ANG KARUNUNGANG BAYAN

1. “ Ang Wastong Edukasyon ay
pahalagahan. Ito ay susi sa
iyong kinabukasan”
PRECIOUS DIANA M. MARTINEZ
Guro I
Republic of the Philippines
Department of Education
SCHOOLS DIVISION OF MARINDUQUE
IsOK 1, Boac, Marinduque
- Larong isip na pan-
libangan kung saan
kailangang hulaan ang
bagay na inilalarawan .
binubuo ito ng isa o hig-
it pang taludtod na mai-
kli ,may sukat at tugma.
Halimbawa:
Likido ang kinabubuhay niya,
Hangin ang ikinamamatay niya
Sagot- lampara
Ito namang pinsan ko saka kikilos kung pinapalo
Sagot- Pako
-Ang kasabihan ay iba sa salawikain sa dahilang ito’y
hindi gumagamit ng mga talinghaga. Payak ang kahulugan
ng kasabihan kaya madaling maunawaan ang mensaheng
hatid nto.
- masasalamin ang kilos, ugali, at gawi ng isang tao sa
kasabihan
Halimbawa:
 Sa panahon ng Kagipitan ,
Nakikita ang kaibigan.
 Ang magalang na sagot,
Nakakapawi ng poot
Kasabihan

2. Nakaugalian nang
sabihin at sundin
bilang tuntunin ng
kagandahang -asal ng
ating mga ninuno na
naglalayong mangaral
at akayin ang mga
kabataan tungo sa kabutihang asal
Halimbawa:
Ang sakit ng kalingkingan
Ramdam ng buong katawan
Ang maagang gumigising,
siyang maraming aanihin
-
tinatawag ding idyoma.
- nagtataglay ng talinghaga
Halimbawa:
Parang natuka ng ahas-
Sagot-natulala
Mahaba nag kamay
Sagot- magnanakaw
Kasama sa kabang-bayan ng karunungang-bayan
ng ating bansa bago dumating ang mga Espanyol ang ang
bugtong, salawikain, sawikain , kawikaan at kasabihan
 Karaniwang nagmula sa mga tagalog at hinango sa
mahahabang tula
 Ang paksa ng mga karunungang bayan ay patungkol
sa mga bagay na matatagpuan sa kanilang kapaligiran
gaya ng paghahanapbuhay. May mga paksa rin
tungkol sa mahahalagang okasyon gaya ng kaarawan,
kasal at kamatayan gayundin ang ugnayan ng
pamilya,kapwa at kapaligiran
Kahalagahan sa pag-unawa sa karunungang –
Bayan
 Nag-unawa at pagpapahaga sa kultura at tradisyon
 Nagsisilbing tuntunin at patnubay sa pang
–araw araw na pamumuhay
 Nagpapaunlad at pagpapahalaga
sa panitikan
 Pagpapalawak ng
kaalaman talasalitaan
talasalitaan
Ano ba ang PANITIKAN?
 Nanggaling sa salitang “ pang-titik-an” na kung saan ang
unlaping “pang” ay ginamit at hulaping “an” at ang
salitang “ titik” naman ay nangangahulugang literature
(literature) na galing sa salitang latin na litterana na
nangangahulugang titik
 Ayon kay Rufino Alejandro at Julian Pineda ang
Panitikan ay “ Bungang isip na isinatitik”.
 Isinaad ni W.J Long na ang Panitikan ay nasusulat ng
mga tala ng “pinakamabuting kaisipan at damdamin ng
tao”
 Ito ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan , mga
damdamin ,mga karanasan , hangarin at diwa ng mga
tao
 Pinakapayak na paglalarawan sa pagsulat ng tuwiran o
tuluyan( Prose ) o patula (poetry)
Ang Pilipinas bago dumating ang mga
Espanyol ay may sarili nang panitikan. Tayo’y may
kinagisnang tulang paawit gaya ng
kundiman ,kumintang ,oyayi at dalit. Mayroon ding
tayong mga karunungang-bayang gaya ng
salawikain,sawikain ,kaisipan, bulong at kasabihan.
Sagana rin tayo sa pagkakaroon ng mga akdang
tuluyang puno ng kababalaghan at aral na lumaganap
sa bansang naging patnubay ng ating mga ninuno sa
kanilang pamumuhay gaya ng Alamat, Epiko, pabula
at Kuwentong- bayan.
Marinduque National High School