Presentatie voor MEE over de meest voorkomende psychiatrische aandoeningen bij kinderen.

1. Workshop
Jongeren
in de knel
MEE UGV
4 juni 2015

2. 6/5/2015www.karakter.com 2
Welkom
Marloes van Rossum
GZ-psycholoog
Karakter, kinder- en jeugdpsychiatrie
Behandelcoördinator IBC Kind

3. Programma
• Voorstelrondje
• Kenmerken van de meest voorkomende kinder- en
jeugdpsychiatrische problemen (Autisme, ADHD, Angst-
en stemmingsproblematiek)
• Hulpverlening aan kinderen/ jongeren en hun ouders
• Vragen
6/5/2015www.karakter.com 3

4. Voorstelrondje
• Over welke problematieken én wat
wil je meer horen vanmiddag?
• Met welke problematieken en
leeftijd heb je vooral te maken?
6/5/2015www.karakter.com 4

5. Meest voorkomende diagnoses
• Autisme
• ADHD
• Angstproblemen
• Stemmingsproblemen
• Trauma’s
6/5/2015www.karakter.com 5
• Gedragsproblemen
• Borderline
• Psychotische stoornissen
• Eetstoornissen

6. Casus
Rob is 8 jaar, hij laat in de klas vaak dwars gedrag zien. Hij laat tijdens het
werken in de klas concentratieproblemen zien, zijn leerprestaties laten een
achteruitgang zien. Rob klaagt regelmatig over buikpijn. Moeder houdt hem
met grote regelmaat thuis van school. Ze vertelt dat hij ook vaak slecht
inslaapt.
Schrijf voor jezelf op:
Aan welke problematiek denk je bij Rob en waarom?
6/5/2015www.karakter.com 6

7. ADHD
• Kenmerken:
• Aandachtstekortstoornis met
(ADHD) of zonder (ADD)
hyperactiviteit/ impulsiviteit
• Moet zichtbaar zijn in minstens
twee milieus
• Moet zichtbaar zijn voor/ tijdens de
basisschooltijd
• Lijkt steeds vaker voor te komen: wordt beter
herkend (3-5% van kinderen en jongeren)
• Grote rol: erfelijkheid (in 80% van de situaties)
• Daarnaast invloed prenatale invloeden en
opvoedingsfactoren.
6/5/2015www.karakter.com 7

8. Discussie in drietallen
(3 minuten)
1. Wanneer verwacht je dat het moeilijk is om
ADHD te herkennen en zal het niet of later
onderzocht/ gediagnosticeerd worden?
2. Wanneer verwacht je dat er te snel aan
ADHD wordt gedacht als verklaring?
5-6-20158

9. Terugkoppeling discussie
1. Onderdiagnosticeren:
• ‘Ik heb geen last van deze leerling’
(ADD)
• Vastlopen op latere leeftijd: nee hoor, hij
is helemaal niet druk/ hyperactief.
• Het lijkt eerder autisme…
Let op differentiaal diagnostiek,
etnische minderheidsgroepen zijn at
risk, angst, depressie en tics.
2. Overdiagnosticeren
• Het kind is zo’n lastpak.. (invloed van
negatieve opvoedingsfactoren is groot),
rol van temperament, differentiaal
diagnostiek: gedragsproblemen
• ‘Doordat ik Ritalin heb gebruikt en ik er
rustig van werd, weet ik dat ik ADHD heb’
• Invloed van ingrijpende gebeurtenissen
over het hoofd zien (scheiding, trauma,
rouw etc.)
6/5/2015www.karakter.com 9

10. Angstproblemen
Kenmerken:
- Irrationeel/ ziekelijke angst
- Hindert je in dagelijkse sociale
situaties, bijv. schoolweigering
- Vaak lichamelijke klachten
- Piekergedrag: leidt tot
slaapproblemen, leidt tot
concentratieproblemen
6/5/2015www.karakter.com 10
Welke angststoornissen bestaan er?
- Separatieangststoornis
- Gegeneraliseerde angststoornis
- Sociale angststoornis
- Paniekstoornis/agorafobie
- Specifieke fobie (bijv. spinnen, bloed etc.)
- Obsessief-compulsieve stoornis (dwangstoornis)
- Acute stressstoornis
- Posttraumatische stress-stoornis
- Selectief mutisme

11. Angstproblemen
- De uittingsvorm is nogal eens: gedragsproblematiek,
bijv. dwars gedrag, voortkomend uit angst.
- Nuanceverschil tussen schoolweigering en spijbelen:
spijbelen weten ouders vaak niet vanaf het begin.
- Herken je meegaan in vermijding bij ouders? (bijv.
thuishouden van school bij lichamelijke klachten).
- Schoolweigering komt ook bij andere psychiatrische
stoornissen voor (autisme, psychotische stoornis).
6/5/2015www.karakter.com 11

12. OCD; Obsessieve Compulsieve
stoornis
• Dwanghandelingen
• Dwanggedachten (als ik …niet doe, dan…)
• Hoge comorbiditeit met andere psychische
problemen (bij 50%)
6/5/2015www.karakter.com 12

13. Stemmingsproblemen
Kenmerken:
• Langdurige gedaalde stemming:
bij kinderen en pubers is dit echter niet voortdurend!
Somberheid en meer: prikkelbaarheid.
• Anhedonie: verlies van plezier in dingen waar ze eerder wel van
konden genieten.
• Er is sprake van verminderd functioneren
• Lijden: ziek van somberheid
• Gedurende de meeste dagen van de week, gedurende de
meeste uren van de dag en tenminste twee weken.
6/5/2015www.karakter.com 13

14. Stemmingsproblemen
• Maar ook:
• Gewichtsverlies/ niet aankomen
• Slaapproblemen (bij pubers soms juist
toegenomen slaapbehoefte)
• Vermoeidheid
• Gevoelens van waardeloosheid
• Concentratieproblemen
• Terugkerende gedachten aan de dood
• Lichamelijke klachten en regressief gedrag
• Dysthymie is het beeld waarbij kinderen of pubers
langdurig (tenminste een jaar) een gedaalde of
prikkelbare stemming hebben.
• In het algemeen is de ernst wat minder, hoewel
ook hierbij het lijden aanzienlijk kan zijn, mede
door de lange duur.
6/5/2015www.karakter.com 14

15. Terugkoppeling casus Rob
6/5/2015www.karakter.com 15
Conclusie:
ADHD: slechte concentratie, slaapproblemen, dwars gedrag
Angst: slechte concentratie, slaapproblemen, dwars gedrag, lichamelijke klachten, schoolweigering
Stemming: slechte concentratie, slaapproblemen, dwars gedrag, lichamelijke klachten, schoolweigering
Rob is 8 jaar, hij laat in de klas vaak dwars gedrag zien. Hij laat tijdens het werken in de klas
concentratieproblemen zien, zijn leerprestaties laten een achteruitgang zien. Rob klaagt
regelmatig over buikpijn. Moeder houdt hem met grote regelmaat thuis van school. Ze vertelt
dat hij ook vaak slecht inslaapt.
Aan welke problematiek dachten jullie in eerste instantie? Door welke kenmerken?

16. -> Zorg dat ze op de juiste plek terecht komen, bij stagnatie van ontwikkeling:
eerste, tweede of derdelijns GGZ
-> Algemeen helpend:
psycho-educatie voor kind/ jongere en ouders is belangrijk
begeleiding en behandeling kan het gedrag normaliseren
beoordeel gedrag en niet het kind/ jongere zelf (rol zelfbeeld bij deze doelgroep)
ga niet mee in de vermijding bij angst, exposure (aangaan van de angst)
ga gesprek over mogelijke doodswens niet uit de weg
Hulpverlening aan kind/ jongere en ouders
6/5/2015www.karakter.com 16

17. Hebben jullie
nog vragen?
6/5/2015www.karakter.com 17

18. Dank voor jullie
aandacht
6/5/2015www.karakter.com 18