De dia's geven achtergrondinformatie voor de workshop LVB en Psychiatrie die op het NvvP Congres 2015 gehouden is. De dia's geven informatie over indicatiestelling / verwijzen voor vervolgonderzoek, overwegingen voor het diagnostisch proces, differentiaal diagnostische overwegingen en de ontwikkelingstaken.
Presentatie van dhr. prof. dr. Frank Verhulst op het Infantscongres Nijmegen op 28 juni 2016 over de verschillen in ontwikkeling van kinderen, het onderzoek GenerationR.
Presentatie van dhr. prof. dr. Frank Verhulst op het Infantscongres Nijmegen op 28 juni 2016 over de verschillen in ontwikkeling van kinderen, het onderzoek GenerationR.
Presentatie over schoolverzuim van drs. Anne-Freda Brouwer (GZ-psycholoog/systeemtherapeut) en Wendy Verplanke (gezinsbehandelaar) van Karakter voor de GGZ Kennisdag op 22 september 2015
Presentatie van mevr. dr. Tessa Bunte-Rosing op het Infantscongres Nijmegen op 28 juni 2016 over kleuters met gedragsproblemen; temperament of stoornis.
Similar to Factsheet Karakter Workshop LVB en Psychiatrie NvvP Congres 2015 (20)
Presentatie van mevr. dr. Claudine Dietz op het Infantscongres Nijmegen op 28 juni 2016 over actualiteiten en nieuwe wetenschappelijke inzichten van diagnostiek en behandeling van kinderen tussen 3 en 6 jaar met autisme.
Presentatie van mevr. drs. Iris Smeekens en mevr. drs. Karin Beuker op het Infantscongres Nijmegen op 28 juni 2016 over de behandeling met Pivotal Response Treatment (PRT) van kinderen met autisme.
Presentatie van mevr. drs. Carin Demmers en mevr. drs. Suzanne Geelen op het Infantscongres Nijmegen op 28 juni 2016 over het programma Incredible Years in de behandeling van jonge kinderen
Presentatie van mevr. dr. Manja van der Smagt en mevr. Natasja Witte op het Infantscongres Nijmegen op 28 juni 2016 over video feedback interventie in de kinder- en jeugdpsychiatrie
Presentatie van mevr. dr. Iris Servatius-Oosterling op het Infantscongres van Karakter op 28 juni 2016 in Nijmegen over vroegherkenning en behandeling van autisme bij jonge kinderen.
Presentatie van mevr. drs. Liesbeth Hoekstra op het Infantscongres in Nijmegen op 28 juni 2016 over de medicamenteuze behandeling van jonge kinderen met psychiatrische aandoeningen.
Presentatie van dr. Martine van Dongen-Boomsma en dr. Nanda Lambregts-Rommelse gehouden op 19 april 2016 op het Academisch Uurtje van Karakter over Gender en ASS
Presentatie over het onderzoek naar Feedback Informed Treatment (FIT) binnen de behandeling bij Karakter, door dr. Heddeke Snoek en drs. Rint de Jong op het Voorjaarscongres Psychiatrie van de NVvP 2016
Posterpresentatie van mw. drs. Gigi van de Loo op het Voorjaarscongres Psychiatrie van de NVvP 2016 over de uitkomsten van de evaluatie van het Instelspreekuur voor ADHD medicatie zoals dat wordt uitgevoerd binnen Karakter
Overzicht van actueel wetenschappelijk onderzoek binnen Karakter, gedateerd april 2016. Momenteel doen wij onderzoek naar de achtergrond, diagnostiek en behandeling van ADHD, autisme en agressie en onderzoeken wij de werkzaamheid en het voorschrijfbeleid van antipsychotica en methylfenidaat bij langerdurend gebruik bij kinderen- en jongeren.
Presentatie van mw. drs. Mijnke Janssen op het Voorjaarscongres psychiatrie van de NVvP in 2016 over de uitkomsten van het onderzoek rond het Tornadoprogramma naar diagnostiek van ongecompliceerde ADHD binnen Karakter.
Posterpresentatie van mw. drs. Gigi van de Loo op het Voorjaarscongres Psychiatrie van de NVvP 2016 over het onderzoek rondom de inzet van specialistische ondersteuning aan huisartsen (SOH-KJP)
Presentatie over het ADDUCE onderzoek, naar de effecten van langetermijngebruik van Methylfenidaat bij kinderen en jongeren, gegeven op het Voorjaarscongres Psychiatrie te Maastricht dd. 30 maart 2016 door drs. Gigi van de Loo
Presentatie van Geert Uijterwaal & Bertine Lahuis over het Kwaliteitsstatuut van de NVvP, gehouden op het Voorjaarscongres Psychiatrie te Maastricht op 30 maart 2016
Presentatie van drs. Inge van der Heijden over Benzodiazepinegebruik, gegeven op 26 januari 2015 ten tijde van haar eindreferaat van de opleiding tot kinder- en jeugdpsychiatrie bij Karakter.
Presentatie van prof. Philippe Delespaul (Universiteit Maastricht) over patiëntgerichte zorg, gepresenteerd op de pressurecooker Innovatie van Karakter op 16 oktober 2015 te Tubbergen
Op 5 oktober 2015 stond de beleidsvergadering van de ASS-zorglijn van het Universitair Centrum (UC) van Karakter in het teken van wetenschappelijk onderzoek. Tijdens deze vergadering lichten de onderzoekers hun onderzoek toe en geven ze de behandelaren een update over het reeds behaalde (wervings)resultaat.
More from Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie (20)
Wetenschappelijk onderzoek binnen de ASS-zorglijn van het Universitair Centru...
Factsheet Karakter Workshop LVB en Psychiatrie NvvP Congres 2015
1. Onderzoek Verwijzing
Logopedie Stuur door
bij:
Taal/spraak onder ontwikkelingsniveau.
Overweeg
verwijzing
bij:
Disharmonisch IQ of disharmonie tussen
taalvorm, taalinhoud, taalgebruik.
Intelligentie Verricht
IQ-test bij:
Onverklaarde leerproblemen.
Verdenking overvraging.
Overweeg
IQ-test
wanneer:
IQ bekend maar onderzoek ± 2 jaar oud
bij kinderen <12 jaar.
Nota
bene:
Inschatting ontwikkelingsleeftijd jonger
dan 6 jaar -> voorkeur WPPSI t.o.v WISC
III.
Overweeg bij co-morbide
2. spraaktaalstoornis een non-verbale test
(vb. SON/WNV inschatting optimale
presteren) of een verbale test
(realistischer beeld van dagelijks
functioneren).
Inschatting IQ onder 55: voorkeur voor
RAKIT-II (genormeerd tot IQ 40) of
WISC-III bij kinderen >16 jr, of
ontwikkelingsonderzoek zoals
Vineland/SRZ, Mullen, BSID-III
De betrouwbaarheid van de WISC III en
WPPSI nemen sterk af onder de 60-70
Neuropsychologie Overweeg
NPO bij:
Sterke-zwakte analyse (als basis voor
begeleidingsadvies en/of ter
ondersteuning van diagnostiek)
3. Schoolprestaties onder niveau verwacht
op basis van IQ en psychiatrische
stoornis
Vermoeden van specifieke leerstoornis
(ondergrens IQ voor classificatie
specifieke leerstoornis 70)
Nota
bene:
Twijfel over classificatie stoornis vormt
geen indicatie NPO
Kinderneurologie Overweeg
verwijzing
bij:
IQ < 85 en psychiatrische stoornis en
(softe) neurologische kenmerken (zoals
tenengang, onhandigheid)
Duidelijke motorische
ontwikkelingsachterstand
Achteruitgang op ruwe scores IQ
Stuur door Progressieve achteruitgang motoriek of
4. bij: coördinatiestoornissen (naast
gedragsstoornissen)
Verdenking op epilepsie (staarepisodes,
schokjes, maar ook bijv. toename
slaapbehoefte en/of terugval nachtelijke
zindelijkheid kan duiden op nachtelijke
epilepsie)
Klinische genetica Stuur door
bij:
Onverklaard IQ < 70 (ouders normaal
begaafd)
IQ < 70 en psychiatrische stoornis
IQ <85, psychiatrische stoornis en meer
dan 2 dysmorfe kenmerken
Overweeg
verwijzing
IQ <85, psychiatrische stoornis en softe-
neurologische kenmerken (o.a.
5. bij: tenenloop, onhandigheid)
IQ < 85 en psychiatrische stoornis
Onderdelen kinderpsychiatrisch onderzoek
Lichamelijke ontwikkeling
Motorische ontwikkeling
Verbale ontwikkeling
Cognitieve ontwikkeling
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Overwegingen diagnostiek en status mentalis (KPO)
Houd bij het
diagnostisch
proces
Bij de diagnostiek van psychiatrische stoornissen bij LVB
is een multidisciplinaire aanpak nog meer van belang
dan in de normaalbegaafde populatie.
6. rekening met
het feit dat:
Ouders van een kind met LVB hebben vaker LVB dan
normaalbegaafde kinderen.
Houd bij het
KPO rekening
met de:
Hogere prevalentie somatische co-morbiditeit,
waaronder genetische, metabole en perinatale
afwijkingen
Afwijkende en minder gedifferentieerd presentatie
symptomatologie
Grotere kans op overvraging bij kinderen (en eventuele
gehele systeem).
Ontwikkelingstaken en vaardigheden
0-6 jaar Gebruik maken van basale infrastructuur
Omgaan met ouders en familie
Omgaan met anderen
7. Fysiek exploreren van de omgeving
Vergroten van onafhankelijkheid
Regulatievaardigheden ontwikkelen
Deelnemen aan peuter/kleuter opvang en onderwijs
6-12 jaar Omgaan met ouders en familie
Omgaan me volwassenen
Omgaan met leeftijdgenoten
Zorgdragen voor eigen gezondheid en veiligheid
Invullen van vrije tijd
Deelnemen aan basisonderwijs
Nemen van deelverantwoordelijkheid in de thuissituatie
Gebruik maken van basale infrastructuur
12-18 jaar Participeren in onderwijs of werk
Invullen van vrije tijd
Creëren en onderhouden van woon- en leefsituatie
8. Omgaan met autoriteiten en instanties
Zorgdragen voor gezondheid en uiterlijk
Opbouwen en onderhouden van vriendschappen en
sociale contacten
Vormgeven aan intimiteit en seksualiteit
Vormgeven aan veranderende relaties binnen het gezin
9. Belemmerende
omgevingsfactoren
Belemmerende
kind-factoren
• Eerste milieu
• Tweede milieu
• Derde milieu
• Biologisch
• Cognitief
• Emotioneel
• Interactief en sociaal
• Gedrag
Ontwikkelingstaken Vaardigheden
• Biologisch
• Sociaal
• Netwerk
• Biologisch
• Cognitief
• Emotioneel
• Interactief en sociaal
• Gedrag
Beschermende
omgevingsfactoren
Beschermende
kind-factoren
10. Differentiaal diagnostische overwegingen
Suïcidaliteit
Er kan sprake zijn van recidiverende suïcidale uitspraken of
gedragingen op basis van overvraging of bij een hoge mate
van emotionele betrokkenheid, vijandigheid of kritiek binnen
het gezin of op school/werk.
ADHD
Gezien het achterblijvende sociaal-emotionele functioneren
wordt een grotere mate van speels en druk en vluchtig gedrag
geaccepteerd dan bij normaal begaafden met een
vergelijkbare kalenderleeftijd.
Druk, onrustig en ongeconcentreerd gedrag kan ook voort
komen uit spanningsklachten zoals bijvoorbeeld bij
overvraging.
11. In de differentiaal diagnose zijn hechtingsstoornissen en
angst- en stemmingsstoornissen belangrijk.
Autisme
Veel symptomen in de ontwikkeling van kinderen met een
autisme spectrum stoornis zien we ook terug bij kinderen met
een verstandelijke beperking; bijvoorbeeld hang naar rituelen
en rigide patronen, verminderd sociaal inzicht, verminderd
integratievermogen, laat gaan praten, concreet opvatten van
taal. Deze symptomen differentiëren dus onvoldoende tussen
ASS en LVB. Vaak is hier het klinisch oordeel van een kinder-
en jeugdpsychiater over de contactname doorslaggevend.
Kinderen met een verstandelijke beperking hebben een
grotere kans op een co-morbide stoornis in het
autismespectrum.
12. Depressie
Er is in mindere mate sprake van een langdurige vlakke
somberheid: vaak zijn er wisselende stemmingen en spelen
agitatie en heftige angsten een rol.
Omdat kenmerken als initiatiefloosheid, gebrek aan
perspectief vaak al gelieerd zijn aan de verstandelijke
beperking worden depressies vaak niet goed herkend en
behandeld.
Angst
Door gebrek aan zelfvertrouwen en een onveilige hechting in
combinatie met vele overvragende situaties is een basale
angst een vast gegeven in het leven van verstandelijk
beperkte mensen.
13. Het gevaar is dat chronisch angstige condities vaak voor lief
genomen worden, er is dus sprake van onder-diagnostiek en
onder-behandeling van angststoornissen.
Angststoornissen uiten zich soms als heftige
gedragsproblematiek of kunnen psychotische
toestandsbeelden imiteren.
Psychose
Door magisch denken en een algehele zwakkere
realiteitstoetsing bestaat het gevaar verstandelijk beperkte
mensen ten onrechte een psychotisch label te geven en met
antipsychoticum te behandelen.
Een duidelijke achteruitgang in desorganisatie en
desoriëntatie in vergelijking met het premorbide functioneren
dient daarom nadrukkelijk bij de diagnostische overwegingen
betrokken te worden.
14. Er ontstaan vaker kortdurende psychotische
toestandsbeelden op basis van chronische stress en
overvraging.
Oppositioneel gedrag bij kinderen
Het gevaar bestaat dat ODD ten onrechte bij kinderen met een
verstandelijke beperking gesteld wordt als niet herkend
wordt dat weigerachtigheid en prikkelbaarheid voort komen
uit (verbale) overvraging en onbegrip.
Oppositioneel gedrag kan een uitingsvorm zijn van
onderliggende angst- of stemmingsproblematiek of verwijzen
naar psychotrauma.
Gedragsstoornis bij kinderen (of conduct disorder, wordt onder andere
gekenmerkt door oppositioneel en anti-sociaal gedrag)
15. Hechtingsstoornis, autismespectrumstoornis en actueel
psychotrauma moeten uitgesloten worden alvorens de
diagnose te stellen.
Onderzoek goed pedagogische en affectieve tekortkomingen
in het leefmilieu. Het is nodig met warmte maar duidelijk,
eenduidig, consequent en voorspelbaar op te voeden.
Geringere weerbaarheid en sociale isolatie maken
verstandelijk beperkten extra vatbaar voor beïnvloeding door
criminelen.
Persoonlijkheidsstoornissen
• Door de heftige en vaak wisselende emoties wordt vaak te snel de
diagnose van een persoonlijkheidsstoornis gesteld.
Psychotrauma
16. Door geringe weerbaarheid en grotere naïviteit alsmede door
hogere mate van institutionalisatie, zijn verstandelijk
beperkten vaker slachtoffer van (seksueel) misbruik en
mishandeling.
Door verminderde verbale vermogens wordt psychotrauma
vaker geuit in de vorm van onaangepast gedrag.
Ook dadergedrag, zelf mensen gaan misbruiken, kan een
aanwijzing zijn dat men zelf slachtoffer was van misbruik.
Een verhoogde sexuele arousal en zelfstimulatie komen ook
voor zonder sexueel misbruik, deze fenomenen kunnen ook
gekoppeld zijn aan een meer ernstige verstandelijke
beperking of psychiatrische problematiek. Een verhoogde
mate van zelfstimulatie wordt ook gezien als ontspannend in
stressvolle situaties.
Verslaving
17. Er is een hoge mate van comorbide verslavingsproblematiek,
waarschijnlijk op basis van sociale isolatie, gebrekkig
perspectief, geringe zelfcontrole en onvermogen
consequenties op langere termijn te overzien.
Verslaving wordt onvoldoende herkend in deze doelgroep.