2. Мод нь үндэс, их бие, иш мөчир болон навч гэсэн 4
гол зүйлээс бүрдэнэ. Модны үндэс нь газрын
хөрснөөс ус чийг, эрдэс бодис, тэжээл авж их
бие, навч мөчир уруугаа дамжуулна. Мөчирнүүд нь
цэцэг навч болон үр жимс гаргана. Модны их бие нь
холтсоор бүрхэгдсэн байна. Навч нь нарны гэрлийг
хүлээн авах ба голдуу ногоон, улирлаас шалтгаалан
шар, улаан гэх мэт өнгөтэй болох бөгөөд мөнх
ногоон ч байна. Олон янзын хэлбэр, хэмжээтэй.
Мод нь нүүрстөрөгчийг шингээн авч, хүчилтөрөгч
ялгаруулахаас гадна байгалийн үзэмж, экологийн
систем, хөдөө аж ахуй, байшин барилгын материал
гээд олон чухал үүрэгтэй юм. Одоогоор 100,000
төрлийн мод бүртгэгдээд байгаа нь дэлхий дээрх
нийт амьд ургамлын 25%-г эзэлж байна.
5. Дээд ургамлууд дахь ус, түүнд ууссан
тэжээллэг бодисууд болон фотосинтезийн
бүтээгдэхүүнүүд
цоргот
багц
хэмээн
нэрлэгддэг тусгай эдүүдээр дамжин зөөгддөг.
Тэдгээр нь иш, навч, үндэс зэргийг нэвтлэн
шилждэг. Модлог эд хэмээн нэрлэгдэх эд нь ус
болон эрдэс бодисыг дээш нь навч руу
дамжуулдаг. Ус нь капилляр хүчний үйлдэл
болон усны ууршилтын дүнд үндэснээс дээш
явсаар навчны амсаруудаар дамжин гарна.
Фотосинтезийн бүтээгдэхүүнүүд долонгийн
шигшүүр
хэлбрийн
гуурсаар
навчнаас
ургамлын бусад эрхтэн рүү зөөгдөнө.
7. Модны ишний анатомийн бүтэц
Иш – тулгуурын тогтолцоо мөн.
Түүнээс гадна иш нь газрын дээрх эрхтнүүдэд
тулгуур болж ус дээшээ навчнуудад очих
боломжийг
хангадаг.
Навчнуудаас
синтезлэгдсэн тэжээллэг бодисуудыг бүхий л
ургамлаар зөөнө. Энэхүү үйл явц нь ургамлын
эдийн тогтолцоон дахь (судаслаг сацрал)
нарийн гуурсуудаар дамжин гүйцэтгэгддэг.
Ишнүүд ихэвчлэн гэрлийн чиглэлд ургадаг ба
бутлаг ургамал болон мод лугаа модтой төстэй
болж ч болно.
9. Навчис – фотосинтезэд зориулагдсан нөхцөл
Ургамлын ногоон навчис нь фотосинтезийн үр дүнд тэжээллэг
бодисуудыг үйлдвэрлэдэг. Энэхүү үйл явц нь навчнуудын ногоон
ялтаснуудад явагддаг. Фотосинтезийн үед гаргаж авсан сахар нь
судаслаг сацралаар дамжин бүхий л ургамлаар тархаж эс тус
бүрийг хооллоно. Яг тийм хэлбрээр ус тархана. Судаслаг
сацралуудыг венийн судастай зүйрлэж болох ба тэдгээрийг навчны
ар тал дээр хялбархан ажиглаж болно. Навчнууд агаараас
нүүрсхүчлийн хийг өчүүхэн сүв болох амсрыг дамжуулан шингээж
авдаг. Амсар нь навчны ар тал дээр үндсэндээ харагддаг. Энэхүү
амсар нь өдрийн цагт нээлттэй байдаг ба чийгний илүүдэл нь
түүгээр дамжин агаар мандалд дэгддэг. Амсраар дамжин агаар
мандалд фотосинтезийн явцад үйлдвэрлэгдсэн хүчилтөрөгч
цацагдана. Нүүрсхүчлийн хий нь ургамлын эсэнд өөрийн
хэрэгцээгээ хүртэл хадгалагдана. Гадна талаасаа навч нь ургамлын
нарны шууд гэрэл болон хаталтаас ургамлыг хамгаалсан лав
хэлбрийн давхрагаас тогтсон нимгэн хальсаар бүрхэгдсэн байдаг.
11. Тэжээллэг бодисуудын шингээлт
Модлог эд, долон зэрэг
дамжуулагч
эдүүд
сахар, ус болон эрдэс
бодисыг
ургамлын
дотоод
хэсэг
рүү
дамжуулдаг. Ургамлын
үндэс нь ус болон
түүнд ууссан эрдэс
бодисуудын
ионын
хэлбэрээр
шингээж
авдаг.
