SlideShare a Scribd company logo
1 of 49
အေျ ခခံက်န္ျ မာအျ
ရ အေဘာတရာ မ်ာ
ျ ပဳစုေျရသသ ှ/တင္ဆက္သ ူ – ၿဖ ဳသေျမ င္္ေျမ င္္ေျက္ ျ္
(က္န္ျသမ ေျရသသပၞံ)
ေင္ၟကာ ရေည္ျရည္ရဌယ္ခ်က္
• က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေနကအ ဓိပၞါယ္န လင္္ျက်န္ျ မာအျရ အေၟကာင္္ျ
မလန္ကနန္အျောအေဌသတ အေခမမ်ာ ျ စ္္အျပမာာအျ္ရန္
• က်န္ျ မာအျရ ော ဌသာမ္ျ မိ အျော အေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ န္ကလင္္ျ
ာူထက်န္ျ မာအျရ အေပမဌသတင္င္ဌမ္ျ မိ အျောအေၟကာင္္ျ
ေရာမ်ာ ော အျစာျ္ထတနိင္္အျ္ရန္
• က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ န္ကလင္္ျ တာဝန္က်ာ ခခဌဲျ ခာ ေိျ မင္ၿပ
မိမိ၏ေခန္ျ က႑ကိ နာ ာည္ျ အေဘာအျပါကနုျိင္္အျ္ရန္
2
ျ ္ဥ်ာ
(က) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ
- က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေဓိပၞါယ္န လင္္ျထိေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်ကန လင္္ျနျလျ ျ ချယ္အ ခ်က်ာ
(ခ) ဘာအျၟကာင္္ျက်န္ျ္ျ မာၟကောဌဲ?
၁။ ာူပဂ ိ ၢိဳာ္
(၁.၁) မ် ိ ၢိဳရိ ဗဇကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ
(၁.၂) ေေကအ ရရယ္္၊ က်ာ /မ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ
(၁.၃) ယ္ံျၟကရလၢိဳအဓာ ္ရိကကန ဌဲျ ပာ မလၢိဳ
၂။ ပတ္ဝန္ျ က်င္္
၃။ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ
(ဂ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ န္ကလင္္ျတာဝန္
(ဃ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ကိယ္စတာဝန္
(င္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပရသူာူထတာဝန္
(္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ န္ကျိင္ငံအျတာျ္တာဝန္
- က်န္ျ မာအျရ ျ မလင္တင္္ျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ နျလျ ျ ချယ္ဌ ာနမ်ာ ၏ က႑
( ) ပဏာမက်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာက္ျ ခင္္ျ
- ာပငန္ျ မ်ာ န္ကလင္္ျ အေျ ခခံမူင္ါ ခ်က္
3
(က) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ
• က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေည္ ာာဘတ ္္ါ ဟူေည္ျ ိရိ ရိျလ
• က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေည္ ခစံ႕ၿစိ ၢိဳတိ တတလၢိဳ၏ မ႑ိ ၢိဳင္ဟုာည္ျ ိၟက
• မက်န္ျ မာအျောေခါမလ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ၏တန္ကဌို ကိနာ ာည္
အေဘာအျပါကသ ူမ်ာ ာည္ျ ရိျလ၊ ေမလၢိဳမဌဲအျနတတသ ူမ်ာ ၏ ေ မင္္ျ စ္နိုင္္
• က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ၏ေဓိပၞါယ္န ို နကနဌဲခ္ာ္ဥ္ျ ္ာ အျဌသတ အျခမၿပ
နာ ာရဌန္ကဌည္ျ ာိေပ္
• ေနာအျရာဂါကင္္ျ ရလင္္ျ မလၢိဳ ေကသ ကန ို က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ဟ အျခမ ိပါမရဌာ ၊
အေပမယ္ံ အျဌသတ ာလ်င္္ ယ္င္္ျ ေိ႔မလတယ ူန္ကိင္္
4
က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေဓိပၞါ
ယ္္
က္မ ၻကက္န္ျသမ ေျရသဖဌဲဖ႔၊ ၁၉၄၈
• “က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ိေရလာ ေနာအျရာဂါ န္ကလင္္ျ
မေရန္ကစမ္ျ မလုတိ႔မလ ကင္္ျ အျဝ ရံျေကသ ကလ်မဟတဘ ဌဲ
ကာယ္၊ ္ိတၱ၊ ာူမလၢိဳအျရ ေခတိ႔န္ကလင္္ျ ာံျျ ဝ ဥ ံျ
ျ ပည္ျ္ံျအျနေည္ျအေျ ခအေနတ္ဌပ္ျ စ္္ါေ
ည္” 5
ႀက ၏ေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်
ကအ ရ -
• ာူတိင္္ျ ေည္ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ မရိျလ
• ေဌသာန္ကန်ယ္္ျ ပန္႔
• ာက္အျဌသတ႕မ န္
• ာက္အျဌသတ႕အေျ ခအေနဌသတင္္ ထိေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်ကအ ာ ာကခံ
သုေ႔သ ျ္ - ထိေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်ကသ ည္ အျရာကဌိျလာိအျော ၿခံျၢိဳင္ံျေည္ျ
ရည္ရဌယ္ခ်က္ (ေိ႔) ပန္ျ တိင္ၿစ္ၿပ န္ကိင္ငံတိင္္ျ
ထိအေျ ခအေနေိအ႔ရာကဌိျလရန္ ႀကိ ၢိဳပမ္ျ ော ထတသ င္္ျ ၿပ
“ေ ပၢိဳအေဘာအျ ာင္္အျောက်န္ျ မာအျရ ” ေဌသတက္
္ံေတလတခ်ကန ိုေတလတ္ျ ခင္္ျ ၿစ္္
6
က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ၏
ေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်ကန လင္္ျ
ပတသ တ္၍
• က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသဟူသည္ လူတုင္္ျသလုလ သေျတ င္္ျတသည္ျ ေဖျ ခေဖန
တစရပ္ျ ဖစ္
• က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသဟူသည္ လက္္ေျျ ပ င္္ျသလက္လ ႊျျ ပဳလုပ္ေျပသဖပ္ိုင္သည္ျ
ပစၥည္ျသမဟုတ္
• က္န္ျသမ ေျရသဌ နမ ှ ၊ က္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳေျပသသူမ သက္
က္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳမ သက္ုသ ေျဆ င္င္ရက္္ေျပသနိုင္ၟက္၊
က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသက္ု ေျပသနိုင္င္ဌမ္ျသမရျၟက္ပါ
• က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသက္ု ရယူနိုင္ရနိအတတက္္ တစ္ည္ျသဖ သျ ဖင္္ျ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသနိင္္ျ
7
ောဌဲ
• ာူတိင္္ျ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျမလၢိဳရိျလၟကေည္ မဟတ္ါ
• ာူေခ် ိ ၢိဳ႕ေည္ က်န္ျ က်န္ျ မာမာရိျလၟအကောျ္ာည္ျ ာူတခ် ိ ၢိဳ႕ေည္
က်န္ျ က်န္ျ မာမာ မရိျလၟက
• အယ္န႔က်န္ျ က်န္ျ မာမာရိျလအျောျ္ာည္ျ အျနာကတ ္္အျန႔ဌသတင္္
က်န္ျ က်န္ျ မာမာမရိျလအျတာပါ
• အျခမ ကင္္ျ ္ကပင္္ အျရာဂါတ္် ိ ၢိဳခ္ဌဲကပဌာၿပ င္ယ္ငည္ယ္ဌည္ယ္ဌယ္န လင္္ျ
အျေ ံျျ ဌသော ျ ခင္္ျ မ် ိ ၢိဳ၊ က်န္ျ မာခ္ာအျခမ ခစာ ာာအျောျ္ာည္ျ
အကာ ဘဝမလာအျောျ္ာည္ျ အျကာင္္ျ ၊ ေရရယ္္အျရာကဌ ာအျောျ္ာည္ျ ာည္ျ
အျရာဂါခ္ဌဲကပၿပ အျရာဂါေရဘဝ စင္္ျ ဇာတသ ိမ္ျ ရ ခင္္ျ မ် ိ ၢိဳၟကံျၢိဳအျဌသတ႔န္ကိင္္
• င္ယ္စဥဘဝက ေေကအ ရရယ္ႀ က ရင္္ျာာကာ ေကတ မ္ျ အျ္၍ အျေ ံျျ ဌသော ရေည္ျ
ေခ် ိန္ကထိ အျျ ပာအပာာက္အျောင္္ က်န္ျ မာအျရ ခ် ိ ၢိဳ႕ဌသယ္င္္ျ မလု မရိျလဘဌဲအျနထိင္င္သာ ရေူမ် ိ
ာည္ျ ရိျလန္ကိင္္ 8
ဘာအျၟကာင္္ျက်န္ျ မာၟက
ောဌဲ (ေ က္)
- ဘာအျၟကာင္္ျေခ် ိ ၢိဳ႕က က်န္ျ မာၟကၿပ ဘာအျၟကာင္္ျ ေခ် ိ ၢိဳ႕က
မက်န္ျ မာ ၟကပါောဌဲ???
• ထိအျမ ခခန္ျ ော အျျ စ ိန္ကိင္ဌန္ကအဌသတက္ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
ျ ပည္ျ္ံျအျအ္ောအေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ ။ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ကိ
တယ ုတခ် ိ ၢိဳ႕ဌသယ္င္္ျ အျအ္ော အေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ ကိ ေိရိျလနာ ာရနိုင္ဌန္ ာိေပ္ ၊
တနည္ျ ော ျ စင္္ျ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ကိ ျ ပဌာန္ျ အျောအေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ
(Determinants of Health) ကိေိရိျလနာ ာရဌန္ ာိေပည္ျ စ္္
9
10
လူပုဂ ဳလ္
ပတ္ဝန္ျသက္
င္္
က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာ
ကလၢိဳမ်ာ
က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသေဖျ ခေဖနမ ှ
မ ဳသရုသဗီဇ
ယံျုၟက္ည္မဳေေလစရုက္္
စရုက္္/ဖမူဖက္င္္ျ/
ေဖလဖထ
ရုပ္
ဇီဝ
ေါတု
စီသပပ သေျ
ရှ
ပည ေျရသ
ယဥ္ေျက္သမဳ
လူဦသေျရ
လံျုၿခံျဳေျ
ရှ
ဆက္က္သ ယ္ေျရသ
သယယ ူပုေ႔ဆ င္္ေျ
ရှ
နည္ျသပည ပဖံ႕ၿဖ ဳသမဳ
အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳေမ် ိ ၢိဳေ္ာ
ဌသာမ္ျ ၿခံျၢိဳမလု
အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳန္ကိင္လၢိဳေ င္္ျ
ထိအျရာကလၢိဳ
ေရအရအဌသေ
(ခ) ၁။ ာူပဂ ိ ၢိဳာ္
• ာူပဂ ိ ၢိဳာ္ တ္္ဥ ခ်င္္၏ ကကဌဲျ ပာ ျ ခာ နာ ေည္ျ အျနာကခံေခ်ကအ ာက်ာ ောိက္
က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျညညညတလၢိဳေရဌည္ျ
အျောက္ါေခ်က်ာ အျၟကာင္္ျ ကကဌဲျ ပာ ျ ခာ နာ န္ကိင္္။
(၁.၁) မ် ိ ၢိဳရိ ဗဇကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ
(၁.၂) ေေကအ ရရယ္္၊ က်ာ /မကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ
(၁.၃) ယ္ံျၟကရလၢိဳ၊ အဓာ္ရိကကန ဌဲျ ပာ မလၢိဳ
(၁.၄) ေမူေက်င္္ျကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ
11
(၁.၁) မ် ိ ၢိဳရိ ဗဇကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ
ေခ် ိ ၢိဳအ႕ရာဂါမ်ာ ေည္ မိဘမလ ော ေမ ေိ႔ မ် ိ ၢိဳရျိျ ဗဇ ာိက္၍
ျ စရ္္ာ န္ကျိင္သျ စင္္ျ-
• ဝမ္ျ ဌသတင္္ျ ပါအျရာဂါန္ကလင္္ျ အျခမ ခစာ ာာျ ခင္္ျ မ်ာ ၊
• အျရာဂါေယ္္အျ ာင္ထာ ၿပ ေေကအ ရရယ္ႀ က ရင္္ျမလ
အျရာဂါာကၡဏာအျပမာာျ ခင္္ျ မ်ာ ၊
• အျရာဂါေယ္္အျ ာင္ထာ ၿပ မိမိ၏ ော ေမ မ်ာ ေိ႔ထပဆင္္ျခပာ မလၢိဳမ်ာ ရိျလ၊
• မ် ိရိ ဗဇောိက္ အျရာဂါကိ ကာဌသကယ္ခုခံ န္ကျိရင္စမ္ျ ာည္ျ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳရိျလ
12
(၁.၂) ေေကအ ရရယ္န လင္္ျက်ာ /မ
ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ
- ထိေခ်က်ာ အေပမအေျ ခခံ၍ အျရာဂါျ စင္္ဌယ္လၢိဳကကဌဲျ ပာ န္ကိင္္
- ေေကငည္ယ္ဌယ္သ ူမ်ာ ၊ ႀက ရင္္ျေူမ်ာ ဌသတင္္ ကိယ္ခံခ္မ္ျ ော ခ် ိ ၢိဳ႕တဌဲၿပ
ကူ ္က္အျရာဂါေဌသာယ္တ ကူရရိျလန္ကိင္္
- ာူင္ယ္ဌ ူရရယ္်ာ ဌသတင္္ ဌသော ာာာလၢိဳရပဌာ မလၢိဳအျၟကာင္္ျျ စ္္အျော အမတာျ္တ မလၢိဳမ်ာ
ပိမိျ စ္နုျိင္္
- ေခ် ိ ၢိဳအ႕ရာဂါမ်ာ ေည္ ေမ် ိ ၢိဳေမ ဌသတင္သာျ စ္္အျာရိျလ၊ ေခ် ိ ၢိဳအ႕ရာဂါမ်ာ ေည္
ေမ် ိ ၢိဳော ဌသတင္သာျ စ္္အျာရိျလ
- ေခ် ိ ၢိဳက ာူမ် ိ ၢိဳန္ကလင္္ျ ေခ် ိ ၢိဳ႕ယ္ဥ္အျက် မလၢိဳဌသတင္္ ေမ် ိ ၢိဳေမ ော ႀက င္အယ္ရ
နိျလမ္ျခ် ကဆ ံျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ေ္ာ အေောက္၊
ပညာေင္ၟကာ မလၢိဳ၊က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလု တိ႔ဌသတင္္ ဥ ္ာ အျပ ျ ခင္္ျ
မခံရေည္ျေဌသတက္ က်န္ျ မာအျရ ခ် ိ ၢိဳ႕တဌဲမလၢိဳမ်ာ ာည္ျ ရိျလ
13
(၁.၃) ယ္ံျၟကရလၢိဳအဓာ
္ရိကကန ဌဲျ ပာ မလၢိဳ
ယ္ံျၟကရလု၊ အဓာ္ရိက္ အေပမအေျ ခခံကာ ္ာ အျောကလၢိဳ၊ ေမူေက်င္္ျမ်ာ
ဌသကာျ ခာ န္ကိင္ၿပ ထိမလ တ င္္ျ-
• က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ိင္ဌာေမူေက်င္္ျမ်ာ
• ေ ခာ အျောက်န္ျ မာျ ခင္္ျ အေပမ ေက် ိ ၢိဳေက္အျရာကလၢိဳ ရိျလန္ကိင္သည္ျ
ေမူေက်င္္ျမ်ာ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳအျၟကာင္္ျ က်န္ျ မာအျရ
အေျ ခအေနမ်ာ ာည္ျ ကကဌဲျ ပာ န္ကိင္္
14
(၁.၄)
ေမူေက်င္္ျကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ
- ေမူေက်င္္ျအျပမအေျ ခခံကာ -
• ္ာ အျောက္အျနထိင္လၢိဳ
• ကိယ္ဌ ကဌလ ၢိဳပဌ လာ မလၢိဳ
• အျ ာိပ္/ေရက္အျေ္ာ အျောကသ ံျျ မလၢိဳ
• ေ ျၱရယ္ဌိျလေည္ျ ာိင္လၢိဳ ကိ္ၥ
• အျပါ မလၢိဳအျၟကာင္္ျ အမတာျ္တ စရ္္ာ မလၢိဳ
္ေရတို႔ေရဌည္ျ ာူပဂ ိ ၢိဳာတ ္္ဥ ခ်င္္ျ ောိက္ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳရိျလန္ကျိင္္
- ေ ျၱရာယ္န င္္ျ ကာ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ညညညတ္အျ္ေည္ျ ျ ပၢိဳမလၢိဳအျန ထိင္္
က်င္္ျႀကံ္ာ အျောကလၢိဳ ရိျလ/မရိျလ အေပမမူတည္၍ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
ျ ပည္ျ္ံျျ ခင္္ျ ာည္ျ ဌသကာျ ခာ ာ်ကဌိျလ
15
(ခ) ၂။ ပတ္ဝန္ျ က်င္္
• ပတ္ဝန္ျ က်င္နာည္ျ ာူတ္္ဥ ခ်င္္၊ ာူေ္ေခစဌဲ႕တိ႕၏ ေမူေက်င္္ျမ်ာ
အေပမ ပန္၍
ေက္အျရာကလၢိဳရိျလ
• ပတ္ဝန္ျ က်င္္ူဌသာန္ျ အျေ ဌသာန္ျ ျ ခင္္ျ ္ေည္ျ
ရပ္၊ေကဌိျလပိ မ ျာျ ေပင္်ာ န္ကလင္္ျေကဆ ိုင္သည္ျ ဇဝ၊
အျရ/အျျ မ/အျာထမ်ာ ည္ညမ္ျ မလၢိဳန္ကလင္္ျ ိင္္အျောဓါတဝန္ျ က်င္တုျိပါဝင္္
• ောဓကတ္ခုမလာ ာူတ႔ပတ္ဝန္ျ က်င္န လင္္ျ ာူတိ႔ န္ကလင္္ျထိအျဌသတ႕္ပဆက္အျနေည္ျ
ေေံျျ
အေ ာင္္္ၥည္ျ မ်ာ ဌသတင္္အျရာဂါပိ မ်ာ ရိျလအျနပါကာူေိ႔ကူ ္ကၿပ အျရာဂါဘယ္မ်ာ
ျ စရ္္ာ
• ္ကလၢိဳန္ကလင္္ျ နည္ျ ပညာမ်ာ ခစံ႕ၿစိ ၢိဳတိ တတဌ ာေည္ျန္ကလင္္ျ ေည အျဘ ဌသထကန လင္္ျ 16
17
18
(ခ) ၃။ က်န္ျ မာအျရ
အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ
• က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳအျပ ျ ခင္္ျ ၏ ေဓိကရည္ရဌယ္ခ်ကလာ-
“ော ာံျျ ေဌသတကန ်န္ျ မာအျရ ” ျ စ္သည္ျေည မိမိတိအ႔န႔္ဥ္ ာူမလၢိဳအျရ ၊
္ ခပာ အျရ အျ ာရင္ဌည္ကဌယ္န ိ္ၥမလန္ကသမလ်ကိ ေက် ိ ၢိဳရိျလထိအျရာည္ကစာ ာပနိုင္နိုင္ည္ျ
က်န္ျ မာအျရ ေ င္္ျတ္ဌပ္ ကိာူတိင္္ျ ရ၇ိျလရန္ ျ ပရသူာူထတ္ဌပဌံျျ
က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျအျကာင္္ျ ခမန္အျအန္ၿပ
အျရာဂါဘယ္ စရ္္ာ ာာပါကာည္ျ အျ ာာလ်င္ထိအျရာည္ကစာ ကအေပ်ာကန င္္ျ အျ္ကာ
မေရန္ကစမ္ျ မလၢိဳ၊ အျေ ံျျ မလၢိဳမ်ာ မလ ကာဌသကယ္္အျပ ရန္ျ စ္္
• က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ လႊမ္ျသၿခံျဳမဳ၊ ဖရေညအတသသ၊ ထေျရ က္္မဳ၊
ေျစ င္္ျေျရ က္္မဳဖဆင္္ျနိင္္ျ ေျစ င္္ျေျရ က္္မို ဖမ ဳသဖစ သဖလုက္္
က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသနိင္္ျျ ပညဌံျုျ ခင္္ျသာည္ျ ကကဌဲျ ပာ ျ ခင္္ျ ရိျလန္ကိင္္
19
အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ
(ေ က္)
• ေထက္ါအျစာျ္ျ ပခဌဲအျောအေၟကာင္္ျ တရာ န္ကလ္္ါ ျ စ္သည္ျ ာူပဂိ ၢိဳာန လင္္ျ
ပတ္ဝန္ျ က်င္သည္ ာူပဂ ိ ၢိဳာတ ္္ဥ ခ်င္္ျ ၊ ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ န္ကလင္္ျ ေကဆ ိုင္ဌာဌာနမ်ာ ၊
ေ္ိ ရမ်ာ ၏ ဌသာမ္ျ မိ မလၢိဳအျောညကတ င္ဌိျလ
• က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလုမ်ာ ေရသာ က်န္ျ မာအျရ ဌာနမ်ာ ၊
က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကထမ္ျ မ်ာ ၏ ဌသာမ္ျ မိ မလၢိဳအျောညကတ င္ဌိျလၟက
• ေဓိက ိာိေရလာ ာူတိင္္ျ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေည္ က်န္ျ မာအျရ ဌာနမ်ာ ၊
က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကထမ္ျ မ်ာ ၏ ေ ျ ခာ အျ ာရင္ဌကလၢိဳတ္် ိ ၢိဳတည္ျ ျ စင္္ျ မရရိျလန္ကိင္္၊
ေကဆ ိုင္သူော ာံျျ ျ စ္သည္ျ ျ ပရသူာူထ၊ ကစပဌာနမ်ာ န္ကလင္္ျ
ောဏာပိင္အခစဌဲ႕ေ္ည္ျ မ်ာ ၏ ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌကလၢိဳပါ
ာိေပ္အျၟကာင္္ျ ပင္္ျ စ္္ 20
မာအျရ
အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ
(က္) က္န္ျသမ မဳျ မင္္ျတင္္ျ ခင္္ျသ
• ေ္ာောဟာရ ပည္ျဝေင္္ျတင္္ျ အျ္ ခင္္ျ
• ကိယ္ဌ ကဌလ ၢိဳပဌ လာ မလုျ ပၢိဳအျ္ ခင္္ျ
• ေရက္၊ အျ ာိပ္အျရလာင္ၟကဥ္ျ ခင္္ျ
• ေ ျၱရာယ္ဌိျလေည္ျေမူေက်င္္ျမ်ာ
အျရလာင္ၟကဥ္ျ ခင္္ျ
(ခ) ေျရ ဂါက္ တက္ယ္ျ ခင္္ျသ
• ကာဌသကယ္္အျ ထိ /တိက္ျ ခင္္ျ
• တ္နိုယ္ဌရသန္႔ရလင္္ျ မလၢိဳ အျ ာရင္ဌက္ ျ ခင္္ျ
• ပတ္ဝန္ျ က်င္သန္႔ရလင္္ျ အျရ အျ ာရင္ဌက္
ျ ခင္္ျ
• ာပငန္ျ န္ကလင္္ျထိခိကလၢိဳေ ျၱရာယ္္
21
(ဂ) ေျဆ လင္ထေျရ ကက္ဌ
က္ုသမဳေျပသျ ခင္္ျသ
• အျရာဂါရလာအျခစျ ခင္္ျ
• အျ ာ္ ခ္ာေတင္္ျ ပိ႕ ခင္္ျ
• ထိအျရာကအ ရအရအဌသေ မကေ ခင္္ျ
(ဃ) ျ ပနိလညထူေျထ င္္ျ ခင္္ျသ
• ျ ပန္ကဌရသရန္ကစမ္ျ အျ္ ခင္္ျ
• ေေက္အျခမ မလၢိဳေင္တန္ျ အျပ ျ ခင္္ျ
• ္ိတဓါတ္ျ ပန္ကဌရဌ လင္သန္အျ္ ခင္္ျ
• ာူမလၢိဳ ကဆ ံအျရ အေျ ခအေန္က ပန္ကဌည္
အျကာင္္ျ ခမန္အျ္ ခင္္ျ
က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ
က်န္ျ မာအျရ ျ မလင္္ျတင္္ျ ခင္္ျ
အျရာဂါကာဌသကယ္္ျ ခင္္ျ
အျ ာာ်င္ထိအျရာည္ကစာကေမလုအျပ ျ ခင္္ျ
ျ ပန္ကဌရထူအျထာင္္ျ ခင္္ျ
က်န္ျ မာအျရ အေျ ခအေနမ်ာ
က်န္ျ မာအျရ ေ င္္ျ
ျ မလင္္ျမာ အျကာင္္ျ ခမန္ျ ခင္္ျ
အျရာဂါဘယ္ကင္္ျ အျဝ ျ ခင္္ျ ၊
ေရန္ကစမ္ျ ျ ခင္္ျ
အျရာဂါဘယ္ စရ္္ာ ျ ခင္္ျ
မေရန္ကစမ္ျ ျ စ္္ျ ခင္္ျ
က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ အျပ ျ ခင္္ျ ၏
ရည္ရဌယ္ခ်က်ာ မလာ
က်န္ျ မာအျရ အေျ ခအေန္က မင္္ျမာ အျကာင္္ျ
ခမန္အျ္ ခင္္ျ ၊ က်န္ျ မာမလၢိဳ
အေျ ခအေနထိန္ျ ေိမ္ျ ျ ခင္္ျ ၊
က်န္ျ မာအျရ ခ် ိ ၢိဳ႕ဌသယ္င္္ျ ပါက
ျ ပန္ကဌည္အျကာင္္ျ ခမန္အျ္ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
အျဝဒနာဒကၡနည္ျ ပါ
အပပ်ာက္အျ္ ခင္္ျ တိ႔ပင္္ျ စ္္ါေည္။
23
က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ န္ကလင္္
ျ တာဝန္
• က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ဟူအျော ာာဘႀ က တ္္ါ ော ာူတိင္္ျ အျတာင္္ျတေကဌဲေိ႔
ာူတိင္္ျ ရထိက္အျော ေခခင္္ျောမ္ျ တ္ဌပဌည္ျ ျ စ္္
• န္ကိင္ငံော ော ာံျျ ေဌသတက္ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ ကိ န္ကိင္ငံအျတာျ္က
ေေိေမလတ္ျ ပၢိဳၿပ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ာပငန္ျ မ်ာ
ႀကိ ၢိဳပမ္ျ အျ ာရင္ဌက္အျနေရဆိုေရလာ ေထင္အရလာ ပင္္ျ စ္္
• ာူတိင္္ျ ေဌသတကန ်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ ရိျလေည္ျနည္ျ တူ
ေခခင္္ျအေရ န္ကလင္္ျ ခဒန္႔ကတဌဲအျနာ်က္ တာဝန္က်ာ ာည္ျ ရိျလၿပ
ာူတိင္္ျ နာ ာအရသဘာအျပါကဌန္ ေထူ ာိေပ္
• တာဝန္ကဟု ိရာဌသတင္္ တ္္ဥ ခ်င္္ျ ကိယ္စတာဝန္၊ ျ ပရသူာူထ၏တာဝန္ကန လင္္ျ
န္ကိင္ငံအျတာျ္တာဝန္ကဟူ၍ ေ င္္ျ င္္ျရိျလ
24
25
တ ဝန္
ဖပခေင္အရသ
(ဃ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
ကိယ္စတာဝန္
• ာူတ္္ဥ ခ်င္န်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ ရိျလေည္ျနည္ျ တူ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
ျ ပည္ျ္ံျရန္ တာဝန္ကဌည္ျ ရိျလ
• အျန႔္ဥ္ အျနထိင္စာ အျောကလၢိဳ ိင္ဌာ ေမူေက်င္္ျမ်ာ ျ စ္သည္႔-
- ောဟာရ၊
- ကိယ္ဌ ကဌလ ၢိဳပဌ လာ မလၢိဳ၊
- ေပန္ျ အျျ စမလၢိဳ၊
- ဝါေနာပါရာာပငန္ျ မ်ာ အျ ာရင္ဌကလၢိဳ ( ေရက္အျောက္ျ ခင္္ျ ၊
အျ ာိပ္အျောက္ျ ခင္္ျ ္ေည္)မ်ာ န္ကလင္္ျ
- ေေက္အျခမ ဝမ္ျ အျက်ာင္္ျ ိင္ဌာ အျ ာရင္ဌကလၢိဳမ်ာ ေည္
မိမိတိ႔တ္္ဥ ခ်င္္ျ ၏ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ အေပမေက် ိ ၢိဳေက္အျရာကလၢိဳရိျလန္ကိင္သကဌဲေိ႔
မိော ္၊ ပတ္ဝန္ျ က်င္န လလႈင္္ျ ာူ႔ေေိင္္ျ ေဝိင္္ျ ၏ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ အေပမာည္ျ26
27
• ေဓိက ိာိရင္္ျ မလာ မိမိ၏က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေဌသတက္
မိမိဌသတင္ဌည္ျ တာဝန္ကဌိျလျ ခင္္ျ ကိ ိာိ
• မရသူတ္္ဥ တ္္အျယ္ာက္၊ မရသည္ျေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ ကမလ
က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ဟူေည္ျေရာကိ မိမိော အျပ ေပနိုင္ရဟတဘ ဌဲ
မိမိဘာောရယ္ူထိန္ျ ေိမ္ျ ရမည္
• က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ညညညည္တစာ အျနထိင္စာ အျောကန ်င္္ျႀကံနည္ျ မ်ာ ကိ
ေိရိျလနာ ာရၿပ ာိကနာက်င္္ျႀကံရန္ ဌသာရန္ကစာအေရ ႀက
• မိမိေည္ တ္နိုယ္ဌရသန္႔ရလင္္ျ အျရ ၊ ေ္ာောဟာရ၊ ေိပစကနာ အျနမလၢိဳ၊ ကိုယ္ဌ ကဌလ ၢိဳပဌ လာ မလၢိဳ၊
ကိျ္အယ္အ ာ ခ် ိန္ကထိန္ျ ေိမ္ျ မလၢိဳမ်ာ ျ ပၢိဳာပၿပ ၊ အျ ာိပ္၊
ေရက္အျောကသ ံျျ ျ ခင္္ျ မလ အျရလာင္ၟကဥ္ျ ခင္္ျ ၊
အျရာဂါမကူ ္က္အျောင္္အျနထိင္္ျ ခင္္ျ ၊ 28
(ဃ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
ကိယ္စတာဝန္ (ေ က္)
29
(ဃ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
ကိယ္စတာဝန္ (ေ က္)
• မိမိတ္နိုယ္ဌရန်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေဌသတကသ ာမက မိမိ၏ ေမူေက်င္္ျန္ကလင္္ျ
ေေက္အျခမ ဝမ္ျ အျက်ာင္္ျ မလၢိဳ ိင္ဌာာပငန္ျ မ်ာ မလ ပတ္ဝန္ျ က်င္ဌိျလေ ခာ ေူမ်ာ ၏
က်န္ျ မာျ ခင္္ျ အေပမ ိ က် ိ ၢိဳေက္အျရာကလၢိဳမရိျလအျ္ရန္ တာဝန္ျ္ရိျလ
• တ္္ဥ ခ်င္္ျ ၊ မိော ္တ္္ဥ ခ်င္္ျ ္၊ ေိင္မတင္္ျ န္ကလင္္ျဝန္ျ က်င္သန္႔ရလင္္ျ ၿပ
က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ညညညတလၢိဳရိျလအျ္ရန္ ေမိျလျၢိဳကန လင္္ျ ေညအ္အၟက
္န္တက်ခ္န္႔ပ္္ျ ခင္္ျ ျ စင္္ျ ေိင္မတင္္ျ န္ကလင္္ျ ဝန္ျ က်င္သန္႔ရလင္္ျ ၿပ
က်န္ျ မာအျရ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျအျ္ ခင္္ျ ၊
• ာူမလၢိဳ ေေိင္္ျ ေဝိင္္ျ န္ကလင္္ျ က်န္ျ မာအျရ ိင္ဌာာပငန္ျ မ်ာ ဌသတင္္
ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ တိ႔ကိ ကိယ္စတာဝန္ျ စင္္ျ ျ ပၢိဳာပၟကရမည္
30
(င္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
ျ ပရသူာူထ၏တာဝန္
• ျ ပည္ျ္ေူာူထတ္ဌပဌံျျ ၏ ပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္လၢိဳမရိျလဘဌဲက်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ
ာပငန္ျ မ်ာ ၊ အျရာဂါကာဌသကယ္္အျရ ာပငန္ျ မ်ာ ကိ အျ ာရင္ဌကနိုင္ရဟတ္
• ေေိပညာက ေမူေက်င္္ျကိ ျ စ္္အျပအမျ ပာင္္ျ ာဌဲအျ္ေရလာ
မလန္အျောျ္ာည္ျ ၊ ေေိပညာ အျပ ရံျမလ်ျ စင္္ျ
ေမူေက်င္္ျမ်ာ အျျ ပာင္္ျ ာဌဲအျ္မရဟု တေမတတ ည္ျ ယ္ံျၟကည္အျမလ်ာျ္ာင္္ျ မရ
• မိမိတိ႔ေိေည္ျေတိင္္ျ
ျ ပၢိဳမူက်င္္ျၟကံန္ကိ ိရင္စမ္ျ ရိျလအျောအင္အထာကအ ကူျ ပၢိဳမည္ဝန္ျ က်င္္၊
အေျ ခအေအနကာင္္ျ မ်ာ စန္ကတ ရန္ကဌိုေပ္
• ောဓကော ျ စင္္ျ ေိမသာမလဌသထကသ ည္ျေခါတိင္္ျ ာက္အျ ရမည္
ေိအျေ္ျာာည္ျ ာက္အျ ရန္အျရမရိျလပါက 31
(င္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
ျ ပရသူာူထ၏တာဝန္ (ေ က္)
• ာူတ္္ဥ ခ်င္လန္ကနန္အျော က်န္ျ မာအျရ ေေိပညာန္ကလင္္ျ ေည အျနထိင္စာ အျောကနိုင္သည္ျ
ပတ္ဝန္ျ က်င္္ အေျ ခအေအနကာင္္ျ မ်ာ စန္ကတ အျပ ရန္ကလာ ာူ႔ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ န္ကလင္္ျ
ယ္င္္ျ ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ ကိ ္မံထိန္ျ ေိမ္ျ အျနေူမ်ာ ၏
အေရ ႀက အျောတာဝန္ကတ္ဌပ္င္္ျ စ္္
• က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳာပငန္ျ မ်ာ ဌသတင္္
ာူထအေန္က စင္္ျကိယ္တ ိုင္ဌုပအာ အျပ ျ ခင္္ျ ၊ အျအခင္ၟက ပ္ၥည္ျ ၊
အျျ မအေ ာကအ ဥ ထည္ျဝင္ဌူဒါန္ျ ျ ခင္္ျ ္ေည္ျ ျ စင္္ျပါဝင္နိုင္္
• ာူတ္္ဥ ခ်င္္ျ က ကိယ္စတာဝန္ျ စင္္ျအျ ာရင္ဌကန ာ ာူ႔ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ ျ ပရသူာူထက
တ္္ဥ ခ်င္္ျ အျ ာရင္ဌကနိုင္္အျောင္္ အေျ ခအေအနကာင္္ျ မ်ာ စန္ကတ အျပ ရမည္
• တ္္ဥ ခ်င္္၏ အျ ာရင္ဌကလၢိဳမလ ေည္ ာူထတ္ဌပဌံျျ ၏ အျ ာရင္ဌကလၢိဳ ေထိ တိ ျ မလင္္ျ 32
(္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
န္ကိင္ငံအျတာျ္တာဝန္
• န္ကိင္ငံဌသတင္္ျ ျ ပရသူမ်ာ ၏ ေေကဌ လည္အျရာဂါကင္္ျ ၿပ
က်န္ျ မာအျရ ေ င္္ျတန္ျ ျ မလင္္ျမာ အျရ ေည္ န္ကိင္ငံအျတာျ္၏ တာဝန္ကတ္ဌပ္ျ စ္္
• ၿပ ျ ပည္ျ္ံျအျောက်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ အျပ ကာ န္ကိင္ငံတိင္္ျ ရိျလ
က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကႀက ဌာနမ်ာ မလ နည္ျ ာမ္ျ အျပါင္္ျ ္ံျျ စင္္ျ
ႀကိ ၢိဳပမ္ျ အျအနောျ္ာည္ျ ာူပဂ ိ ၢိဳာတ ္္ဥ ျ ခင္္ျ ၊
ပတ္ဝန္ျ က်င္တို႔အေပမအေျ ခခံကာ ျ ပရသူန္ကလင္္ျနျလျ ျ ချယ္္ ကစ ပဌာနမ်ာ ၏
ေခန္ကန႑ေရဌည္ျ ဌသာရန္ကစာအေရ ႀက
• က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကႀက ဌာနက က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳအျပ ေကဌဲေိ႔
ျ ပရသူအေန္က စင္္ျ က်န္ျ္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျညညညတသ ည္ျ
အျနထိင္စာ အျောကသ ည္ျေမူေက်င္္ျမ်ာ ရအရလရ ၊ ၄င္္ျ ေမူေက်င္္ျေတိင္္ျ
ာက္အျဌသတ႕ာိကနာက်င္္ျေံျျ န္ကိင္သည္ျ ေခခင္္ျောမ္ျ အေျ ခအေန၊
ပတ္ဝန္ျ က်င္တို႔စန္ကတ အျပ န္ကိင္္အျရ ေဌသတက္ နျလျ ျ ချယ္ဆ ကစ ပသည္ျ 33
က်န္ျ မာအျရ ျ မလင္္ျတင္္ျ ခ
င္္ျ န္ကလင္္ျ န္ကလ ချယ္ဌ ာနမ်ာ ၏က႑
34
• ောဓကအေန္က စင္္ျ ္ာတတ္အျျ မာက္အျရ န္ကလၢိဳန္ျ ျ မင္္ျမာ ျ ခင္္ျ ေည္
မိခင္္အျေ ံျျ မလၢိဳော အျာ်ာအက်္န္ကိင္သည္ျေဌသတက္
ပညာအျရ က႑ကိျ မလင္္ျျ ခင္္ျ ျ စင္္ျ က်န္ျ မာအျရ က႑
ေပိင္္ျ ေဌသတအင္အထာကအ ကူျ စ္္အျ္ေည္ျေဌသတက္ က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကႀက ဌာန
ျ ပင္္ဌသတင္ဌိျလေည္ျ ပညာအျရ ဝန္ကႀက ဌာန န္ကလင္္ျခ် ိတဆ ကဌ ုပ္အျ ာင္ဌမည္။
ောာ တူောဓကမ်ာ ခ္ာရိျလ
• န္ကိင္ငအျတာျ္အေန္က စင္္ျ ျ ပရသူာူထတ္ဌပဌံျျ ၏ က်န္ျ မာအျရ ေဌသတက္
က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳအျပ န္ကိင္ဌန္ ္္ဥ္အျ ာရင္ဌကသ ကဌဲေိ႔
ျ ပရသူာူထန္ကလင္္ျန္ကလ ချယ္ဆ ကစပသည္ျဌာန၊ ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ မ်ာ ၏
ပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္္အျ ာရင္ဌကလၢိဳမ်ာ ရရိျလန္ကိင္ဌန္ ာိေပသည္ျ မူဝါဒမ်ာ ၊ နည္ျ ဥအပဒမ်ာ
ခ်မလတၿပ ဥ အျ ာင္လၢိဳ၊ ာမ္ျ ညညန္ကလၢိဳ အျပါင္္ျ ္ပ္ ညိျလနိျလျၢိဳင္္ျ မလၢိဳမ်ာ 35
(္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ
န္ကိင္ငံအျတာျ္တာဝန္
36
န္ကလင္္ျ န္ကလ ချယ္ဌ ာနမ်ာ ၏က႑
(ေ က္)
• ျ ပညသူလူထု က္န္ျသမ ေျရသဖဆင္္ျဖတန္ျသျ မင္္ျမ လ ေျရသဖတတက္္
ေျဆသရံျု၊ ေျဆသခန္ျသမ သသု႔လ ေျရ က္္ျ ပသသည္ျ လူန မ သက္ု
က္ုေသစ င္္ျေျရ က္္ေျပသရံျု သက္သ က္္၊ ရင္ပရ ဖတတင္္ျသရျန မက္န္ျသ
ျ ဖစသူမ သက္ု ရ ေျပဖက္ုေသပသရံျု သက္သ က္္ျ ဖင္္ျ
က္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳမ သၿပီသျ ပည္ျစံျုမဳရျမည္ဟုတ္
• ေျဆသရံျု၊ ေျဆသခန္ျသမ ှ တုသခ႕ပဖင္္ျလစ္ေျပသရံျုသက္သ က္္ျ ဖင္္ျလည္ျသ
က္န္ျသမ ေျရသျ ပႆန မ သက္ု ေျျ ဖရင္္ျျသေျဆ င္င္ရက္္ိုင္္ည္ မဟုတ္
• ဖ သလံျုျသ ဖတတက္္ က္န္ျသမ ေျရသရည္မန္ျသ ခက္အ ရ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသဟူသည္
လူတုေ႔နထုင္ရ ၊ ပည သင္ၟက္ ှရ ၊ ဖသက္္ေျပမသဝမ္ျသေျက္ င္္ျသရ
ေျနရ ဖ သလံျုျသမ ပင္္ ဖစ ပဳရမည္ျ ဖစရ လူတုင္္ျသမမတု႔ ဖသက္အ င္ရယ္
နိင္္ျဖခနိအခါဖလုက္္ က္င္လညကက္ဌ သသည္ျ ဝန္ျသက္င္င္္င္္ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသနိင္္ျ
ညီက္ညတ္ျ ပည္ျစံျုသည္ျ ေျနထုင္္ စ သေျသ မဳ ေေလစရုက္က ို
တစ္ဦသခင္္ျသတ ဝန္၊ ေျပါင္္ျသစည္ျသတ ဝနအျ ဖစခံယူ က္င္္ျသံျုျသရန္ ဖထူသလုဖပ္
37
ပဏာမက်န္ျ မာအျရ
အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ
“ပဏ မက္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳဆုသည္မ
မရျမ ဖစလိုဖပ္ေျသ က္န္ျ္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳျ ဖစၿပီသ
လက္္ေျတတ႕လည္ျသက္၊ သပၞံနည္ျသလည္ျသက္က္ လူမဳေျရသဖရ
လက္ခံနိုင္သည္ျ နည္ျသပည ရပ္ သက္ု ေဖျ ခခံပါသည္။ ထုဖ ပင္္
ပဏ မက္န္ျသမ ေျရသ ေျစ င္္ျေျရ က္္မဳက္ု လူတစ္ဦသခင္္ျသျ ဖစ္ေျစ၊
မသ သစုတစဌိုျ ခင္္ျသ ျ ဖစ္ေျစ၊ လူထုတစရပလံျုျသျ ဖစ္ေျစ တလက္ယလ ယက ူက္ူ
လက္လမ မ္ျသမီရရျနိုင္ရမည္ ျ ဖစၿပီသ၊ လူထုက္ုယ္ ိုင္္
ပါဝင္ဆံျုျသျ ဖတ္ေျဆ င္င္ရက္္ေျသ က္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳပင္္
ျ ဖစပါသည္။” 38
အေျ ခခံမူ (၅) ခ်က္
(၁) က်န္ျ္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳေည္ ောတူညမလ်ရိျလအျ္ ခင္္ျ
(Equity)
(၂) ကာဌသကယ္္အျရ ာပငန္ျ မ်ာ ကိ ဥ ္ာ အျပ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ
(Preventive Focus)
(၃) အျဒေန္ကလင္္ျာိက္အျာ်ာညအျဌသထမလၢိဳရိျလၿပ ေမ်ာ ျ ပရသူ
ာကခံန္ကိင္္အျော နည္ျ ္န္်ာ ကိ ေေံျျ ျ ပၢိဳျ ခင္္ျ
(Appropriate Technology)
(၄) ျ ပရသူာူထပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္္အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ
(Community Involvement)
(၅) ဌာနဌသတင္္ျ ၊ ဌာနေခ်င္္ျ ခ်င္္ျ ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ
(Multi-sectoral approach) 39
ရလာကလၢိဳ ဌသတင္္ါဝင္္အျောာပငန္ျ ္ဥ္
(၈)ရပ္
1. ေ စ္်ာ ေည္ျ က်န္ျ မာအျရ ျ ပနာမ်ာ န္ကလင္္ျ ၄င္္ျ တိ႔ကိ
ကာဌသကယ္နိျလမနင္္ျ ေည္ျနည္ျ ာမ္ျ မ်ာ အေၟကာင္္ျ ပညာအျပ ျ ခင္္ျ ၊
2. ောဟာရ မလင္္ျတင္္အျပ ျ ခင္္ျ
3. ေန္႔ရလင္္ျ အျော အျောကသ ံျျ အျရရရိျလအျရ န္ကလင္္ျ
ပတ္ဝန္ျ က်င္သန္႔ရလင္္ျ အျရ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ
4. ော က္ျ ခာ ာပငန္ျ ေပါေဝင္္ မိခင္န လင္္ျ အကာ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာက
အျပ ျ ခင္္ျ
5. ကာဌသကယ္္အျ ထိ ျ ခင္္ျ
6. အျဒေောိက္ျ စ္္အျာျ စ္ထရိျလအျော အျရာဂါမ်ာ ော ကာဌသကယ္နိျလမနင္္ျ ျ ခင္္ျ
7. ေ စ္်ာ ေည္ျ ောမန္အျရာဂါမ်ာ န္ကလင္္ျ ထိခိကလၢိဳမ်ာ ေဌသတက္ ေင္္ျအျာ်ာျ္အျော
ကေမလၢိဳမ်ာ အျပ ျ ခင္္ျ 40
က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ
ေည္ ောတူညမလ်ရိျလအျ္ ခင္္ျ
• က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ာပငန္ျ မ်ာ ေည္
အျနရာအျဒေေဌသကာအေဝ အျောျ္ာည္ျ အျကာင္္ျ
၊ အျအခင္ၟကေအရောျ္ာည္ျ အျကာင္္ျ ၊
ယ္ဥ္အျက် မလုေအရောျ္
ာည္ျ အျကာင္္ျ ာူတိင္္ျ ေဌသတက္ ေဌသာယ္တ ကူ
ာကဌလ မ္ျ မလရန္ကဌိုေပ္
• ေထူ ေ စင္္ျ အျက် ာက္အျဒေ၊
ာမ္ျ ပန္ျ ညကသ ယ္္အျရ ခကခဌဲအျောအျဒေမ်ာ န္ကလင္္ျ
ၿမိ ၢိဳ႕ ပေခ္န္ကအစ်ာ ရိျလ ျ ပရသူမ်ာ ေဌသတက္
က်န္ကာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကၢိဳ ရရိျလန္ကိင္ဌန္
41
ကာဌသကယ္္အျရ ာပငန္ျ မ်ာ ကိ
ဥ ္ာ အျပ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ
• က်န္ျ မာအျရ ာပငန္ျ မ်ာ ကိ အျ ာရင္ဌကဌာဌသတင္္
ကာဌသကယ္္အျရ ာပငန္ျ မ်ာ န္ကလင္္ျ
က်န္ျ မာအျရ ျ မလင္္ျတင္္အျရ ကိ ဥ ္ာ အျပ အျ ာရင္ဌကဌမည္
• ေိ႔ရာဌသတင္္ ကအေရ န္ကလင္္ျ ျ ပန္ကဌရထူအျထာင္္အျရ ေထိ
ပါဝင္လော ၿပ ၿပည္ျ္ံျေည္ျ
က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳာပငန္ျ ျ စ္ည္
42
(၃) အျဒေန္ကလင္္ျာိက္အျာ်ာညအျဌသထမလၢိဳရိျလၿပ
ေမ်ာ ျ ပရသူ ာကခံန္ကိင္္အျော နည္ျ ္န္်ာ ကိ
ေေံျျ ျ ပၢိဳျ ခင္္ျ
က်န္ျ္ျ မာအျရ ာပငန္ျ မ်ာ အေကာင္အထည္အျစာျ္ အျ ာရင္ဌကဌာဌသတင္္
ေေံျျ ျ ပၢိဳမည္ျ ပ္ၥည္ျ မ်ာ န္ကလင္္ျ နည္ျ ္န္်ာ မလာ-
• အျဒောိေပခ်ကန လင္္ျ အေျ ခအေနေရာကခံန္ကိင္ဌ
• ာူထေေံျျ ျ ပၢိဳန္ကိင္ဌ
• ရိ ရလင္္ျ
• အျဒေ၏ ယ္ဥ္အျက် မလၢိဳ၊ ဘာောအျရ ေရကိကည ရ
• ပတ္ဝန္ျ က်င္နို အျဘ ဥပဒမျ စ္္အျ္ရ
43
ျ ပရသူာူထပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္္
အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ
• ျ ပရသူာူထေည္ မိမိတိ႔၏ က်န္ျ မာအျရ ေဌသတက္
အေကာင္အထည္အျစာျ္အျ ာရင္ဌကည္ျ ာပငန္ျ ္ဥ်ာ ဌသတင္္
ကိယ္တ ိုင္တတၟ ဌသကခ္ာ ပါဝင္္အျ ာရင္ဌက္ါက
က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ာပငန္ျ မ်ာ ဌသတင္္
ပိမိေက္ဝင္ယံျၟကည္ အေဘာအျပါကန ာ
က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလု ာပငန္ျ မ်ာ
ထိအျရာက္အျောင္္ျ မင္လၢိဳ ပိမိရရိျလန္ကျိင္ည္ျ စ္္
44
ပူ အျပါင္္ျ
အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ
• “က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ” န္ကလင္္ျျ ပည္ျ္ံျအျ္ရန္ကလာ
က်န္ျ မာအျရ ဌာနန္ကလင္္ျ နျလျ ျ ချယ္္အျော ေ္ိ ရဌာနမ်ာ ေ ပင္္
ေ္ိ ရမဟတ္အျော ာူမလၢိဳအျရ ေေင္္ျေခစဌဲ႕မ်ာ (NGOs)
ပါပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္ၿပ ကအ႑ပါင္္ျ ္ံျမလ ျ စည္ျ ည္ျ
အျ ာရင္ဌကနိုင္လော ရရိျလန္ကိင္ည္ျ စ္္
• ္ာ ဝတ္အျအနရ န္ကလင္္ျ ာူမလၢိဳအျရ ဘကစံျျ ပည္ျ္ံျအျောင္္
အျ ာရင္ဌကနိုင္ဌန္ကလာ ဌာနဌသတင္္ျ န္ကလင္္ျ ဌာနေခ်င္္ျ ခ်င္္ျ
ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌကလၢိဳ ေင္အာ အျတာင္္ျတင္္ျ ခိင္ာရန္ ာိေပ္
45
က်မ္ျ ကိ
• ၿမိ ၢိဳ႕နယ္န ်န္ျ မာအျရ အျကာျ္မတ (ာကကစဌဲ) ္ာေပ္- ၂၀၀၃ ခန္ကလ္္
• Community Health Manual Vol-1, Department of
Community Health, University of Community
Health, Magway.
46
ော ာံျျ က်န္ျ မာ
ျ ပရသာယ္ာ ။
47
အျက် ဇူ တင္္ါေည္။
48
• က်န္ျ မာအျရ အျကာျ္မတေခစဌဲ႕ဘယ္န လ္္ဥ ရိျလ
ာဌဲ?
• အျက် ရရာမလာ ဘာာပငန္ျ အျဌသတာပ္အျနာဌဲ
(အေေ ္ိတ္)
• အျက် ရရာရံပံျအျခင္ရိျလာာ ?
ဘယ္ဌ ို္အျ ာင္္ျ ာဌဲ?
• ရံပံျအျခင္ကိ ဘယ္ဌ ိုေံျျ အျနာဌဲ?
• က်န္ျ မာအျရ အျကာျ္မတ ပန္ျ တိင္္၊
ရည္ရဌယ္ခ်က၊ ျ္ာပငန္ျ ္ဥဌိျလာာ ? ဘာအျဌသတာဌဲ?
49

More Related Content

What's hot

Top 11 Places to Find Story Ideas - Translated into Burmese
Top 11 Places to Find Story Ideas - Translated into BurmeseTop 11 Places to Find Story Ideas - Translated into Burmese
Top 11 Places to Find Story Ideas - Translated into BurmeseLinda Austin
 
A patient's guide to orthodontic treatment (revised)
A patient's guide to orthodontic treatment (revised)A patient's guide to orthodontic treatment (revised)
A patient's guide to orthodontic treatment (revised)Nay Aung
 
What Is News? - Translated into Burmese
What Is News? - Translated into BurmeseWhat Is News? - Translated into Burmese
What Is News? - Translated into BurmeseLinda Austin
 
Oral health education for dental patients
Oral health education for dental patientsOral health education for dental patients
Oral health education for dental patientsNay Aung
 
Covering the Nov. 8 Election in Myanmar -- Burmese translation
Covering the Nov. 8 Election in Myanmar -- Burmese translationCovering the Nov. 8 Election in Myanmar -- Burmese translation
Covering the Nov. 8 Election in Myanmar -- Burmese translationLinda Austin
 
9 mining swia and international initiatives bowman mcrb
9 mining swia and international initiatives bowman mcrb9 mining swia and international initiatives bowman mcrb
9 mining swia and international initiatives bowman mcrbEthical Sector
 
4 mining and eia monywa workshop ecd
4 mining and eia monywa workshop ecd4 mining and eia monywa workshop ecd
4 mining and eia monywa workshop ecdEthical Sector
 
7. issues in mining loikaw dec 2018
7. issues in mining loikaw dec 20187. issues in mining loikaw dec 2018
7. issues in mining loikaw dec 2018Ethical Sector
 
3. grievance mechanism dec 2018
3. grievance mechanism dec 20183. grievance mechanism dec 2018
3. grievance mechanism dec 2018Ethical Sector
 
1. mining law u tin htun win mining dept mm
1. mining law u tin htun win mining dept mm1. mining law u tin htun win mining dept mm
1. mining law u tin htun win mining dept mmEthical Sector
 
Unu.utinmgwin.dawkhinkhinwin.books.for.myanmar
Unu.utinmgwin.dawkhinkhinwin.books.for.myanmarUnu.utinmgwin.dawkhinkhinwin.books.for.myanmar
Unu.utinmgwin.dawkhinkhinwin.books.for.myanmarZarni Gyi
 
Responsible Business and the Role of the EIA
Responsible Business and the Role of the EIAResponsible Business and the Role of the EIA
Responsible Business and the Role of the EIAEthical Sector
 
Mining SWIA - Key Findings
Mining SWIA - Key FindingsMining SWIA - Key Findings
Mining SWIA - Key FindingsEthical Sector
 

What's hot (14)

Top 11 Places to Find Story Ideas - Translated into Burmese
Top 11 Places to Find Story Ideas - Translated into BurmeseTop 11 Places to Find Story Ideas - Translated into Burmese
Top 11 Places to Find Story Ideas - Translated into Burmese
 
Safe motherhood - Burmese
Safe motherhood - BurmeseSafe motherhood - Burmese
Safe motherhood - Burmese
 
A patient's guide to orthodontic treatment (revised)
A patient's guide to orthodontic treatment (revised)A patient's guide to orthodontic treatment (revised)
A patient's guide to orthodontic treatment (revised)
 
What Is News? - Translated into Burmese
What Is News? - Translated into BurmeseWhat Is News? - Translated into Burmese
What Is News? - Translated into Burmese
 
Oral health education for dental patients
Oral health education for dental patientsOral health education for dental patients
Oral health education for dental patients
 
Covering the Nov. 8 Election in Myanmar -- Burmese translation
Covering the Nov. 8 Election in Myanmar -- Burmese translationCovering the Nov. 8 Election in Myanmar -- Burmese translation
Covering the Nov. 8 Election in Myanmar -- Burmese translation
 
9 mining swia and international initiatives bowman mcrb
9 mining swia and international initiatives bowman mcrb9 mining swia and international initiatives bowman mcrb
9 mining swia and international initiatives bowman mcrb
 
4 mining and eia monywa workshop ecd
4 mining and eia monywa workshop ecd4 mining and eia monywa workshop ecd
4 mining and eia monywa workshop ecd
 
7. issues in mining loikaw dec 2018
7. issues in mining loikaw dec 20187. issues in mining loikaw dec 2018
7. issues in mining loikaw dec 2018
 
3. grievance mechanism dec 2018
3. grievance mechanism dec 20183. grievance mechanism dec 2018
3. grievance mechanism dec 2018
 
1. mining law u tin htun win mining dept mm
1. mining law u tin htun win mining dept mm1. mining law u tin htun win mining dept mm
1. mining law u tin htun win mining dept mm
 
Unu.utinmgwin.dawkhinkhinwin.books.for.myanmar
Unu.utinmgwin.dawkhinkhinwin.books.for.myanmarUnu.utinmgwin.dawkhinkhinwin.books.for.myanmar
Unu.utinmgwin.dawkhinkhinwin.books.for.myanmar
 
Responsible Business and the Role of the EIA
Responsible Business and the Role of the EIAResponsible Business and the Role of the EIA
Responsible Business and the Role of the EIA
 
Mining SWIA - Key Findings
Mining SWIA - Key FindingsMining SWIA - Key Findings
Mining SWIA - Key Findings
 

Similar to Health basic concept burmese

4. Promoting Employment for PWDs through Job Coach Program
4. Promoting Employment for PWDs through Job Coach Program4. Promoting Employment for PWDs through Job Coach Program
4. Promoting Employment for PWDs through Job Coach ProgramEthical Sector
 
4. introduction to supported employment and job coach chit yee lai
4. introduction to supported employment and job coach chit yee lai 4. introduction to supported employment and job coach chit yee lai
4. introduction to supported employment and job coach chit yee lai Ethical Sector
 
အခန်သ (၁).pptx
အခန်သ (၁).pptxအခန်သ (၁).pptx
အခန်သ (၁).pptxTunTunWin34
 
Constitution
ConstitutionConstitution
Constitutionaungkokotoe
 
Oral health education for dp (august, 2021)
Oral health education for dp (august, 2021)Oral health education for dp (august, 2021)
Oral health education for dp (august, 2021)Nay Aung
 
How are Persons with Disabilities in Myanmar Experiencing Covid-19, Including...
How are Persons with Disabilities in Myanmar Experiencing Covid-19, Including...How are Persons with Disabilities in Myanmar Experiencing Covid-19, Including...
How are Persons with Disabilities in Myanmar Experiencing Covid-19, Including...Ethical Sector
 
3 mining swia aung kyaw soe mcrb
3 mining swia aung kyaw soe mcrb3 mining swia aung kyaw soe mcrb
3 mining swia aung kyaw soe mcrbEthical Sector
 
Abidhamma Special Class 19 02 2015 to 22 02 2015 By U nyanawara (Pyinnyar Par...
Abidhamma Special Class 19 02 2015 to 22 02 2015 By U nyanawara (Pyinnyar Par...Abidhamma Special Class 19 02 2015 to 22 02 2015 By U nyanawara (Pyinnyar Par...
Abidhamma Special Class 19 02 2015 to 22 02 2015 By U nyanawara (Pyinnyar Par...September_Nge
 
တုိက္ရုိက္ ေရာင္သခ်မႈ ဒ႑ာရီမ်ာသကုိ ရလင္သျပျခင္သ- တရာသမဝင္ ပိရမစ္ပံုစံ စီမံခ်က...
တုိက္ရုိက္ ေရာင္သခ်မႈ ဒ႑ာရီမ်ာသကုိ ရလင္သျပျခင္သ- တရာသမဝင္ ပိရမစ္ပံုစံ စီမံခ်က...တုိက္ရုိက္ ေရာင္သခ်မႈ ဒ႑ာရီမ်ာသကုိ ရလင္သျပျခင္သ- တရာသမဝင္ ပိရမစ္ပံုစံ စီမံခ်က...
တုိက္ရုိက္ ေရာင္သခ်မႈ ဒ႑ာရီမ်ာသကုိ ရလင္သျပျခင္သ- တရာသမဝင္ ပိရမစ္ပံုစံ စီမံခ်က...QNET Ltd
 
Customers expectation
Customers expectationCustomers expectation
Customers expectationSteven Myat
 
Decision making pdf (myanmar version)
Decision making pdf (myanmar version)Decision making pdf (myanmar version)
Decision making pdf (myanmar version)Nyan Lin Thein
 
Food Products to Market
Food Products to MarketFood Products to Market
Food Products to MarketNgwe Tun
 
Bus management system
Bus management systemBus management system
Bus management systemAung Myat
 
ဒဂုံတာရာ ေအာင္ဆန္သသုိ႔-အရုိင္သ
ဒဂုံတာရာ ေအာင္ဆန္သသုိ႔-အရုိင္သဒဂုံတာရာ ေအာင္ဆန္သသုိ႔-အရုိင္သ
ဒဂုံတာရာ ေအာင္ဆန္သသုိ႔-အရုိင္သsan aye
 
Rev.u khaw win
Rev.u khaw winRev.u khaw win
Rev.u khaw winZaw Aung
 
Six Hats thinking- ဦသထုပ္ေျခာက္လံုသေတဌသေခၚျခင္သ
Six Hats thinking- ဦသထုပ္ေျခာက္လံုသေတဌသေခၚျခင္သSix Hats thinking- ဦသထုပ္ေျခာက္လံုသေတဌသေခၚျခင္သ
Six Hats thinking- ဦသထုပ္ေျခာက္လံုသေတဌသေခၚျခင္သSithu Naing
 
6. grievance mechanism aung kyaw soe mcrb taunggyi
6. grievance mechanism  aung kyaw soe mcrb taunggyi6. grievance mechanism  aung kyaw soe mcrb taunggyi
6. grievance mechanism aung kyaw soe mcrb taunggyiEthical Sector
 
Genius farm partner concept paper
Genius farm partner concept paperGenius farm partner concept paper
Genius farm partner concept paperNgwe Tun
 

Similar to Health basic concept burmese (20)

4. Promoting Employment for PWDs through Job Coach Program
4. Promoting Employment for PWDs through Job Coach Program4. Promoting Employment for PWDs through Job Coach Program
4. Promoting Employment for PWDs through Job Coach Program
 
4. introduction to supported employment and job coach chit yee lai
4. introduction to supported employment and job coach chit yee lai 4. introduction to supported employment and job coach chit yee lai
4. introduction to supported employment and job coach chit yee lai
 
အခန်သ (၁).pptx
အခန်သ (၁).pptxအခန်သ (၁).pptx
အခန်သ (၁).pptx
 
Epidemiology burmese
Epidemiology  burmeseEpidemiology  burmese
Epidemiology burmese
 
Constitution
ConstitutionConstitution
Constitution
 
Oral health education for dp (august, 2021)
Oral health education for dp (august, 2021)Oral health education for dp (august, 2021)
Oral health education for dp (august, 2021)
 
How are Persons with Disabilities in Myanmar Experiencing Covid-19, Including...
How are Persons with Disabilities in Myanmar Experiencing Covid-19, Including...How are Persons with Disabilities in Myanmar Experiencing Covid-19, Including...
How are Persons with Disabilities in Myanmar Experiencing Covid-19, Including...
 
3 mining swia aung kyaw soe mcrb
3 mining swia aung kyaw soe mcrb3 mining swia aung kyaw soe mcrb
3 mining swia aung kyaw soe mcrb
 
Abidhamma Special Class 19 02 2015 to 22 02 2015 By U nyanawara (Pyinnyar Par...
Abidhamma Special Class 19 02 2015 to 22 02 2015 By U nyanawara (Pyinnyar Par...Abidhamma Special Class 19 02 2015 to 22 02 2015 By U nyanawara (Pyinnyar Par...
Abidhamma Special Class 19 02 2015 to 22 02 2015 By U nyanawara (Pyinnyar Par...
 
တုိက္ရုိက္ ေရာင္သခ်မႈ ဒ႑ာရီမ်ာသကုိ ရလင္သျပျခင္သ- တရာသမဝင္ ပိရမစ္ပံုစံ စီမံခ်က...
တုိက္ရုိက္ ေရာင္သခ်မႈ ဒ႑ာရီမ်ာသကုိ ရလင္သျပျခင္သ- တရာသမဝင္ ပိရမစ္ပံုစံ စီမံခ်က...တုိက္ရုိက္ ေရာင္သခ်မႈ ဒ႑ာရီမ်ာသကုိ ရလင္သျပျခင္သ- တရာသမဝင္ ပိရမစ္ပံုစံ စီမံခ်က...
တုိက္ရုိက္ ေရာင္သခ်မႈ ဒ႑ာရီမ်ာသကုိ ရလင္သျပျခင္သ- တရာသမဝင္ ပိရမစ္ပံုစံ စီမံခ်က...
 
Customers expectation
Customers expectationCustomers expectation
Customers expectation
 
Decision making pdf (myanmar version)
Decision making pdf (myanmar version)Decision making pdf (myanmar version)
Decision making pdf (myanmar version)
 
Food Products to Market
Food Products to MarketFood Products to Market
Food Products to Market
 
Bus management system
Bus management systemBus management system
Bus management system
 
ဒဂုံတာရာ ေအာင္ဆန္သသုိ႔-အရုိင္သ
ဒဂုံတာရာ ေအာင္ဆန္သသုိ႔-အရုိင္သဒဂုံတာရာ ေအာင္ဆန္သသုိ႔-အရုိင္သ
ဒဂုံတာရာ ေအာင္ဆန္သသုိ႔-အရုိင္သ
 
Rev.u khaw win
Rev.u khaw winRev.u khaw win
Rev.u khaw win
 
Kyethi
KyethiKyethi
Kyethi
 
Six Hats thinking- ဦသထုပ္ေျခာက္လံုသေတဌသေခၚျခင္သ
Six Hats thinking- ဦသထုပ္ေျခာက္လံုသေတဌသေခၚျခင္သSix Hats thinking- ဦသထုပ္ေျခာက္လံုသေတဌသေခၚျခင္သ
Six Hats thinking- ဦသထုပ္ေျခာက္လံုသေတဌသေခၚျခင္သ
 
6. grievance mechanism aung kyaw soe mcrb taunggyi
6. grievance mechanism  aung kyaw soe mcrb taunggyi6. grievance mechanism  aung kyaw soe mcrb taunggyi
6. grievance mechanism aung kyaw soe mcrb taunggyi
 
Genius farm partner concept paper
Genius farm partner concept paperGenius farm partner concept paper
Genius farm partner concept paper
 

More from Phyo Maung Maung Kyaw

Maternal nutrition- Myanmar Language
Maternal nutrition- Myanmar LanguageMaternal nutrition- Myanmar Language
Maternal nutrition- Myanmar LanguagePhyo Maung Maung Kyaw
 
Women and Child Health Development Slide by PMMK (Update)
Women and Child Health Development Slide by PMMK (Update)Women and Child Health Development Slide by PMMK (Update)
Women and Child Health Development Slide by PMMK (Update)Phyo Maung Maung Kyaw
 
A resource guide for sustainably rehabiliting malnourished children
A resource guide for sustainably rehabiliting malnourished childrenA resource guide for sustainably rehabiliting malnourished children
A resource guide for sustainably rehabiliting malnourished childrenPhyo Maung Maung Kyaw
 

More from Phyo Maung Maung Kyaw (7)

PCV Guideline - Burmese
PCV Guideline - Burmese PCV Guideline - Burmese
PCV Guideline - Burmese
 
Rubella burmese version
Rubella  burmese versionRubella  burmese version
Rubella burmese version
 
Maternal nutrition- Myanmar Language
Maternal nutrition- Myanmar LanguageMaternal nutrition- Myanmar Language
Maternal nutrition- Myanmar Language
 
Women and Child Health Development Slide by PMMK (Update)
Women and Child Health Development Slide by PMMK (Update)Women and Child Health Development Slide by PMMK (Update)
Women and Child Health Development Slide by PMMK (Update)
 
A resource guide for sustainably rehabiliting malnourished children
A resource guide for sustainably rehabiliting malnourished childrenA resource guide for sustainably rehabiliting malnourished children
A resource guide for sustainably rehabiliting malnourished children
 
Hcp health promotion_en
Hcp health promotion_enHcp health promotion_en
Hcp health promotion_en
 
Basic epi who 2nd edi
Basic epi who 2nd ediBasic epi who 2nd edi
Basic epi who 2nd edi
 

Health basic concept burmese

  • 1. အေျ ခခံက်န္ျ မာအျ ရ အေဘာတရာ မ်ာ ျ ပဳစုေျရသသ ှ/တင္ဆက္သ ူ – ၿဖ ဳသေျမ င္္ေျမ င္္ေျက္ ျ္ (က္န္ျသမ ေျရသသပၞံ)
  • 2. ေင္ၟကာ ရေည္ျရည္ရဌယ္ခ်က္ • က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေနကအ ဓိပၞါယ္န လင္္ျက်န္ျ မာအျရ အေၟကာင္္ျ မလန္ကနန္အျောအေဌသတ အေခမမ်ာ ျ စ္္အျပမာာအျ္ရန္ • က်န္ျ မာအျရ ော ဌသာမ္ျ မိ အျော အေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ န္ကလင္္ျ ာူထက်န္ျ မာအျရ အေပမဌသတင္င္ဌမ္ျ မိ အျောအေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ ော အျစာျ္ထတနိင္္အျ္ရန္ • က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ န္ကလင္္ျ တာဝန္က်ာ ခခဌဲျ ခာ ေိျ မင္ၿပ မိမိ၏ေခန္ျ က႑ကိ နာ ာည္ျ အေဘာအျပါကနုျိင္္အျ္ရန္ 2
  • 3. ျ ္ဥ်ာ (က) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ - က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေဓိပၞါယ္န လင္္ျထိေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်ကန လင္္ျနျလျ ျ ချယ္အ ခ်က်ာ (ခ) ဘာအျၟကာင္္ျက်န္ျ္ျ မာၟကောဌဲ? ၁။ ာူပဂ ိ ၢိဳာ္ (၁.၁) မ် ိ ၢိဳရိ ဗဇကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ (၁.၂) ေေကအ ရရယ္္၊ က်ာ /မ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ (၁.၃) ယ္ံျၟကရလၢိဳအဓာ ္ရိကကန ဌဲျ ပာ မလၢိဳ ၂။ ပတ္ဝန္ျ က်င္္ ၃။ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ (ဂ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ န္ကလင္္ျတာဝန္ (ဃ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ကိယ္စတာဝန္ (င္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပရသူာူထတာဝန္ (္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ န္ကျိင္ငံအျတာျ္တာဝန္ - က်န္ျ မာအျရ ျ မလင္တင္္ျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ နျလျ ျ ချယ္ဌ ာနမ်ာ ၏ က႑ ( ) ပဏာမက်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာက္ျ ခင္္ျ - ာပငန္ျ မ်ာ န္ကလင္္ျ အေျ ခခံမူင္ါ ခ်က္ 3
  • 4. (က) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ • က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေည္ ာာဘတ ္္ါ ဟူေည္ျ ိရိ ရိျလ • က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေည္ ခစံ႕ၿစိ ၢိဳတိ တတလၢိဳ၏ မ႑ိ ၢိဳင္ဟုာည္ျ ိၟက • မက်န္ျ မာအျောေခါမလ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ၏တန္ကဌို ကိနာ ာည္ အေဘာအျပါကသ ူမ်ာ ာည္ျ ရိျလ၊ ေမလၢိဳမဌဲအျနတတသ ူမ်ာ ၏ ေ မင္္ျ စ္နိုင္္ • က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ၏ေဓိပၞါယ္န ို နကနဌဲခ္ာ္ဥ္ျ ္ာ အျဌသတ အျခမၿပ နာ ာရဌန္ကဌည္ျ ာိေပ္ • ေနာအျရာဂါကင္္ျ ရလင္္ျ မလၢိဳ ေကသ ကန ို က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ဟ အျခမ ိပါမရဌာ ၊ အေပမယ္ံ အျဌသတ ာလ်င္္ ယ္င္္ျ ေိ႔မလတယ ူန္ကိင္္ 4
  • 5. က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေဓိပၞါ ယ္္ က္မ ၻကက္န္ျသမ ေျရသဖဌဲဖ႔၊ ၁၉၄၈ • “က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ိေရလာ ေနာအျရာဂါ န္ကလင္္ျ မေရန္ကစမ္ျ မလုတိ႔မလ ကင္္ျ အျဝ ရံျေကသ ကလ်မဟတဘ ဌဲ ကာယ္၊ ္ိတၱ၊ ာူမလၢိဳအျရ ေခတိ႔န္ကလင္္ျ ာံျျ ဝ ဥ ံျ ျ ပည္ျ္ံျအျနေည္ျအေျ ခအေနတ္ဌပ္ျ စ္္ါေ ည္” 5
  • 6. ႀက ၏ေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ် ကအ ရ - • ာူတိင္္ျ ေည္ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ မရိျလ • ေဌသာန္ကန်ယ္္ျ ပန္႔ • ာက္အျဌသတ႕မ န္ • ာက္အျဌသတ႕အေျ ခအေနဌသတင္္ ထိေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်ကအ ာ ာကခံ သုေ႔သ ျ္ - ထိေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်ကသ ည္ အျရာကဌိျလာိအျော ၿခံျၢိဳင္ံျေည္ျ ရည္ရဌယ္ခ်က္ (ေိ႔) ပန္ျ တိင္ၿစ္ၿပ န္ကိင္ငံတိင္္ျ ထိအေျ ခအေနေိအ႔ရာကဌိျလရန္ ႀကိ ၢိဳပမ္ျ ော ထတသ င္္ျ ၿပ “ေ ပၢိဳအေဘာအျ ာင္္အျောက်န္ျ မာအျရ ” ေဌသတက္ ္ံေတလတခ်ကန ိုေတလတ္ျ ခင္္ျ ၿစ္္ 6
  • 7. က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ၏ ေဓိပၞါည္ယ္ဌင္္ျ ိခ်ကန လင္္ျ ပတသ တ္၍ • က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသဟူသည္ လူတုင္္ျသလုလ သေျတ င္္ျတသည္ျ ေဖျ ခေဖန တစရပ္ျ ဖစ္ • က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသဟူသည္ လက္္ေျျ ပ င္္ျသလက္လ ႊျျ ပဳလုပ္ေျပသဖပ္ိုင္သည္ျ ပစၥည္ျသမဟုတ္ • က္န္ျသမ ေျရသဌ နမ ှ ၊ က္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳေျပသသူမ သက္ က္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳမ သက္ုသ ေျဆ င္င္ရက္္ေျပသနိုင္ၟက္၊ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသက္ု ေျပသနိုင္င္ဌမ္ျသမရျၟက္ပါ • က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသက္ု ရယူနိုင္ရနိအတတက္္ တစ္ည္ျသဖ သျ ဖင္္ျ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသနိင္္ျ 7
  • 8. ောဌဲ • ာူတိင္္ျ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျမလၢိဳရိျလၟကေည္ မဟတ္ါ • ာူေခ် ိ ၢိဳ႕ေည္ က်န္ျ က်န္ျ မာမာရိျလၟအကောျ္ာည္ျ ာူတခ် ိ ၢိဳ႕ေည္ က်န္ျ က်န္ျ မာမာ မရိျလၟက • အယ္န႔က်န္ျ က်န္ျ မာမာရိျလအျောျ္ာည္ျ အျနာကတ ္္အျန႔ဌသတင္္ က်န္ျ က်န္ျ မာမာမရိျလအျတာပါ • အျခမ ကင္္ျ ္ကပင္္ အျရာဂါတ္် ိ ၢိဳခ္ဌဲကပဌာၿပ င္ယ္ငည္ယ္ဌည္ယ္ဌယ္န လင္္ျ အျေ ံျျ ဌသော ျ ခင္္ျ မ် ိ ၢိဳ၊ က်န္ျ မာခ္ာအျခမ ခစာ ာာအျောျ္ာည္ျ အကာ ဘဝမလာအျောျ္ာည္ျ အျကာင္္ျ ၊ ေရရယ္္အျရာကဌ ာအျောျ္ာည္ျ ာည္ျ အျရာဂါခ္ဌဲကပၿပ အျရာဂါေရဘဝ စင္္ျ ဇာတသ ိမ္ျ ရ ခင္္ျ မ် ိ ၢိဳၟကံျၢိဳအျဌသတ႔န္ကိင္္ • င္ယ္စဥဘဝက ေေကအ ရရယ္ႀ က ရင္္ျာာကာ ေကတ မ္ျ အျ္၍ အျေ ံျျ ဌသော ရေည္ျ ေခ် ိန္ကထိ အျျ ပာအပာာက္အျောင္္ က်န္ျ မာအျရ ခ် ိ ၢိဳ႕ဌသယ္င္္ျ မလု မရိျလဘဌဲအျနထိင္င္သာ ရေူမ် ိ ာည္ျ ရိျလန္ကိင္္ 8
  • 9. ဘာအျၟကာင္္ျက်န္ျ မာၟက ောဌဲ (ေ က္) - ဘာအျၟကာင္္ျေခ် ိ ၢိဳ႕က က်န္ျ မာၟကၿပ ဘာအျၟကာင္္ျ ေခ် ိ ၢိဳ႕က မက်န္ျ မာ ၟကပါောဌဲ??? • ထိအျမ ခခန္ျ ော အျျ စ ိန္ကိင္ဌန္ကအဌသတက္ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျအျအ္ောအေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ ။ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ကိ တယ ုတခ် ိ ၢိဳ႕ဌသယ္င္္ျ အျအ္ော အေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ ကိ ေိရိျလနာ ာရနိုင္ဌန္ ာိေပ္ ၊ တနည္ျ ော ျ စင္္ျ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ကိ ျ ပဌာန္ျ အျောအေၟကာင္္ျ ေရာမ်ာ (Determinants of Health) ကိေိရိျလနာ ာရဌန္ ာိေပည္ျ စ္္ 9
  • 10. 10 လူပုဂ ဳလ္ ပတ္ဝန္ျသက္ င္္ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာ ကလၢိဳမ်ာ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသေဖျ ခေဖနမ ှ မ ဳသရုသဗီဇ ယံျုၟက္ည္မဳေေလစရုက္္ စရုက္္/ဖမူဖက္င္္ျ/ ေဖလဖထ ရုပ္ ဇီဝ ေါတု စီသပပ သေျ ရှ ပည ေျရသ ယဥ္ေျက္သမဳ လူဦသေျရ လံျုၿခံျဳေျ ရှ ဆက္က္သ ယ္ေျရသ သယယ ူပုေ႔ဆ င္္ေျ ရှ နည္ျသပည ပဖံ႕ၿဖ ဳသမဳ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳေမ် ိ ၢိဳေ္ာ ဌသာမ္ျ ၿခံျၢိဳမလု အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳန္ကိင္လၢိဳေ င္္ျ ထိအျရာကလၢိဳ ေရအရအဌသေ
  • 11. (ခ) ၁။ ာူပဂ ိ ၢိဳာ္ • ာူပဂ ိ ၢိဳာ္ တ္္ဥ ခ်င္္၏ ကကဌဲျ ပာ ျ ခာ နာ ေည္ျ အျနာကခံေခ်ကအ ာက်ာ ောိက္ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျညညညတလၢိဳေရဌည္ျ အျောက္ါေခ်က်ာ အျၟကာင္္ျ ကကဌဲျ ပာ ျ ခာ နာ န္ကိင္္။ (၁.၁) မ် ိ ၢိဳရိ ဗဇကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ (၁.၂) ေေကအ ရရယ္္၊ က်ာ /မကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ (၁.၃) ယ္ံျၟကရလၢိဳ၊ အဓာ္ရိကကန ဌဲျ ပာ မလၢိဳ (၁.၄) ေမူေက်င္္ျကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ 11
  • 12. (၁.၁) မ် ိ ၢိဳရိ ဗဇကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ ေခ် ိ ၢိဳအ႕ရာဂါမ်ာ ေည္ မိဘမလ ော ေမ ေိ႔ မ် ိ ၢိဳရျိျ ဗဇ ာိက္၍ ျ စရ္္ာ န္ကျိင္သျ စင္္ျ- • ဝမ္ျ ဌသတင္္ျ ပါအျရာဂါန္ကလင္္ျ အျခမ ခစာ ာာျ ခင္္ျ မ်ာ ၊ • အျရာဂါေယ္္အျ ာင္ထာ ၿပ ေေကအ ရရယ္ႀ က ရင္္ျမလ အျရာဂါာကၡဏာအျပမာာျ ခင္္ျ မ်ာ ၊ • အျရာဂါေယ္္အျ ာင္ထာ ၿပ မိမိ၏ ော ေမ မ်ာ ေိ႔ထပဆင္္ျခပာ မလၢိဳမ်ာ ရိျလ၊ • မ် ိရိ ဗဇောိက္ အျရာဂါကိ ကာဌသကယ္ခုခံ န္ကျိရင္စမ္ျ ာည္ျ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳရိျလ 12
  • 13. (၁.၂) ေေကအ ရရယ္န လင္္ျက်ာ /မ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ - ထိေခ်က်ာ အေပမအေျ ခခံ၍ အျရာဂါျ စင္္ဌယ္လၢိဳကကဌဲျ ပာ န္ကိင္္ - ေေကငည္ယ္ဌယ္သ ူမ်ာ ၊ ႀက ရင္္ျေူမ်ာ ဌသတင္္ ကိယ္ခံခ္မ္ျ ော ခ် ိ ၢိဳ႕တဌဲၿပ ကူ ္က္အျရာဂါေဌသာယ္တ ကူရရိျလန္ကိင္္ - ာူင္ယ္ဌ ူရရယ္်ာ ဌသတင္္ ဌသော ာာာလၢိဳရပဌာ မလၢိဳအျၟကာင္္ျျ စ္္အျော အမတာျ္တ မလၢိဳမ်ာ ပိမိျ စ္နုျိင္္ - ေခ် ိ ၢိဳအ႕ရာဂါမ်ာ ေည္ ေမ် ိ ၢိဳေမ ဌသတင္သာျ စ္္အျာရိျလ၊ ေခ် ိ ၢိဳအ႕ရာဂါမ်ာ ေည္ ေမ် ိ ၢိဳော ဌသတင္သာျ စ္္အျာရိျလ - ေခ် ိ ၢိဳက ာူမ် ိ ၢိဳန္ကလင္္ျ ေခ် ိ ၢိဳ႕ယ္ဥ္အျက် မလၢိဳဌသတင္္ ေမ် ိ ၢိဳေမ ော ႀက င္အယ္ရ နိျလမ္ျခ် ကဆ ံျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ေ္ာ အေောက္၊ ပညာေင္ၟကာ မလၢိဳ၊က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလု တိ႔ဌသတင္္ ဥ ္ာ အျပ ျ ခင္္ျ မခံရေည္ျေဌသတက္ က်န္ျ မာအျရ ခ် ိ ၢိဳ႕တဌဲမလၢိဳမ်ာ ာည္ျ ရိျလ 13
  • 14. (၁.၃) ယ္ံျၟကရလၢိဳအဓာ ္ရိကကန ဌဲျ ပာ မလၢိဳ ယ္ံျၟကရလု၊ အဓာ္ရိက္ အေပမအေျ ခခံကာ ္ာ အျောကလၢိဳ၊ ေမူေက်င္္ျမ်ာ ဌသကာျ ခာ န္ကိင္ၿပ ထိမလ တ င္္ျ- • က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ိင္ဌာေမူေက်င္္ျမ်ာ • ေ ခာ အျောက်န္ျ မာျ ခင္္ျ အေပမ ေက် ိ ၢိဳေက္အျရာကလၢိဳ ရိျလန္ကိင္သည္ျ ေမူေက်င္္ျမ်ာ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳအျၟကာင္္ျ က်န္ျ မာအျရ အေျ ခအေနမ်ာ ာည္ျ ကကဌဲျ ပာ န္ကိင္္ 14
  • 15. (၁.၄) ေမူေက်င္္ျကကဌဲျ ပာ မလၢိဳ - ေမူေက်င္္ျအျပမအေျ ခခံကာ - • ္ာ အျောက္အျနထိင္လၢိဳ • ကိယ္ဌ ကဌလ ၢိဳပဌ လာ မလၢိဳ • အျ ာိပ္/ေရက္အျေ္ာ အျောကသ ံျျ မလၢိဳ • ေ ျၱရယ္ဌိျလေည္ျ ာိင္လၢိဳ ကိ္ၥ • အျပါ မလၢိဳအျၟကာင္္ျ အမတာျ္တ စရ္္ာ မလၢိဳ ္ေရတို႔ေရဌည္ျ ာူပဂ ိ ၢိဳာတ ္္ဥ ခ်င္္ျ ောိက္ ကကဌဲျ ပာ မလၢိဳရိျလန္ကျိင္္ - ေ ျၱရာယ္န င္္ျ ကာ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ညညညတ္အျ္ေည္ျ ျ ပၢိဳမလၢိဳအျန ထိင္္ က်င္္ျႀကံ္ာ အျောကလၢိဳ ရိျလ/မရိျလ အေပမမူတည္၍ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျျ ခင္္ျ ာည္ျ ဌသကာျ ခာ ာ်ကဌိျလ 15
  • 16. (ခ) ၂။ ပတ္ဝန္ျ က်င္္ • ပတ္ဝန္ျ က်င္နာည္ျ ာူတ္္ဥ ခ်င္္၊ ာူေ္ေခစဌဲ႕တိ႕၏ ေမူေက်င္္ျမ်ာ အေပမ ပန္၍ ေက္အျရာကလၢိဳရိျလ • ပတ္ဝန္ျ က်င္္ူဌသာန္ျ အျေ ဌသာန္ျ ျ ခင္္ျ ္ေည္ျ ရပ္၊ေကဌိျလပိ မ ျာျ ေပင္်ာ န္ကလင္္ျေကဆ ိုင္သည္ျ ဇဝ၊ အျရ/အျျ မ/အျာထမ်ာ ည္ညမ္ျ မလၢိဳန္ကလင္္ျ ိင္္အျောဓါတဝန္ျ က်င္တုျိပါဝင္္ • ောဓကတ္ခုမလာ ာူတ႔ပတ္ဝန္ျ က်င္န လင္္ျ ာူတိ႔ န္ကလင္္ျထိအျဌသတ႕္ပဆက္အျနေည္ျ ေေံျျ အေ ာင္္္ၥည္ျ မ်ာ ဌသတင္္အျရာဂါပိ မ်ာ ရိျလအျနပါကာူေိ႔ကူ ္ကၿပ အျရာဂါဘယ္မ်ာ ျ စရ္္ာ • ္ကလၢိဳန္ကလင္္ျ နည္ျ ပညာမ်ာ ခစံ႕ၿစိ ၢိဳတိ တတဌ ာေည္ျန္ကလင္္ျ ေည အျဘ ဌသထကန လင္္ျ 16
  • 17. 17
  • 18. 18
  • 19. (ခ) ၃။ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ • က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳအျပ ျ ခင္္ျ ၏ ေဓိကရည္ရဌယ္ခ်ကလာ- “ော ာံျျ ေဌသတကန ်န္ျ မာအျရ ” ျ စ္သည္ျေည မိမိတိအ႔န႔္ဥ္ ာူမလၢိဳအျရ ၊ ္ ခပာ အျရ အျ ာရင္ဌည္ကဌယ္န ိ္ၥမလန္ကသမလ်ကိ ေက် ိ ၢိဳရိျလထိအျရာည္ကစာ ာပနိုင္နိုင္ည္ျ က်န္ျ မာအျရ ေ င္္ျတ္ဌပ္ ကိာူတိင္္ျ ရ၇ိျလရန္ ျ ပရသူာူထတ္ဌပဌံျျ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျအျကာင္္ျ ခမန္အျအန္ၿပ အျရာဂါဘယ္ စရ္္ာ ာာပါကာည္ျ အျ ာာလ်င္ထိအျရာည္ကစာ ကအေပ်ာကန င္္ျ အျ္ကာ မေရန္ကစမ္ျ မလၢိဳ၊ အျေ ံျျ မလၢိဳမ်ာ မလ ကာဌသကယ္္အျပ ရန္ျ စ္္ • က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ လႊမ္ျသၿခံျဳမဳ၊ ဖရေညအတသသ၊ ထေျရ က္္မဳ၊ ေျစ င္္ျေျရ က္္မဳဖဆင္္ျနိင္္ျ ေျစ င္္ျေျရ က္္မို ဖမ ဳသဖစ သဖလုက္္ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသနိင္္ျျ ပညဌံျုျ ခင္္ျသာည္ျ ကကဌဲျ ပာ ျ ခင္္ျ ရိျလန္ကိင္္ 19
  • 20. အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ (ေ က္) • ေထက္ါအျစာျ္ျ ပခဌဲအျောအေၟကာင္္ျ တရာ န္ကလ္္ါ ျ စ္သည္ျ ာူပဂိ ၢိဳာန လင္္ျ ပတ္ဝန္ျ က်င္သည္ ာူပဂ ိ ၢိဳာတ ္္ဥ ခ်င္္ျ ၊ ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ န္ကလင္္ျ ေကဆ ိုင္ဌာဌာနမ်ာ ၊ ေ္ိ ရမ်ာ ၏ ဌသာမ္ျ မိ မလၢိဳအျောညကတ င္ဌိျလ • က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလုမ်ာ ေရသာ က်န္ျ မာအျရ ဌာနမ်ာ ၊ က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကထမ္ျ မ်ာ ၏ ဌသာမ္ျ မိ မလၢိဳအျောညကတ င္ဌိျလၟက • ေဓိက ိာိေရလာ ာူတိင္္ျ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေည္ က်န္ျ မာအျရ ဌာနမ်ာ ၊ က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကထမ္ျ မ်ာ ၏ ေ ျ ခာ အျ ာရင္ဌကလၢိဳတ္် ိ ၢိဳတည္ျ ျ စင္္ျ မရရိျလန္ကိင္္၊ ေကဆ ိုင္သူော ာံျျ ျ စ္သည္ျ ျ ပရသူာူထ၊ ကစပဌာနမ်ာ န္ကလင္္ျ ောဏာပိင္အခစဌဲ႕ေ္ည္ျ မ်ာ ၏ ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌကလၢိဳပါ ာိေပ္အျၟကာင္္ျ ပင္္ျ စ္္ 20
  • 21. မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ (က္) က္န္ျသမ မဳျ မင္္ျတင္္ျ ခင္္ျသ • ေ္ာောဟာရ ပည္ျဝေင္္ျတင္္ျ အျ္ ခင္္ျ • ကိယ္ဌ ကဌလ ၢိဳပဌ လာ မလုျ ပၢိဳအျ္ ခင္္ျ • ေရက္၊ အျ ာိပ္အျရလာင္ၟကဥ္ျ ခင္္ျ • ေ ျၱရာယ္ဌိျလေည္ျေမူေက်င္္ျမ်ာ အျရလာင္ၟကဥ္ျ ခင္္ျ (ခ) ေျရ ဂါက္ တက္ယ္ျ ခင္္ျသ • ကာဌသကယ္္အျ ထိ /တိက္ျ ခင္္ျ • တ္နိုယ္ဌရသန္႔ရလင္္ျ မလၢိဳ အျ ာရင္ဌက္ ျ ခင္္ျ • ပတ္ဝန္ျ က်င္သန္႔ရလင္္ျ အျရ အျ ာရင္ဌက္ ျ ခင္္ျ • ာပငန္ျ န္ကလင္္ျထိခိကလၢိဳေ ျၱရာယ္္ 21 (ဂ) ေျဆ လင္ထေျရ ကက္ဌ က္ုသမဳေျပသျ ခင္္ျသ • အျရာဂါရလာအျခစျ ခင္္ျ • အျ ာ္ ခ္ာေတင္္ျ ပိ႕ ခင္္ျ • ထိအျရာကအ ရအရအဌသေ မကေ ခင္္ျ (ဃ) ျ ပနိလညထူေျထ င္္ျ ခင္္ျသ • ျ ပန္ကဌရသရန္ကစမ္ျ အျ္ ခင္္ျ • ေေက္အျခမ မလၢိဳေင္တန္ျ အျပ ျ ခင္္ျ • ္ိတဓါတ္ျ ပန္ကဌရဌ လင္သန္အျ္ ခင္္ျ • ာူမလၢိဳ ကဆ ံအျရ အေျ ခအေန္က ပန္ကဌည္ အျကာင္္ျ ခမန္အျ္ ခင္္ျ
  • 22. က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ က်န္ျ မာအျရ ျ မလင္္ျတင္္ျ ခင္္ျ အျရာဂါကာဌသကယ္္ျ ခင္္ျ အျ ာာ်င္ထိအျရာည္ကစာကေမလုအျပ ျ ခင္္ျ ျ ပန္ကဌရထူအျထာင္္ျ ခင္္ျ က်န္ျ မာအျရ အေျ ခအေနမ်ာ က်န္ျ မာအျရ ေ င္္ျ ျ မလင္္ျမာ အျကာင္္ျ ခမန္ျ ခင္္ျ အျရာဂါဘယ္ကင္္ျ အျဝ ျ ခင္္ျ ၊ ေရန္ကစမ္ျ ျ ခင္္ျ အျရာဂါဘယ္ စရ္္ာ ျ ခင္္ျ မေရန္ကစမ္ျ ျ စ္္ျ ခင္္ျ
  • 23. က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ အျပ ျ ခင္္ျ ၏ ရည္ရဌယ္ခ်က်ာ မလာ က်န္ျ မာအျရ အေျ ခအေန္က မင္္ျမာ အျကာင္္ျ ခမန္အျ္ ခင္္ျ ၊ က်န္ျ မာမလၢိဳ အေျ ခအေနထိန္ျ ေိမ္ျ ျ ခင္္ျ ၊ က်န္ျ မာအျရ ခ် ိ ၢိဳ႕ဌသယ္င္္ျ ပါက ျ ပန္ကဌည္အျကာင္္ျ ခမန္အျ္ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ အျဝဒနာဒကၡနည္ျ ပါ အပပ်ာက္အျ္ ခင္္ျ တိ႔ပင္္ျ စ္္ါေည္။ 23
  • 24. က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ န္ကလင္္ ျ တာဝန္ • က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ဟူအျော ာာဘႀ က တ္္ါ ော ာူတိင္္ျ အျတာင္္ျတေကဌဲေိ႔ ာူတိင္္ျ ရထိက္အျော ေခခင္္ျောမ္ျ တ္ဌပဌည္ျ ျ စ္္ • န္ကိင္ငံော ော ာံျျ ေဌသတက္ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ ကိ န္ကိင္ငံအျတာျ္က ေေိေမလတ္ျ ပၢိဳၿပ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ာပငန္ျ မ်ာ ႀကိ ၢိဳပမ္ျ အျ ာရင္ဌက္အျနေရဆိုေရလာ ေထင္အရလာ ပင္္ျ စ္္ • ာူတိင္္ျ ေဌသတကန ်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ ရိျလေည္ျနည္ျ တူ ေခခင္္ျအေရ န္ကလင္္ျ ခဒန္႔ကတဌဲအျနာ်က္ တာဝန္က်ာ ာည္ျ ရိျလၿပ ာူတိင္္ျ နာ ာအရသဘာအျပါကဌန္ ေထူ ာိေပ္ • တာဝန္ကဟု ိရာဌသတင္္ တ္္ဥ ခ်င္္ျ ကိယ္စတာဝန္၊ ျ ပရသူာူထ၏တာဝန္ကန လင္္ျ န္ကိင္ငံအျတာျ္တာဝန္ကဟူ၍ ေ င္္ျ င္္ျရိျလ 24
  • 26. (ဃ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ကိယ္စတာဝန္ • ာူတ္္ဥ ခ်င္န်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေခခင္္ျအေရ ရိျလေည္ျနည္ျ တူ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျရန္ တာဝန္ကဌည္ျ ရိျလ • အျန႔္ဥ္ အျနထိင္စာ အျောကလၢိဳ ိင္ဌာ ေမူေက်င္္ျမ်ာ ျ စ္သည္႔- - ောဟာရ၊ - ကိယ္ဌ ကဌလ ၢိဳပဌ လာ မလၢိဳ၊ - ေပန္ျ အျျ စမလၢိဳ၊ - ဝါေနာပါရာာပငန္ျ မ်ာ အျ ာရင္ဌကလၢိဳ ( ေရက္အျောက္ျ ခင္္ျ ၊ အျ ာိပ္အျောက္ျ ခင္္ျ ္ေည္)မ်ာ န္ကလင္္ျ - ေေက္အျခမ ဝမ္ျ အျက်ာင္္ျ ိင္ဌာ အျ ာရင္ဌကလၢိဳမ်ာ ေည္ မိမိတိ႔တ္္ဥ ခ်င္္ျ ၏ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ အေပမေက် ိ ၢိဳေက္အျရာကလၢိဳရိျလန္ကိင္သကဌဲေိ႔ မိော ္၊ ပတ္ဝန္ျ က်င္န လလႈင္္ျ ာူ႔ေေိင္္ျ ေဝိင္္ျ ၏ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ အေပမာည္ျ26
  • 27. 27
  • 28. • ေဓိက ိာိရင္္ျ မလာ မိမိ၏က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေဌသတက္ မိမိဌသတင္ဌည္ျ တာဝန္ကဌိျလျ ခင္္ျ ကိ ိာိ • မရသူတ္္ဥ တ္္အျယ္ာက္၊ မရသည္ျေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ ကမလ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ဟူေည္ျေရာကိ မိမိော အျပ ေပနိုင္ရဟတဘ ဌဲ မိမိဘာောရယ္ူထိန္ျ ေိမ္ျ ရမည္ • က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ညညညည္တစာ အျနထိင္စာ အျောကန ်င္္ျႀကံနည္ျ မ်ာ ကိ ေိရိျလနာ ာရၿပ ာိကနာက်င္္ျႀကံရန္ ဌသာရန္ကစာအေရ ႀက • မိမိေည္ တ္နိုယ္ဌရသန္႔ရလင္္ျ အျရ ၊ ေ္ာောဟာရ၊ ေိပစကနာ အျနမလၢိဳ၊ ကိုယ္ဌ ကဌလ ၢိဳပဌ လာ မလၢိဳ၊ ကိျ္အယ္အ ာ ခ် ိန္ကထိန္ျ ေိမ္ျ မလၢိဳမ်ာ ျ ပၢိဳာပၿပ ၊ အျ ာိပ္၊ ေရက္အျောကသ ံျျ ျ ခင္္ျ မလ အျရလာင္ၟကဥ္ျ ခင္္ျ ၊ အျရာဂါမကူ ္က္အျောင္္အျနထိင္္ျ ခင္္ျ ၊ 28 (ဃ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ကိယ္စတာဝန္ (ေ က္)
  • 29. 29
  • 30. (ဃ) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ကိယ္စတာဝန္ (ေ က္) • မိမိတ္နိုယ္ဌရန်န္ျ မာျ ခင္္ျ ေဌသတကသ ာမက မိမိ၏ ေမူေက်င္္ျန္ကလင္္ျ ေေက္အျခမ ဝမ္ျ အျက်ာင္္ျ မလၢိဳ ိင္ဌာာပငန္ျ မ်ာ မလ ပတ္ဝန္ျ က်င္ဌိျလေ ခာ ေူမ်ာ ၏ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ အေပမ ိ က် ိ ၢိဳေက္အျရာကလၢိဳမရိျလအျ္ရန္ တာဝန္ျ္ရိျလ • တ္္ဥ ခ်င္္ျ ၊ မိော ္တ္္ဥ ခ်င္္ျ ္၊ ေိင္မတင္္ျ န္ကလင္္ျဝန္ျ က်င္သန္႔ရလင္္ျ ၿပ က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ညညညတလၢိဳရိျလအျ္ရန္ ေမိျလျၢိဳကန လင္္ျ ေညအ္အၟက ္န္တက်ခ္န္႔ပ္္ျ ခင္္ျ ျ စင္္ျ ေိင္မတင္္ျ န္ကလင္္ျ ဝန္ျ က်င္သန္႔ရလင္္ျ ၿပ က်န္ျ မာအျရ န္ကလင္္ျ ျ ပည္ျ္ံျအျ္ ခင္္ျ ၊ • ာူမလၢိဳ ေေိင္္ျ ေဝိင္္ျ န္ကလင္္ျ က်န္ျ မာအျရ ိင္ဌာာပငန္ျ မ်ာ ဌသတင္္ ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ တိ႔ကိ ကိယ္စတာဝန္ျ စင္္ျ ျ ပၢိဳာပၟကရမည္ 30
  • 31. (င္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပရသူာူထ၏တာဝန္ • ျ ပည္ျ္ေူာူထတ္ဌပဌံျျ ၏ ပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္လၢိဳမရိျလဘဌဲက်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ာပငန္ျ မ်ာ ၊ အျရာဂါကာဌသကယ္္အျရ ာပငန္ျ မ်ာ ကိ အျ ာရင္ဌကနိုင္ရဟတ္ • ေေိပညာက ေမူေက်င္္ျကိ ျ စ္္အျပအမျ ပာင္္ျ ာဌဲအျ္ေရလာ မလန္အျောျ္ာည္ျ ၊ ေေိပညာ အျပ ရံျမလ်ျ စင္္ျ ေမူေက်င္္ျမ်ာ အျျ ပာင္္ျ ာဌဲအျ္မရဟု တေမတတ ည္ျ ယ္ံျၟကည္အျမလ်ာျ္ာင္္ျ မရ • မိမိတိ႔ေိေည္ျေတိင္္ျ ျ ပၢိဳမူက်င္္ျၟကံန္ကိ ိရင္စမ္ျ ရိျလအျောအင္အထာကအ ကူျ ပၢိဳမည္ဝန္ျ က်င္္၊ အေျ ခအေအနကာင္္ျ မ်ာ စန္ကတ ရန္ကဌိုေပ္ • ောဓကော ျ စင္္ျ ေိမသာမလဌသထကသ ည္ျေခါတိင္္ျ ာက္အျ ရမည္ ေိအျေ္ျာာည္ျ ာက္အျ ရန္အျရမရိျလပါက 31
  • 32. (င္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ ျ ပရသူာူထ၏တာဝန္ (ေ က္) • ာူတ္္ဥ ခ်င္လန္ကနန္အျော က်န္ျ မာအျရ ေေိပညာန္ကလင္္ျ ေည အျနထိင္စာ အျောကနိုင္သည္ျ ပတ္ဝန္ျ က်င္္ အေျ ခအေအနကာင္္ျ မ်ာ စန္ကတ အျပ ရန္ကလာ ာူ႔ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ န္ကလင္္ျ ယ္င္္ျ ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ ကိ ္မံထိန္ျ ေိမ္ျ အျနေူမ်ာ ၏ အေရ ႀက အျောတာဝန္ကတ္ဌပ္င္္ျ စ္္ • က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳာပငန္ျ မ်ာ ဌသတင္္ ာူထအေန္က စင္္ျကိယ္တ ိုင္ဌုပအာ အျပ ျ ခင္္ျ ၊ အျအခင္ၟက ပ္ၥည္ျ ၊ အျျ မအေ ာကအ ဥ ထည္ျဝင္ဌူဒါန္ျ ျ ခင္္ျ ္ေည္ျ ျ စင္္ျပါဝင္နိုင္္ • ာူတ္္ဥ ခ်င္္ျ က ကိယ္စတာဝန္ျ စင္္ျအျ ာရင္ဌကန ာ ာူ႔ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ ျ ပရသူာူထက တ္္ဥ ခ်င္္ျ အျ ာရင္ဌကနိုင္္အျောင္္ အေျ ခအေအနကာင္္ျ မ်ာ စန္ကတ အျပ ရမည္ • တ္္ဥ ခ်င္္၏ အျ ာရင္ဌကလၢိဳမလ ေည္ ာူထတ္ဌပဌံျျ ၏ အျ ာရင္ဌကလၢိဳ ေထိ တိ ျ မလင္္ျ 32
  • 33. (္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ န္ကိင္ငံအျတာျ္တာဝန္ • န္ကိင္ငံဌသတင္္ျ ျ ပရသူမ်ာ ၏ ေေကဌ လည္အျရာဂါကင္္ျ ၿပ က်န္ျ မာအျရ ေ င္္ျတန္ျ ျ မလင္္ျမာ အျရ ေည္ န္ကိင္ငံအျတာျ္၏ တာဝန္ကတ္ဌပ္ျ စ္္ • ၿပ ျ ပည္ျ္ံျအျောက်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳမ်ာ အျပ ကာ န္ကိင္ငံတိင္္ျ ရိျလ က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကႀက ဌာနမ်ာ မလ နည္ျ ာမ္ျ အျပါင္္ျ ္ံျျ စင္္ျ ႀကိ ၢိဳပမ္ျ အျအနောျ္ာည္ျ ာူပဂ ိ ၢိဳာတ ္္ဥ ျ ခင္္ျ ၊ ပတ္ဝန္ျ က်င္တို႔အေပမအေျ ခခံကာ ျ ပရသူန္ကလင္္ျနျလျ ျ ချယ္္ ကစ ပဌာနမ်ာ ၏ ေခန္ကန႑ေရဌည္ျ ဌသာရန္ကစာအေရ ႀက • က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကႀက ဌာနက က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳအျပ ေကဌဲေိ႔ ျ ပရသူအေန္က စင္္ျ က်န္ျ္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျညညညတသ ည္ျ အျနထိင္စာ အျောကသ ည္ျေမူေက်င္္ျမ်ာ ရအရလရ ၊ ၄င္္ျ ေမူေက်င္္ျေတိင္္ျ ာက္အျဌသတ႕ာိကနာက်င္္ျေံျျ န္ကိင္သည္ျ ေခခင္္ျောမ္ျ အေျ ခအေန၊ ပတ္ဝန္ျ က်င္တို႔စန္ကတ အျပ န္ကိင္္အျရ ေဌသတက္ နျလျ ျ ချယ္ဆ ကစ ပသည္ျ 33
  • 34. က်န္ျ မာအျရ ျ မလင္္ျတင္္ျ ခ င္္ျ န္ကလင္္ျ န္ကလ ချယ္ဌ ာနမ်ာ ၏က႑ 34
  • 35. • ောဓကအေန္က စင္္ျ ္ာတတ္အျျ မာက္အျရ န္ကလၢိဳန္ျ ျ မင္္ျမာ ျ ခင္္ျ ေည္ မိခင္္အျေ ံျျ မလၢိဳော အျာ်ာအက်္န္ကိင္သည္ျေဌသတက္ ပညာအျရ က႑ကိျ မလင္္ျျ ခင္္ျ ျ စင္္ျ က်န္ျ မာအျရ က႑ ေပိင္္ျ ေဌသတအင္အထာကအ ကူျ စ္္အျ္ေည္ျေဌသတက္ က်န္ျ မာအျရ ဝန္ကႀက ဌာန ျ ပင္္ဌသတင္ဌိျလေည္ျ ပညာအျရ ဝန္ကႀက ဌာန န္ကလင္္ျခ် ိတဆ ကဌ ုပ္အျ ာင္ဌမည္။ ောာ တူောဓကမ်ာ ခ္ာရိျလ • န္ကိင္ငအျတာျ္အေန္က စင္္ျ ျ ပရသူာူထတ္ဌပဌံျျ ၏ က်န္ျ မာအျရ ေဌသတက္ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳအျပ န္ကိင္ဌန္ ္္ဥ္အျ ာရင္ဌကသ ကဌဲေိ႔ ျ ပရသူာူထန္ကလင္္ျန္ကလ ချယ္ဆ ကစပသည္ျဌာန၊ ေခစဌဲ႕ေ္ည္ျ မ်ာ ၏ ပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္္အျ ာရင္ဌကလၢိဳမ်ာ ရရိျလန္ကိင္ဌန္ ာိေပသည္ျ မူဝါဒမ်ာ ၊ နည္ျ ဥအပဒမ်ာ ခ်မလတၿပ ဥ အျ ာင္လၢိဳ၊ ာမ္ျ ညညန္ကလၢိဳ အျပါင္္ျ ္ပ္ ညိျလနိျလျၢိဳင္္ျ မလၢိဳမ်ာ 35 (္) က်န္ျ မာျ ခင္္ျ န္ကလင္္ျ န္ကိင္ငံအျတာျ္တာဝန္
  • 36. 36 န္ကလင္္ျ န္ကလ ချယ္ဌ ာနမ်ာ ၏က႑ (ေ က္)
  • 37. • ျ ပညသူလူထု က္န္ျသမ ေျရသဖဆင္္ျဖတန္ျသျ မင္္ျမ လ ေျရသဖတတက္္ ေျဆသရံျု၊ ေျဆသခန္ျသမ သသု႔လ ေျရ က္္ျ ပသသည္ျ လူန မ သက္ု က္ုေသစ င္္ျေျရ က္္ေျပသရံျု သက္သ က္္၊ ရင္ပရ ဖတတင္္ျသရျန မက္န္ျသ ျ ဖစသူမ သက္ု ရ ေျပဖက္ုေသပသရံျု သက္သ က္္ျ ဖင္္ျ က္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳမ သၿပီသျ ပည္ျစံျုမဳရျမည္ဟုတ္ • ေျဆသရံျု၊ ေျဆသခန္ျသမ ှ တုသခ႕ပဖင္္ျလစ္ေျပသရံျုသက္သ က္္ျ ဖင္္ျလည္ျသ က္န္ျသမ ေျရသျ ပႆန မ သက္ု ေျျ ဖရင္္ျျသေျဆ င္င္ရက္္ိုင္္ည္ မဟုတ္ • ဖ သလံျုျသ ဖတတက္္ က္န္ျသမ ေျရသရည္မန္ျသ ခက္အ ရ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသဟူသည္ လူတုေ႔နထုင္ရ ၊ ပည သင္ၟက္ ှရ ၊ ဖသက္္ေျပမသဝမ္ျသေျက္ င္္ျသရ ေျနရ ဖ သလံျုျသမ ပင္္ ဖစ ပဳရမည္ျ ဖစရ လူတုင္္ျသမမတု႔ ဖသက္အ င္ရယ္ နိင္္ျဖခနိအခါဖလုက္္ က္င္လညကက္ဌ သသည္ျ ဝန္ျသက္င္င္္င္္ က္န္ျသမ ျ ခင္္ျသနိင္္ျ ညီက္ညတ္ျ ပည္ျစံျုသည္ျ ေျနထုင္္ စ သေျသ မဳ ေေလစရုက္က ို တစ္ဦသခင္္ျသတ ဝန္၊ ေျပါင္္ျသစည္ျသတ ဝနအျ ဖစခံယူ က္င္္ျသံျုျသရန္ ဖထူသလုဖပ္ 37
  • 38. ပဏာမက်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ “ပဏ မက္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳဆုသည္မ မရျမ ဖစလိုဖပ္ေျသ က္န္ျ္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳျ ဖစၿပီသ လက္္ေျတတ႕လည္ျသက္၊ သပၞံနည္ျသလည္ျသက္က္ လူမဳေျရသဖရ လက္ခံနိုင္သည္ျ နည္ျသပည ရပ္ သက္ု ေဖျ ခခံပါသည္။ ထုဖ ပင္္ ပဏ မက္န္ျသမ ေျရသ ေျစ င္္ျေျရ က္္မဳက္ု လူတစ္ဦသခင္္ျသျ ဖစ္ေျစ၊ မသ သစုတစဌိုျ ခင္္ျသ ျ ဖစ္ေျစ၊ လူထုတစရပလံျုျသျ ဖစ္ေျစ တလက္ယလ ယက ူက္ူ လက္လမ မ္ျသမီရရျနိုင္ရမည္ ျ ဖစၿပီသ၊ လူထုက္ုယ္ ိုင္္ ပါဝင္ဆံျုျသျ ဖတ္ေျဆ င္င္ရက္္ေျသ က္န္ျသမ ေျရသေျစ င္္ျေျရ က္္မဳပင္္ ျ ဖစပါသည္။” 38
  • 39. အေျ ခခံမူ (၅) ခ်က္ (၁) က်န္ျ္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳေည္ ောတူညမလ်ရိျလအျ္ ခင္္ျ (Equity) (၂) ကာဌသကယ္္အျရ ာပငန္ျ မ်ာ ကိ ဥ ္ာ အျပ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ (Preventive Focus) (၃) အျဒေန္ကလင္္ျာိက္အျာ်ာညအျဌသထမလၢိဳရိျလၿပ ေမ်ာ ျ ပရသူ ာကခံန္ကိင္္အျော နည္ျ ္န္်ာ ကိ ေေံျျ ျ ပၢိဳျ ခင္္ျ (Appropriate Technology) (၄) ျ ပရသူာူထပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္္အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ (Community Involvement) (၅) ဌာနဌသတင္္ျ ၊ ဌာနေခ်င္္ျ ခ်င္္ျ ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ (Multi-sectoral approach) 39
  • 40. ရလာကလၢိဳ ဌသတင္္ါဝင္္အျောာပငန္ျ ္ဥ္ (၈)ရပ္ 1. ေ စ္်ာ ေည္ျ က်န္ျ မာအျရ ျ ပနာမ်ာ န္ကလင္္ျ ၄င္္ျ တိ႔ကိ ကာဌသကယ္နိျလမနင္္ျ ေည္ျနည္ျ ာမ္ျ မ်ာ အေၟကာင္္ျ ပညာအျပ ျ ခင္္ျ ၊ 2. ောဟာရ မလင္္ျတင္္အျပ ျ ခင္္ျ 3. ေန္႔ရလင္္ျ အျော အျောကသ ံျျ အျရရရိျလအျရ န္ကလင္္ျ ပတ္ဝန္ျ က်င္သန္႔ရလင္္ျ အျရ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ 4. ော က္ျ ခာ ာပငန္ျ ေပါေဝင္္ မိခင္န လင္္ျ အကာ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာက အျပ ျ ခင္္ျ 5. ကာဌသကယ္္အျ ထိ ျ ခင္္ျ 6. အျဒေောိက္ျ စ္္အျာျ စ္ထရိျလအျော အျရာဂါမ်ာ ော ကာဌသကယ္နိျလမနင္္ျ ျ ခင္္ျ 7. ေ စ္်ာ ေည္ျ ောမန္အျရာဂါမ်ာ န္ကလင္္ျ ထိခိကလၢိဳမ်ာ ေဌသတက္ ေင္္ျအျာ်ာျ္အျော ကေမလၢိဳမ်ာ အျပ ျ ခင္္ျ 40
  • 41. က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ေည္ ောတူညမလ်ရိျလအျ္ ခင္္ျ • က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ာပငန္ျ မ်ာ ေည္ အျနရာအျဒေေဌသကာအေဝ အျောျ္ာည္ျ အျကာင္္ျ ၊ အျအခင္ၟကေအရောျ္ာည္ျ အျကာင္္ျ ၊ ယ္ဥ္အျက် မလုေအရောျ္ ာည္ျ အျကာင္္ျ ာူတိင္္ျ ေဌသတက္ ေဌသာယ္တ ကူ ာကဌလ မ္ျ မလရန္ကဌိုေပ္ • ေထူ ေ စင္္ျ အျက် ာက္အျဒေ၊ ာမ္ျ ပန္ျ ညကသ ယ္္အျရ ခကခဌဲအျောအျဒေမ်ာ န္ကလင္္ျ ၿမိ ၢိဳ႕ ပေခ္န္ကအစ်ာ ရိျလ ျ ပရသူမ်ာ ေဌသတက္ က်န္ကာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကၢိဳ ရရိျလန္ကိင္ဌန္ 41
  • 42. ကာဌသကယ္္အျရ ာပငန္ျ မ်ာ ကိ ဥ ္ာ အျပ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ • က်န္ျ မာအျရ ာပငန္ျ မ်ာ ကိ အျ ာရင္ဌကဌာဌသတင္္ ကာဌသကယ္္အျရ ာပငန္ျ မ်ာ န္ကလင္္ျ က်န္ျ မာအျရ ျ မလင္္ျတင္္အျရ ကိ ဥ ္ာ အျပ အျ ာရင္ဌကဌမည္ • ေိ႔ရာဌသတင္္ ကအေရ န္ကလင္္ျ ျ ပန္ကဌရထူအျထာင္္အျရ ေထိ ပါဝင္လော ၿပ ၿပည္ျ္ံျေည္ျ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳာပငန္ျ ျ စ္ည္ 42
  • 43. (၃) အျဒေန္ကလင္္ျာိက္အျာ်ာညအျဌသထမလၢိဳရိျလၿပ ေမ်ာ ျ ပရသူ ာကခံန္ကိင္္အျော နည္ျ ္န္်ာ ကိ ေေံျျ ျ ပၢိဳျ ခင္္ျ က်န္ျ္ျ မာအျရ ာပငန္ျ မ်ာ အေကာင္အထည္အျစာျ္ အျ ာရင္ဌကဌာဌသတင္္ ေေံျျ ျ ပၢိဳမည္ျ ပ္ၥည္ျ မ်ာ န္ကလင္္ျ နည္ျ ္န္်ာ မလာ- • အျဒောိေပခ်ကန လင္္ျ အေျ ခအေနေရာကခံန္ကိင္ဌ • ာူထေေံျျ ျ ပၢိဳန္ကိင္ဌ • ရိ ရလင္္ျ • အျဒေ၏ ယ္ဥ္အျက် မလၢိဳ၊ ဘာောအျရ ေရကိကည ရ • ပတ္ဝန္ျ က်င္နို အျဘ ဥပဒမျ စ္္အျ္ရ 43
  • 44. ျ ပရသူာူထပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္္ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ • ျ ပရသူာူထေည္ မိမိတိ႔၏ က်န္ျ မာအျရ ေဌသတက္ အေကာင္အထည္အျစာျ္အျ ာရင္ဌကည္ျ ာပငန္ျ ္ဥ်ာ ဌသတင္္ ကိယ္တ ိုင္တတၟ ဌသကခ္ာ ပါဝင္္အျ ာရင္ဌက္ါက က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလၢိဳ ာပငန္ျ မ်ာ ဌသတင္္ ပိမိေက္ဝင္ယံျၟကည္ အေဘာအျပါကန ာ က်န္ျ မာအျရ အျ္ာင္္ျအျရလာကလု ာပငန္ျ မ်ာ ထိအျရာက္အျောင္္ျ မင္လၢိဳ ပိမိရရိျလန္ကျိင္ည္ျ စ္္ 44
  • 45. ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌက္ျ ခင္္ျ • “က်န္ျ မာျ ခင္္ျ ” န္ကလင္္ျျ ပည္ျ္ံျအျ္ရန္ကလာ က်န္ျ မာအျရ ဌာနန္ကလင္္ျ နျလျ ျ ချယ္္အျော ေ္ိ ရဌာနမ်ာ ေ ပင္္ ေ္ိ ရမဟတ္အျော ာူမလၢိဳအျရ ေေင္္ျေခစဌဲ႕မ်ာ (NGOs) ပါပူ အျပါင္္ျ ပါဝင္ၿပ ကအ႑ပါင္္ျ ္ံျမလ ျ စည္ျ ည္ျ အျ ာရင္ဌကနိုင္လော ရရိျလန္ကိင္ည္ျ စ္္ • ္ာ ဝတ္အျအနရ န္ကလင္္ျ ာူမလၢိဳအျရ ဘကစံျျ ပည္ျ္ံျအျောင္္ အျ ာရင္ဌကနိုင္ဌန္ကလာ ဌာနဌသတင္္ျ န္ကလင္္ျ ဌာနေခ်င္္ျ ခ်င္္ျ ပူ အျပါင္္ျ အျ ာရင္ဌကလၢိဳ ေင္အာ အျတာင္္ျတင္္ျ ခိင္ာရန္ ာိေပ္ 45
  • 46. က်မ္ျ ကိ • ၿမိ ၢိဳ႕နယ္န ်န္ျ မာအျရ အျကာျ္မတ (ာကကစဌဲ) ္ာေပ္- ၂၀၀၃ ခန္ကလ္္ • Community Health Manual Vol-1, Department of Community Health, University of Community Health, Magway. 46
  • 47. ော ာံျျ က်န္ျ မာ ျ ပရသာယ္ာ ။ 47
  • 49. • က်န္ျ မာအျရ အျကာျ္မတေခစဌဲ႕ဘယ္န လ္္ဥ ရိျလ ာဌဲ? • အျက် ရရာမလာ ဘာာပငန္ျ အျဌသတာပ္အျနာဌဲ (အေေ ္ိတ္) • အျက် ရရာရံပံျအျခင္ရိျလာာ ? ဘယ္ဌ ို္အျ ာင္္ျ ာဌဲ? • ရံပံျအျခင္ကိ ဘယ္ဌ ိုေံျျ အျနာဌဲ? • က်န္ျ မာအျရ အျကာျ္မတ ပန္ျ တိင္္၊ ရည္ရဌယ္ခ်က၊ ျ္ာပငန္ျ ္ဥဌိျလာာ ? ဘာအျဌသတာဌဲ? 49