ÂM HỌC KIẾN TRÚC_10401212092019

1. ÂMHỌCKIẾNTRÚC

2. CHƯƠNG1:CÁCKHÁINIỆMCƠBẢN
VỀÂMTHANH
1.1.Bảnchấtvậtlýcủaâmthanh
1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.3.Đoâmthanh
1.4.Truyềnâmngoàitrời
1.5.Truyềnâmtrongphòngkín

3. 1.1.Bảnchấtvậtlýcủaâmthanh
1.1.1.Sóngâm
-Sóngâm:sóngdaođộngxuấthiệntrongcácmôitrườngvậtchất:rắn,lỏng,khí–
(gọichunglàmôitrườngđànhồi)khichịucáclựckíchthích;Sóngâmkhôngtruyền
trongmôitrườngchânkhông;
-Vậntốcsóngâm–vậntốctruyềnâm:phụthuộcvàotínhđànhồivànhiệtđộ
củamôitrường;Vậntốctruyềnâmtrongchấtrắn>chấtlỏng>chấtkhí;
VLnhưbông,nhung,xốp–VLcáchâm:truyềnâmkémdotínhđànhồicủachúng
kém
-Nguồnâm:daođộngcủanguồnâm(dâyđàn,màngtrống…)dâyraáplựclàm
nénhoặcdãnluânphiêncácphầntửmôitrườngởhaiphíacủanólàmcácphầntử
nàydaođộngvàtruyềndaođộngđóchocácphầntửbêncạnhlàmâmthanhđược
đưađixa;
-Trườngâm:môitrườngcósóngâmlantruyền;
Film

4. 1.1.Bảnchấtvậtlýcủaâmthanh
1.1.Sóngâm
-Đặcđiểmcủasóngâm:mangtheonănglượngâm,nănglượngnàygiảmdần
trongtrườngâm;
-Phânloạisóngâm:
theophươngdaođộngcủacácphầntửmôitrường:
+Sóngdọc:phầntửdaođộngdọctheophươngtruyềnsóng;
+Sóngngang:phầntửdaođộngvuônggócvớiphươngtruyềnsóng;
+Sónguốn:sónglantruyềntrongcáckếtcấutấmmỏng:tường,sànnhà;
theomặtsóng:
+Sóngcầu:mặtsónglànhữngmặtcầu–donguồnâmđiểmphátra;
+Sóngphẳng:mặtsónglànhữngmặtphẳng;
+Sóngtrụ:mặtsónglànhữngmặttrụ-donguồnâmđườngphátra;

5. 1.1.Bảnchấtvậtlýcủaâmthanh
1.1.Sóngâm
-Phânloạisóngâm:

6. Cácđặctrưngcơbảncủasóngâm
+Tầnsốâm,f(Hz):sốdaođộngtoànphầnmàcácphầntửmôitrườngthực
hiệnđượctrongmộtgiây,taingườicảmthụđượcsóngâmcótầnsốtừ20–
20.000Hz;
+Bướcsóngâm,λ(m):khoảngcáchgầnnhấtgiữahaiphầntửcócùngpha
daođộng,tỉlệnghịchvớitầnsốâm;
+Chukỳdaođông,Ta(s):thờigianđểcácphầntửthựchiệnđượcmộtdao
độngtoànphần;
+Biênđộdaođộng:làđộdờilớnnhấtcủacácphầntửsovớivịtrícânbằng;

7. +Vậntốcâm:vậntốclantruyềncủasóngâmtrongmôitrườngkhôngkhí:
c0=331,5+0,61t(m/s)
c0:vậntốcâm(m/s);
t:nhiệtđộkhôngkhí;
331,5:vậntốcâmởnhiệtđộ0oC;
+Quanhệgiữatấnsố,bướcsóng,chukỳ,vậntốcâm:
λ=co/f=coxTa
-λ:bướcsóng(m)
-c0:vậntốcâmtrongkhôngkhí(340m/s);
-Ta:chukỳ(s);
-f:tầnsố(Hz);

8. +Vậntốcâm:vậntốclan
truyềncủasóngâmtrong
môitrường:
c0=331,5+0,61t
(m/s)

9. 1.1.Bảnchấtvậtlýcủaâmthanh
1.1.2.Côngsuất,cườngđộ,ápsuấtvàmậtđộnănglượngâm
-Côngsuất,P(W):nănglượngâmdonguồnbứcxạtrongmộtgiây
-Cườngđộâm,I(W/m2):sốnănglượngtrungbìnhđiquamộtđơnvịdiệntích
vuônggócvớiphươngtruyềnâmtrongmộtgiây;
-Mậtđộnănglượngâm,E(J/m3):nănglượngâmchứatrongmộtđơnvịthểtích
môitrườngtrongmộtgiây;
-Ápsuấtâm,p(N/m2,Pa):làápsuấtdư(ápsuấtcóthêmsovớiápsuấtkhí
quyểntĩnh)cótrongtrườngâm.Tạimỗiđiểmcủatrườngâm,ápsuấtthayđổitừ
chukỳdương(nén)sangâm(dãn);

10. 1.1.Bảnchấtvậtlýcủaâmthanh
1.1.3.Mứcâm–ĐơnvịdB
-Đốivớitaiconngười,giátrịtuyệtđốicủacườngđộâmkhôngquantrọngbằng
giátrịtỉđốicủaIsovớimộtgiátrịI0nàođóchọnlàmchuẩn;
-Theoquyướcquốctế,trịsốchuẩnđượclấytươngứngvớitrịsốtrungbìnhnhỏ
nhấtmàtaingườicảmthụđược–ngưỡngquyước:
I0=10-12W/m2
p0=2.10-5N/m2
-Mứcâmlàđơnvịđánhgiáâmthanhtheothanglogarit(cơsố10)củatỷsốgiữa
ápsuáthoặccườngđộâmcầnđovớiápsuấtvàcườngđộâmlấylàmchuẩnso
sánh;
-Mứccườngđộâm:
LI=10lgI/I0(dB)
-Mứcápsuấtâm:
Lp=10lg(p/p0)2=20lgp/p0(dB)

11. 1.1.Bảnchấtvậtlýcủaâmthanh
1.1.3.Mứcâm–ĐơnvịdB
-Mứccườngđộâm:
LI=10lgI/I0(dB)
-Mứcápsuấtâm:
Lp=20lgp/p0(dB)
-Mứccôngsuấtâm:
LP=10lgP/P0(dB)
-Mứcmậtđộnănglượngâm:
LE=10lgE/E0(dB)
Trongđó:
I,p,P&E:cườngđộ,ápsuất,côngsuất&mậtđộnănglượngâmcầnđo;
Io,p0Po&Eo:cườngđộ,ápsuất,côngsuấtvàmậtđộnănglượngâmở
ngưỡngquyước

12. Quanhệgiữacường
độ,ápsuấtvàmứcâm
-MứcâmTBlớnnhấttai
ngườingheđược:120dB
–cườngđộ1W/m2;
-Mứcâmnhỏnhất:0dB
–cườngđộ10-12W/m2;

14. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.1.Taingười
-Bộphậnthunhậnâmthanh
baogồmtaivànãobộ:âm
thanhvừacóđặcđiểmchung
củanhiềungười,lạithayđổi
đốivớimỗingười
-Cấutạo:
+Taingoài:hướngâmthanh
đếnnãobộ;
+Taigiữa:chuyểnđổisóng
âmtừmàngnhĩđếnchấtdịch
lỏngởtaitrong,chuyểngiao
độngsóngâmcóbiênđộlớn,
ápsuâtnhỏthànhbiênđộnhỏ
ápsuấtlớn
+Taitrong:biếnđổigiaođộng
cơhọccủaâmthanhthànhcác
tínhiệuđểgửivềnãobộ

15. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
1-Phạmvingheâmthanh
-Tầnsố:20–15.000Hz,lứatuổi18:đến20.000Hz;
-Hạâm:f<20Hz;
-Siêuâm:f>15.000Hz;
-Sựgiảmthínhgiácdotuổitác:tuổicàngcao,độnhạyởcácâmthanhtầnsố
caocànggiảmrõrệt
-Độnhạycảmcaonhấttheotầnsố:1.000–5.000Hz,giảmdầnởcáctầnsố
thấp

16. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
-Ngưỡngnghe:trịsốmứcâmnhỏnhấttaingườibắtđầungheđược;
-Ngưỡngđautai:trịsốmứcâmlớnnhấtmàtaingườithunhậnđược

17. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
2–Độcaocủaâmthanh
-Dotầnsốquyếtđịnh:flớn:âmthanhthanh,fnhỏ:âmthanhtrầm
-3phạmvitầnsố:
+fthấp:16–355Hz(16–250Hz);
+ftrungbình:355–1400Hz(250Hz–2kHz);
+fcao:1400–20000Hz(2–20kHz);

18. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
3–Âmsắcâmthanh
-Âmđơn:chỉcómột
tầnsố;
-Âmphứchợp–đa
âm:mộtâmcơbảncó
cườngđộmạnhnhất+
họaâm+âmtầnsố
khác;
-Họaâmchocảmgiác
vềsắctháiâmthanh,
quyếtđịnhâmsắcâm
thanh;nhờhọaâm
nhậnrađượcgiọngnói
củangười,nhạccụ
khácnhauchodùcó
phátracùngmộtnốt
nhạc

19. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
4–Cảmgiácto,mứcto
-Đơnvịchủquanđánhgiá
mứctonhỏcủaâmthanh;
-Phụthuộcvàomứcâm
(dB)vàtầnsốâm;
-Đơnvị:phon;
-Kýhiệu:M
-Thangphonđượclập
bằngcáchchọnâmtầnsố
1000Hzlàmchuẩn.Ởtấn
sốnày,trịsốmứcto
bằngđúngtrịsốmứcâm
(dB)
BiếuđồđườngđồngmứctocủaRobinson&Dadson

20. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
5–Độto
-Đơnvịchủquanđánhgiá
cảmgiáctonhỏcủaâm
thanhnhưngthayđổitheo
tỷlệbậcnhấtvớicảmgiác;
-Đơnvị:son;
-Kýhiệu:Đ;
-Quanhệgiứcđộtovà
mứcto:
D=2(M-40)/10
Quanhệgiữađộtovàmứcto

21. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
Vídụ1.1–trang27SGK:
Sosánhđộtocủahaiâmđơn:
Âm60Hz,mứcâm90dB;
Âm1000Hz,mứcâm85dB.

22. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
Vídụ1.2–trang28SGK:Xácđịnhmứctotổngcộngcủamộtâmphức
cómứcâmtheodải1ôcta
Giải:
-Phântíchâmcầnđánhgiátheodải:1,1/2hay1/3oocta;
-XácđịnhđộtoĐitảimỗidảitầnsốtrungbìnhcủadảitheobiểuđồStevens;
-Độtotổngcộngcủaâmphứcxácđịnhtheocôngthức:
Đt=Đm+F(ΣĐi–Đm)
Đm:độtolớnnhấttrongcácdảitầnsố;
ΣĐi:tổngđộtocủatấtcảcácdảitầnsố;
F:hệsốphụthuốcbềrộngdảitầnsố:
Dải1octa:F=0,3;Dải½octa:F=0,2;Dải1/3octa:F=1,15

23. Biểuđồcácđường
đồngđộtocủa
Steve

24. 1.2.Taingườivàđặcđiểmcảmthụâmthanh
1.2.2.Đặcđiểmcảmthụâmthanhcủaconngười
6–Khảnăngđịnhhướngnguồnâmvàcảmthụkhoảngcách
-Nhờhiệuquảnghehaitai,khinghemộttai,khảnăngđịnhhướnghầunhu
khôngcòn;
-Dosựchênhlệchvềthờigianvàcườngđộvìcósựchênhlệchvềquãng
đườngtừnguồnâmđênmỗitai;
-Cườngđộâmcũngảnhhưởngđếntínhđịnhhướngcủatai;
7–Hiệntượngchelấp
-Xảyrakhingheâmthanhtrongmôitrườngồn

25. 1.3.Đoâmthanh
1.3.1.MứcâmhiệuchỉnhA,B,C,D
-Máyđoâmthanhhoạtđộngtrênnguyêntắctácđộngcủaápsuấtâmthanh,như
taingười;
-Nhưngmicrophoncủamáylạicóđộnhạyđồngđềuvớimọitấnsốâmthanh,khác
taingười;
-Đểchuyểnđổigầnđúngkếtquảkháchquancủamáyđovềcảmgiácchủquan
củaconngười,phảidúngcácmạchhiệuchỉnhtươngứngvớicácđườngđồngmức
togânmứckhảosátnhất;

26. 1.3.Đoâmthanh
1.3.1.Mứcâmhiệu
chỉnhA,B,C,D
-Đểđơngiản,chiađường
đồngmứctothành4vùng
vàxácđịnhđườngtrung
bìnhchocácvùngđó:
+VùngA:cácđườngđồng
mứctotừ0–40dB(dBA);
+VùngB:từ40–70dB(dB
B);
+VùngC:>70dB(dBC);
+VùngD:xétđếntácđộng
củatiếngồntầnsốcao,
mứcâmlớn(dBD)

27. 1.3.2.Dảitầnsốâm
-Sửdụngđểnghiêncứuâmthanh,
chếtạocácdụngcụđo;
-Xácđịnh:tầnsốgiớihạndưới(f1)và
tầnsốgiớihạntrên(f2);
-Bềrộngcủadảitầnsố:
Δf=f2–f1
-3dảitầnsốchính:
+Dải1ôctakhif2/f1=2;nghiêncứu
trongâmhọcphòngvàâmhọcmôi
trường
+Dải1/2ôctakhif2/f1=2½=1,41;ít
sửdụng;
+Dải1/3ôctakhif2/f1=21/3=1,26;
nghiêncứucáchâmBảngtầnsốchuẩntheoISO–R266

28. 1.3.3.Phổâmthanh,phổtiếng
ồn
-Phổâmthanh:Biểudiễnmứcâm
theotầnsốcủachúng;
Phổvạchvàphổliêntục
-Trongphépđoâmhọc,sửdụng
hainguồnâmmẫu:
+Tiếngồntrắng:cóđiểmnăng
lượngâmphânbốđềutrênmọitần
số,mứcâmtăngdầntheodải1
octahoặc1/3octa;
+Tiếngồnhồng:nănglượngâmtỉ
lệnghịchvớitầnsố,cómứcâm
khôngđổitrongdải1octahoặc1/3
octa;
Phổvạchcủamộtloạinhạccụ
Phổliêntụccủamộttiếngồn

29. Phổtiếngồntrắngvàtiếngồnhồng

30. 1.3.4.Phươngphápbiểudiễnvàtínhtoánkếtquảđo
-Xácđịnhvàbiểudiễnphổâmtheodải1octatừcáckếtquảđotheodải1/3
octa:
+Mứcâmtheodải1octachínhlàtổngmứcnănglượngâmcủa3dải1/3octa
tươngứng;
+Gọicácmứcâmtheodai1/3octatươngứnglà:L1,L2,L3
L1=10lgI1/I0=10lg(p1/p0)2
L2=10lgI2/I0=10lg(p2/p0)2
L3=10lgI3/I0=10lg(p3/p0)2
+Mứcâmtươngứngcủadải1octatheodải1/3octa:
Loct=10lgΣIi/I0=10lgΣ(pi/p0)2

31. Nhậnxét:
-Mứcâmtheodải1octaluônlớnhơntrịsốlớnnhấtcủadải1/3octa
tươngứng;
-Khimứcâmcủa3dải1/3octa(tươngứngvớidải1octa)đềubằngnhau
thìchênhlệchgiữahaidảilớnnhất=5dB;
-Khôngthểxácđịnhmứcâmtheodải1/3octakhibiếtdải1octatương
ứng;

32. 1.3.4.Phươngphápbiểudiễnvàtínhtoánkếtquảđo
-XácđịnhmứcâmtheothangA(dB,A)khibiếtphổâmthanh
+B1:HiệuchỉnhcáctrịsốđovềthangA(bảng1.6,tr.39);
+B2:Cộngmứcâmởtấtcảcácdảitầnsốtheophươngpháptổng
nănglượng:
LA=10lgΣii/I0=10lgΣ(pi/p0)2

33. 1.4.Truyềnâmngoàitrời
Đặcđiểm:
-Sóngtruyềnởngoàitrờilàsóngchạy:chỉlantruyềnđimàkhôngquaytrở
lạidokhônggianngoàitrờilàtrốngtrải;
-Truyềnâmngoàitrờichịuảnhhưởngcủathờitiết:gió,phânbốnhiệtđộ
theochiềucaotừmặtđất;
-Chịuảnhhưởngcủahútâmbềmặtđất;
-Truyềnâmcóthểgặpchướngngạivậtnhưnhàcửa,tườngchắn,hàng
cây;

34. 1.4.1.Sựtắtdầnâmthanhtrongkhôngkhí
1.Sựgiảmnănglượngâmtheokhoảngcách:
a)Nguồnâmđiểm
+Cườngđộâm:địnhluậtgiảmtỉlệnghịchvớibìnhphươngkhoảngcách:mỗi
khikhoảngcáchtănglêngấpđôi,cườngđộâmgiảmđibốnlần
Ir=P/4πr2
Trongđó:
I:cườngđộâm;
P:côngsuấtnguồn(W);
r:khoảngcáchtớinguồnâm(m)
+Mứcâmtạikhoảngcáchr:
Lr=Lp–20lgr–11(dB)

35. +Mứcâmchênhlệchtạicáckhoảngcách:
ΔL=L1–L2=20lgr2/r1(dB)
Nhậnxét:khikhoảngcáchtănglêngấpđôi,mứcâmgiảmđi6dBđốivới
nguồnâmđiểm;
+Lưuý:HệsốđịnhhướngQ:
-Trườnghợptổngquát:nguồnâmđiểmcótínhđịnhhướngQ(Qlàtỷsốgiữa
cườngđộâmtheohướngkhảosátvàcườngđộtrungbìnhđốivớimọihướngở
cùngkhoảngcách)bứcxạnănglượngP(W)vàomộtgóckhốiΩ,cườngđộâmở
khoảngcáchr:
Lr=Lp+10lgQ-20lgr–10lgΩ(dB)

36. -Khitruyềnâmđềuvàokhônggian(Q=1,Ω=4π),mứcâmtạircódạng:
Lr=Lp–20lgr–11(dB)
-Khitruyềnâmtrênmặtphẳng(nửakhônggian:Ω=2π),mứcâmtạircó
dạng:
Lr=Lp–20lgr–8(dB)
-Khitruyềnâmtừgócnhịdiện(Ω=π),,mứcâmtạircódạng:
Lr=Lp–20lgr–5(dB)

37. 1.4.1.Sựtắtdầnâmthanhtrongkhôngkhí
•Sựgiảmnănglượngâmtheokhoảngcách:
b)Nguồnâmđường(bứcxạsóngtrụ)
+Quanhệgiữacườngđộvàkhoảngcách:độgiảmcườngđộâmtừkhoảng
cáchr1(I1)đếnkhoảngcáchr2(I2)theoquanhệ:
I1/I2=r2/r1
+Độchênhlệchmứcâm:
ΔL=10lgr2/r1(dB)
Nhậnxét:khikhoảngcáchtănglêngấpđôi,mứcâmgiảmđi3dBđốivới
nguồnâmđường;

38. 1.4.1.Sựtắtdầnâmthanh
trongkhôngkhí
2.Sựhútâmcủakhôngkhí
Phụthuộc:
-Tầnsốâm;
-Nhiệtđộ,độẩmkhôngkhí;
Xácđịnhtheođộgiảmmứcâm
trênmỗimchiềudàitruyềnâm
(dB/m);
Sựhútâmcủakhôngkhíở20oC

39. 1.4.2.Xácđịnhmứcâm
tổngcộngcủanhiều
nguồn
•Trườnghợpcóhaimứcâm
L1,L2:
+NếuL1=L2:
LΣ=L1+3dB
+NếuL1≠L2,L1>L2tương
đươngI1>I2hayI2=axI1với
a<1:
LΣ=L1+10lg(1+a)
LΣ=L1+ΔL
ΔL=10lg(1+a)phụthuộc
chênhlệchcácmứcâmthành
phần(L1-L2)
BiểuđồđểtraΔL–mứcâmgiatăngkhi
biếthiệusốL1–L2–-haybảng1.8trang
56SGK

40. 1.4.2.Xácđịnhmứcâmtổngcộngcủanhiềunguồn
•Trườnghợpcónmứcâmbằngnhaucùngtruyềnđếnđiểmkhảosát:
L1=L2=…=Ln=L:
LΣ=L+10lgn(dB)
•Trườnghợpcónmứcâmkhácnhaucùngtruyềnđếnđiểmkhảosát:
Mứcâmtổngcộngxácđịnhbằngcáchcộngdồn
Vídụ:XácđịnhtổngmứcâmtạiđiểmAdo3nguồnâmcùngtruyềntớicó
mứclà:L1=85dB,L2=80dB,L3=82dB
Tacóthểcộngdồntheomứctừcaođếnthấp
L1–L3=3dBdovậy∆L1,3=1,8dBvàL1,3=86,8dB
L1,3–L2=6,8dBvậy∆L1,3,2=0,8dBvàL1,3,2=87,6dB

41. 1.4.3.Ảnhhưởngcủagióvàphânbốnhiệtđộđếntruyền
âm
-Giócóthểthayđổigradienvậntốcsóngâm,khiđộcaotăng
vậntốcgiócũngtăngdovậylàmtiaâmcóxuhướnguốn
xuốngtheochiềugióvàuốnlêntheochiềungượcgió
-Sựthayđổinhiệtđộtheochiềucaohướngtiaâm,banngày
nhiệtđộgiảmdầntheochiềucao,tiaâmcóxuhướnguốn
conglên,banđêmnhiệtđộtăngdầntheochiềucao,tiaâmcó
xuhướnguốncongxuống
Film

42. 1.4.4.Ảnhhưởngcủavậtcảnđếntruyềnâm
-Mộtphầnnănglượngâmphảnxạtrởlạilàmtăngmức
âmởphíatrước;
-Phíasauvậtcảntạothànhbóngâmmàđộlớncủanó
phụthuộckíchthướcvậtcảnvàbướcsóngâm;
-Tầnsốcàngcaobóngâmcàngrõrệt;
-Tầnsốthấp,khibướcsóngxấpxỉhoặclớnhơnvậtcản
âmthanhcóthểxâmnhậpvàobóngâmdohiệntượng
nhiễuxạ;
(chương6sẽđềcậptớiphươngpháptính)

43. 1.5.TRUYỀNÂMTRONGPHÒNGKÍN
1.5.1.Hệsốhútâmvàlượnghútâm
-Hiệntượng:
-Côngthức:
It=Ip+Ih
Trongđó:
It:cườngđộâmtớimặtkếtcấu;
Ip:cườngđộâmphảnxạ;
Ih:cườngđộâmbịhút
-Hệsốhútâm:đặctrưngchokhảnănghút
âmcủavậtliệu:
α=Ih/It
-Hệsốphảnxạâm:
β=Ip/It

44. -Hệsốhútâm:phụthuộctầnsố,ởmỗitầnsốkhácnhau,vậtliệucókhả
nănghútâmkhácnhau
-Lượnghútâmtươngđương–lượnghútâm,A(m2)
A=Sxα
-Lượnghútâmtổngcộngcủacácbềmặttrongphòng:
ΣA=ΣSixαi+ΣamxNm
Trongđó:
Nm:sốvậthútâmcótrongphòng;
am:lượnghútâmcủamộtvật

45. 1.5.TRUYỀNÂMTRONGPHÒNGKÍN
1.5.2.Trườngâmtrựctiếpvàtrườngâmphảnxạ
-Nănglượngâmtrựctiếp:
I1=P/4πr2
Trongđó:
P:côngsuấtnguồnâm;
r:khoảngcáchtừnguồnđếnđiểmkhảosát
-Nănglượngâmphảnxạ:
I2=Px4(1-α)/Sα
Vớiα=ΣSiαi/ΣSi=A/S
-Hằngsốcủaphòng:B:đặctrưngchokhảnănghútâmcủaphòng:
B=Sα/(1-α)=A/(1-α)
I2=Px4/B

46. Nănglượngâmtổngcộng:
Ir=I1+I2=P(1/4πr2+4/B)
-Mứcâmtổngcộngtạiđiểmkhảosát:
Lr=Lp+10lg(1/4πr2+4/B)
-Trườngâmphảnxạ:khirđủlớn,mứcâmtrongphòngkhôngphụthuộc
khoảngcáchvàbắtđầutừkhoảngcáchđó,mứcâmtrongphòngđược
coilàcốđịnh:
Lpx=Lp+10lg4/B
-Trườngâmtrựctiếp:khingườingheởgầnnguồnâm
Ltt=Lp+10lg1/4πr2
-Khoảngcáchgiớihạn:khoảngcáchchuyểntiếptừtrườngâmtrựctiếp
sangtrườngâmphảnxạxácđịnhtheobiểuđồhình1.42

47. CHƯƠNG2:ĐẶCĐIỂMTRƯỜNGÂM
TRONGPHÒNGTHÍNHGIẢ
2.1.CÁCPHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨUÂMHỌCPHÒNG
2.2.PHÂNLOẠIVÀĐÁNHGIÁCÁCPHÒNGTHÍNHGIẢ
2.3.NGHIÊNCỨUÂMHỌCPHÒNGTHEOLÝTHUYẾTTHỐNGKÊ
2.4.NGHIÊNCỨUÂMHỌCPHÒNGTHEOLÝTHUYẾTÂMHÌNHHỌC
2.5.NGHIÊNCỨUÂMHỌCPHÒNGTHEOLÝTHUYẾTSÓNG

48. 2.1.CÁCPHƯƠNGPHÁP
NGHIÊNCỨUÂMHỌC
PHÒNG
Giảthiết:
Âmthanhlantruyềntrongphòng
đượcgiớihạnbởicácbềmặtkết
cấu:trần,tườngsàn…khônggian
làkhônggiankín
Hiệntượng:
-Âmbịhútbởicácbềmặt;
-Âmbịphảnxạlạitừcácbềmặt
vàophòng,chồngchéolênnhau,
hòahợpvớinhautạothành
trườngâm:âmphảnxạbậc1,2,
3…;
-Khốikhôngkhítrongphòngnhận
sóngâm–sóngápsuấtcũngbị
daođộng

49. Kếtquả
-Trườngâmtrongphòngkhôngđồngnhấttạicácđiểmkhácnhautrong
phòng;
-Trườngâmảnhhưởngtrựctiếpđếnsựcảmthụâmthanhtrongphòngđó;
Mụcđíchnghiêncứu:
Tìmhiểuquátrìnhtruyềnâmtrongphòng,ảnhhưởngcủanóđếnsựcảmthụ
âmthanh,nhờđóđưaratiêuchuẩnvàphươngphápthiếtkếphòngcóchất
lượngâmthanhcao

50. 2.1.CÁCPHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨUÂMHỌCPHÒNG
Cácphươngphápnghiêncứu:
-Lýthuyếtsóng:nghiêncứutrườngâmtheođúngbảnchấtsóngcủaâmthanh,coi
phòngnhưmộthệthốngdaođộngđiềuhòabachiều,âmthanhlàmộttínhiệutác
độngtrongmộtdảirộngtầnsố,mớichỉđưarađượckếtluậnđịnhtínhnênítđược
ápdụngtrongthựctế;
-Lýthuyếtthốngkê:sửdụngtoánhọcthốngkênghiêncứutrườngâmtrongphòng,
mứcđộchínhxácphụthuộcsựphùhợpgiữacácđiềukiệnâmhọcthựctếsovớicác
giảthiết,làchỗdựachínhchothiếtkếâmhọcphòng;
-Lýthuyếtâmhìnhhọc:trườngâmđượchìnhdungdướidạngtổnghợpcủacáctia
phảnxạqualạigiữacácbềmặtphòng,đơngiảnhóaquátrìnhtruyềnâm,giúpdễ
hìnhdungbứctranhtrườngâm,dễgiảithíchcáchiệntượngâmhọc,xácđịnhảnh
hưởnghìnhdạngcácbềmặtkếtcấuđếntrườngâm,ápdụngnhiềutrongthiếtkế,
chínhxáccaokhinghiêncứucácâmtầnsốcaocủaâmthanh

51. 2.2.PHÂNLOẠIVÀĐÁNHGIÁCÁC
PHÒNGTHÍNHGIẢ
-Nhóm1:Nghetrựctiếptừnguồnâm:
Giảngđường,hộitrường,nhàhát;
-Nhóm2:Nghequahệthốngđiện
thanh:
+Phòngcónguồnâm:studioâm
thanh…
+Phòngphátlạiâm:rạpchiếuphim…
-Nhóm3:ngheâmthanhtrựctiếpvà
điệnthanh:phòngkhốitíchlớn,phòng
đanăngvớinhiềuchứcnăngsửdụng
khácnhau

52. Đánhgiá:
-Đốivớicácphòngnghetiếngnói:đánhgiábằngĐộrõâmtiết(DRAT):tỷlệ
%giữacácâmtiếtghiđúngvớitoànbộâmtiếtđãđọc:
+Độrõrấttốt:DRAT>85%;
+Độrõtốt:DRAT=75–85%;
+Độrõđạtyêucầu:DRAT=65–75%;(Ngườinghephảichúýkhinghe);
+Độrõkhôngđạt:DRAT<65%:
-Đốivớicácphòngnghecanhạc:dùngkháiniệm“Nghehay”đánhgiábằng
phươngphápchủquan

53. 2.3.NGHIÊNCỨUÂMHỌCPHÒNGTHEOLÝTHUYẾTTHỐNGKÊ
2.3.1.Cácgiảthiết
-Giảthiết1:Coiphảnxạâmtớimọiđiểmtrongphònglàtừmọihướngvớixác
suấtnhưnhau:coitrườngâmlàkhuếchtánhoànhoàn;
-Giảthiết2:nănglượngâmtạimỗiđiểmlànănglượngtổngcộngtrungbìnhcủa
tấtcảcácâmtrựctiếpvàphảnxạtớiđiểmđó,bỏquasựlệchphagiữachúng;
-Giảthiết3:chorằngcácphòngcầncókíchthướcđủlớnsovớibướcsóngcủa
âmthanhvàcácbềmặtcóhệsốhútâmtươngđốinhỏvàđềunhau
-Hệsốhútâmtrungbìnhtrongphòng:
αtb=ΣSiαi/ΣSi=A/S
-Khicóthínhgiảhoặccácvậthútâmkhác(bàn,ghế…):
αtb=1/S(ΣSixαi+ΣamxNm)

54. 2.3.2.Quátrìnhthunhậnâmthanhtrongphòng
-Giaiđoạn1:Giaiđoạntăng:nănglượngâmtăngdầnnhờđượcbổsungthêm
cácphảnxạchoâmtrựctiếp;
-Giaiđoạn2:Giaiđoạnổnđịnh:xảyradosựcânbắnggiữanănglượngâmdo
nguồnbứcxạvànănglượngâmbịhúttrongphòng;
-Giaiđoạn3:Giaiđoạngiảm:xảyrasaukhitắtnguồnâm:âmđếntrướctắt
trước,âmđếnsautắtsauchođếnkhitắthẳn;

55. 2.3.3.Thờigianâmvang
-Giaiđoạntăngvàổnđịnhxảyrakhánhanh,chỉtínhbằngphầnmườis,giaiđoạn
giảmxảyrachậmhơn,ảnhhưởngđếnchấtlượngthunhậnâmthanhvàtạoratiếng
vang(cóthểtínhbằnggiây);
-Thờigianâmthanhtắtdầntronggiaiđoạn3nàygọilàthờigianâmvang;
-Thờigianâmvangchuẩn(T,s):thờigiantắtdầncủaâmthanhtrongphòngđể
chomứcâmgiảmđược60dB;
-Tdùngđểđánhgiáđịnhlượngquátrìnhâmvangcủamộtphònglànhanh(Tnhỏ)
haychậm(Tlớn)

56. Thờigianâmvang(chuẩn)

57. 2.3.4.Xácđịnhthờigianâmvang
1.CôngthứcSabine(1902):
T=0,16V/A
T:Thờigianâmvang(s);
V:Thểtíchcủaphòng(m3);
A:lượnghútâmcủaphòng(m2)
2.CôngthứcEyring
T=0,164V/-Sln(1-αtb)
Khiαnhỏ:CôngthứcEyringtrởvềcôngthứcSabine;
-Khiα>0,2:CôngthứcEyringchokếtquảchínhxácvớithựctếhơnSabinekhi
trongphòngđạtđượcđộkhuếchtánlýtưởng:dùngrộngrãikhithiếtkếâmhọc
phòngthínhgiả

58. 4.Kếtluậnvềcáccôngthứctínhthờigianâmvang:
-Đốivớitầnsốcao(f>1000Hz)cầnphảibổxungvàomẫusốcủacáccôngthức
tìnhthờigianâmvanglượnghútâmcủakhôngkhítrongphòng:
Sabine:T=0,16V/(A+nV)
Eyring:T=0,164V/(-Sln(1-αtb)+nV)
n:lượnghútâmcủakhôngkhí,xácđịnhtheobảng2.1.

59. -TphụthuộcV,tổnglượnghútâmtrongphòng,tầnsốâm,vịtrícủanguồnâmvà
vậtliệuhútâm;
-Khiαtb≤0,2:xácđịnhTtheoSabine;
-Khiαtb>0,2:xácđịnhTtheoEyring(phòngbốtríVLhútâmmạnh);
-SabinevàEyringcàngchínhxáccaonếutrườngâmtrongphòngcóđộkhuếch
tángầnvớiđiềukiệnlýtưởng;
PhươngphápSabinecũngcóthểđượcdùngkhithiếtkếsơbộ

60. 2.3.NGHIÊNCỨUÂMHỌCPHÒNGTHEOLÝTHUYẾTTHỐNGKÊ
2.3.4.Xácđịnhthờigianâmvang
5.Cáctrườnghợpđặcbiệt:SGK

61. 2.3.5.Thờigianâmvangtốtnhất:Ttn
-Địnhnghĩa:
Làgiátrịmàkhithờigianâmvangcủaphòngđạtđượcthìchấtlượngthunhậnâm
thanhtrongphòngsẽđạthiệuquảtốtnhất,làtrịsốthờigianâmvanglớnnhấtmà
chưalàmgiảmđộrõdohiệntượngchồngâm;
-ẢnhhưởngcủathểtíchphòngtớiTtn:
Thểtíchphòngtăng10–30lần,Ttntăngtươngứng30–50%;
-Ttnphụthuộcchứcnăngcủaphòng:
+Phòngnghetiếngnói:Ttnngắnđểtránhhiệntượngchồngâm,nângcaođộrõ;
+Phòngngheâmnhạc:NếuTtnquángắn,tạocảmgiácâmthanhkhôkhan.Ttn
cònphụthuộcvàonhạccụ,côngsuấtâmcànglớnthìTcàngphảidàihơn;

62. -Ttnphụthuộctầnsốâmthanh:
+Ttnphảitạođượcsựcânbằng
âmvangtheocáctầnsốđểchúng
khônglấnátnhaumàbổsungcho
nhau;
+Âmtầnsốthấpảnhhưởngđến
thẩmmỹâmthanh;
+Âmtầnsốcao:ảnhhưởngđến
độrõ;
PhảinângcaoTtnởcáctầnsố
thấptừ20–40%sovớicácâmtấn
sốTBvàcao;

63. -XácđịnhTtn:
Ttnở500–1000Hz,kiếnnghịcủaTOA–Nhật

64. -XácđịnhTtn:
Ttnở1000Hz,kiếnnghịM.Lamoral

65. 2.4.NGHIÊNCỨUÂMHỌCPHÒNG
THEOLÝTHUYẾTÂMHÌNHHỌC
2.4.1.Lýthuyếtâmhìnhhọcápdụng
choâmhọcphòng
-Lýthuyếtâmhìnhhọcgiốngnhưquang
hìnhhọc:cáctiaâmdướidạngvectơâm
chỉhướngtruyềnâmvàvuônggócvới
mặtsóngtạimỗiđiểmcủanó;
-Khitiaâmtruyềntớicácbềmặtcókích
thướclớnhơnbướcsóngnhiềulầnthì
âmthanhsẽphảnxạđịnhhướnglạitheo
quyluậtquanghìnhhọc:
+Góctớibằnggócphảnxạ;
+Tiatớivàtiaphảnxạnằmtrongmặt
phẳngvuônggócvớimặtphẳngtấm
phảnxạ

66. -Trườngâmkhuếchtán:xảyrakhisóngâmgặpcácbềmặtcókíchthướcxấpxỉ
bằngbướcsóng,khiđókhôngxácđịnhđượchướngcủaâmphảnxạmàchỉxác
địnhđượcmặtsóngphảnxạsaunhữngkhoảngthờigianxácđịnh

68. 2.4.2.Âmphảnxạcóíchvàcác
hiệntượngâmthanhxấu
-Âmphảnxạcóích:đếnngười
nghetrướcΔtgh(thờigiangiớihạn)
tăngcườngmứcâm,tăngđộrõ;
trongđóâmphảnxạđầutiêncóảnh
hưởnglớnnhấtđếnchấtlượngâm
thanh
+Khinghetiếngnói:Δt1=10–
15ms;
+Khingheâmnhạc:Δt1=20–
30ms;
-ÂmphảnxạđếnsauΔtghkhông
tăngcườngmứcâmnhungtạora
quátrìnhâmvangcủaphòngvà
khôngcólợichođộrõ

69. -Hiệntượngâmthanhxấu:
-Tiếngdội:xảyrakhiâmphảnxạđầu
tiêncócườngđộcaovàđếnsauthời
giantrễgiớihạn;
-Điềukiệncótiếngdội:
R1+R2–D≥17m(50ms)
R1+R2:quãngđườngâmphảnxạ
D:quãngđườngâmtrựctiếp
-Tiếngdộikhóchịu:khicómộtvài
âmphảnxạcómứclớntrồilênkhỏi
nềnâmgiảmchung;
-Tiếngdộilặplại:khiâmthanhphản
xạqualạinhiềulầngiữacácbềmặtrồi
quaylạiđiểmxuấtphát

70. Hộitụâm:dophảnxạtừbềmặtcong
lõm:tạinơihộitụâm–nănglượngâm
tăngcườngquálớn,trongkhicácvùng
khácthiếunănglượngâmphảnxạ.
Âmđivenphòngmàkhôngvàovùng
khángiảngồi
-Méoâmsắc:dosựhútâmkhông
đềugiữacáctầnsố,ởmộttầnsốnào
đóâmbịhútquámạnh

71. http://bit.ly/KhoTaiLieuAZ