Araling Panlipunan 10

1. ..ito ang kalinangán ay kabuuang kaisipan,
kaugalian, o tradisyon ng isang bayan. ito
ay paraan ng búhay..

2. Katuturan
ng Kultura
..ang kultura naman ay
tumutukoy sa
kahulugan at paraan ng
pamumuhay ng mga
mamamayan sa isang
lipunan..

3. Ayon kina Andersen at Taylor (2007)
ang kultura ay isang kumplikadong
sistema ng ugnayan na nagbibigay-
kahulugan sa paraan ng pamumuhay
ng isang grupong panlipunan o isang
lipunan sa kabuuan.
Sa isang lipunan, binibigyang-
katwiran ng kultura ang maganda sa
hindi, ang tama sa mali at ang mabuti
sa masama.

4. Panopio (2007)
“ito ang kabuuang konseptong
sangkap sa pamumuhay ng
mga tao, ang batayan ng kilos
at gawi, at ang kabuuang
gawain ng tao’’

5. Mooney (2011)
ang kultura ay tumutukoy sa kahulugan
at paraan ng pamumuhay na
naglalarawan sa isang lipunan.
Ang ginagawa natin sa ating pang-
araw-araw na pamumuhay mula
paggising hanggang bago matulog ay
bahagi ng ating kultura.

6. Uri ang Kultura

7. Materyal
Binubuo ito ng mga gusali, likhang-
sining, kagamitan, at iba pang bagay
na nakikita at nahahawakan at gawa o
nilikha ng tao. (Panopio, 2007)
Ang mga bagay na ito ay may
kahulugan at mahalaga sa pag-unawa
ng kultura ng isang lipunan.

8. Uri ang Kultura

9. Hindi Materyal
Hindi tulad ng materyal na kultura, hindi ito
nahahawakan subalit ito ay maaaring
makita o maobserbahan. Ito ay bahagi ng
pangaraw-araw na pamumuhay ng tao at
sistemang panlipunan. (Mooney, 2011)
Kabilang dito ang batas, gawi, ideya,
paniniwala, at norms ng isang grupo ng
tao.

10. Mga Elemento ng Kultura
Nag-iiba ang paglalarawan ng
bawat lipunan batay na rin sa
kultura nito. Binubuo ang kultura ng
mga paniniwala (beliefs),
pagpapahalaga (values), norms, at
simbolo.

12. Paniniwala (Beliefs)
Tumutukoy ito sa mga kahulugan
at paliwanag tungkol sa
pinaniniwalaan at tinatanggap
na totoo.

13. Nakakaapekto sa mga isyu at hamong
panlipunan ang paniniwala ng isang
indibiduwal o pangkat ng tao.
Halimbawa, ang isang lipunang
naniniwala sa pagkakapantay-pantay
ng mga tao anoman ang kasarian ay
magbibigay ng mga oportunidad para
sa pag-unlad ng tao anuman ang
kasarian nito.

14. Mayroon ka bang ginagawa na
hindi mo naman pinaniniwalaan?
Mayroon ka bang pinaniniwalaan
na alam mong hindi naman totoo?

15. Pagpapahalaga (Values)
Ang pagpapahalaga ay hindi maaaring
maihiwalay sa paniniwala ng isang lipunan.
Maituturing itong batayan ng isang grupo o
ng lipunan sa kabuuan kung ano ang
katanggap-tanggap at kung ano ang hindi,
kung ano ang tama at mali, maganda at
kung ano ang nararapat at hindi
nararapat(Mooney, 2011)

16. Bagama’t may iba’t ibang pagpapahalaga
ang bawat lipunan, marami sa
pagpapahalaga ay kanilang
pinagsasaluhan.
Kapag ang isang situwasyon o gawain ay
labag sa mga pagpapahalaga, itinuturing ito
na isyu o hamong panlipunan.

17. Norms
Tumutukoy ito sa mga asal, kilos, o gawi
na binuo at nagsisilbing pamantayan sa
isang lipunan.
Ang mga norm ang nagsisilbing batayan
ng mga ugali, aksyon, at pakikitungo ng
isang indibiduwal sa lipunang kaniyang
kinabibilangan.

18. 2 Uri ng Norms
1. Folkways
2. Mores

19. Folkways
Ang pangkalahatang batayan
ng kilos ng mga tao sa isang
grupo o sa isang lipunan sa
kabuuan.

20. Mores
tumutukoy sa mas mahigpit na
batayan ng pagkilos.
Ang paglabag sa mga mores ay
magdudulot ng mga legal na parusa
(Mooney, 2011).

21. TANDAAN:
Ang kawalan ng batayan ng pagkilos sa
isang lipunan ay maaaring magdulot ng
kaguluhan.
Ang mga batas trapiko ay inilaan upang
magkaroon ng kaayusan at kaligtasan
ang mga tao sa lansangan.
Batayan ito ng pagkilos ng mga tao.
Ang hindi pagsunod sa mga batas na ito
ay may kaukulang kaparusahan.

22. Simbolo (Symbols)
Ito ang paglalapat ng kahulugan sa
isang bagay ng mga taong
gumagamit dito. (White, 1949)
Kung walang simbolo, walang
magaganap na komunikasyon at
hindi rin magiging posible ang
interaksiyon ng mga tao sa lipunan

23. Halimbawa, wika, mga pagkumpas
(gestures), at iba pang bagay na
nauunawan ng mga miyembro ng isang
lipunan.

24. Modified True or False
Isulat ang TAMA kung wasto ang isinasaad
ng pangungusap; kung ito ay mali, itama
ang salitang may salungguhit upang
maiwasto ang pahayag. Isulat ang iyong
sagot sa patlang.

25. __________1. Ang kultura ay
tumutukoy sa kahulugan at
paraan ng pamumuhay ng
mga mamamayan sa isang
lipunan.

26. __________2. Ang paniniwala ay
isang elemento ng kultura na
tumutukoy sa mga asal, kilos o
gawi na nagsisilbing pamantayan
ng pagkilos sa isang lipunan.

27. __________3. Ang pagpapahalaga
ay batayan ng pagkilos na
katanggap- tanggap sa grupo ng
mga tao o lipunan sa kabuuan.

28. __________4. Ang hindi
pagsunod sa norms ng isang
lipunan ay may kaukulang
kaparusahan o sanctions.

29. __________5. Ang kultura ay
naglalarawan sa isang
lipunan.

30. SUSI SA PAGWAWASTO
 1. TAMA
 2. NORMS
 3. TAMA
 4. TAMA
 5. TAMA