SlideShare a Scribd company logo
1 of 37
Download to read offline
Vroeg herkend, is snel juist begeleid
Ontwikkelingen rond vroeg herkenning van autisme in Nederland
Iris Servatius-Oosterling
1
In NL worden ASS te laat gediagnosticeerd*
2
Vanuit Autisme Bekeken; Autisme diagnostiek: eerder, sneller, beter (meer informatie: www.vanuitautismebekeken.nl);
Mandell et al., 2010; Oosterling et al. 2010)
Dat moet:
Eerder
Sneller
Beter
3
!
4
5
6
25
KJP KJP
20 jaar onderzoek in NL: Winst te boeken!
1998 - 2009
SOSO-project: Populatiescreening
2003 – 2016
DIANE-project: screening in Hoog-risicogroep
26
SOSO-lessen*
X
Hoog risico groep
ESAT
27
* Dietz, 2007
Populatie
X
DIANE-lessen*
* Oosterling et al., 2010
Diagnostiek @Scholing
professionals
ESAT
Hoog risico groep
28
Diane-lessen*
0
5
10
15
20
25
30
35
2003 2004-2006 2009-2011
Percentage kinderen gediagnosticeerd met ASS
jonger dan 36 maanden
* Oosterling et al., 2010
29
Een berg van succes*
0
5
10
15
20
25
30
35
2003 2004-2006 2009-2011
Percentage kinderen gediagnosticeerd met ASS
jonger dan 36 maanden
* Oosterling et al., 2010 Masterthesis De Korte, 2014, Karakter UCN / RU – Pijl et al., in voorbereiding
30
JGZ-richtlijn ASS
31
Prof. dr. Ina van Berckelaer
Van signaleren naar diagnosticeren*
en/of
*JGZ Richtlijn ASS, 2015 (0-4 jaar)
32
Niet pluis gevoel
Ouder/professional Andere oorzaken
uitsluiten
ESAT - CoSoS
Beoordelen
Bespreken
Toeleiden naar
diagnostiek
Alarmsignalen?
33
34
Brabbelt niet – 12m
Maakt geen gebaren
– 12m
Geen interesse in
anderen – 12m
Geen functioneel
gebruik woorden – 18m
Lacht niet naar
anderen – 12m
Geen spontane twee-
woord zinnen – 24m
Reageert niet op
aanspreken – 12m
Verlies vaardigheden
iedere leeftijd
Fragment
35
Hoe nu verder?
SIGNALERING
36
DIAGNOSTIEK &
BEHANDELING
INFORMATIE
Scholing
Website
Regionale samenwerking
WETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK
Take home message
Autisme wordt te laat herkend
Dat moet, eerder, sneller, en beter!
Dat kan!
SAMEN!
37

More Related Content

Similar to Vroeg herkend is snel begeleid - dr. Iris Servatius-Oosterling

Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...
Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...
Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
WISC-III anno 2006
WISC-III anno 2006WISC-III anno 2006
WISC-III anno 2006guestefd1ac6
 
Moderne jeugdgezondheidszorg: effectief maatwerk; Modern infant, child and ad...
Moderne jeugdgezondheidszorg: effectief maatwerk; Modern infant, child and ad...Moderne jeugdgezondheidszorg: effectief maatwerk; Modern infant, child and ad...
Moderne jeugdgezondheidszorg: effectief maatwerk; Modern infant, child and ad...Hein Raat, MD, PhD, MBA
 
Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...
Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...
Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...Hein Raat, MD, PhD, MBA
 
Ggz in nl en curacao 2011 03-28
Ggz in nl en curacao 2011 03-28Ggz in nl en curacao 2011 03-28
Ggz in nl en curacao 2011 03-28Wim Gorissen
 

Similar to Vroeg herkend is snel begeleid - dr. Iris Servatius-Oosterling (8)

Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...
Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...
Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...
 
Workshop - Diagnostiek bij jongeren - A. Heinemann
Workshop - Diagnostiek bij jongeren -  A. HeinemannWorkshop - Diagnostiek bij jongeren -  A. Heinemann
Workshop - Diagnostiek bij jongeren - A. Heinemann
 
WISC-III anno 2006
WISC-III anno 2006WISC-III anno 2006
WISC-III anno 2006
 
Wetenschappelijk Onderzoek binnen Karakter, April 2016
Wetenschappelijk Onderzoek binnen Karakter, April 2016Wetenschappelijk Onderzoek binnen Karakter, April 2016
Wetenschappelijk Onderzoek binnen Karakter, April 2016
 
Moderne jeugdgezondheidszorg: effectief maatwerk; Modern infant, child and ad...
Moderne jeugdgezondheidszorg: effectief maatwerk; Modern infant, child and ad...Moderne jeugdgezondheidszorg: effectief maatwerk; Modern infant, child and ad...
Moderne jeugdgezondheidszorg: effectief maatwerk; Modern infant, child and ad...
 
Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...
Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...
Samen werken aan preventie in het CJG, door Prof. dr. H. (Hein) Raat op 26 se...
 
MedVet module 6 part 1 nl
MedVet module 6 part 1 nlMedVet module 6 part 1 nl
MedVet module 6 part 1 nl
 
Ggz in nl en curacao 2011 03-28
Ggz in nl en curacao 2011 03-28Ggz in nl en curacao 2011 03-28
Ggz in nl en curacao 2011 03-28
 

More from Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie

Highlights en Actualiteiten diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met...
Highlights en Actualiteiten diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met...Highlights en Actualiteiten diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met...
Highlights en Actualiteiten diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met...Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
Directe feedback tijdens behandeling - VJC NVvP 2016, Snoek en De Jong
Directe feedback tijdens behandeling - VJC NVvP 2016, Snoek en De JongDirecte feedback tijdens behandeling - VJC NVvP 2016, Snoek en De Jong
Directe feedback tijdens behandeling - VJC NVvP 2016, Snoek en De JongKarakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
Instelspreekuur voor ADHD medicatie - Voorjaarscongres NVvP 2016, G. van de Loo
Instelspreekuur voor ADHD medicatie - Voorjaarscongres NVvP 2016, G. van de LooInstelspreekuur voor ADHD medicatie - Voorjaarscongres NVvP 2016, G. van de Loo
Instelspreekuur voor ADHD medicatie - Voorjaarscongres NVvP 2016, G. van de LooKarakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
Het Tornadoprogramma - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. M. Janssen
Het Tornadoprogramma - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. M. JanssenHet Tornadoprogramma - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. M. Janssen
Het Tornadoprogramma - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. M. JanssenKarakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
Kwaliteits Statuut NVvP, Voorjaarscongres Psychiatrie, Uijterwaal & Lahuis - ...
Kwaliteits Statuut NVvP, Voorjaarscongres Psychiatrie, Uijterwaal & Lahuis - ...Kwaliteits Statuut NVvP, Voorjaarscongres Psychiatrie, Uijterwaal & Lahuis - ...
Kwaliteits Statuut NVvP, Voorjaarscongres Psychiatrie, Uijterwaal & Lahuis - ...Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
Benzodiazepinegebruik - drs. Inge van der Heijden, 26 januari 2015
Benzodiazepinegebruik - drs. Inge van der Heijden, 26 januari 2015Benzodiazepinegebruik - drs. Inge van der Heijden, 26 januari 2015
Benzodiazepinegebruik - drs. Inge van der Heijden, 26 januari 2015Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
De nieuwe GGZ: visie op zorg vanuit de cliënt in context - Philippe Delespaul...
De nieuwe GGZ: visie op zorg vanuit de cliënt in context - Philippe Delespaul...De nieuwe GGZ: visie op zorg vanuit de cliënt in context - Philippe Delespaul...
De nieuwe GGZ: visie op zorg vanuit de cliënt in context - Philippe Delespaul...Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
Digitale Transformatie Karakter, Michael Milo - Karakter Innovatiedag 16 okto...
Digitale Transformatie Karakter, Michael Milo - Karakter Innovatiedag 16 okto...Digitale Transformatie Karakter, Michael Milo - Karakter Innovatiedag 16 okto...
Digitale Transformatie Karakter, Michael Milo - Karakter Innovatiedag 16 okto...Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 
Transitie in de zorg, zorg naar voren - dr. B. Lahuis, GGZ Kennisdag septembe...
Transitie in de zorg, zorg naar voren - dr. B. Lahuis, GGZ Kennisdag septembe...Transitie in de zorg, zorg naar voren - dr. B. Lahuis, GGZ Kennisdag septembe...
Transitie in de zorg, zorg naar voren - dr. B. Lahuis, GGZ Kennisdag septembe...Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie
 

More from Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie (20)

ASS en ADHD onderzoek binnen Karakter, februari 2017
ASS en ADHD onderzoek binnen Karakter, februari 2017ASS en ADHD onderzoek binnen Karakter, februari 2017
ASS en ADHD onderzoek binnen Karakter, februari 2017
 
De zin en onzin van de cytochroom p450 bepaling - D. Diemans
De zin en onzin van de cytochroom p450 bepaling - D. DiemansDe zin en onzin van de cytochroom p450 bepaling - D. Diemans
De zin en onzin van de cytochroom p450 bepaling - D. Diemans
 
Waarom ontwikkelt elk kind zich anders - prof. dr. Frank Verhulst
Waarom ontwikkelt elk kind zich anders - prof. dr. Frank VerhulstWaarom ontwikkelt elk kind zich anders - prof. dr. Frank Verhulst
Waarom ontwikkelt elk kind zich anders - prof. dr. Frank Verhulst
 
Kleuters met gedragsproblemen - dr. Tessa Bunte-Rosingh
Kleuters met gedragsproblemen - dr. Tessa Bunte-RosinghKleuters met gedragsproblemen - dr. Tessa Bunte-Rosingh
Kleuters met gedragsproblemen - dr. Tessa Bunte-Rosingh
 
Highlights en Actualiteiten diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met...
Highlights en Actualiteiten diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met...Highlights en Actualiteiten diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met...
Highlights en Actualiteiten diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met...
 
Introductie PRT, drs. Iris Smeekens en drs. Karin Beuker
Introductie PRT, drs. Iris Smeekens en drs. Karin BeukerIntroductie PRT, drs. Iris Smeekens en drs. Karin Beuker
Introductie PRT, drs. Iris Smeekens en drs. Karin Beuker
 
Incredible Years - drs. Carin Demmers en drs. Suzanne Geelen
Incredible Years - drs. Carin Demmers en drs. Suzanne GeelenIncredible Years - drs. Carin Demmers en drs. Suzanne Geelen
Incredible Years - drs. Carin Demmers en drs. Suzanne Geelen
 
VIPP-SD en VIPP-Auti - dr. Manja van der Smagt en Natasja Witte
VIPP-SD en VIPP-Auti - dr. Manja van der Smagt en Natasja WitteVIPP-SD en VIPP-Auti - dr. Manja van der Smagt en Natasja Witte
VIPP-SD en VIPP-Auti - dr. Manja van der Smagt en Natasja Witte
 
Inzet van psychofarmaca - drs. Liesbeth Hoekstra
Inzet van psychofarmaca - drs. Liesbeth HoekstraInzet van psychofarmaca - drs. Liesbeth Hoekstra
Inzet van psychofarmaca - drs. Liesbeth Hoekstra
 
Gender en ASS, Van Dongen & Rommelse, 19 april 2016
Gender en ASS, Van Dongen & Rommelse, 19 april 2016Gender en ASS, Van Dongen & Rommelse, 19 april 2016
Gender en ASS, Van Dongen & Rommelse, 19 april 2016
 
Directe feedback tijdens behandeling - VJC NVvP 2016, Snoek en De Jong
Directe feedback tijdens behandeling - VJC NVvP 2016, Snoek en De JongDirecte feedback tijdens behandeling - VJC NVvP 2016, Snoek en De Jong
Directe feedback tijdens behandeling - VJC NVvP 2016, Snoek en De Jong
 
Instelspreekuur voor ADHD medicatie - Voorjaarscongres NVvP 2016, G. van de Loo
Instelspreekuur voor ADHD medicatie - Voorjaarscongres NVvP 2016, G. van de LooInstelspreekuur voor ADHD medicatie - Voorjaarscongres NVvP 2016, G. van de Loo
Instelspreekuur voor ADHD medicatie - Voorjaarscongres NVvP 2016, G. van de Loo
 
Het Tornadoprogramma - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. M. Janssen
Het Tornadoprogramma - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. M. JanssenHet Tornadoprogramma - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. M. Janssen
Het Tornadoprogramma - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. M. Janssen
 
SOH KJP - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. G. van de Loo
SOH KJP - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. G. van de LooSOH KJP - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. G. van de Loo
SOH KJP - Voorjaarscongres NVvP 2016, drs. G. van de Loo
 
Adduce, Voorjaarscongres Psychiatrie, Van de Loo - 30 maart 2016
Adduce, Voorjaarscongres Psychiatrie, Van de Loo - 30 maart 2016Adduce, Voorjaarscongres Psychiatrie, Van de Loo - 30 maart 2016
Adduce, Voorjaarscongres Psychiatrie, Van de Loo - 30 maart 2016
 
Kwaliteits Statuut NVvP, Voorjaarscongres Psychiatrie, Uijterwaal & Lahuis - ...
Kwaliteits Statuut NVvP, Voorjaarscongres Psychiatrie, Uijterwaal & Lahuis - ...Kwaliteits Statuut NVvP, Voorjaarscongres Psychiatrie, Uijterwaal & Lahuis - ...
Kwaliteits Statuut NVvP, Voorjaarscongres Psychiatrie, Uijterwaal & Lahuis - ...
 
Benzodiazepinegebruik - drs. Inge van der Heijden, 26 januari 2015
Benzodiazepinegebruik - drs. Inge van der Heijden, 26 januari 2015Benzodiazepinegebruik - drs. Inge van der Heijden, 26 januari 2015
Benzodiazepinegebruik - drs. Inge van der Heijden, 26 januari 2015
 
De nieuwe GGZ: visie op zorg vanuit de cliënt in context - Philippe Delespaul...
De nieuwe GGZ: visie op zorg vanuit de cliënt in context - Philippe Delespaul...De nieuwe GGZ: visie op zorg vanuit de cliënt in context - Philippe Delespaul...
De nieuwe GGZ: visie op zorg vanuit de cliënt in context - Philippe Delespaul...
 
Digitale Transformatie Karakter, Michael Milo - Karakter Innovatiedag 16 okto...
Digitale Transformatie Karakter, Michael Milo - Karakter Innovatiedag 16 okto...Digitale Transformatie Karakter, Michael Milo - Karakter Innovatiedag 16 okto...
Digitale Transformatie Karakter, Michael Milo - Karakter Innovatiedag 16 okto...
 
Transitie in de zorg, zorg naar voren - dr. B. Lahuis, GGZ Kennisdag septembe...
Transitie in de zorg, zorg naar voren - dr. B. Lahuis, GGZ Kennisdag septembe...Transitie in de zorg, zorg naar voren - dr. B. Lahuis, GGZ Kennisdag septembe...
Transitie in de zorg, zorg naar voren - dr. B. Lahuis, GGZ Kennisdag septembe...
 

Vroeg herkend is snel begeleid - dr. Iris Servatius-Oosterling