardigheden, want we willen weten of ze überhaupt geschikt zijn voor tech-niek. Zo ja, dan besteden we naast de basisop-leiding aandacht aan mental attitude. Het totaalplaatje moet kloppen. We leiden nu jon-geren volgens deze methode op tot koelmon-teur. Als ze klaar zijn, krijgen ze gegarandeerd een baan.” Het gebrek aan capaciteit bij bedrijven speelt volgens Ninian Havermans, algemeen directeur bij personeelsbemiddelingsbedrijf AXS Techniek, een grote rol. “De meeste leerlingen hebben intensieve begeleiding nodig op de werkvloer, maar bedrijven kunnen en willen hun vakkundige krachten niet missen. Er is dus ondersteuning van een externe specialist nodig.” Manon de Koning (teamleader bij Wärtsilä Netherlands) beschrijft de spagaat waarin on-dernemingen verkeren. Werkgevers willen naar haar mening investeren in het klaarsto-men van goede vakmensen, maar de te beste-den tijd moet wel in verhouding staan tot het resultaat. “Mijn ervaring is dat BBL’ers ontzet-tend veel aandacht nodig hebben. Ze komen van het vmbo, kiezen voor een technische op-leiding en zijn zo goed als blanco. De basis-kennis ontbreekt en wij hebben inderdaad geen mensen beschikbaar om zo’n leerling verder te vormen.” Het niveau gaat geleidelijk aan omlaag, geeft Kees Verdoorn, general manager bij MME Group, desgevraagd aan. “Inmiddels haalt on-geveer veertig procent van de leerlingen op BOL4-niveau de NDO-opleidingen die wij geven niet. Je ziet wat dat betreft ook een trend in het personeelsbestand. Wij werken veel met professionals uit Spanje.” INTERESSE KWEKEN Wil het bedrijfsleven substantieel meer vak-mensen aantrekken, dan zal er hoe dan ook actie moeten worden ondernomen en in jon-geren moeten worden geïnvesteerd, meldt een aantal tafelgasten. Ook als het op het eerste gezicht mindere goden betreft. Wie weet nu op zijn zestiende precies wat hij wil, vraagt Laurian Hollander retorisch. “Er zijn altijd leerlingen die hun draai nog niet hebben ge-vonden. Moet je deze groep dan meteen af-schrijven? Dat zou eeuwig zonde zijn.” Jan Kingma, senior beleidsadviseur Jeugd en Onderwijs gemeente Rotterdam, stipt de noodzaak van een eensluidend beleid aan. “De aanwas op het STC kan groter zijn dan ooit, in DEELNEMERS JAN KINGMA Sr. beleidsadviseur Jeugd en Onderwijs gemeente Rotterdam www.rotterdam.nl MANON DE KONING Teamleader bij Wärtsilä Netherlands B.V www.wartsila.nl MARCO DE KORTE Directeur Deltametaal – Metalent www.metalent.nl MICHEL LEEN Manager Engineering bij Kreber www.kreber.nl RONDE TAFEL 12 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 “Er is dus ondersteuning van een externe specialist nodig”
  • 13. zijn algemeenheid is het nog altijd nodig om meer jongeren richting de techniek te bewegen en opleidingen beter aan te laten sluiten. Met kortetermijndenken komen we echter niet zo ver. Natuurlijk willen werkgevers de toppers onderdak bieden, maar de jongeren die wat meer begeleiding nodig hebben, moeten ook een kans krijgen. Er kan alleen een passie voor technisch vakmanschap ontstaan, als mensen er actief mee bezig zijn.” Interesse voor techniek kweek je het best zo vroeg mogelijk, zegt Kingma. “Vandaar dat de gemeente Rotterdam talloze projecten onder-steunt, zoals entreeprogramma’s voor het vmbo en leer-werktrajecten in de techniek. Het keuzeproces is van wezenlijk belang. Natuurlijk is een zorgvuldige afweging op jonge leeftijd niet aan de orde, maar je kunt wél de keuze voor techniek stimuleren en, als er eenmaal ja tegen techniek is gezegd, de mo-tivatie meermaals tijdens het leerproces onder de loep nemen.” VIES, VROEG, BETAALT SLECHT Uit onderzoek blijkt dat de natuurlijke inte-resse van kinderen voor techniek verdwijnt als ze er niet voor hun zevende levensjaar op een positieve manier mee in aanraking komen. De verkenningscommissie Wetenschap en Technologie Primair Onderwijs schreef vorig jaar in haar adviesrapport: ‘Omdat kinderen op jonge leeftijd nu vaak stereotiepe beelden ontwikkelen over wetenschap en technologie, die op latere leeftijd moeilijk zijn bij te stellen, is het van groot belang om kinderen al op de basisschool een goed beeld te geven’. Het Techniekpact wil dan ook dat in 2020 alle basisscholen het vak Wetenschap Technologie (WT) in hun lesprogramma hebben opgeno-men. Voor 2016 is het streven dat ongeveer de helft van de basisscholen gebruik maakt van de ondersteuning door het bedrijfsleven en het technisch hoger onderwijs om WT aanspre-kend voor het voetlicht te brengen. Techniek maakt geen deel meer uit van het straatbeeld, stelt Erik Sutter, directeur van Lens BV. Dat levert naar zijn mening ver-vreemding op. “Vroeger liep je van de basis-school naar huis en dan kwam je langs de LTS. Daar waren ze aan het timmeren. Je hoorde en zag van alles, dat maakte nieuwsgierig. Maar de LTS is weg, beroepsonderwijs is naar de randen van de stad vertrokken, dus kinde-ren zien de mogelijkheden van een technische opleiding niet meer met eigen ogen.” Vies, vroeg je bed uit, slechte betaling, dat ERIK SUTTER Directeur van Lens BV www.lensbv.nl KEES VERDOORN General manager bij MME Group www.mme-group.com RUUD DE VRIES Wethouder EZ, Onderwijs Organisatie gemeente Vlaardingen www.vlaardingen.nl ARJAN VAN WIJNGAARDEN Directeur FMI Machining www.fmi.nl HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 13 “Vroeger liep je van de basisschool naar huis en dan kwam je langs de LTS”
  • 14. waren volgens Sutter de vooroordelen over techniek die tijdens een schoolexcursie in zijn bedrijf naar voren kwamen. Techniek stond niet in het woordenboek van de leerlingen, maar na de vraag wie er bij Lens wilde werken, gingen er toch drie vingers omhoog. “Techniek had opeens een gezicht gekregen. Sommige tieners moet je letterlijk vertellen dat een scooter ook techniek is. Sleutelen, opvoeren, verfraaien, allemaal techniek.” BRANDERSFEESTEN Ouders spelen een cruciale rol in de oplei-dingskeuze van hun kinderen, dus ook zij moeten kennismaken met de voordelen van een carrière in de technische sector, zeggen de discussiepartners, bijeengekomen in het Vlaardingse Delta Hotel. De voorwaarden zijn in elk geval gunstig. Ongeveer 95 procent van de ouders van scholieren vindt dat lagere scholen aandacht moeten besteden aan tech-nische onderwerpen, zo toont recent onder-zoek van adviesbureau Labyrinth aan. Bijna 40 procent is van mening dat scholen nu te weinig techniek in hun lespakket hebben. Wie is er met zijn organisatie aanwezig op de Brandersfeesten in Schiedam, vraagt Gerard Beukema aan de gespreksdeelnemers. “De Technetkring staat er, want op zulke evene-menten kun je techniek tastbaar maken. Ouders en jongeren zien er een kant van tech-niek die ze nog niet kenden, zoals green tech-nology. Aha, dat kan dus ook! Het beeld van techniek verbetert en verandert alleen als je er structureel mee bezig bent. Doorzetten, door-zetten, doorzetten.” Wärtsilä en Huisman Equipment sponsoren de Brandersfeesten. Elke twee jaar houdt Huisman Equipment een grootschalige open dag, vertelt Jeroen De Prez, HR-adviseur bij Huisman. “Misschien is dat te weinig, maar zo’n open dag vergt nogal wat organisatie. De bezoekers zijn in elk geval razend enthousiast. Ze krijgen nu eens te zien wat we werkelijk doen en mogen op een schip rondkijken.” Maak het concreet, vult Lisette van Dijk, Hoofd Adm. PO bij Dijkstaal, aan. “Vertel dat je de Erasmusbrug voor Madurodam hebt gemaakt of de uitkijktoren bij de Landtong in Rozenburg. Dan gaat het leven.” KARTREKKERS GEZOCHT Lisette van Dijk deelt de opvatting dat middel-bare schoolleerlingen over het algemeen fundamentele kennis ontberen niet helemaal. Dijkstaal heeft goede ervaringen met het vmbo-onderwijs van Vakcollege ISW in Naaldwijk. “We nemen deel aan het convenant metaaltechniek. De jongens en meisjes die hier vandaan komen, hebben al ervaring met lassen, boren en meten. Dat scheelt.” De basisvorming vindt op het ROC plaats en de verdieping volgt in de expertisecenters, zo omschrijft Marco de Korte - directeur Deltametaal en Metalent; een scholingspool van jongeren in de metaaltechniek. Dit is de optimale leerroute. “Die combinatie heeft ef-fect, te meer omdat er in de expertisecenters met bedrijfsspecifieke modules wordt ge-werkt.” Onderwijsleerbedrijf Innovam, dat onder an-dere met praktijksimulaties werkt, wordt door Pierre Hennekam als positief voorbeeld aan-gehaald. Er komt ook een opmerkelijk project met een groot autoschadebedrijf ter tafel. “Het gaat niet zo goed in de sector carrosserietech-niek, dus moet je wendbaar zijn en in samen-spraak met bedrijven oplossingen bedenken.” Als ondernemingen en scholen samen een on-derwijsconcept ontwikkelen, kunnen er slagen worden gemaakt, geeft Ruud de Vries, wet-houder Economische Zaken, Onderwijs Organisatie van de gemeente Vlaardingen, aan. Zijn ervaring is dat er momenteel vaker arbeidsmarkt-gerelateerd wordt opgeleid. “Het gaat wat dat betreft een stuk beter dan voorheen. Bedrijven vinden het nog wel eens lastig om aan te geven wat ze nu precies nodig hebben, vandaar dat de complete verweving van onderwijs-bedrijf zo belangrijk is. We hebben het eerder geprobeerd met ‘kopiefa-briekjes’ in en bij scholen, maar dat blijkt niet het antwoord te zijn.” Er is dringend behoefte aan lokale bedrijven die jongeren van alle niveaus willen klaarsto-men voor het echte werk, vult Wietske Kamsma (directeur van vakgericht opleidings-bedrijf Vakbroeders) aan. “De kartrekkers onder de ondernemers begrijpen dat de ver-grijzing in volle hevigheid over ons heen komt. Je zult een nieuwe generatie professionals moeten voorbereiden.” Ruud de Vries: “Dit speelt natuurlijk ook binnen onze gemeente-grenzen. We zijn over het toekomstvraagstuk in gesprek met onder andere bedrijven uit de voedingsmiddelentechnologie.” WATERPUTPRINCIPE Arjan van Wijngaarden, directeur van FMI Maching, gebruikt de waterput als metafoor voor praktijkgerichte ontwikkeling. Het is vol-gens hem een onuitputtelijke bron van inspi-ratie, want alle lijnen komen er samen. “Er is een continue informatie-uitwisseling tussen werkveld, onderwijs, kennispartners, over-heid, leerlingen en hun ouders. Zo kun je in-springen op de vraag en bijsturen. We moeten voorbij de bestaande schotten kijken en water-putten slaan.” Meer dan eens werd hij naar eigen zeggen te-leurgesteld door de huidige aanpak van onder-wijsinstellingen. “Voorop staat dat bedrijven hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Zelf heb ik de nodige gastlessen gegeven, en ik ben bij examinering betrokken geweest, maar de inspanningen betalen zich vooralsnog niet uit in een soepel lopende samenwerking. Over de lesprogramma’s valt het nodige aan te mer-ken. Scholen maken soms vreemde keuzes, ze investeren in technologie die eigenlijk al ach-terhaald is. Het gaat ook heel vaak over lassen, terwijl wij meer hebben aan leerlingen die proces-gestuurde principes doorgronden.” Van Wijngaarden oppert het idee van een eigen bedrijfsschool. “Daar voeren we momen-teel gesprekken over. Wat vindt het onderwijs van zo’n initiatief?” Laurian Hollander: “Een reguliere school leidt jongeren op voor een toe-komst in de brede technische sector, niet voor een specifiek bedrijf. Als het slechter gaat met een onderneming, sluit de bedrijfsschool. Dan zie ik liever dat bedrijven geld steken in de samenwerking met scholen.” Pierre Hennekam: “Er gebeurt al heel veel, RONDE TAFEL 14 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 “Dan zie ik liever dat bedrijven geld steken in de samenwerking met scholen.”
  • 15. maar wij willen de afstand verder verkleinen door docenten verplicht stage te laten lopen bij een bedrijf. Ze moeten weten wat er zich op de werkvloer afspeelt.” MINDER TOPPERS De roep om de terugkeer van LTS en MTS klinkt steeds vaker. Bedrijven roemen het ni-veau van de leerlingen die deze voormalige opleidingen met succes afrondden, maar de kans dat de scholen terugkeren, is niet zo groot. “In Vlaardingen waren er plannen om de MTS te herintroduceren”, vertelt Ruud de Vries, “maar ouders en jongeren hadden nau-welijks interesse.” Hoe zit het dan met de huidige hogere niveaus in de technische leerrichtingen? Michel Leen, sinds mei van dit jaar manager engineering bij Kreber, zag in de achttien jaar dat hij voor een wereldwijd bedrijf in equipement manufactu-ring werkte, talloze studenten voorbij komen. Ook letterlijk. “Ze liepen in groepen met de HR-manager mee door het gebouw. De groep-jes werden door de jaren heen steeds kleiner en er zaten vaker ongemotiveerde studenten bij. De keuze uit toppers op mbo+-niveau en hbo is geringer geworden. We vissen allemaal in dezelfde vijver en moeten de goede mensen aan ons zien te binden.” De bereidheid om in talenten te investeren is groot, weet Jeroen De Prez. “Huisman is een engineering driven organisatie, we willen ab-soluut sterke kandidaten aantrekken. Jaarlijks hebben we zo’n zestig afstudeerders en stagi-airs in huis.” PERSPECTIEF BIEDEN Aan de overzijde van de leerweg, op de ni-veaus 1 en 2, is het een heel ander verhaal. Deze leerlingen mogen al blij zijn als ze werk krijgen, zeker wanneer ze sociale en psychi-sche problemen met zich meetorsen. Ze lopen daarnaast tegen het probleem aan dat alleen gediplomeerden mogen doorstromen naar een volgend niveau. Niveau 2 is soms al te ambitieus voor de groep beschadigde jongeren, vertelt Wietske Kamsma. “Ze vallen tussen wal en schip. Ik vind dat de overheid daar steken heeft laten vallen. Deze groep heeft perspectief nodig, de jongeren moeten een motivatie hebben om aan de slag te gaan.” Werken schenkt mensen het nodige zelfver-trouwen, vult Erik Sutter aan. Hij heeft drie jongeren met een Wajongindicatie in dienst. “Die gasten horen hun hele leven dat ze niets kunnen, dus ze staan vreemd te kijken als je op de eerste werkdag begint met: leuk dat je er bent. Als ze eenmaal werken, dan zie je ze groeien. Ze zijn ongelooflijk trots op hun be-drijfsshirt met logo.” Wietske Kamsma: “Ja, dat is herkenbaar, het logo moet zichtbaar blijven. Ze willen iedereen laten zien waar ze werken.” INNOVATIETECHNOLOGIE Eén groep is nog niet specifiek aan bod geko-men, geeft Marco de Korte aan, en dat zijn de leerlingen tussen niveau 2 en hbo. “Die tus-sengroep is van wezenlijk belang voor onder-nemers. Daarnaast speelt de vraag hoe je jongeren kunt interesseren voor doorstroming van niveau 2 naar 4.” Arjan van Wijngaarden spreekt in dat verband van de vakman van de toekomst. “Deze professional is geschoold op mbo-niveau 4 en heeft het vermogen mee te denken over innovaties binnen een bedrijf.” Precies wat Nederland nodig heeft, doeners die ook kunnen denken, want daarmee weten we ons van de Oost-Europeanen te onder-scheidden, klinkt het aan tafel. En van de Chinese bedrijven. Gerard Beukema: “De grootste fout die we hebben gemaakt, is het doodverklaren van de maakindustrie. Deze leeft als nooit tevoren, maar dan in de vorm van innovatietechnologie. Kijk eens om je heen, we zijn hier nummer één in engineering. Draag het uit. Laat mensen het beleven. Evangeliseer techniek.” « HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 15
  • 16. STC-locatie Brielle Oefenen in een échte chemische fabriek MBO’ers die in Brielle een opleiding binnen Procestechiek en Maintenance volgen, mogen in hun handjes knijpen. Het is een van de kleinste locaties van het Scheepvaart en Transport College (onderdeel van de STC-Group) maar de school is uitgerust met state-of-the-art technologie. De STC-Group investeert al jaren in zo realistisch mogelijk praktijkonderwijs. Op de hoofdlocatie aan de Lloydstraat staat niet voor niets voor miljoenen euro’s aan simulatoren. Vrijwel achter elke deur bevindt zich weer een nieuw avontuur. Van een kraansimulator, waarmee je virtuele containers van een schip hijst, tot een ruimte waarin studenten en cursisten zich letter-lijk op de brug van een olietanker wanen. “Met de Oefenfabriek gaan we echter nóg een stapje verder”, aldus de Brielse locatie-directeur Laurian Hollander. “Dat is geen simulator, maar een werkende fabriek in ‘zakformaat’. Een echte chemische fabriek met de meest voorkomende apparatuur uit de procesindustrie, maar dan een maatje kleiner. Denk daarbij aan een reactor, een stoomketel, een destillatiekolom, warmtewisselaars, pompen en een tankopslag. De instrumentatie en besturing is state-of-the- art en identiek aan die in echte plants.” In de Oefenfabriek doen MBO’ers ervaring op met de meest voorkomende proces-sen en problemen in de (petro)chemische industrie. Bijvoor-beeld door real-time te oefenen op alle aspecten van het bedie-nen en bewaken van de Oefenfabriek, individueel of als team. “Vaardigheden die ze goed kunnen gebruiken”, stelt Hollander. “Tijdens stages mogen MBO’ers nog niet zoveel. Dan is het vooral meelopen en meekijken. Maar omdat het bijvoorbeeld al gauw zeven jaar duurt eer je als procesoperator vakvolwassen bent, is het fijn om al tijdens je opleiding zo veel mogelijk praktijkervaring op te doen. Uiteraard is in de Oefenfabriek ook ruimte voor om-, her- en bijscholing van vaklui die de school-banken jaren geleden al hebben verlaten.” MBO-opleidingen Brielle: • Allround operationeel technicus / bediening • Allround operationeel technicus / onderhoud • Operationeel technicus / bediening • Operationeel technicus / onderhoud • Medewerker operationele techniek / onderhoud Kijk voor meer info over de opleidingen en de open dagen op www.wereldopleiding.nl Emergency Response trainingen Panel operators vervullen een cruciale taak in de (proces)- industrie. Daar waar nodig sturen zij bij om zo een optimale en veilige productie te garanderen. De omgeving waarin deze panel operators werken wordt steeds complexer, de span of control neemt toe en training on the job is vaak onmogelijk. Met de Emergency Response Simulator biedt STC B.V. panel operators, field operators, shift supervisors en plant mana-gers een veilige en gestandaardiseerde omgeving waarin getraind kan worden met noodprocedures en communicatie tijdens noodsituaties. Dit gebeurt in een 3D-omgeving met real-time communicatie waardoor de operators zich tijdens de training in een echte plant wanen. De standaard Emergency Response training voor panel opera-tors behandelt de volgende competenties en kennisvelden: • Samenwerken • Communiceren • Situational awareness • Procedures • Structured Operatotor intervention Meer weten over de mogelijkheden voor uw bedrijf? Stuur dan een e-mail naar info@stc-bv.nl. Emergency Response Simulator Zelfs in de meest high tech, best geoutilleerde plant kan een gevaarlijke situatie ontstaan. De adequate oplossing van die situatie is afhankelijk van menselijk handelen. Dit vraagt om inzicht in de situatie, kennis van procedures, probleem-oplossend handelen en communicatieve vaardigheden. De Emergency Response Simulator die te vinden is op de STC-locatie in Brielle, biedt de perfecte omgeving om deze kennis en vaardigheden te trainen én te testen. W W W. S T C - G R O U P. N L W W W . S T C - B V . N L
  • 17. QUICK SCAN HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT » Hoe de operationele kosten te verlagen? ONZE VISIE » Nieuwe onderhoudsconcepten zoals Condition Based Maintenance verlagen de kosten en verhogen de bedrijfszekerheid. UW OPLOSSING ª.ODQWVSHFL¿HNHRQGHUKRXGVFRQWUDFWHQ waarbij Wärtsilä in nauwe samenwerking met de opdrachtgever garant staat voor op-timale werking van de installatie tegen vaste kosten. WÄRTSILÄ SERVICE UNIT BENELUX Havenstraat 18-24 3115 HD Schiedam Telefoon 010 - 427 71 00 E-mail henk.dejong@wartsila.com www.wartsila.com WÄRTSILÄ SCHIEDAM Volle kracht weer vooruit Na een moeizame economische periode, waarin noodgedwongen ook nog eens afscheid werd genomen van een groot aantal medewerkers, begint nu ook voor Wärtsilä in Schiedam de zon weer voorzichtig te schijnen. Volle kracht vooruit nu! Het uitzicht vanaf het buitenterras van het nieuwe kantoor van Wärtsilä aan de Schiedamse Havenstraat is welhaast fenomenaal te noemen. Wie naar links kijkt ziet enkele prachtige beeldbepalende blik-vangers van Rotterdam, zoals de Euromast, Hotel New York en de Erasmusbrug. Naar rechts richting Vlaardingen kijken bezoekers richting de druk bevaren Nieuwe Waterweg. “We zijn enorm trots en blij dat we onlangs zijn verhuisd naar deze nieuwe locatie,” zegt directeur van Wärtsilä Benelux Henk de Jong. “De verhuizing is voor ons het begin van een nieuwe tijd en toekomst, waar we helemaal klaar voor zijn. Wärtsilä is nog altijd alive and kicking, zo zou je het inderdaad kunnen omschrijven.” Het bijna 200 jaar bestaande bedrijf Wärtsilä, van oorsprong Fins, is met name actief in de scheepvaart, maar ook landbased is het actief, zoals in ziekenhuizen en universiteiten. Kort en simpel gezegd onderhoudt en repareert het in de Jeneverstad motoren en schroeven voor schepen. Dat doet het onder meer in de eigen werkplaats, die recent ook volledig opnieuw is ingericht. De locatie in Schiedam is dé service-unit van Wärtsilä in de Benelux. GROEI De Jong: “We werken momenteel met zo’n 200 PHQVHQRQGHUYHUGHHOGLQ¿HOGVHUYLFHZHUNSODDWV HQEDFNRI¿FHPHGHZHUNHUV]RDOVSURMHFWOHLGHUV technische experts, verkoopspecialisten et cetera. Meer dan voorheen zijn we ook gespecialiseerd in schroeven, daar waar we ons tot voor kort vooral focusten op motoren. Net als in veel andere sectoren merken ook wij dat de handel weer aantrekt, met name voor baggerbedrijven en in de offshore. Maar ook bedrijven in de koopvaardij durven weer naar de langere termijn te kijken en te investeren. We zijn een gezond bedrijf, groeien weer en zijn zelfs op zoek naar nieuwe techneuten, met name electrical auto-mation- engineers, waarbij we voor de komende jaren toe gaan werken naar een gezonde leeftijdsopbouw. Dat is uiteraard in het belang van de onderneming.” Wärtsilä Schiedam wil net als veel andere bedrijven JUDDJHHQSDUWQHUVKLSDDQJDDQPHWSRWHQWLsOH opdrachtgevers. Het heeft daarvoor wereldwijd de kwaliteiten en kennis in huis, volgens De Jong. “Onze voorkeur gaat uit naar langdurige onderhouds-contracten, zodat een gemeenschappelijke band kan ontstaan met gezamenlijke verantwoordelijkheden. Binnenkort nodigen we al onze relaties uit om kennis te komen maken met ons nieuwe kantoor en het ver-nieuwde Wärtsilä. Daar kijken we nu al naar uit.” « REPORTAGE Tekst: Fred Louter // Fotografi e: Jan Nass HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 17
  • 18. HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT » Veel jongeren zijn werkloos. Dit terwijl er een groot tekort is aan goede vakmannen en vakvrouwen in bijvoorbeeld de schilders-, bouw- en techniekbranche. ONZE VISIE » Vakbroeders wil een stevige toekomst voor jongeren in Nederland. En voor het vakmanschap. Daarom leidt dit sociale initiatief werkloze jongeren op tot vakman of vakvrouw. Zo blijft ook vakmanschap behouden. Vakbroeders maakt verbinding tussen jongeren, onderwijs, opdrachtgevers HQDDQQHPHUV$OOHSDUWLMHQSUR¿WHUHQKLHU van. Zo gaan in Nederland meer jongeren aan het werk, blijven uitkeringen uit en dringen we het tekort aan vakmensen terug. UW OPLOSSING » In Rotterdam knappen op dit moment acht jongeren de wijk De Wielewaal op. Zij voe-ren een schilderbeurt uit aan de woning en leren in de praktijk hoe zij hoogwaardig VFKLOGHUZHUNDÀHYHUHQ2SGUDFKWJHYHULV woningcorporatie Woonstad en hoofdaan- QHPHULV.ORHW2QGHUKRXGXLW9ODDUGLQJHQ De jongeren worden op het werk opgeleid door een docent, krijgen ondersteuning van een leermeester en worden ondersteund door een jobcoach. Twee van de acht leerlin- JHQKHEEHQLQPLGGHOVHHQRI¿FLHHOVFKLOGHU diploma behaald. Samen met de betrokken partijen en het grote netwerk van initiatief-nemer Faber Personeelsdiensten stromen deze leerlingen uiteindelijk als vakman of vakvrouw, voorzien van diploma en zelf-vertrouwen, uit naar een betaalde baan. Werkloze jongeren grijpen kans op betaalde baan dichtbij huis Jongeren die in een betaalde baan hun eigen wijk opknappen en meteen doorgroeien tot vakman of vakvrouw. Dat is de essentie van het nieuwe initiatief Vakbroeders waarin publieke en private partijen samenwerken. 2RNDDQGHVODJPHWGLWVRFLDOHLQLWLDWLHI Vakbroeders maakt het u gemakkelijk. QUICK SCAN VAKBROEDERS Wietske Kamsma Heideweg 2 3829 MN Hooglanderveen Telefoon 033 - 303 11 50 E-mail info@vakbroeders.nl www.vakbroeders.nl In de nazomerzon lijkt de Rotterdamse wijk De Wielewaal een schilderachtig vakantiedorp. Niets is echter minder waar. Hier wordt gewoond én gewerkt. Acht jongeren die voorheen werkloos waren, verzorgen samen met de professionals van onderhoudsbedrijf Kloet een schilderbeurt aan 540 woningen. De jongeren ontvangen begeleiding van een ervaren leermeester, een docent en een jobcoach en gaan één dag per week naar het Albeda College voor de theorie. Na dit traject succesvol te hebben afgerond, ontvangen de jongeren een erkend vakdiploma. CREËREN VAN BANEN “In ons land zitten jongeren op de bank, terwijl in de schildersbranche waarvoor ik werk, een dreigend tekort is aan goede vakmensen”, vertelt mede-initiatiefnemer van Vakbroeders Arjen Bos. “Als je weet, dat een kwart van de schilders ouder is dan 55 jaar, dan kun je je voorstellen wat dat betekent voor het vakmanschap.” Bos vond partners in het Albeda College, woningcorporatie Woonstad en onderhoudsbedrijf Kloet. En Vakbroeders was een feit. Bos gaf vervolgens het stokje over aan Wietske Kamsma die het initiatief nu leidt. “We zwemmen tegen de stroom in”, vertelt Kamsma. “In deze tijden van recessie durven bedrijven het niet meer aan om stageplaatsen of leerwerkplekken in te richten. (QYDQKHWGDDGZHUNHOLMNFUHsUHQYDQEDQHQLV al helemaal geen sprake. Bedrijven hebben alle energie nodig om hun hoofd boven water te houden. Dit terwijl opdrachtgevers meer dan ooit kiezen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Vakbroeders maakt de verbinding tussen werkloze jongeren, opdrachtgevers, aannemers en het onder-wijs. En wel zonder subsidies, als sociale onder-neming. Na Rotterdam willen we Vakbroeders door heel Nederland gaan uitrollen. Ons doel is de komende drie jaar 1.000 leerlingen op te leiden, niet alleen in de schildersbranche, maar ook in de bouw en techniek. ECONOMISCHE IMPULS Voor opdrachtgever Woonstad Rotterdam is de maatschappelijke impact van belang. “Met het onderhoud van onze woningen kunnen wij als woningcorporatie jongeren dichtbij huis aan het werk helpen. Zo geven we een economische impuls aan onze wijken”, vertelt manager Techniek Eric van Staveren. “Wij vinden het belangrijk om als woningcorporatie onze bijdrage te leveren aan het welzijn van wijkbewoners. De eerste resultaten in De Wielewaal zijn bemoedigend. Daarom starten we in 2015 met een nieuw team dat in onze opdracht met Kloet Onderhoud aan vergelijkbare projecten gaat werken. Het mooie is, dat je ziet dat het enthou-siasme van de jongeren én de professionals uitstraalt op de wijk, er ontstaat direct contact tussen de bewoners en de jongeren.” « REPORTAGE 18 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
  • 19. QUICK SCAN HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT » In elke markt zijn er diverse partijen die producten en diensten leveren. Dit geldt ook voor de markt voor producten voor de offshore-, olie- en gasindustrie. Het aantal aanbieders die een relatie echter totaal ontzorgen is veel geringer. Terwijl de markt daar op dit moment wél nadrukkelijk om vraagt. ONZE VISIE » Een partnership tussen aanbieder en afnemer is van grote toegevoegde waarde. Het bevordert de kwaliteit van geleverde diensten en producten én zorgt voor een gelijkwaardige relatie, waarin vertrouwen centraal staat. UW OPLOSSING » FMI Machining is dé partner voor bedrijven die gebruikmaken van verspaande metalen componenten in de offshore-, gas- en olie-industrie. FMI Machining is groot voorstander van een zo verre-gaand mogelijk partnership, zodat totale ontzorging mogelijk wordt. FMI MACHINING James Wattweg 70 3133 KK Vlaardingen Telefoon 010 - 434 71 55 E-mail info@fmi-machining.nl www.machining.nl REPORTAGE Tekst: Fred Louter // Fotografi e: Jan Nass FMI MACHINING Méér doen op hoogwaardiger technisch niveau Soms is succes ‘gewoon’ een keuze. Zoals in het geval van FMI Machining in Vlaardingen. Het jonge bedrijf in de verspaning van componenten voor de offshore-en gas- en olie-industrie koos na een overname voor een andere marktbenadering. En dat legt het bedrijf geen windeieren. “Méér doen voor onze klanten op een hoogwaardiger technisch niveau, zo kan ik onze nieuwe visie nog het beste kort omschrijven”, zegt directeur Arjan van Wijngaarden van FMI Machining. De 51-jarige Vlaardinger staat sinds twee jaar aan het roer van het in oktober 2012 gestarte bedrijf, dat ontstond na de overname van Machinefabriek H. Janssen. Van Wijngaarden: “Wij geloven heilig in onze nieuwe marktbenadering. Maar wat minimaal net zo belangrijk is: ook onze huidige relaties zijn ervan overtuigd dat deze methode werkt. Belangrijk is dat we graag een partnership aangaan met onze klanten. Wij zijn een gespecialiseerd productiebedrijf voor eindgebruikers. Onze kernactiviteit is het verspanen van metalen, zoals lagers, wormwielen, snijtools voor leidingen en grote spindels met moeren, voor dus de offshore- en olie- en gasindustrie. Maar we doen voor een klant vandaag de dag veel méér. We kunnen voor een klant inkopen, we engineeren, assembleren, coaten, hebben hier eigen verpakkings-materialen van klanten op voorraad et cetera. Kortom, totale ontzorging. We gaan zover als de klant het wil. Daarom mijn uitspraak: we doen nu méér voor klanten en dan op een zeer hoogwaardig niveau. Die nieuwe aanpak is succesvol, zo blijkt uit onze resultaten.” De samenwerking met partners en relaties gaat bij FMI Machining zover dat er regelmatig zelfs interne audits door klanten plaatsvinden. “Inderdaad,” beaamt Van Wijngaarden. “Wij verwelkomen regel-matig relaties die ons onderwerpen aan een intern onderzoek. Dat is prima, daar staan we helemaal voor open. Het zorgt ervoor dat de kwaliteit, die van KHWDOOHUJURRWVWHEHODQJLVLQGHLQGXVWULHsQZDDULQ wij werkzaam zijn, verder omhoog gaat. Daarnaast levert het een gelijkwaardige aanbieder-/afnemer-relatie op en ook dat heeft een positieve uitwerking.” Van grote toegevoegde waarde is volgens Van Wijngaarden de band met het moederbedrijf FMI, dat in de top-10 staat van maakbedrijven in Nederland. “Een organisatie met een enorme hoeveelheid kennis en veel technische mogelijk-heden. Dat netwerk kunnen wij altijd inschakelen en dat is een groot voordeel. Uiteraard niet alleen voor ons als FMI Machining, maar natuurlijk ook voor onze relaties,” besluit Van Wijngaarden. « HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 19
  • 20. GEVIERDE INTERNETMARKETEER TONNY LOORBACH OVER SEO, PRIVATE SHARING EN EMOTIE Eeuwige zoektocht naar de heilige graal van internetmarketing Iedere maand een nieuw marketingevangelie preken is ongeloofwaardig, zegt Tonny Loorbach van de Internet Marketing Universiteit (IMU) over de haastig evoluerende trends in zijn vakgebied. “Maar als online marketingexperts ontdekken we natuurlijk wel telkens opnieuw een holy grail. En dan moet je ‘m ook direct effectief inzetten voor je klanten. Want morgen is er iets nieuws. Zo werkt dat op internet.” 20 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
  • 21. PLUS Tekst: Jasper van den Bovenkamp // Fotografi e: Laura de Haan Toen ondernemer Tonny Loorbach (27) in 2010 van start ging met de Internet Marketing Universiteit had hij er al heel wat jaren in de internetmarketing op zitten. Bij zijn toenmalige werkgever hielp de internetmarketeer, zoals hij dat zelf zegt, ondernemers succesvol te worden op internet. Met adviezen, workshops, gastlezingen en wat zich allemaal niet aandiende. “Ik vond dat gaaf om te zien, dat je op mensen kennis overdraagt en ze zo inspireert dat ze succes gaan boeken, meer verdienen, een beter leven krijgen.” KRIEBELEN Maar na luttele honderden klanten begon het bij Loorbach te kriebelen. In de loop van zijn nog prille werkzame leven had hij zo zijn eigen visie op het vak van internetmarketing gekregen, en in zijn job bleef hij een beetje steken bij ‘het uitruilen van uren voor euro’s’. “Het ging mij niet om het geld. Ik was gewoon benieuwd of mijn visie steekhoudend was, of ik er een bedrijf van kon runnen.” En óf hij dat kon. Nu, vier jaar later, heeft Loorbach een stevige reputatie opgebouwd op het vlak van internetmarketing. Behalve dat hij het gezicht bepaalt van de IMU, is hij veelgevraagd spreker en schrijver voor webinars, live seminars, gastlezingen, blogs en video’s. Zo organiseert hij geregeld een soort sweatpants Friday-webinar – inderdaad, lekker informeel, in je sweatpants – en is hij in oktober dit jaar de centrale spil bij het Wondernemerschap Seminar. Zijn speeches gaan over zoekmachineoptimalisatie (SEO), website-effectiviteit, marketingpositionering, salespsychologie, neuromarketing en verder alles wat ook maar ergens raakvlakken met internetmarketing heeft. Benieuwd hoe met een effectief gebruik van het voegwoordje ‘maar’ de sluizen van online marketing zich als op een toverwoord openen? Bijgepraat worden over de wetmatigheden van search engine optimization? Of meer weten over het verschil in resultaat tussen winst- en verliestaal? Loorbach trekt volle zalen. HET WINSTMODEL Dat de Amsterdamse ondernemer zijn kennis en expertise geregeld pro Deo het publieke domein in slingert, mag overigens opmerkelijk heten. Ze bepalen namelijk allesbehalve de core business van de Internet Marketing Universiteit. Die richtte Loorbach destijds op om Het Winstmodel op de markt te brengen. Het Winstmodel is een systeem voor ondernemers die zonder marketingachtergrond en technische kennis toch eenvoudig een succesvolle, zoekmachineoptimale website willen kunnen maken. Het programma, dat binnenkort verdergaat onder een nieuwe, internationale naam, bepaalt vandaag nog steeds de kern van IMU’s dienstverlening. Maar met het delen van free content middels tal van online en offline lezingen laat de onderneming zien ook op abstracter niveau te acteren. Daarmee creëert ze bij kijkers en potentiële klanten een gevoel van relevantie. De IMU is up-to-date. “We zijn geen productverkoper”, zegt Loorbach, “maar een autoriteit op het vlak van internetmarketing.” SYMPTOMEN Op dat terrein voorop te blijven lopen is bepaald geen sinecure. De ontwikkelingen buitelen over elkaar heen, geeft Loorbach toe. Symptomen noemt hij ze. “Als ondernemer wil je elke dag bezoekers naar je website of online shop. Maar het kan zijn dat je dat morgen op een andere manier moet doen dan vandaag. De symptomen veranderen voortdurend; telkens opnieuw vinden we als internetmarketeers een nieuwe holy grail. Neem adverteren met Facebook, dat op het moment vele malen interessanter is dan Google Adwords. Op Facebook kan en mag nu alles nog, en het kost nauwelijks wat, terwijl adverteren via Google ingewikkeld is geworden en je er bovendien flink voor moet betalen. Dat soort kansen moet je nu pakken, want morgen is er iets nieuws.” En zo haalt het ene symptoom het andere in. Upcoming fenomeen is nu bijvoorbeeld private sharing, een service die is ontwikkeld doordat steeds meer mensen gebruikmaken van mobiel internet, legt Loorbach uit. “Als we nu een webpagina, bedrijf, product of dienst bij anderen willen aanbevelen, kiezen we de ‘Vind ik leuk’-knop van Facebook. Vanaf binnenkort krijgen mobiele internetters er een WhatsApp-symbooltje bij. Door die aan te tikken, versturen ze gericht een persoonlijke link naar iemand uit hun adresboek. Dat is qua marketing vele malen effectiever.” HUMMINGBIRD Een andere noviteit is Hummingbird, de semantische zoekmachine van Google die bij een zoekopdracht niet meer sec naar de ingetikte woorden kijkt, maar ook de betekenis erachter meeneemt. Zoekt men bijvoorbeeld op ‘Wat is de dichtstbijzijnde sushibar?’ dan vormt het algoritme een lijst met sushi-verkooppunten in de nabije omgeving, in plaats van websites weer te geven die de zoekopdracht als titel dragen. “Het wordt daarmee allemaal wat specifieker en persoonlijker”, zegt Loorbach. Wat dat laatste betreft, opvallend is de comeback van het persoonlijke element in de online marketingwereld. “Sociale invloeden winnen aan kracht. Je komt als bedrijf echt niet meer weg zonder social mediastrategie. Positionering vanuit het bedrijf of het product alleen wordt niet meer geaccepteerd. Dat is te statisch en te kil. Je website moet een ziel hebben. Die geef je hem bijvoorbeeld door als directeur of eigenaar blogs te publiceren, webinars te geven, actief te zijn op social community’s, echt contact te zoeken en een band op te bouwen met mensen. Interview gebruikers over je product of dienst, laat hen vertellen waar het hen gebracht heeft en publiceer een video op je website. Persoonlijke emotie wordt steeds belangrijker.” ZINGEVING Loorbach duidt die ontwikkeling als een verschuiving van informatie- naar entertainmenttijdperk. “Het gaat niet meer om het zenden van informatie in de eerste plaats. Mensen zoeken toegevoegde waarde op internet, ze willen er een bepaalde zingeving vinden. Weten ze van zichzelf niet waarom ze bestaan, dan zijn ze geneigd de zingeving van anderen over te nemen. Als wij zeggen: honderden tevreden gebruikers van ons product zien in ons een succesvolle internetmarketeer, hier heb je een blauwdruk, lees, kijk, luister en geloof, dan zul je zien dat iemand bereid is je visie te adopteren. Zo leid je potentiële klanten via een persoonlijke benadering, met blogs, webinars, social media of wat dan ook naar je product of dienst.” Kleine relativering: zo leiden we klanten nú naar ons product. Het Ondernemersbelang dekt zich in, want morgen, als deze inkt amper droog is, heeft de onconventionele internetmarketeer wéér een heilige graal ontdekt, een nieuwe. In die voortdurende zoektocht moeten ondernemers alert zijn, dicht bij de online ontdekkingsreizigers blijven en zorgen dat ze de boot niet missen. Nu niet en morgen niet. « Meer informatie op tonnyloorbach.nl en internetmarketinguniversiteit.nl. “Je komt als bedrijf echt niet meer weg zonder social media-strategie” HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 21
  • 22.
  • 23. QUICK SCAN HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT » Veel bedrijven onderschatten nog altijd de noodzaak en voordelen van online marketing. Traditionele marketing voert nog altijd de boventoon. Dit komt voor-namelijk voort uit een gebrek aan kennis. ONZE VISIE ª2QOLQHPDUNHWLQJZRUGWKRHODQJHU meer een must, een commodity, zoals uw boekhouding. Het is iets waar bedrijven nu al, maar zeker in de toekomst niet langer omheen kunnen. UW OPLOSSING » Win kennis in over de mogelijkheden van online marketing, zodat u als ondernemer begríjpt waar uw kansen liggen en hoe u die zelfstandig of met de hulp van gespe-cialiseerde bedrijven kunt benutten. Bijvoorbeeld via een geheel vrijblijvende gratis quick scan van Google Partner ([SDQG2QOLQHGDWUHJHOPDWLJVDPHQ met Google klantsessies en trainingen verzorgt (www.googlecheckweken.nl). EXPAND ONLINE Delftseplein 30C 3013 AA Rotterdam Telefoon 010 - 302 00 30 E-mail marketing@expandonline.nl www.expandonline.nl REPORTAGE Tekst: Fred Louter // Fotografi e: Jan Nass EXPAND ONLINE: Verspreider van uw digitale visitekaartjes Ondanks dat online marketing niet meer is weg te denken uit de marketingmix, zijn er nog altijd heel veel bedrijven die de werking ervan onderschatten. Dat is jammer, want daardoor laten organisaties veel kansen liggen. Het wordt tijd dat ondernemers zich écht bewust worden van het belang van online marketing. Dat is althans de mening van Willem Blom en Steven Koopmans van Expand Online. Sinds een jaar zijn ze gehuisvest in ‘Central Post’, een prachtig authentiek pand waarin ooit de papieren post, van toen nog PTT, werd gesorteerd en gedistribueerd. “We zijn zes jaar geleden begonnen op een zolderka-mertje en zie waar we nu staan,” zegt Blom, zelf een van de eigenaren van Expand Online. “We groeien jaarlijks, maar het einde van die groei is nog lang niet in zicht. Sterker, dit is pas het begin, denken wij.” Optimistische woorden van een jonge ondernemer, die zijn hele werkzame leven al online marketeer is. Eerst in loondienst, daarna als freelancer. Blom: “Maar ik had meer kennis dan de mensen bij de on-line marketing bedrijven die we inhuurden. Dan kun je het net zo goed zelf gaan doen. Practise what you preach. Het is een goede stap geweest, want Expand Online was vorig jaar het snelstgroeiende online marketingbureau van Nederland.” In het kort gezegd zorgt Expand Online ervoor dat be-drijven en initiatieven zichtbaar zijn en gevonden worden op internet. Dit gebeurt via Zoekmachine Marketing, online adverteren en Web Analytics. Voorwaarde voor een succesvolle online campagne met duurzame resultaten is wel dat ‘het digitale visi-tekaartje’, zoals de website, de Facebookpagina of het YouTube-kanaal, voldoet aan hoge kwaliteitseisen. Online marketing adviseur Koopmans: “Is dat niet het geval, dan adviseren we om dit eerst in orde te maken. Pas daarna starten we met het verspreiden van digitale visitekaartjes aan internetbezoekers die gezocht hebben naar de betreffende producten en diensten van de onderneming óf tot de doel-groep van de organisatie behoren.” Het succes van Expand Online vindt ongetwijfeld zijn oorsprong in de passie en bevlogenheid waar-mee het vak online marketing in Rotterdam wordt uitgeoefend. Volgens Koopmans een prachtige professie: “Je loopt voorop in de markt, ontdekt nieuwe trends. Zo ontwikkelt zich hoe langer hoe meer een shared economy. Niet iedereen zijn eigen producten meer, maar delen. Dit zijn duurzame initiatieven, die heel snel kunnen groeien door online marketing. Verder werken we met inno-vatieve medewerkers en klanten en het geeft enorm veel voldoening als je bedrijven kunt helpen bij het succesvol vermarkten van hun producten en diensten.” “En,” vult Blom aan, “mooi aan online marketing is ook dat het direct meetbaar is. Wij worden door ondernemers na een maand terecht afgerekend als iets niet werkt. Of dat gebeurt? Soms. Over het algemeen kunnen we echter goed inschatten of een online campagne positieve resultaten op kan leveren. Hebben we twijfels, dan zullen we die vooraf zeker uiten.” « HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 23
  • 24. ZONDERVAN TECHNIEK Luisteren naar opdrachtgevers voorwaarde voor succes QUICK SCAN HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT ª(pQEHWURXZEDUHÀH[LEHOHpQLQQRYDWLHYH partner voor zowel loodgieterswerkzaam-heden, verwarming, luchtbehandeling als koeling en elektra. ONZE VISIE » Samen succesvol: niet voor niets de slogan van Zondervan Techniek. Veel meer dan vroeger is samenwerking een voorwaarde voor een goede relatie. UW OPLOSSING » Zondervan Techniek is dé totaalinstalla-teur die luistert naar wensen en eisen vanuit de markt. Volledig en naar tevredenheid ontzorgen bij installatiewerkzaamheden, dát is onze missie. ZONDERVAN TECHNIEK Handelsweg 11 3161 GD Rhoon Telefoon 010 - 501 68 77 E-mail info@zondervan.nl www.zondervan.nl Wie als bedrijf inspeelt op veranderende marktomstandigheden, zal uiteindelijk de slag winnen. Dat is althans de mening van Dick Smit van Zondervan Techniek in Rhoon. Zondervan Techniek is al ruim 50 jaar ac-tief in de regio en staat vandaag de dag voor het installeren, onderhouden en beheren van technische installaties bij loodgieterswerkzaam-heden, verwarming, ventilatie en koeling. “Wij spelen VQHOÀH[LEHOHQHI¿FLsQWLQRSYUDJHQHQRISUREOHPHQ vanuit de markt en leveren maatwerk in service en onderhoud, renovatie, grootonderhoud en nieuwbouw-werkzaamheden,” aldus Dick Smit. “Daarbij is het YRRURQVpQGHRSGUDFKWJHYHUGHXLWGDJLQJ]RHI¿FLsQW mogelijk te opereren. Natuurlijk met als doelstelling kosten te besparen. Dat betekent vaak bij de start van een nieuw renovatieproject dat er eerst een proef-woning of proefstrang wordt gemaakt. Zo weten wij QDHHQHYDOXDWLHH[DFWKRHZH]RHI¿FLsQWPRJHOLMNGH dagplanning kunnen invullen. Met als resultaat een verkorte bouwtijd en een optimaal resultaat.” Dick Smit startte 17 jaar geleden als nieuwe eigenaar van Zondervan Techniek. “Het was een periode waarin de markt begon te veranderen,” zegt Smit. “Klanten werden veeleisender en dat is daarna alleen nog maar toegenomen. Het is ontzettend belangrijk om goed te luisteren naar een klant. Wat wil hij écht? Wat je merkt, is dat veel organisaties ontzorgd willen worden. Klanten kunnen daarom ook voor totale projecten bij ons terecht. We noemen onszelf een totaalinstallateur.” Zoals het een moderne, professionele organisatie betaamt, hebben ook aspecten als MVO (maatschap-pelijk verantwoord ondernemen) en duurzaamheid hun intrede gedaan bij Zondervan: “Daar kun je niet meer omheen, er komt steeds meer vraag naar vanuit de markt. Op het gebied van duurzaamheid maken we onze stap-jes. Daarnaast dragen we graag ons maatschappelijke steentje bij. We zijn bijvoorbeeld sponsor van Excelsior Rotterdam en steunen diverse maatschappelijke projecten. Daarnaast zijn we al heel lang een erkend leerbedrijf. Op alle niveaus worden hier jongeren opgeleid, wat zeker ook in het belang is van een gezonde leeftijdsbalans binnen ons personeelsbestand. Zo snijdt het mes dus aan meerdere kanten.” Een van de noviteiten die bij kunnen dragen aan de duurzaamheid binnen Zondervan Techniek is de inzet van iPads, waarmee werkbonnen digitaal verwerkt kunnen worden. Monteurs worden online up-to-date gehouden over nieuwe opdrachten. “Zeker in het geval van spoedgevallen is dat een enorm voordeel. De klant belt en er wordt direct actie ondernomen. Alles wordt vastgelegd en meteen gecommuniceerd, zowel intern als extern. Uiteraard vergt dit een investering, maar het is een uitstekende bijdrage aan een betere service. Tevens onderscheiden we ons hiermee van andere aanbieders, deze werkwijze is vrijwel uniek in de installatiebranche.” Ondanks dat ook de sector waarin Zondervan Techniek opereert niet is ontkomen aan de economische crisis, is Smit positief over de toekomst: “Als ondernemer móét je meegaan in nieuwe marktontwikkelingen. Doe je dat, dan neemt de kans op succes toe. Daarom staan onze ogen en oren altijd wagenwijd open.” « REPORTAGE Tekst: Fred Louter // Fotografi e: Jan Nass 24 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
  • 25. QUICK SCAN HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT ª2SGHPDULWLHPHDUEHLGVPDUNWLVRQGHU meer een ernstig tekort aan mts’ers, die een goede vierjarige opleiding voltooid hebben en beschikbaar komen als werknemer. Jongeren die dus zowel met de handen als met het hoofd kunnen werken. ONZE VISIE » Uit onderzoek is gebleken dat een werknemer zes jaar nodig heeft om zich te ontwikkelen tot vakman. Het is daarom belangrijk om op tijd te investeren in nieuwe medewerkers, zodat de continuïteit van de onderneming niet in gevaar komt. UW OPLOSSING » Bedrijven kunnen nu onder zeer aantrekkelijke voorwaarden via Metalent in contact komen met talentvolle en gemotiveerde jongeren, die zich via een gesubsidieerd leer-/werktraject omhoog willen werken. Metalent bezoekt scholen, maar ook bedrijven en tracht bedrijf en werknemer met elkaar in contact te brengen. DELTAMETAAL/METALENT Stationsweg 78 2991 CM Barendrecht Telefoon 0180 - 645 455 E-mail info@metalent.nl www.metalent.nl DELTAMETAAL EN METALENT Nú investeren in jong maritiem technisch personeel Nog maar een paar maanden geleden ging het zogeheten Regionaal Sectorplan Maritiem van start. Dit is een initiatief van regionale bedrijven, overheidsorganisaties en sociale partners, waarover (Stichting) Metalent in Barendrecht de regie voert. Doel: meer geschikt en – als het enigszins kan – jóng personeel aan het werk in de maritieme technische sector. Hoewel er in Nederland veel wordt geïn-vesteerd in nieuwe arbeidsmarktinitiatie-ven, komt er in de praktijk vaak maar weinig van terecht. Maar de eerste resultaten van het Regionaal Sectorplan Maritiem zijn gelukkig wél zeer bemoedigend. “Ja, ik ben blij verrast,” zegt directeur Marco de Korte van Stichting Deltametaal en het daaraan gelieerde Metalent. “Natuurlijk hoop je op positieve resultaten, maar dat het zo snel zo succesvol zou zijn, had ik niet verwacht. We hebben als arbeids-bemiddelaar zonder winstbejag in een paar maanden WLMG]R¶QH[WUDDUEHLGVSODDWVHQJHFUHsHUGELMRQ]H maritieme relaties. Onze doelstelling is om de ko-mende twee jaar 100 extra arbeidsplaatsen te genere-ren, dus dit is een prima start. Hoe dat komt? Uiteraard voor een belangrijk deel door de door mi- QLVWHU$VVFKHUEHVFKLNEDDUJHNRPHQILQDQFLsOHPLG delen, waardoor bedrijven nu wél durven investeren in die jonge medewerker. Het is door de subsidie die bedrijven nu krijgen heel interessant. Je zou kunnen zeggen: het is nu of nooit. Doe je het nu niet, wanneer dan wél?” HANDEN EN HERSENEN Bij het sectorplan ligt de focus op drie doelgroepen: duaal (leren en werken, red.) hbo, duaal mbo-niveau 2 én niveau 3-personen. Met name in die laatste groep ligt een enorme uitdaging voor de markt. En dat ligt zeker niet alleen aan bedrijven die voorzichtig zijn met het aantrekken van nieuwe medewerkers. De Korte: “Deze markt schreeuwt om mensen die be-schikken over handen én hersenen. We praten bij-voorbeeld over een mts’er, die na zijn opleiding aan de slag gaat bij een bedrijf en daar verder leert en in de praktijk zijn ervaring opdoet. Daarvan zijn er nu veel te weinig; de meesten leren door. Onze mensen bezoeken daarom momenteel veel vmbo- en mbo-scholen om jongeren te interesseren voor deze sector, die enorm veel kansen op een goede toekomst biedt.” DREMPEL VERLAGEN Bij een geslaagde match snijdt het mes overigens aan twee kanten, want een succesvolle jonge werknemer betekent ook dat de continuïteit van het personeels-bestand wordt gegarandeerd. “Ook in deze sector heb-ben bedrijven lang gewacht met het opleiden van nieuwe jonge mensen. De redenen laten zich raden, maar het blijft wel kortetermijndenken. Er komt toch een keer moment dat die oudere vakman, die steeds schaarser wordt, afscheid neemt. Dan is het belang-rijk dat die plek opgevuld kan worden. Met initiatie-ven als het Regionaal Sectorplan Maritiem trachten wij de drempel tot investeren in nieuw personeel te verlagen en vooralsnog slaat onze strategie aan.” « HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 25 REPORTAGE Tekst: Fred Louter (Tekstbureau Pensive) // Fotografi e: Jan Nass
  • 26. MASTERCLASS E-COACHING: WINST VOOR DE ORGANISATIE EN HR 16 OKTOBER 2014 BUSINESS COLLEGE Hét kennisinstituut voor MKB’ers Wij verbinden inspirerende sprekers met ondernemers die vooruit willen. Jaarlijks organiseren wij meer dan 250 masterclasses, verspreid over heel Nederland. De huidige tijd vraagt om een flexibele en efficiënte vorm van coaching en loopbaanbegeleiding. Door het plaats-en tijdsonafhankelijke karakter van e-coaching kunnen uw medewerkers tegen een geringe investering snel en resultaatgericht worden geholpen bij het oplossen van uiteenlopende vraagstukken. In de afgelopen jaren heeft e-coaching zich ontwikkeld tot een volwassen, en bewezen effectieve vorm van begeleiding. Laagdrempeligheid, duurzame resultaten, korte doorlooptijden en begeleiding van medewerkers op de eigen werkplek zijn slechts enkele van de vele voordelen van online coaching. Houdt u zich binnen uw organisatie bezig met HR, employability vraagstukken of bent u als manager actief en heeft u interesse in de (theoretische) aspecten van E-coaching? Of wilt u uw kennis rond E-coaching in zeer kort tijdsbestek opfrissen? Dan is de masterclass E-coaching uitermate geschikt voor u. Nieuwsgierig? Meld u dan nu aan! OPZET PROGRAMMA Deze masterclass wordt gegeven door Gé Oerlemans, Business Development Manager en Senior loopbaanadviseur bij Focus. Hij zal u tijdens de masterclass meenemen in de wereld van E-coaching. DATUM EN LOCATIE Datum: donderdag 16 oktober 2014 Tijd: 15.00 – 17.00 uur Locatie: Focus, Oudehoofdplein 4, 3011 TM Rotterdam Op de locatie van Focus Nederland wordt u door Meta Marzguioui-de Zeeuw, regiodirecteur Focus, welkom geheten. VOOR WIE? De masterclass is geschikt voor iedere Manager of HR medewerker die meer te weten wil komen over de aspecten van E-coaching. MEER INFORMATIE EN AANMELDING U kunt zich aanmelden via www.businesscollege.biz. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Richard van der Veen via r.vanderveen@ondernemersbelang.nl of door te bellen naar 06 - 23 01 91 17. Platform voor kansrijk ondernemen MASTERCLASS 26 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014
  • 27. QUICK SCAN HÉT PROBLEEM VAN DE MARKT » Bedrijven willen met nieuwe of aange-paste apparatuur en machines verbeterin-gen in hun proces-performance realiseren en eventuele bottlenecks aanpakken. Het ontbreekt hen echter aan tijd en specialistische kennis. ONZE VISIE » Kreber werkt voor innovatieve opdracht-gevers die een deel van hun ontwikkeling functioneel willen uitbesteden. We nemen klanten een zorg uit handen en creëren pasklare oplossingen. Bescherming van intellectueel eigendom is een belangrijk onderdeel van onze dienstverlening. UW OPLOSSING » Een partnerschap gebaseerd op betrouw- EDDUKHLGNZDOLWHLWHQFRQWLQXwWHLW2Q]H engineers bedenken een product op basis YDQEHGULMIVVSHFL¿HNHZHQVHQHQLGHHsQ Een vondst kan meteen in de eigen fabriek door goed opgeleide medewerkers worden YHUYDDUGLJG2IGLWQXHHQ]HHUFRPSOH[H machine is, een eenvoudig machineframe of zelfs een enkele bewerking, Kreber helpt bedrijfsmissies te realiseren. KREBER B.V. Koningin Wilhelminahaven ZZ 25 3134 KG Vlaardingen Telefoon 010 - 248 02 22 E-mail info@kreber.nl www.kreber.nl KREBER ONTWERPT EN PRODUCEERT TECHNISCH VERNUFT De creativiteitsfabriek Kreber bedenkt ingenieuze industriële oplossingen en wekt ze in zijn eigen fabriek tot leven. Dat doet het Vlaardingse bedrijf al meer dan een eeuw. “Wij zijn de D in de RD van bedrijven.” Hoe kunnen we onze productieprocessen stroomlijnen? Op welke manier voorko-men we bottlenecks? Welke vondst is er nodig om een product naar het volgende niveau te tillen? Het vinden van pasklare antwoorden voor bedrijven in de (petro-)chemische industrie, voedings-middelensector, offshore en railinfra is de core-business van het Vlaardingse Kreber. Het bedrijf, gevestigd op de zuidelijke kop van de .RQLQJLQ:LOKHOPLQDKDYHQJLHWLGHHsQHQDPELWLHVLQ vaste vorm. Een team van gespecialiseerde engineers brainstormt met de klant, bekijkt de vraag vanuit alle relevante invalshoeken, analyseert en ontwerpt. De uit-vinding -dat kan een complete installatie of een machine zijn, maar ook een enkel onderdeel- wordt op dezelfde locatie geproduceerd en gemonteerd. Kreber neemt tevens de ingebruikname en het onderhoud op zich. Met recht een klantgerichte solution cycle, zoals Kreber het zelf omschrijft. “Onze klanten weten welk bedrag ze willen besteden en wanneer een project gereed moet zijn, alle tussenstappen voeren wij uit”, vertelt Paul Dits, directeur van Kreber. “Het zijn complexe processen waarbij je continu moet inspelen op veranderingen. Enigszins te vergelijken met het bouwen een brug terwijl je erop staat. Er is geen enkele ruimte voor misstappen. De opdrachtgever heeft immers afspraken met zijn klanten.” De werkwijze van Kreber draagt volgens Paul Dits ook bij aan een ander wezenlijk onderdeel van technische innovatie: geheimhouding. “De belangen zijn groot, een klant moet erop kunnen rekenen dat een vondst veilig is. Omdat we alle delen van het ontwikkelings-traject in eigen beheer hebben, zijn de ins en outs van een eindproduct goed beschermd. Ik treed dan ook niet in detail over het maatwerk dat we leveren. Dat is wel eens lastig communiceren, maar betrouwbaarheid is nu eenmaal één van onze kernwaarden.” STERKE STAALTJES INVENTIVITEIT Ook kwaliteit en continuïteit zijn kernwaarden van Kreber. De onderneming zorgt ervoor dat haar relaties vooruit kunnen. Dat deed ze meer dan honderd jaar geleden al. Letterlijk, want de tech-nisch uitvinder heeft zijn wortels in het ontwerp en de fabricage van stoommachines voor sleepboten. *DDQGHZHJNZDPHQHUDQGHUHPDFKLQHULHsQ apparaten, onderdelen, bewerkingen en reparaties bij. Zo zijn de Prill installaties voor petrochemische toepassing en omzetstoelen voor wissels op rangeer-terreinen sterke staaltjes van Krebers inventiviteit. “Op deze plek aan de rivier ontstaan de meest crea-tieve oplossingen”, zegt Paul Dits. “Veertig professio-nals, engineers, projectleiders, werkvoorbereiders en technische specialisten leveren dagelijks een top-prestatie. Ongeveer zeventig procent van de produc-tie is gericht op de export. De belofte ‘our brain is your innovation’ weerspiegelt de ziel van Kreber. We zijn de D in de RD van onze klanten.” MODERNE VESTIGING Het bijwoord ‘machinefabriek’, jarenlang verbon-den aan de bedrijfsnaam, dekt naar mening van Paul Dits dan ook de lading niet meer. Hij wil het woord in de nieuwe huisstijl laten vervallen. “Machinefabriek doet toch een beetje aan rijen met draaibanken denken, maar wij zijn een bedrijf dat machines máákt. Het is dus gewoon Kreber. Punt. Voor de rest wijzigt er niet zoveel. We zitten niet te wachten op stilistische vernieuwing.” De bouw van een nieuw pand zal echter de nodige veranderingen met zich mee brengen. Het huidige onderkomen stamt uit de jaren zestig en is aan het einde van zijn latijn. “In de loop van volgend jaar willen we een begin maken met de bouw van een moderne vestiging. We blijven uiteraard op de vertrouwde locatie aan het water.” Hij wijst op een uitvergrote foto van een schip waar twee giganti-sche Prill torens van Kreber zijn opgeladen. “Zestig meter lang, twaalf meter in diameter. Probeer zo’n vracht eens over de weg te vervoeren... Hier kan de lading meteen vanuit de fabriek op het schip.” « REPORTAGE Tekst: Martin Neyt HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014 27
  • 28. Investeren in machines? Een aantal juridische tips. Aankoop van een machine is vaak een noodzakelijke uitgaaf, waarschijnlijk met oog op een goed rendement, maar wel een investering waarbij het van belang is goed op te letten dat het geld goed besteed wordt. In dit artikel wordt middels een aantal tips aangegeven dat bijzondere aandacht nodig is bij de inkoop van machines, waardoor de investeringsvraag makkelijk is te beantwoorden, de wettelijke eisen en de veiligheid voor werknemers in acht worden genomen. CHECK DE CE-MARKERING Voor machines gelden wettelijke eisen. De eisen zijn vastgelegd in de Europese Machinerichtlijn en het Nederlandse Warenwetbesluit Machines. Alleen als aan al die eisen is voldaan, mag een machine in Nederland verhandeld worden en aan werknemers ter beschikking worden gesteld. Ter illustratie van de compliance met de wettelijke eisen wordt op een machine een CE-markering aangebracht. Indien deze ontbreekt moet de ondernemer zal zelf alsnog voor de CE-markering en compliance zorgen. De mogelijkheid dat er geen CE-markering is aangebracht, speelt met name een rol bij machines die geïmporteerd worden vanuit landen buiten de Europese Unie. Deze kunnen daar verhandeld worden zonder het teken CE omdat de eisen alleen in Europa gelden. CHECK DE EG-VERKLARING VAN OVEREENSTEMMING Naast de CE-markering stelt een fabrikant een EG-verklaring van overeenstemming op. Dit is een document waarop de fabrikant verklaart dat aan alle eisen van de richtlijn is voldaan. Hierop staat welke richtlijnen zijn gevolgd en welke normen zijn toegepast bij de bouw van de machine. Het is van belang te controleren of de richtlijnen en de normen op de verklaring wel de juiste zijn. In de praktijk zien we nog steeds gevallen waarbij een fabrikant een verklaring toont met oude, inge-trokken richtlijnen. De praktijk leert dat in die gevallen de machine vaak niet blijkt te voldoen aan de wettelijke eisen en onveilig is. BEOORDEEL (EN LEES!) DE GEBRUIKERS-HANDLEIDING Een fabrikant is gehouden om instructies te verstrekken ten aanzien van de bediening van machines en eventuele risico’s bij het gebruik. Deze staan in de gebruikershandleiding. Alleen, deze blijkt vaak niet (goed) te worden gelezen. Niet zelden horen we geluiden uit de markt als: deze machine is wel voor ons gekocht, maar we willen of kunnen hem niet gebruiken of er kleven te grote risico’s aan. Dit had vaak vooraf ontdekt kunnen worden bij bestudering van de gebruikershandleiding. Laat om deze reden de beoogde gebruikers de handleiding lezen voordat de inkoopbeslissing valt. LOOP EEN RONDJE OM DE MACHINE De rechtspraak laat zien dat een werkgever zich niet eenvoudig kan onttrekken aan aansprake-lijkheid als er een arbeidsongeval plaatsvindt met een machine. Geoordeeld wordt dat een werk-gever een zelfstandige onderzoeksplicht heeft naar de veiligheid van de machine. Dit houdt meer in dan het checken van de aanwezigheid van de CE-markering, de EG-verklaring van over-eenstemming en de gebruikershandleiding. Een werkgever zal een machine, voor ingebruikstel-ling, moeten controleren op zichtbare gevaren of gebreken. Loop een rondje om de machine voordat deze in gebruik wordt gesteld. Documenteer dit ook. Pak de resultaten van het rondje actief op. Als afscherming mist of als er gedacht wordt dat er andere tekortkomingen zijn, stel dan de leverancier of de fabrikant direct op de hoogte. Een inkoopproces van machines vraagt bijzondere aandacht. Met inachtneming van een paar tips kan de kans om een ongeluk-kige aanschaf te doen, worden gereduceerd. « Marieke Kleijn – advocaat bij Dijkstra Voermans Advocatuur Notariaat DIJKSTRA VOERMANS ADVOCATUUR NOTARIAAT Marieke Kleijn - advocaat Telefoon 010 - 242 48 90 www.dijkstravoermans.nl KENNISPARTNER 28 HÉT ONDERNEMERSBELANG // EDITIE 04 • 2014