KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM SAU 1975.pdf

1. KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM
SAU 1975

2. I. BỐI CẢNH LỊCH SỬ, XÃ HỘI, VĂN HÓA
VIỆT NAM SAU 1975
 Kỷ nguyên hòa bình, thống nhất và sự trở lại của cuộc sống đời
thường, những khát vọng hạnh phúc, tự do muôn thuở của con người
cá nhân.
 Cơ chế thị trường và quá trình hội nhập kinh tế - văn hóa:
- Sự chấm dứt của nền văn hóa bao cấp và sự trở lại của đời sống văn
học dân chủ, mang tính cạnh tranh.
- Sự du nhập ồ ạt của những luồng tư tưởng, văn hóa hiện đại trên thế
giới.
- Sự hình thành của một công chúng đọc đa dạng, với thị hiếu thẩm mỹ
phức tạp.

7. II. QUÁ TRÌNH VẬN ĐỘNG CỦA NỀN
VĂN HỌC VIỆT NAM SAU 1975
1. 1975 – 1985: Giai đoạn chuyển tiếp từ nền văn học cách mạng trong chiến tranh sang nền
văn học thời hậu chiến.
 Sau ngày đất nước thống nhất, lịch sử VN chuyển qua một thời đại mới, nhưng văn học
nghệ thuật vẫn vận động theo quán tính của văn học thời chiến, với khuynh hướng sử thi
và cảm hứng lãng mạn.
 Diễn ra sự vận động ngầm của đời sống văn học, với những trăn trở vật vã, tìm tòi thầm
lặng ở một số nhà văn mẫn cảm với đòi hỏi của cuộc sống và có ý thức trách nhiệm cao
về ngòi bút của mình. Đó là những người đi tiên phong trong công cuộc đổi mới văn học.
 Tác phẩm tiêu biểu: kịch Rừng trúc (1978) và Nguyễn Trãi ở Đông Quan (1979) của
Nguyễn Đình Thi, tập truyện ngắn Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành (1983), Bến quê
(1985) của Nguyễn Minh Châu, tiểu thuyết Gặp gỡ cuối năm (1981) của Nguyễn Khải, kịch
Hồn Trương Ba da hàng thịt (1984), Tôi và chúng ta (1985) của Lưu Quang Vũ, tập thơ
Ánh trăng (1984) của Nguyễn Duy, tập thơ Tự hát (1984) của Xuân Quỳnh, tập thơ Hoa
trên đá (1984) của Chế Lan Viên, tập thơ Người đàn bà ngồi đan (1985) của Ý Nhi…

8. Ánh trăng
(Nguyễn Duy)
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với biển
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ
Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường
Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn
Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng
Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình
1978

9. Tự hát
(Xuân Quỳnh)
Chả dại gì em ước nó bằng vàng
Trái tim em, anh đã từng biết đấy
Anh là người coi thường của cải
Nên nếu cần anh bán nó đi ngay
Em cũng không mong nó giống mặt trời
Vì sẽ tắt khi bóng chiều đổ xuống
Lại mình anh với đêm dài câm lặng
Mà lòng anh xa cách với lòng em
Em trở về đúng nghĩa trái tim
Biết làm sống những hồng cầu đã chết
Biết lấy lại những gì đã mất
Biết rút gần khoảng cách của yêu tin
Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em
Biết khao khát những điều anh mơ ước
Biết xúc động qua nhiều nhận thức
Biết yêu anh và biết được anh yêu
Mùa thu nay sao bão giông nhiều
Những cửa sổ con tàu chẳng đóng
Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm
Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh
Em lo âu trước xa tắp đường mình
Trái tim đập những điều không thể nói
Trái tim đập cồn cào cơn đói
Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn
Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi.
1984

10. II. QUÁ TRÌNH VẬN ĐỘNG CỦA NỀN
VĂN HỌC VIỆT NAM SAU 1975
2. 1986 – 1991: Đổi mới toàn diện và sôi nổi trên tất cả mọi lĩnh vực của văn học nghệ
thuật.
 Từ năm 86 trở đi, những cuộc tranh luận về văn học diễn ra sôi nổi nhờ bầu không
khí tương đối dân chủ, lành mạnh, tạo nên sự khởi sắc và đổi mới mạnh mẽ, quyết
liệt trong sáng tác văn học cũng như mọi lĩnh vực nghệ thuật khác.
 Một loạt phóng sự về những thực trạng nhức nhối trong xã hội, đặc biệt là tình hình ở
nông thôn: Lời khai của bị can (1987) của Trần Huy Quang, Tiếng kêu cứu của một
vùng văn hóa (1988) của Võ Văn Trực, Cái đêm hôm ấy đêm gì... (1987) của Phùng Gia
Lộc…
 Truyện ngắn và tiểu thuyết nở rộ, tập trung phản ánh những xung đột, khủng hoảng
dữ dội của xã hội và tâm hồn con người: tiểu thuyết Thời xa vắng (1986) của Lê Lựu,
tập truyện ngắn Tướng về hưu (1988) của Nguyễn Huy Thiệp, tiểu thuyết Bến không
chồng (1990) của Dương Hướng, tiểu thuyết Mảnh đất lắm người nhiều ma (1990) của
Nguyễn Khắc Trường, tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh (1990) của Bảo Ninh…

11. II. QUÁ TRÌNH VẬN ĐỘNG CỦA NỀN
VĂN HỌC VIỆT NAM SAU 1975
3. Từ 1992 đến nay: Quá trình đổi mới chậm và trầm lắng lại, đi vào chiều sâu.
 Cao trào đổi mới của văn học Việt Nam dần chậm lại, chuyển sang những tìm tòi về
hình thức nghệ thuật.
 Vẫn xuất hiện những tác phẩm đáng chú ý như tập truyện ngắn Khi người ta trẻ
(1993) của Phan Thị Vàng Anh, tiểu thuyết Hồ Quý Ly (2001) của Nguyễn Xuân
Khánh, tiểu thuyết Cơ hội của Chúa (1999) của Nguyễn Việt Hà, truyện ngắn Cánh
đồng bất tận (2003) của Nguyễn Ngọc Tư, tập truyện Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ
(2000) của Nguyễn Ngọc Thuần, tiểu thuyết Mười lẻ một đêm (2006) của Hồ Anh
Thái, hồi ký Thượng đế thì cười (2003) của Nguyễn Khải…
 Cuộc “nổi loạn” trong văn học của một số cây bút rất trẻ như Vi Thuỳ Linh, Phan
Huyền Thư, Nguyễn Hữu Hồng Minh... khuấy động đời sống văn học.
Tải bản FULL (25 trang): https://bit.ly/3Od98yh
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

12. Người dệt tầm gai
(Vi Thùy Linh)
Chúng mình ở hai miền
Ngày nào em cũng khóc....
Anh yêu của em
Em yêu anh cuồng điên
Yêu đến tan cả em ra
Ào tung ký ức
Ngày dài hơn mùa
Em mong mỏi
Em (có lúc) như một tội đồ nông nổi
...
Em là người dệt tầm gai...
Em nhẫn nại chắt chiu từng niềm vui
Nhưng lại gặp rất nhiều nỗi khổ
Truân chuyên đè lên thanh thản
Ôi sự trái ngược - những sợi tầm gai !
Không kỳ vọng những điều lớn lao
Em lặng lẽ dệt hạnh phúc từ những nỗi buồn -
những sợi tầm gai - không ai nhìn thấy
Gai tầm gai đâm em đau đớn
Em chờ anh mãi...
Tưởng chừng không thể vượt qua nổi cái lạnh,
em đã khóc trên hai bàn tay trầy xước
Những giọt tâm hồn thấm xót mười ngón tay
rớm máu
Ngay cả khi anh làm em buồn thảng thốt
Em vẫn hướng về anh bằng tình yêu trọn vẹn
của mình
Dệt tầm gai đến bao giờ?
Mỗi ngày dài hơn một mùa
Dệt tầm gai đến bao giờ?
Về đi anh!
Cài then những ngón tay trầy xước của em
bằng Anh!
4358668