On 22nd May 2018, MCRB held a consultation in Yangon to obtain comments on the draft ‘Land Rights and Business in Myanmar’ briefing paper, an update of MCRB’s 2015 Land briefing paper. The presentations are available here. Reference was also made to the separate forthcoming paper on responsible investment and laws relating to agriculture plantations and land, which MCRB is coauthoring with Oxfam. Read more: http://www.myanmar-responsiblebusiness.org/news/consultation-to-update-land-paper.html

1. Donna Guest
22 May 2018
ျ မန မာႏိုင န ္ႏိုံရိွ ေျ ျမယာအ နငယေ္အ ရမအာံရိွ နင
စအပအမအေ္အးငပန မနအ ရမအ ယာံရိွစနာရ်ပနစမးလမ
ေတအြ႔ငေ႔အအောအအပအ

2. ႏိုတန႔ကန
 ေျ ျမယာအ နငယေ္အ - ျာ နယစႏိုငအ္ ာံရိွ နင NLD ယစႏိုငအ္သညန ေျ ျမ ယာအ နြယေ္အကႏိုင ၿပ်ၿပ နေၿပမ နအး ႈ
းငပန မနအစဥန တစန္ပနယၿဖစန သတန ံရိွတန္မအ။
 စစန ံရိွမနေသမ ေၿ ပႏိုင န႔ႏိုင နသသ ရမအ္သႏိုငြ ေျ ျမ ရမအ ျပမနးညနေပအယပနျာ နအာံရိွ နင
ေျ ျမယာႈပနယ္ံရိွ နအကႏိုစိ္ပန ရမအကႏိုင ေျဖ္ံရိွ နအျာ နအ။
 းကန္ႏိုံရိွယစႏိုငအ္ာံရိွ နင ယ္ပနဖကနယဖအြယစညနအ ရမအေျ ျမယာအ နငယေ္အသညန ဒ ႏိုငကေ္စယကသအယေျပမ နအ
းငပန မနအစဥန ရမအ၏ ယဓႏိုကယစႏိုတနယပႏိုင နအတစနာငျဖစနေကမ နအ သေဘမတသည္မအျာ နအ။
 ကင ၸဏ ရမအယေမျဖ နင ျာငးငပန မနအစဥန ရမအသတႏိုျပ် ႏို္မန းႏိုငယပနၿပအ၊ ေျ ျမ္ျသ္မတအ န
ေျဖ္ံရိွ နအ္ေသအသညနင ေျ ျမယ္ႈပနယ္ံရိွ နအ ကႏိုစိ္ပန ရမအ ္ႏိုံရိွသညနငယတအကန due diligence ရမအကႏိုင
ပႏိုင ႏိုငးငပနေ႔မ န္မန းႏိုငယပနသညန။

3. ႏိုတန႔ကန
 ၂၀၁၅ ာငမစန၊ ဧၿပ္ျနးတအ န MCRB သညန ပ္ ႔ငအ ေျ ျမယာံရိွစနာရ်ပနစမေစမ န
ကႏိုင ္ငတနေ ာငသညန။
 ျာငစမေစမ နတအ န ျာ နစမေ႔မ နယေေမ နအတအ န ေဖမနျပာငသညနင ေျ ျမာံရိွ နင
ပတနသကနသညနင ဥပေဒ ရမအ, သ ါဒ ရမအာံရိွ နင ယေးငယ္ ရမအကႏိုင ောတနာံရိွ နငယည႔
ေးရမန ႈ္ႏိုံရိွ္မန ျပမနးညန ျပ န႔ န္မအသညန၊ သႏိုငြေသမနးညနအ ျာငစမေစမ နတစနာင
တညနအကႏိုငး ဖတန္ႈာႏိုင နသညန။
 ျ မန မာႏိုင န ္ႏိုံရိွကင ၸဏ ရမအကႏိုင ေျ ျမာံရိွ နငပတနသကနသညနင ကႏိုစိ္ပန ရမအကႏိုင တမ မနျသ ႈ
္ႏိုံရိွေသမ စအပအမအေ္အးငပန မနအ ရမအာံရိွ နင းသြယာအ နငယေ္အ္ႈႈေ္မ နင ံရိွ သတ နအေပအျာ နအ။
 ကင ၸဏ ရမအသညန ၎တႏိုငြ၏းငပန မနအးညနပတန္မနယတအကန ေျ ျမ ရမအ ယသငအျပ်္မန
းငႏိုယပနသညနငယတအကနေကမ နင ျ မန မာႏိုင န ာံရိွ နငသကန႔ႏိုင နေသေၿ ျမကႏိုစိ္ပန ရမအာံရိွ နင
ယ္ႈပနယ္ံရိွ နအ ရမအကႏိုင သတႏိုျပ် ႏိုေစ္မန

4. ေျ ျမာံရိွ နင ပတနသကန၍
MCRB ၏ ယျာမအေသမ းငပနေ႔မ နေမ ႈ ရမအ
 ယ ရမအစငယမအ MCRB ကန႔ႏိုငကနဒနေပပတအ န ္ႈႈ
 က႑ယးႏိုငကနသကနေ္မကန ႈ ရမအ ႔မနအစစနျာ နအ (SWIAs):
 ေ္မာံရိွ နင သဘမ ဓမတနေ အြ းငပန မနအ
 ာ္အသအမအးငပန မနအ
 ယႏိုင နစတးငပန မနအ
 သတ်တအ နအးငပန မနအ ( ာ ျဖဴ၊ ယၿဖႏို်ကနမကန၊ ေ္လ၊ ္ငအေကရမကန)
 SWIA ၏ ေျ ျမာံရိွ နင ပတနသကနသညနင ကအ နအ႔ နအေးငးမ ႈ ရမအာံရိွ နင
ကင ၸဏ ရမအာံရိွ နင သကန႔ႏိုင နသညနင သတ နအယာရကနယးကန ရမအပါ နျာ နအ။
 ယ ရမအ႔ငအေတအြ္ႏိုံရိွာရကန ရမအ - ေဒသာ ရမအ႔ ံရိွ ေျ ျမသႏို နအျသ္မတအ န
ေးံရိွရမနေကအ ေပအျာ နအ (သငႏိုြ) ္ံရိွ နအး နအ ႈ ္ႏိုံရိွသညနင ေးရမနေကအေ အပ မဏ၊
ေျ ျမ႔ငအာႈအသသ ရမအယတအကန ယကမယကအျန ္ႏိုံရိွျာ နအ။

5. ေျ ျမာံရိွ နင ပတနသကန၍
MCRB ၏ ယျာမအေသမ းငပနေ႔မ နေမ ႈ ရမအ
 သက နအ ယာံရိွစနာရ်ပနစမေစမ န - ဇ ရႏို်အစႏိုတန ရႏို်အကအ ရမအ၊ စအပအမအေ္အာံရိွ နင းသြယာအ နငယေ္အ -
ေ္္ံရိွညနတညနတငာႏိုင နၿ ႈ ္ႏိုံရိွေသမ ေျ ျမယသငအာရ ႈ ယေးငယ္ ရမအ၊ စႏိုငကနပရႏို်အေ္အ းငပန မနအ
ရမအယတအကန ေျ ျမ္ံရိွ နအး နအ ႈ ရမအ ာံရိွ နင ကႏို်တ နစစဥန ႈ ္ံရိွႏို ာရႏိုတန႔ကနေ႔မ န္အကန ႈ
္ံရိွႏိုေသမ စ ကႏိုမနအ ရမအ။
 ႔ယငမနအးငပန မနအက႑သကနေ္မကန ႈ ရမအေးငးမ႔မနအစစနျာ နအ (ယေသအစမအ) -
တမသၤမ္တႏိုင နအေဒသေကအတအ န္ႏိုံရိွသညနင ေျ ျမကႏိုစိ ရမအ၊ စစနေျပအေ္ံရိွမ နျပညနသသ ရမအ ံရိွ
၎တႏိုငြ၏ ေမ္ပနသႏိုငြျပမနးညန နေ္မကနးမေသမနးညနအ ျာငတအ န ကင ၸဏစႏိုငကနာ နအ ရမအ
ျဖစနေမျာ နအ။
 MCRB ံရိွ ယေကအစမအးျနျမစႏိုငကနပရႏို်အေ္အးငပန မနအ ရမအကႏိုင ယဓႏိုက္မအေးြးမ -
ေျ ျမယျ နအပအမအ ႈျပ မမ ရမအသညန စႏိုမနောပ ႈ ရမအ္ ံရိွ တစနာငျဖစနျာ နအ။
 ေဒသာ ရမအယတအကန ႔ာၵ ပါပေမ္မေ္လႈေျပမ နအ ႈောါ နအစဥနျဖ နင ေကရမကနျဖဴ SEZ တအ န
MCRB ံရိွ ယးငပနာငေ႔အအောအအပအ ရမအျပ်းငပနျာ နအ ။

6. ေျ ျမယာအ နငယေ္အာံရိွ နင
ယျပညနျပညန႔ႏိုင န္မ းသြယာအ နငယေ္အ ဥပေဒာံရိွ နင စာရႏိုမနစာႈမနအ ရမအ
 ကငးသ ၼဂၢ၏ စအပအမအေ္အာံရိွ နင းသြယာအ နငယေ္အ႔ႏိုင န္မ ယေျာာ ႈ
း နအညလမနာရကန ရမအ - ယကမယကအျနေပအျာ နအ၊ ေးအစမအးႏိုငကနမမ ႈ္ႏိုံရိွျာ နအ၊
ကငစမအ ႈေပအၿာ နအ
 ကငးသ ၼဂၢ၏ စအပအမအေ္အ၊ းသ ႈေ္အာံရိွ နင ျဥနေကရအ ႈ ယာအ နငယေ္အ ရမအ႔ႏိုင န္မ
ယျပညနျပညန႔ႏိုင န္မ သေဘမတသစမာရ်ပန - ၿ မန မာငႏို န ံရိွ းတန ံရိွတနေ္အ္ႏိုငအ္မအ
- ေျ ျမ္ျသ္မတအ န ယတ နအယဓဓ ၼ ေ မ နအ္ငတနၿာ နအ ရႏို်အ ၿပ်းငပနသ နြပါ။
 ယျပညနျပညန႔ႏိုင န္မ ဘ႑ေ္အေကမနပႏိုငေ္အ္ံရိွ နအ (IFC) ၏ းငပနေ႔မ န ႈ
စသတန ံရိွတနာရကန ရမအ
 းငပနေ႔မ န ႈစသတန ံရိွတနာရကန (၅) – ေျ ျမ္ျသျာ နအာံရိွ နင ႔ာၵ ပါေသမ
ေမ္မေ္လႈေျပမ နအ္ ႈ
 းငပနေ႔မ န ႈ စသတန ံရိွတနာရကန (၇) – ဌမေမတႏိုင နအ္ နအသမအ ရမအ

7. ေျ ျမယာအ နငယေ္အာံရိွ နင ယျပညနျပညန႔ႏိုင န္မ
းသြယာအ နငယေ္အ ဥပေဒာံရိွ နင စာရႏိုမနစာႈမနအ ရမအ - ယ႔ကန
 စမအမပန္ႏိုကၡမ းငၿာ် ႈ္ႏိုံရိွေစ္မန ေျ ျမ၊ ါအ၊ ာံရိွ နင သစနေတမ႔ႏိုင န္မ
ယငပနာရ်ပန ႈ၊ စ ာမနြာအ ႈ ရမအကႏိုင တႏိုငအတကနေစ္မန Food and
Agriculture Organization (FAO) ၏ တ္မအ၀ န္ျသ
သငအစအာအ နြာႏိုင န မေစ္မန တမ မနျသ ႈ္ႏိုံရိွေသမ ယငပနာရ်ပနေ္အ႔ႏိုင န္မ
ႏို ႏို႔ာၵယေးရမကန းငပနေ႔မ နာႏိုင နသညနင း နအညလမနာရကန ရမအ
ယကအစမအဖအြၿဖႏို်အ ႈ စ ကႏိုမနအးငပန မနအ ရမအယေကမ နယ္ညနေဖမန
ေ႔မ န္အကန္မတအ န ျဖစနေပပ္မနယးမအယးမ္ႏိုံရိွသညနင
းသြယာအ နငယေ္အ႔ႏိုင န္မ သကနေ္မကန ႈ ရမအကႏိုင ေျဖ္ံရိွ နအာႏိုင န္မန
ကငးသ ၼဂၢ၏ ‘ဖအြၿဖႏို်အ ႈယေျာာေသမ ာံရိွ န္ငတနၿာ နအ ရမအ ာံရိွ နြ
ေမ္မေၿပမ နအေ္လႈ္ ႈ ရမအ႔ႏိုင န္မ ယေျာာ ႈ ရမအာံရိွ နင း နအညလမနာရကန ရမအ’

8. ေျ ျမယာအ နြယေ္အ ္္ႏိုံရိွေ္အ
ေဒသာ ယသႏိုင နအယ ႏိုင နအ ရမအ၏ စႏိုမနောပ ႈ ရမအ
 ပငဂၢးႏိုကးငပန မနအ က႑ဖအႈၿဖႏို်အတႏိုငအတကန ႈယတအကန ျာ နယစႏိုငအ္ ရမအ၏
ယစငးႏိုငကနယျပ် းႏိုငကန ေျ ျမသႏို နအ႔ညနအ ႈ ရမအ။
 းကန္ႏိုံရိွျဖစနပအမအေမၿပအ၊ ေျဖ္ံရိွ နအာႏိုင နေသအသညနင ေျ ျမ ယျ နအပအမအ ႈ ရမအ ေကမ နြ
ေဒသာယသႏိုင နအယ ႏိုင နအ ရမအသညန ၎တႏိုငြ၏ ေျ ျမာံရိွ နင ယႏို န ရမအကႏိုင
ျပမနးညနေပအယပန္မန ေတမ နအ႔ႏိုင္မတအ န ္ငမနအကမနေမ္႔
 ေကရအးကနေမျပညနသသ ရမအသညန ၎တႏိုငြ၏ ယသကနေ အအ နအေကမ နအ းငပန မနအ ရမအ
ယတအကန ေျ ျမယေပပတအ န ံရိွာႏိုငေမ္သညန။ ၎တႏိုငြ၏ ဓေးင္ငအတ နအစဥနးမယ္
ေျ ျမယသငအာရ ႈ ရမအာံရိွ နင၊ ပႏိုင န႔ႏိုင နေကမ နအစမ္အကနစမတ နအ ယျပညနငယစင ္ႏိုံရိွေသမ
ေကမ နင ယတ နအယဓ ၼ ေျ ျမ သႏို နအ႔ညနအ ရမအ
ျဖစနေပပာႏိုင န္မနယးမအယးမ္ႏိုံရိွျာ နအ။
 းျနသ မအ ရမအ ႔ာၵျပသညနငယာါ ္မဇသတနေကအယ္ ပႏိုင နမကနကရဴအေကရမန ႈၿဖ နြ
တ္မအစအာ္ာႏိုင နၿာ နအ

9. ေျ ျမယာအ နငယေ္အ းကနးံရိွ နအ ံရိွ္မန
ေဒသာ ယသႏိုင နအယ ႏိုင နအ ရမအ၏ စႏိုမနောပ ႈ ရမအ
 ယ ရႏို်အသမအ ါဒေကအစႏိုငအ ႈ ရမအေကမ နင ယ ရႏို်အသ အ းျနသ မအ ရမအ ယတအကန ႔ငအျဖတနာရကန ရမအ
ျပ်းငပန္မတအ န ယာကနယာ ရမအ္ႏိုံရိွျာ နအ
 းျနျမေျ ပႏိုင န႔ႏိုင န ႈစမာရ်ပနစမတ နအ ရမအယ ရမအစငသညန ယႏို နေ္မ နဥအစအ ယ ရႏို်အသမအ မမ ညန
ျဖ နငသမ စမ္ နအသအ နအ္မအျာ နအ
 ၿ ႏို်ႈျပ၊ ၿ ႏို်ျပယမအတအ နေမ္ႏိုင နသသ ရမအ - ေ္မ နေပါ နအ ရမအစအမေသမသသ ရမအသညန ကရဴအေကရမန ရမအ
ယျဖစနေမ္ႏိုင နျာ နအ၊ စမ္အကနစမတ နအယျပညနငယစင ္ႏိုံရိွျာ နအ၊ ေမ္ႏိုင နာအ နြ ယာအ နငယေ္အ ရမအ းငျာ် ႈ
္ႏိုံရိွျာ နအ၊ ေစရအာႈမနအသကနသမသညနြ ယႏိုငအယႏို နေမ္မ ္ႏိုင နာ နအ ရမအ ္ႏိုံရိွျာ နအေကမ နင
 ယ္ပနဖကနယဖအြယစညနအ ရမအသညန ယေသအစမအးငပနကႏိုင နသညနင းျနသ မအ ရမအာံရိွ နင
ယျာမအသသ ရမအယတအကန ေျ ျမယသငအျပ် ယာအ နငယေ္အ ္္ႏိုံရိွ္မနယတအကန းငပနေ႔မ နေမသညန။

10. ေျ ျမာံရိွ နငပတနသကန၍ ယစႏိုငအ္၏ ဖအြစညနအတညနေ႔မကနပင
 ယစႏိုငအ္ယဖအြယစညနအ ယ ရမအယၿပမအပါ နေမၿာ နအ - ေျ ျမ ကႏိုစိ္ပန ရမအကႏိုင
ကႏိုင နတအျနေျဖ္ံရိွ နအ္မနတမ မန္ႏိုံရိွသညနင မနေကအဌမမ ရမအ ယာရ နအာရ နအ ာရႏိုတန႔ကန္မအသညနြ
ယဓႏိုကဌမမ ္ႏိုံရိွျာ နအ။
 ္းဒန - ္ႈပနေ္အအျာ နအာံရိွ နင းငပနပႏိုင နာအ နြ ရမအ ္ပနေမျာ နအ
 ယစႏိုငအ္တအ န စအ နအေ႔မ န္ညနျပညနင ႈ ္ႏိုံရိွျာ နအ၊ ောတနာံရိွ နငေးရမနညသညနင ေျ ျမဥပေဒ
္ႏိုံရိွျာ နအ၊ တႏိုကရသညနင ေျ ပင ရမအ ္ႏိုံရိွျာ နအ
 သႏိုငြ္မတအ န ၂၀၁၆ ာငမစန၊ ဇမနမ ါ္တအ န ေ္အ႔အာြေသမ ယ ရႏို်အသမအ ေျ ျမယသငအာရ ႈ
သ ါဒကႏိုင ယေကမ နယ္ညနေဖမန္မန ေျ ျမယသငအာရ ႈေကမ နစကႏိုင ကမ ံရိွက ဖအြစညနအာင။

11. ေျ ျမာံရိွ နငပတနသကန၍ ယစႏိုငအ္၏ ဖအြစညနအတညနေ႔မကနပင
• ေျ ျမစ ာမနြာအ ႈ ာံရိွ နင စႏိုငကနပရႏို်အေ္အ သ ါဒ ၊ ေျ စမ္ နအ၊ ေျ ပင္ႏိုမနအသႏို နအ္မန
တမ မန္ႏိုံရိွ
စႏိုငကနပရႏို်အေ္အ၊ ေ အအျ ဴေ္အာံရိွ နင
႔ညနေျ မ နအ မနေကအဌမမ (MoALI)
• ECD ံရိွ ပတန မနအကရ န္ႏိုာႏိုငကန ႈေးငြးမ႔မနအစစနျာ နအကႏိုင
ယတညနျပ်ေပအျာ နအ.
သျဇမတ၊ သဘမ ပတန မနအကရ န္ႏိုမနအသႏို နအေ္အ
မနေကအဌမမ (MoNREC)
• ယေ္အေ္အယငပနာရ်ပနေ္အဥအစအဌမမ သညန ယစႏိုငအ္ပႏိုင နယ ၿဖစနသတန ံရိွတန္မအ ေသမ
ေၿ ရမအယမအးငအကႏိုင ္ႏိုမနအာရ်ပနသညန။ ာ္ႏိုင နေ္အယငပနသညန ႔ာၵ ပါေသမ
ေၿ ျမ္ျသ ႈ ရမအ ယတအကန တမ၀မနားငပနေ႔မ န္သညန။
ျပညန္ေ္အ မနေကအဌမမ(MoHA):
• ျ မန မာႏိုင န ္ နအာံရိွအျ ံရိွ်ပနာံရိွ ႈ ေကမန ္ံရိွ န (MIC) သညန ္ နအာံရိွအျ ံရိွ်ပနာံရိွ ႈတအ န
ေျ ျမ ံရိွမအ္ နအ ႈယတအကန ယတညနျပ်
စ ကႏိုမနအာံရိွ နင ဘ႑ေ္အ မနေကအဌမမ
• ေျ သႏို နအ႔ညနအ ႈ ရမအကႏိုင ယျ မန႔ငအျပမနးညနေျဖ္ံရိွ နအ္မန
းျနျမေျ ရမအာံရိွ နင
ယျာမအေျ ရမအသႏို နအ႔ညနအ ႈ ရမအ
ျပမနးညနစစနေ႔အသညနင ဗေႏိုငေကမန တ

12. သ ါဒာံရိွ နင ဥပေဒ သေဘမ န
၂၀၁၆ာငမစန ယ ရႏို်အသမအေျ ယသငအာရ သ သ ါဒ ယေကမ နယ္ညနေဖမန
ေ႔မ န္အကနျာ နအ ၏ ယေ္အပါ ႈ။
ယေ္အေကအသညနင ေျ ျမဥပေဒ ၃ ာင - ၁၈၉၄ ာငမစန ေျ သႏို နအယကနဥပေဒ၊
၂၀၁၂ ာငမစန းျနျမေျ ဥပေဒာံရိွ နင ေျ းအတန၊ ေျ းပနာံရိွ နင ေျ ာႏိုင နအ
စ ာမနြာအ ႈ ဥပေဒ။
ေျ ျမသႏို နအ႔ညနအ္မတအ န ၁၈၉၄ ာငမစန ေျ သႏို နအဥပေဒာံရိွ နင ယကရ်အ နျာ နအ
ျ နအဥပေဒ ၃ ာငကႏိုင ၿပမနးညန ျပ န႔ နးရကန္ႏိုံရိွ၊ သႏိုငြ္မတအ န CSO ရမအက
ၿပ န႔ န ႈ ရမအတအ န ယမအမညနအာရကန ရမအ္ံရိွႏိုေမ၍ စႏိုငအ္ႏို န ႈ ရမအ္ံရိွႏိုေမ

13. သ ါဒာံရိွ နင ဥပေဒ သေဘမ န
၂၀၁၆
ျ မန မာႏိုင န ္ နအာံရိွအျ ံရိွ်ပနာံရိွ ႈဥ
ျ ံရိွ်ပနာံရိွ ႈဥပေဒ ာံရိွ နင
မညနအဥပေဒ ရမအ၊
၂၀၁၇ ာငမစန
ကင ၸဏ ရမအ ယကနဥပေဒ
၂၀၁၅ ာငမစန
ပတန မနအ္ႏိုာႏိုငကန ႈေးငးမ
းမ႔မနအစစနျာ နအးငပန္ငအ
းငပနမညနအ၏ ပငဒန ၇
World Bank Group (IFC
PS)
Asian Development
Bank.
ညနသညနငစ ကႏိုမနအတအ န ႔ႏိုင ႔ာၵ ပါပ ေမ္မေ္လႈေျပမ နအ္ ႈ္ႏိုံရိွပါက (သႏိုငြ) ဌမေမ တႏိုင နအ္ နအသမအ ရမအယေပပ
ယးမအယးမ္ႏိုံရိွသညနင ယာႈတနသေဘမေ႔မ နသညနင သကနေ္မကန ႈ ရမအ္ႏိုံရိွပါ

14. စႏိုငအ္ႏို နဖအျန္မ ရမအ - သ ါဒာံရိွ နင ဥပေဒ သေဘမ န
 ကင ၸဏ ရမအာံရိွ နငစပနးရဥနအ၍ ဓေးင္ငအတ နအယ္ေျ ျမ္ပႏိုင နာအ နင ရမအကႏိုင ယကမယကအျန
ေပအ္မတအ န္ံရိွ နအး နအ ႈ ္ႏိုံရိွျာ နအ - Due Diligence းငပန္မနးႏိုငယပနျာ နအ ာံရိွ နင ေျ ပႏိုင န္ံရိွ န ရမအ၊
ယသငအျပ်သသ ရမအာံရိွ နင ာရႏိုတန႔ကနေ႔မ န္အကနျာ နအ
 ္ံရိွ နအး နအ ႈ ္ံရိွႏိုသညနင ယသငအယာႈမနအ ရမအ- ယစႏိုငအ္ ံရိွ ယ ရမအျပညနသသယကရႏို်အယးႏိုငြ ံရိွမ းႏိုငြ ယသငအျပ်၍
ေျ ျမ ရမအ သႏို နအ႔ညနအျာ နအ
 ေျ ျမသႏို နအ႔ညနအ္မတအ န သးေျ ပႏိုင န္ံရိွ န ယမအ ယကမယကအျနေပအ ႈ ္ႏိုံရိွျာ နအ ာံရိွ နင
ေးရမနေကအေပအောရအျာ နအာံရိွ နငပတနသကန၍ စညနအ ရဥနအစညနအက နအ ယေသအစႏိုတန ္ႏိုံရိွျာ နအ (သႏိုငြ)
ေးရမနေကအေပအ္မတအ န စာႈမနအ ရမအ ္ံရိွႏိုၿာ နအ
 ေျ ျမပႏိုင န္ံရိွ န ရမအ ၊ ေျ ယသႏို နအားႏိုငကန္သသ ရမအသညန ယကမယကအျနေပအ ႈ ယးငယေးမကန ္ျာ နအ

15. စအပအမအေ္အယ္သအဇငမန ရမအ (SEZs)
 ၂၀၁၄ ာငမစန SEZ ဥပေဒာံရိွ နင မညနအဥပေဒ ရမအ
 ယဓႏိုက SEZ ရမအ - သး ါ (၂၀၁၅ ာငမစန ံရိွစတ နးညနပတနျာ နအ)၊ ေကရမကနျဖဴာံရိွ ငန
္မအ ျန (စတ နးညနပတန ႈ ္ႏိုံရိွေသအပါ)
 SEZ တအ န ေျ ျမ ရမအသႏို နအ႔ညနအျာ နအာံရိွ နင ပတနသကန၍ ျပ မမ ရမအ ္ႏိုံရိွျာ နအ
 ေကရမကနျဖဴ - ၂၀၀၀၀ းသဥအေ္ မနအကရ နေးမကန ံရိွမ ေျ ျမေပပတအ န ံရိွာႏိုင၍
ေမ္ႏိုင နကၿပအ၊ ႔ာၵ ပါပ ေမ္မေျပမ နအေ္လြႈ္ ႈယာ္မျနာံရိွ နင ေတအြေက်္ဖအျန္ံရိွႏိုၿာ နအ
 ္မအ ျန EIA းငပနေ႔မ န္မတအ န ၿပသမမ္ႏိုံရိွျာ နအ - ျ မန မာႏိုင န ဥပေဒတအ န
ျပဌမမနအ္မအေသမနးညနအ ဇငမနတစနာငးငအယတအကန EIA ေးငးမ႔မနအစစန္မအ ႈ ္ံရိွႏိုပ
တာငၿာ နအသမ းငပနေ႔မ န္မအၿာ နအ၊ သႏိုငြ္မတအ န ယေျာာယေ႔မကနယဥအ
စ ကႏိုမနအယာရႏို်ႈ ံရိွမ စတ နယေကမ နယ္ညနေဖမန ေ႔မ န္အကနေမၿပျဖစနသညန။
https://www.pinterest.com/pin/241365479820
98638/

16. ၿ ႏို်ႈျပေျ ျမ
 းသဥအေ္၏ ၃၀ ္မာႏိုင နာႈမနအ ံရိွမ ၿ ႏို်ႈျပတအ နေမ္ႏိုင နကသညန။ ျ မန မာႏိုင န ဖအႈၿဖႏို်အ
တႏိုငအတကနးမသညနာံရိွ နင ယ ံရိွရ းသဥအေ္တႏိုငအတကနာႈမနအ ံရိွမးညနအ ျ ံရိွ နငတကနးမ သညန။
 ကင ၸဏ ရမအယတအကန ၿ ႏို်ႈြၿပ ရမအ၌စ ကႏိုမနအ ရမအေဖမနေ႔မ န္မတအ န ပႏိုင န႔ႏိုင န ႈာံရိွ နြ
ပတနသကန၍ယာကနယာ္ႏိုံရိွျာ နအ
 ဥပ မ ယမအျဖ နင - ျ မန မစအပအမအေ္အဖႏိုင္ နယ္ -ကင ၸဏ ရမအယေမျဖ နင ္မနကငမနၿ ႏို်ႈတအ န
ေၿ ယာအ နြယေ္အ းလေၿပမ နအ္မန ယစႏိုငအ္ယ နဂရ နစ ယမညနအ႔ငအ ၃ ာငျဖ နင
ာရႏိုတန႔ကနေ႔မ န္အကန္
 ေၿ ပႏိုင န္ံရိွ နယ ရမအစငသညန ပႏိုင န႔ႏိုင န ႈ စမ္အကနစမတ နအ ျပညနငစင ႈ ္ႏိုံရိွျာ နအ (သႏိုငြ)
မမ ညနေပါကနစမ္ နအ ္ႏိုံရိွျာ နအ

17. ၿ ႏို်ႈျပေျ ျမ
 ၿ ႏို်ႈျပာံရိွ နင ၿ ႏို်ႈျပယမအတအ န ေျ ေစရအကအကန ရမအ ကစမအျာ နအ ံရိွမ ယေ္အေကအ သညနင
ျပ မမတစနာငျဖစနေမသညန။
 ေျ ျမ ရမအယမအ ္ နအမအျ ံရိွ်ပနာံရိွ ႈတစနာငယေမျဖ နင ယသငအာရျာ နအ ာံရိွ နင
ဘ႑ေ္အယဖအြယစညနအ ရမအ ဖအြၿဖႏို်အ ႈယမအ ေကမ နအေသမေကမ နင ေ အေကအ ေဖမ နအဖအ ႈ ရမအ ံရိွ
ကမကအျနသညနြ ယ္မနယတမအယၿဖစန ယသငအၿပ်ၿာ နအ
 ေျ ေစရအကစမအျာ နအေကမ နင ေျ ေစရအ ရမအတကနျာ နအ
 ေျ ျမ ရမအသႏို နအ႔ညနအ၍ ယသငအ ျပ်ပ္မအျာ နအ

18. ေကရအးကနေျ ျမ ရမအ
 းသဥအေ္၏ ၇၀ ္မာႏိုင နာႈမနအသညန ေကရအးကနတအ နေမ္ႏိုင နကၿပအ ျ နအတႏိုငြ၏
ယသကနေ အအ နအေကမ နအယတအကန ေျ ျမယေပပတအ န ံရိွာႏိုငကသညန။
 ေကရအးကနတအ န ႔ နအ္ာအ နအပါအ ႈာႈမနအ ျ နင မအျာ နအ
 ယေသအစမအစႏိုငကနပရႏို်အသညနင းျနသ မအ ရမအ
 ၂၀၁၂ ာငမစန းျနျမေၿ ဥပေဒတအ န သအာံရိွေ္အအာရျန ႈ၊ ကငမန္ငတန ႈစမစန
ာံရိွ နင ေျ းအပနကႏိုင ယသငအၿပ်ာငႏို နစအ နအကႏိုင ကမနြသတန္မအၿာ နအ၊
 ယစႏိုငအ္ ံရိွ ေျ းအတန၊ ေျ းပန၊ ေျ ာႏိုင နအယျဖစန ေကျ မ္မအေသမနးညနအ
ျ နအတႏိုငြ ံရိွမ ေျ ျပ နတအ န ယသငအျပ်ေမသညန။ ကင ၸဏ ရမအယေမျဖ နငးညနအ
VFV ေျ ရမအ းကနေတအြတအ န တကျနယသငအာရေမျာ နအ ္ႏိုံရိွ ္ႏိုံရိွကႏိုင
ေသာရမေယမ န ျပ်းငပနသ နငသညန။
https://i0.wp.com/myanmarvels.com/wp-content/uploads/2017/01/rural-
myanmar.jpg?resize=640%2C426&ssl=1

19. တႏိုင နအ္ နအသမအ းသမညနအစင ရမအာံရိွ နင ဌမေမတႏိုင နအ္ နအသမအ ရမအ
 တႏိုင နအသမအးသမညနအစင ရမအသညန
းကနမကနကႏိုင နတႏိုငကနပအ ရမအေကမ နင စစနေဘအေ္ံရိွမ န ရမအ
ယျဖစန (IDPs) ၊ ဒငကၡသညန ရမအယျဖစနေမ္ႏိုင နေမကသညန။
 IDPs ရမအာံရိွ နင ဒငကၡသညန ရမအပႏိုင န႔ႏိုင နသညနင ေျ ရမအယမအ
ျာငတအ န ယျာမအသသ ရမအ ံရိွ ယသငအျပ်ေမသညန။
 းကနမကနကႏိုင နယဖအြယစညနအ ရမအ၏
ယငပနာရ်ပန ႈေယမကနတအ န္ႏိုံရိွေသမ မျနေျ ယာရႏို်ႈတအ န
၎တႏိုငြ၏ ကႏိုငျနပႏိုင န ေျ ျမစ ာမနြာအြ ႈ ပငစ္ႏိုံရိွသညန။
 ဓေးြ္ငအတ နအ စဥနးမယ္
ေ္လႈေျပမ နအေတမ နျမစႏိုငကနပရႏို်အၿာ နအယေးြယ္၊ တ္မအ န
ပႏိုင န႔ႏိုင န ႈ ယေ္မကနယ္မအ ္ံရိွႏို
https://blogs.adb.org/sites/blogs/files/styles/large/public/Photos_ADB_2012_MMR_
MT_DSC_0107%20%282%29_Fotor.jpg?itok=WaqFGK_j

20. ယေကျပ်ာရကန ရမအ ႏိုတန႔ကနျာ နအ
ေျ ျမယ္ႈပနယေ္အအကႏိုစိ္ပန ရမအ- တႏိုကရ္ံရိွ နအး နအသညနင ေျ ျမဥပေဒ ရမအာံရိွ နင
ေၿ စမ္ နအ ရမအ ္ံရိွႏိုေသမ ဖအြၿဖႏို်အ႔ေစရအကအကနတအ နျဖစနေပပာႏိုင နသညနင ကႏိုစိ္ပန ရမအ
ကင ၸဏ ရမအသညန ျ နအကႏိုစိ္ပန ရမအကႏိုင ေျဖ္ံရိွ နအ္မနယတအကန ယမာငစသအစႏိုငကန ႈ ျပ်းငပန၍
ပႏိုင ႏိုငးငပနေ႔မ န္
႔ကနးကန ေဖမနျပ ညနင ယေကျပ်ာရကန ရမအသညန ျ မန မာႏိုင န တအ နျဖစနေပပေမသညနင
ကႏိုစိ္ပန ရမအကႏိုင ေျဖ္ံရိွ နအ္မတအ န ကင ၸဏ ရမအ ယတအကန ယေ္မကနယကသျဖစနသညန

21. ကင ၸဏ ရမအယတအကန ယေကျပ်ာရကန ရမအ
 ေၿ ယသငအၿပ် ႈ၊ ေၿ သႏို နအျသ ႈ႔ႏိုငန န္မ သ ႏိုင နအေကမ နအာံရိွ နြ ႔ကနစပနၿာ နအ္မ ရမအကႏိုင သတႏိုၿပ်ပါ၊ တမ၀မနျသ ႈ္ံရိွႏိုစအမ
တငြၿပမနေ႔မ န္အကနပါ။
 ေၿ ကႏိုင သ ႏိုင နအေကမ နအယ္ ပႏိုင န႔ႏိုင နေသမ၊ ယသငအၿပ်ေမေသမသသ ရမအ၏ (ဥပေဒေကမ နအယ္ ၿဖစနေစ၊
ဓေးြ္ငအတ နအယ္ ၿဖစနေစ) ယာအ နြယေ္အကႏိုငန ေးအစမအပါ။
 ေဒသာ ရမအ ံရိွမ သတ နအယာရကနယးကန ရမအ ္ႏိုံရိွ၍ ေသမနးညနအေကမ နအ ၊ ပႏိုင န႔ငႏို န ႈစမ္အကနစမတ နအ
္ႏိုံရိွ၍ေသမနးညနအေကမ နအ ောါ နပငျဖတန ႈ ရမအ ျပ်းငပနပ တ္မအ ံရိွရတသညနင ညႏိုံရိွာႏိုႈန နအေ႔အအောအအ ႈ ရမအျပ်းငပနပါ။
 ္ပန္အမ ောါ နအေ႔မ န ရမအ၊ ္အမသမအ ရမအ၊ ေဒသ႔ႏိုင န္မ ယမဏမပႏိုင န ရမအယမအးငအာံရိွ နြ တႏိုငကန္ႏိုငကနေ႔အအောအအ၍ due
diligence ကႏိုင ယေသအစႏိုတန းငပနေ႔မ နပါ။
 ၿဖစနာငႏို နသ ံရိွရ ေစမေစမ ္ပန္အမာံရိွ နြ ႔ကန႔ေ္အကႏိုင တညနေ႔မကနပါ။

22. ကင ၸဏ ရမအယတအကန ယေကျပ်ာရကန ရမအ
 ာႏိုင န တကမတစာရႏိုမနစာႈမနအ ရမအ၊တး နအညလမနာရကန ရမအကႏိုငတယသငအျပ်ျာ နအတ
(UNGPs, FAO း နအညလမနာရကန ရမအ၊တIFC Performance
Standards)
 ယစႏိုငအ္ဥအေ႔မ နေသမတေမ္မၿပမနးညနာရ္မအေ္အတယစစဥနကႏိုငတ
းလ နအ ႏိုငအ၍တာငႏို န တကမတစာႈမနအ ရမအာံရိွ နြတကႏိုငကနညေစ္မနတကႏို်အစမအပါ။
 ေျ ျမ င ရမအာံရိွ နငတယ ရႏို်အသ အ ရမအယပါ နတ္ႏိုးအျန္ံရိွးအျနသညနင
ယဖအြ ရမအကႏိုငတေသာရမယမ္ငစသအစႏိုငကန ႈေပအပါ
 ေၿ ျမသ ႏိုင နအေကမ နအ၏တ‘ေၿ ၿပ နယ ံရိွမန’တကႏိုငသႏို္မနးငပနေ႔မ နပါ။တ
ယစႏိုငအ္တသႏိုငြ ေငတနတေ္ံရိွႈေမ ရမအ ံရိွတ
ယတညနၿပ်ာရကနကႏိုငသမတ ံရိွာႏိုင ႈ ၿပ်ပါာံရိွ နြ။

23. • တႏိုင နအ္ နအသမအးသမညနအစင ရမအတေမ္ႏိုင န္မယ္ပနေဒသ ရမအ္ံရိွႏိုတေ ံရိွရမန ံရိွမနအာရကန
ရမအ၊တတစာႈမနအ ရမအတာံရိွ န ငတ္ညနငသအ နအစဥနအစမအ္ ညနင ယ္မ ရမအကႏိုငတမမအးညနပါ-
ဓေးင္ငတ နအာံရိွ နငတယ ရမအယသငအျပ်သညနငတစမစန။
• ပဋႏိုပကၡျဖစနပအမအေမသညနငတေဒသ ရမအတအ နတေျ ျမယေ္မ နအယ ျနကႏိုစိ
ရမအကႏိုငတစဥနအစမအပါကတပဋႏိုပကၡျဖစနပအမအ ႈာံရိွ နင စပနးရဥနအသညနငတကႏိုစိ ရမအကႏိုင
စဥနအစမအပါ။
• ္ာႏိုင နေဒသ၌တေၿ ယပါယ၀ နတကႏိုစိ္ပန ရမအ၌တdue diligence ကႏိုငတပႏိုင ႏိုငတ
းငပနေ႔မ နပါ။
Recommendations

24. Recommendations
 ာငႏိုန န တကမ ံရိွတယေကမ နအ႔ငအယေးြယ္ ရမအကႏိုငတကႏိုငအကမအ၍တ ယတႏိုတနသ ႏိုင နအတ
ေကမ နအ႔ႏိုင န္မတကႏိုစိ္ပန ရမအာံရိွ နြတ ယတႏိုတန ံရိွတသတနေ္မကန ႈ ရမအကႏိုငတတ ညနသႏိုငြတယေကမ နအ႔ငအ
ေၿဖ္ံရိွ နအာငႏို န ညနကႏိုငတေသာရမစအမတသငအသပနပါ။
 ေးရမနေကအယပါယ၀ နတေၿ ျမတကႏိုစိ္ပန ရမအယတအကနတေျ စမ္ နအတ ံရိွတနတ နအ ရမအကႏိုငသမတ
ံရိွာႏိုင ႈ ၿပ်ပါာံရိွ နင။
 ေျ ျမကႏိုစိ္ပန ရမအကႏိုငတေျဖ္ံရိွ နအ္မနတးကနးံရိွ နအ ံရိွ၍တေကမ နအ အမနသညနငတစ ကႏိုမနအ
ယ႔ နင ေကရမပန ႈ ရမအတႏိုင နကမအာႏိုင နသညနငတျာ္မအစမစနတတညနေ႔မကန္မန။
 သကနေ္မကန ႈ ရမအကႏိုငတယ႔ နင႔ နငေးံရိွရမငာရ္မနတ- ေ္ံရိွမ န္ံရိွမအ္မန၊ ေးရမငာရ္မန၊
ေးရမနေကအေပအ္မန။
 Due Diligence (ဂ္ငၿပ်တ႔မနအစစနတးငပနေ႔မ န ႈ ရမအ) ၿဖ နြတေၿ ေစရအကစမအ ႈ ာံရိွ နြတ
ယသစန၀ နေ္မကနးမ ႈ ရမအ၏တယာႏၲ္မျနကႏိုငတေၿဖ္ံရိွ နအပါ။

25. ကအရာနငပနတႏိုငြယတအကန ယေျဖ ္ႏိုံရိွသညနငပငစပမ ရမအ
၂၀၁၆ ာငမစန ယ ရႏို်အသမအေျ ျမယသငအာရ ႈ သ ါဒကႏိုင ယေကမ န္ညနေဖမန ေ႔မ န္အကန္မန ယ ရႏို်အသမအေျ ျမယသငအာရ ႈ
ေကမ နစယမအ ညနသႏိုငြ ဖအြစညနအာငသမညနအ။ ျ နအေကမ နစယမအ ညနသႏိုငြးညနပတနေ႔မ န္အကန ေမသမညနအ။
NLUP ၏ းကန္ႏိုံရိွယေၿာယေမ ၊ ျပ်ျပ နေျပမ နအးျပ န႔ န ႈ ရမအ ျပ်းငပနၿပအၿပအးမအ။
းျနသ မအ ရမအ၏ယာအ နငယေ္အာံရိွ နင ျ နအတႏိုငြ၏ယကရႏို်အစအပအမအယမအ ယကမယကအျနေပအ ညနင ဥပေဒ (၂၀၁၃ ာငမစန) သညန
ယေကမ နယ္ညနေဖမနေ႔မ န္အကနေမသးမအ၊ ယသကန နေမသးမအ။
၂၀၁၆ ာငမစနတအ န ျ မန မာႏိုင န ယ ရႏို်အသမအယေ႔မကနယဥအ႔ႏိုင န္မကငဒန ရမအ သေက နအေ္အ႔အာငၿပအ ျ နအ ံရိွမ ယတညနျပ်ၿပအသးမအ၊
ယေကမ နယ္ညနေဖမန ေ႔မ န္အကနေမပါသးမအ၊
MoALI, ADB, FAO, ာံရိွ နင LIFT တႏိုငြ ံရိွ ေ္အ႔အာငသညနင စႏိုငကနပရႏို်အေ္အ ဖအြၿဖႏို်အတႏိုငအတကန ႈ ေမဗရဴေမယမအ ညနသညနငယာရႏိုမနတအ န
ယ ရမအျပညနသသာံရိွ နင ေ ံရိွရ ညနမညနအ။

26. သ နတငႏိုြ၏ေ အာအမနအ ရမအာံရိွ နင စႏိုငအ္ႏို နပသပမန ႈ ရမအ
 Presentation တအ နတ နျပာငသညနင ယေကမ နအယ္မ ရမအာံရိွ နင ပတနသကန၍ ေ အာအမနအ ္ႏိုံရိွပါသးမအ
 ေမမကန္ပနေျပမကမအာရ နသညနင ယာရကန ရမအ။
 Presentation တအ န ကရမနာငသညန ေျ ျမယာအ နငယေ္အ ရမအာံရိွ နင ပတနသကန၍ ယာရကနယးကန ရမအ
ေကရအဇသအတ နပါတျန