1. LURRA
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=mGPi1tFBTpw
#!

2. Lurraren geruzak
 Lurra hainbat geruzaz
osatuta dago:
 GEOSFERA
 HIDROSFERA
 ATMOSFERA

3. GEOSFERA
Geosfera zati harritsua da.
Gure oinen azpitik Lurraren
erdigunerainoko guztia.
Hiru geruza bereizten dira:
lurrazala, mantua eta
nukleoa.

4.  Lurrazala. Kanpoaldeko geruza. Solidoa
da,eta harriz osaturik dago.
 Mantua. Erdiko geruza, 3.000 km inguruko
lodiera du. Tenperatura oso altua
denez, harri batzuk urtuta daude
Magma
 Nukleoa. Barneko geruza da ,burdinaz
osatuta dago. 3.400 kilometroko erradioko
esfera bat da.
kanpoaldea egoera likidoan
dago, barnealdea solido.

5. HIDROSFERA
 Planeta osoko uren multzoa da,.
 Ur likido itsasoetan eta ozeanoetan
dago, eta ur hori gazia da
 Ur geza kontinenteetan eta uharteetan
dago
 Izotza planetako leku hotzenetan dago;
bereziki, polo inguruetan
 Ur-lurruna atmosferan dago.
Kondentsatzen denean, hodeiak sortzen
ditu.

6. ATMOSFERA
 Aire-geruza bat da
 Gure planetako kanpoko
geruza atmosfera
da
 Airea gasen nahaste bat
da.(ugarienak nitrogenoa
eta oxigenoa)
 Atmosfera hainbat
geruzatan banatzen da.
Lurrazaletik hurbilen
dauden geruzak
troposfera eta
http://www.e-vocacion.es/files/html/143175/recursos/la/U04/pages/recursos/143175_P49/carcasa.swf
estratosfera dira.
http://www.juntadeandalucia.es/averroes/carambolo/WEB%20JCLIC2/Agrega/Medio/Tierra/Del%
20sistema%20solar%20a%20nuestro%20planeta/contenido/cm08_oa02_es/index.html

7. LURRAZALA
Harriak higatu egiten dira
 Harriz osaturik dago.
Normalean,harriak apurtu
eta higatu
(desgastatu)egiten dira, eta
ikusten ditugun gehienak
harri-hondakinak dira.
 Harriak puskatzen dira
prozesu askoren eraginez.
 Mendietan, euri-ura harrien
arrakaletan ( grietetan)
sartzen da.
 Landareek sustraiak
sartzen dituzte harrien
arrakaletan,
 Prozesu horien eraginez,
harriak zatitzen dira.

8. Lurzorua
 Harrietatik sortutako zatiak
izaki bizidunen hondarrekin
nahasten direnean, lurzorua
osatzen da.
 Lurzoruaren osatzen duten
osagaiak:
 Osagai solidoak.
Batetik, osagai organikoak
(izaki
 bizidunen hondarrak)
daude, eta bestetik,
 osagai mineralak (harrietatik
datozenak).
 ● Osagai likidoa. Ura eta
uretan disolbaturik dauden
 gatz-mineralak dira.
 ● Gas-osagaia. Atmosferako
airea da.

9. Higadura
Harrien nahiz lurzoruaren
materialak herrestatzen
(arrastratzen) direnean
gertatzen da higadura.
 Normalean, ibaien, uharren,
haizearen eta itsasoaren eraginez
gertatzenda.
 ● Ibaiek eta uharrek ( torrente)
beren ibilguak egiten
dituzte, pixkanaka, eta
hala, ibarrak eta arroilak sortzen
dira.
 ● Haizeak arrastaka eraman
dezake lurzorua (landaretzak
babesten ez duenean eta
lehorra dagoenean)
 ● Itsasoak, berriz, labarren
behealdea higatzen du, eta
arkuak egiten ditu harrian.

10. Garraioa eta
sedimentazioa
 Urak eta haizeak higatutako
materialak garraiatzen
dituzte. .
 Euri asko egin ondoren,
ibaietako ura arre dator
(turbia). Garraiatzen dituen
materialek
zikintzen dira.
 Uraren eta haizearen
abiadura moteltzen denean,
sedimentazioa gertatzen
da( materialak azalean
jartzen eta pilatzen dira)
 Horrela, ibaiek deltak
osatzen dituzte
 Eta haizeak,berriz, dunak
sortzen ditu basamortuetan
eta itsasbazterretan.

11. Lurraren barne-energia:
sumendiak eta lurrikarak
 Lurrak energia handia dauka barruan.
Horregatik,oso tenperatura altua du. Energia
horrek mendilerroak sortzen ditu eta beste
hainbat fenomeno ; lurrikarak eta sumendiak.

12. Lurrikarak
 Lurrikarak
lurrazalaren
mugimenduak
dira, dardara do
astinaldi modukoak.
 Batzuetan, lurrikarak
oso bortitzak dira,eta
hondamendi handiak
sortzen dituzte.
 Lurrikara batek
inguru bateko paisaia
http://conteni2.educarex.es/mats/14396/contenido/

alda dezake.

13. Sumendiak
 Sumendia lurrazalaren irekigune bat da;
Lurraren barneko magma gainazalera
ateratzen da irekigune horretatik.
Lurrazalera iristen denean, magmari laba
esaten zaio.
 Sumendiek aldiak izaten dituzte.
 sumendiak laba.gasak eta errautsak
(ceniza) kanporatzen di tuzte.
 Magma sumendi-tximinia izeneko hodi
batetik igo tzen da, eta krater izeneko zulo
batetik kanporatzen. Kanporatzean, laba
hoztu egiten da, eta harriak sor tzen dira.
Harri horiek pilatu egiten dira, eta
errautsekin batera, sumendi-konoa
http://iesmjuancalero.juntaextremad
eratzen dute. ura.net/archivos_insti/recurdptos/ge
ohistor/geografia/VOLCANES.SWF
 Sumendi asko, itsasoaren azpian daude.
Konoa asko hazi eta itsasoaren azalera
iristen denean, uharte bat sor tzen da.

14. Sumendien
arriskuak
 Sumendien erupzioak
arriskutsuak izan
daitezke; jendea bizi den
lekuetatik hurbil gertatzen
direnean.
 sumendiek bota
ditzaketen gas toxikoak Lurrikarak eta
eta suzko hodeiak oso
arriskutsuak dira. sumendiak
Espainian gertatzen
Espainian urtero
dira lurrikara txikiak,
baina ez dago lurrikara
larriak gertatzeko arrisku
handirik.
Kanarietatik kanpo, ez dago
sumendi bizirik Espainian.

15. Lurrazaleko harriak
Harri magmatikoak  Harri sedimentarioak
 Magma hozten  Beste harri batzuen nahiz
denean, solidotu egiten da; izaki bizidun batzuen
eta harri magmatikoal hondakinetatik eratzen
sortzen dira.Oso gogorrak dira.
izaten dira.  Higadura, garraio- eta
 Basaltoa, granitoa sedimentazio prozesuen
pumita… eraginez harri zatitzoak
askatu egiten dira, hainbat
lekutara iristen dira, eta
han sedimentatzen dira.
 konglomeratua,hareharria,
buztina,ikatza,igeltsua…

16. Harri metamorfikoak
 Metamorfosi=aldaket
a
 Harri metamorfikoak
beste harri
batzuetatik sortu
dira, presioa edo
tenperatura
igotzearen eraginez.
 Arbela,marmola…
http://www.e-vocacion.es/files/html/143175/recursos/la/U04/pages/recursos/143175_P55_1.html
http://www.e-vocacion.es/files/html/143175/recursos/la/U04/pages/recursos/143175_P55_2/carcasa.swf

17. Harrien zikloa
 Harriek hainbat eraldaketa izaten dituzte, eta harri mota
batzuk
beste era batekoak bihur daitezke. Transformazio
horietatik
sortzen da harrien zikloa.
http://www.e-vocacion.es/files/html/143175/recursos/la/U04/pages/recursos/143175_P57_3/carcasa.swf
http://www.e-
vocacion.es/files/html/238095/recursos/libro_alumno/Recursos/238095_P096_1/visor.html