Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach – różne oblicza zmian regio...Małgorzata Sikora-Gaca
Publikację rozpoczyna materiał poświęcony 25-leciu polskiej samorządności widziany poprzez pryzmat zmian zawartych w ordynacjach wyborczych. W dalszej kolejności wskazano na europejską i polską politykę regionalną. Z elementem tym związane są następne artykuły odnoszące się do euroregionów oraz województwa zachodniopomorskiego, które stało się kolejnym europejskim regionem. Od średniowiecza na terenie Pomorza Zachodniego budowano nie tylko społeczności lokalne i regionalne, ale na skutek procesów politycznych doszło do powstania tam ośrodków władzy państwowej Księstwa Zachodniopomorskiego. Stolicą tego podmiotu był Szczecin, ale władza księcia rozciągała się po obu stronach Odry. Po kilkusetletniej jego działalności uległo ono rozczłonkowaniu w latach wojny 30-letniej w 1. połowie XVII w., jednakże pozostałości po tamtym podmiocie polityczno-ustrojowym występują do współczesności. Stąd potrzeba odnowienia więzi nie tylko społecznych między poszczególnymi społecznościami, ale i zadbania o jego zabytki, wspólne dziedzictwo Odry i Bałtyku oraz inne. Część niniejszą kończą dwa materiały odnoszące się do pilskiej społeczności lokalnej i regionalnej, która w pierwszym okresie transformacji posiadała rangę województwa, po czym została włączona do Wielkopolski. Główną myślą przewodnią niniejszej części stało się przedstawienie polskich zmian lokalnych i regionalnych w ostatnim ćwierćwieczu z zaznaczającym się wpływem województwa zachodniopomorskiego.
More Info: Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach – różne oblicza zmian regionalnych i lokalnych, J. Knopek, M. Sikora-Gaca, D. Magierek (red.), Koszalin 2014, ISBN: 978-83-7365-353-5; ISSN: 0239-7129, s. 1-187.
Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach – różne oblicza zmian regio...Małgorzata Sikora-Gaca
Publikację rozpoczyna materiał poświęcony 25-leciu polskiej samorządności widziany poprzez pryzmat zmian zawartych w ordynacjach wyborczych. W dalszej kolejności wskazano na europejską i polską politykę regionalną. Z elementem tym związane są następne artykuły odnoszące się do euroregionów oraz województwa zachodniopomorskiego, które stało się kolejnym europejskim regionem. Od średniowiecza na terenie Pomorza Zachodniego budowano nie tylko społeczności lokalne i regionalne, ale na skutek procesów politycznych doszło do powstania tam ośrodków władzy państwowej Księstwa Zachodniopomorskiego. Stolicą tego podmiotu był Szczecin, ale władza księcia rozciągała się po obu stronach Odry. Po kilkusetletniej jego działalności uległo ono rozczłonkowaniu w latach wojny 30-letniej w 1. połowie XVII w., jednakże pozostałości po tamtym podmiocie polityczno-ustrojowym występują do współczesności. Stąd potrzeba odnowienia więzi nie tylko społecznych między poszczególnymi społecznościami, ale i zadbania o jego zabytki, wspólne dziedzictwo Odry i Bałtyku oraz inne. Część niniejszą kończą dwa materiały odnoszące się do pilskiej społeczności lokalnej i regionalnej, która w pierwszym okresie transformacji posiadała rangę województwa, po czym została włączona do Wielkopolski. Główną myślą przewodnią niniejszej części stało się przedstawienie polskich zmian lokalnych i regionalnych w ostatnim ćwierćwieczu z zaznaczającym się wpływem województwa zachodniopomorskiego.
More Info: Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach – różne oblicza zmian regionalnych i lokalnych, J. Knopek, M. Sikora-Gaca, D. Magierek (red.), Koszalin 2014, ISBN: 978-83-7365-353-5; ISSN: 0239-7129, s. 1-187.
Prezentacja towarzysząca warsztatowi "Biblioteka - centrum lokalnej sfery publicznej", który Olga Napiontek z fundacji Civis Polonus poprowadziła w czasie pierwszego Ogólnopolskiego Kongresu Bibliotek Publicznych w 2010 roku.
Celem warsztatu było spojrzenie na biblioteki jako ważne instytucje demokracji lokalnej.
Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia" w ramach projektu Foresight Obywatelski realizuje cykl spotkań dotyczących przemian we współczesnym świecie oraz ich konsekwencji dla sektora pozarządowego i aktywności obywatelskiej. Poruszane będą tematy globalizacji, technologii, przyszłości obywatelstwa, wartości i postaw w społeczeństwie.
Kolejne spotkanie z serii odbyło się 31 marca - Kuba Wygnański opowiedział o różnych sposobach rozumienia obywatelskości, roli organizacji w społeczeństwie oraz tym, jak zmienia się charakter relacji pomiędzy obywatelami, organizacjami i państwem.
Cykl spotkań jest częścią projektu Foresight Obywatelski, którego ogólnym celem jest stworzenie warunków do myślenia o rozwoju sektora pozarządowego i aktywności obywatelskiej w dłuższej perspektywie. Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia" chce w ten sposób zapoczątkować proces wspólnego zastanawiania się w gronie liderów środowiska nad zmianami w otoczeniu sektora - zidentyfikować je, zastanowić się, w jaki sposób będą wpływać na jego funkcjonowanie, rozważyć jakie wyzwania ze sobą niosą. Chce zachęcić do grupowej refleksji na temat przyszłych działań i dalekosiężnych celów zarówno poszczególnych organizacji pozarządowych, jak i sektora w całości.
Projekt stanowi platformę wymiany doświadczeń, pomysłów i propozycji, dającą możliwość wspólnego namysłu dla obecnych, ale - co szczególnie ważne - także przyszłych liderów środowiska, nie tylko z Warszawy, ale także spoza niej. Foresight Obywatelski jest pierwszym tego typu projektem zogniskowanym ściśle na polskich organizacjach pozarządowych.
Celem artykułu jest przedstawienie i wyjaśnienie czynników, które wpłynęły na strukturę rywalizacji wyborczej oraz wynik wyborów, a w konsekwencji
lokalne sceny polityczne po wyborach samorządowych w 2014 roku. Wśród głównych analizowanych determinant są: 1) zmiany samorządowego prawa wyborczego;
2) sytuacja społeczno-polityczna w Polsce u progu wyborów samorządowych oraz
3) charakter lokalnych scen politycznych. Prowadzone badania uwidoczniły zjawisko wycofywania się partii politycznych z bezpośredniej rywalizacji wyborczej na
szczeblu lokalnym. Przykłady badanych gmin wskazują, że wielu lokalnych działaczy samorządowych posiadło doskonałe umiejętności „politycznej adaptacji” do
zmieniających się nastrojów społecznych. Natomiast konsekwencją zmian w prawie
wyborczym, a zwłaszcza wprowadzenia formuły większościowej w wyborach do rad
gmin, są m.in. 1) dodatkowe wzmocnienie pozycji burmistrza i jego bezpośredniego
zaplecza politycznego w lokalnym systemie władzy; 2) dysproporcjonalność wyników wyborów; 3) niewielkie zainteresowanie bezpośrednim udziałem w rywalizacji
wyborczej osób bez instytucjonalnego zaplecza politycznego oraz 4) koncentrowanie się radnych w swojej działalności na problemach własnego okręgu wyborczego.
Czynnikiem w największym stopniu determinującym lokalne elekcje samorządowe,
a w konsekwencji charakter i kształt lokalnego systemu władzy, jest osoba burmistrza
(prezydenta miasta)
Autor przyjmuje Parsonsa koncepcję władzy oraz definiuje normatywny model suwe-rennej władzy państwowej i westfalski model państwa narodowego. Następnie wymienia czynniki modyfikujące zakres władzy państwowej i je analizuje. Do czynników tych zalicza: globalizację, inte-grację, decentralizację, samorządność, społeczeństwo obywatelskie, demokrację i biurokrację. Więk-szość tych czynników wpływa negatywnie na zakres suwerennej władzy państwowej. Dodatkowo zakres władzy państwa narodowego umniejsza postęp cywilizacyjny, który ułatwia przemieszczanie się ludzi i kapitału, przekazywanie informacji i obrazów, komunikowanie się władzy z obywatelami oraz bezpośrednio samych obywateli itd. Pod tym wpływem zmieniły się też wspólnoty polityczne, które współcześnie nie określają się wyłącznie według logiki terytorialnej. Dezintermediacja została rozciągnięta również na sferę polityczną, co oznacza, że władza państwowa traci monopol w zarzą-dzaniu interesem narodowym. W konkluzji autor stwierdza, że pod wpływem opisanych czynników, władzy państwowej już nie przysługują ani suwerenność, ani prawomocność. Jesteśmy świadkami erozji władzy formalnej oraz kreowania władzy nieformalnej, bezpodmiotowej, często niewidocznej, która nie zabiega o legitymizację, a koncentruje się wyłącznie na swej skuteczności. Uzasadnione jest zatem wprowadzenie nowego nazewnictwa: " władztwo " i " governance " dla określenia nowego charakteru władzy państwowej. Słowa kluczowe: westfalski model państwa, model suwerenności władzy państwowej, dezinterme-diacja polityczna, " władztwo " , " governance " Wprowadzenie Na wstępie poczynię kilka uwag ogólnych dotyczących założeń teoretyczno-metodologicznych oraz istoty państwa narodowego. Za T. Parsonsem przyjmuję, że władza w ogóle, a więc i władza państwowa jest cechą systemową, co oznacza między innymi, że jej kształt determinowany jest przez strukturę systemu, jego hie-rarchiczność itd. " Żadna relacja władzy nie może być wyłączona z systemu in-stytucjonalnego, z którego wyrasta " i dalej " Władzy jako pewnej właściwości nie można też przenieść do innego systemu ". W pierwszej kolejności odnosi się to do władzy państwowej, której udział w systemie politycznym czy państwowym jest najbardziej widoczny. Władza państwowa ma kompetencje i możliwości zmiany systemu, ale też może ona ulec likwidacji, gdy system ulegnie destrukcji bądź głę-bokiej zmianie. Z tych powodów, w tym artykule malejący zakres władzy państwowej analizo-wać będziemy w powiązaniu z systemem, który jest systemem państwa narodowego. Podam jego genezę oraz ewolucję, wskażę na czynniki wewnątrzsystemowe i usytu-owane w jego otoczeniu, które modyfikują istotę systemu, a zarazem doprowadzają do umniejszenia zakresu władzy państwowej.
Prezentacja towarzysząca warsztatowi "Biblioteka - centrum lokalnej sfery publicznej", który Olga Napiontek z fundacji Civis Polonus poprowadziła w czasie pierwszego Ogólnopolskiego Kongresu Bibliotek Publicznych w 2010 roku.
Celem warsztatu było spojrzenie na biblioteki jako ważne instytucje demokracji lokalnej.
Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia" w ramach projektu Foresight Obywatelski realizuje cykl spotkań dotyczących przemian we współczesnym świecie oraz ich konsekwencji dla sektora pozarządowego i aktywności obywatelskiej. Poruszane będą tematy globalizacji, technologii, przyszłości obywatelstwa, wartości i postaw w społeczeństwie.
Kolejne spotkanie z serii odbyło się 31 marca - Kuba Wygnański opowiedział o różnych sposobach rozumienia obywatelskości, roli organizacji w społeczeństwie oraz tym, jak zmienia się charakter relacji pomiędzy obywatelami, organizacjami i państwem.
Cykl spotkań jest częścią projektu Foresight Obywatelski, którego ogólnym celem jest stworzenie warunków do myślenia o rozwoju sektora pozarządowego i aktywności obywatelskiej w dłuższej perspektywie. Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia" chce w ten sposób zapoczątkować proces wspólnego zastanawiania się w gronie liderów środowiska nad zmianami w otoczeniu sektora - zidentyfikować je, zastanowić się, w jaki sposób będą wpływać na jego funkcjonowanie, rozważyć jakie wyzwania ze sobą niosą. Chce zachęcić do grupowej refleksji na temat przyszłych działań i dalekosiężnych celów zarówno poszczególnych organizacji pozarządowych, jak i sektora w całości.
Projekt stanowi platformę wymiany doświadczeń, pomysłów i propozycji, dającą możliwość wspólnego namysłu dla obecnych, ale - co szczególnie ważne - także przyszłych liderów środowiska, nie tylko z Warszawy, ale także spoza niej. Foresight Obywatelski jest pierwszym tego typu projektem zogniskowanym ściśle na polskich organizacjach pozarządowych.
Celem artykułu jest przedstawienie i wyjaśnienie czynników, które wpłynęły na strukturę rywalizacji wyborczej oraz wynik wyborów, a w konsekwencji
lokalne sceny polityczne po wyborach samorządowych w 2014 roku. Wśród głównych analizowanych determinant są: 1) zmiany samorządowego prawa wyborczego;
2) sytuacja społeczno-polityczna w Polsce u progu wyborów samorządowych oraz
3) charakter lokalnych scen politycznych. Prowadzone badania uwidoczniły zjawisko wycofywania się partii politycznych z bezpośredniej rywalizacji wyborczej na
szczeblu lokalnym. Przykłady badanych gmin wskazują, że wielu lokalnych działaczy samorządowych posiadło doskonałe umiejętności „politycznej adaptacji” do
zmieniających się nastrojów społecznych. Natomiast konsekwencją zmian w prawie
wyborczym, a zwłaszcza wprowadzenia formuły większościowej w wyborach do rad
gmin, są m.in. 1) dodatkowe wzmocnienie pozycji burmistrza i jego bezpośredniego
zaplecza politycznego w lokalnym systemie władzy; 2) dysproporcjonalność wyników wyborów; 3) niewielkie zainteresowanie bezpośrednim udziałem w rywalizacji
wyborczej osób bez instytucjonalnego zaplecza politycznego oraz 4) koncentrowanie się radnych w swojej działalności na problemach własnego okręgu wyborczego.
Czynnikiem w największym stopniu determinującym lokalne elekcje samorządowe,
a w konsekwencji charakter i kształt lokalnego systemu władzy, jest osoba burmistrza
(prezydenta miasta)
Autor przyjmuje Parsonsa koncepcję władzy oraz definiuje normatywny model suwe-rennej władzy państwowej i westfalski model państwa narodowego. Następnie wymienia czynniki modyfikujące zakres władzy państwowej i je analizuje. Do czynników tych zalicza: globalizację, inte-grację, decentralizację, samorządność, społeczeństwo obywatelskie, demokrację i biurokrację. Więk-szość tych czynników wpływa negatywnie na zakres suwerennej władzy państwowej. Dodatkowo zakres władzy państwa narodowego umniejsza postęp cywilizacyjny, który ułatwia przemieszczanie się ludzi i kapitału, przekazywanie informacji i obrazów, komunikowanie się władzy z obywatelami oraz bezpośrednio samych obywateli itd. Pod tym wpływem zmieniły się też wspólnoty polityczne, które współcześnie nie określają się wyłącznie według logiki terytorialnej. Dezintermediacja została rozciągnięta również na sferę polityczną, co oznacza, że władza państwowa traci monopol w zarzą-dzaniu interesem narodowym. W konkluzji autor stwierdza, że pod wpływem opisanych czynników, władzy państwowej już nie przysługują ani suwerenność, ani prawomocność. Jesteśmy świadkami erozji władzy formalnej oraz kreowania władzy nieformalnej, bezpodmiotowej, często niewidocznej, która nie zabiega o legitymizację, a koncentruje się wyłącznie na swej skuteczności. Uzasadnione jest zatem wprowadzenie nowego nazewnictwa: " władztwo " i " governance " dla określenia nowego charakteru władzy państwowej. Słowa kluczowe: westfalski model państwa, model suwerenności władzy państwowej, dezinterme-diacja polityczna, " władztwo " , " governance " Wprowadzenie Na wstępie poczynię kilka uwag ogólnych dotyczących założeń teoretyczno-metodologicznych oraz istoty państwa narodowego. Za T. Parsonsem przyjmuję, że władza w ogóle, a więc i władza państwowa jest cechą systemową, co oznacza między innymi, że jej kształt determinowany jest przez strukturę systemu, jego hie-rarchiczność itd. " Żadna relacja władzy nie może być wyłączona z systemu in-stytucjonalnego, z którego wyrasta " i dalej " Władzy jako pewnej właściwości nie można też przenieść do innego systemu ". W pierwszej kolejności odnosi się to do władzy państwowej, której udział w systemie politycznym czy państwowym jest najbardziej widoczny. Władza państwowa ma kompetencje i możliwości zmiany systemu, ale też może ona ulec likwidacji, gdy system ulegnie destrukcji bądź głę-bokiej zmianie. Z tych powodów, w tym artykule malejący zakres władzy państwowej analizo-wać będziemy w powiązaniu z systemem, który jest systemem państwa narodowego. Podam jego genezę oraz ewolucję, wskażę na czynniki wewnątrzsystemowe i usytu-owane w jego otoczeniu, które modyfikują istotę systemu, a zarazem doprowadzają do umniejszenia zakresu władzy państwowej.