170511 (wr) v1 sessie deltion college ict en onderwijs effectief inzettenWilfredRubens.com
Op 29 mei 2017 heb ik een sessie mogen verzorgen over ICT in het onderwijs. Dit keer ging het om een ‘prikkelsessie’ over “leertechnologie effectief in het onderwijs inzetten” bij een ‘masternetwerk’ van het Deltion College.
180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterkenWilfredRubens.com
Het Zoomvliet College organiseerde een 24uurs sessie voor het eigen managementteam. Tijdens deze sessie wilde men ook aandacht besteden aan blended learning en digitalisering van het MBO. Ik mocht daar een interactieve presentatie over verzorgen.
170511 (wr) v1 sessie deltion college ict en onderwijs effectief inzettenWilfredRubens.com
Op 29 mei 2017 heb ik een sessie mogen verzorgen over ICT in het onderwijs. Dit keer ging het om een ‘prikkelsessie’ over “leertechnologie effectief in het onderwijs inzetten” bij een ‘masternetwerk’ van het Deltion College.
180103 (wr) v1 presentatie zoomvliet 24 uur hoe kan ict het mbo versterkenWilfredRubens.com
Het Zoomvliet College organiseerde een 24uurs sessie voor het eigen managementteam. Tijdens deze sessie wilde men ook aandacht besteden aan blended learning en digitalisering van het MBO. Ik mocht daar een interactieve presentatie over verzorgen.
Op 17 januari 2017 heb ik een workshop verzorgd bij de Universiteit voor Humanistiek. Ik ben daarbij onder meer ingegaat op ontwikkelingen op het gebied van didactiek en technologie, en heb daarbij David Merrill’s First Principles of Instruction als kader gebruikt.
Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning Jeroen Bottema
Het lectoraat Teaching, Learning & Technology van Hogeschool Inholland heeft in de afgelopen jaren uitgebreid onderzoek gedaan naar het herontwerpen van leerpraktijken op basis van blended learning. Daarnaast heeft het lectoraat bijgedragen aan het (door middel van blended learning vormgegeven) ontwerp van de Masteropleiding Leren & Innoveren. In de workshop worden aan de hand van voorbeelden van (ontwerp en implementatie) van 'blends' alle aspecten besproken die een rol spelen bij de totstandkoming van een 'optimale blend' in een gegeven context.
Deze presentatie is verzorgd op 16 en 23 maart 2011 door Tim Remmers tijdens de ‘Themabijeenkomst ELO’ in het kader van het Kennisnet ambassadeursprogramma vo.
Hoe hangen de componenten van de digitale leeromgeving technisch samen?SURF Events
Maandag 7 november
Sessieronde 1
Titel: Hoe hangen de componenten van de digitale leeromgeving technisch samen?
Spreker(s): Ronald Ham (SURFnet), Frank Niesten (Fontys/SURFnet), Herman van Dompseler (SURFnet)
Zaal: Goudriaan I&II
Studenten begeleiden door inzet van data - Alan Berg, Erwin van Vliet (UvA), ...SURF Events
We nemen je mee in een aantal casussen waarin gebruik wordt gemaakt van data analyse bij de begeleiding van studenten. Aan de hand van voorbeelden wordt geschetst hoe analyse van data tijdens de coronacrisis is ingezet voor studentenwelzijn.
Gastcollege implementatie e-learning Fontys post hbo elearning 20142015WilfredRubens.com
Dia's van een gastcollege over de implementatie van e-learning. Verzorgd in het kader van jaargang 2014-2015 van de post HBO opleiding e-learning van Fontys
Op weg naar meer differentiatie:de inzet van innovatief leermiddelenbeleid V...Stichting VO-content
Volgens Rigter worden leermiddelen verregaand gedigitaliseerd en multimediaal, waar dat meerwaarde heeft. De leermiddelen zullen passen bij de leerstijlen van individuele leerlingen, en inspelen op de behoeften van de maatschappij.
Wat is daarvoor nodig?
De belangrijkste schakel in het leermiddelenlandschap is en blijft de docent, vindt Rigter. “Die moet de regie pakken. Daarnaast heeft hij losse open leereenheden nodig van superkwaliteit: blokjes moeten mooie, afgeronde eenheden zijn die perfect op elkaar passen, zoals de thema's in de Stercollecties. In het tweede deel van de presentatie volgt het praktijkvoorbeeld van de AT-scholen.
Rigter is directeur ICT bij de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm in Hilversum en werkt daarnaast als adviseur bij Stichting VO-content.
Ik ben gemiddeld een halve dag per week werkzaam bij de opleiding Facility Management van Zuyd. We zijn daar bezig met de invoering van een model van blended learning. Vandaag vond een bijeenkomst plaats van een platform van opleidingen Economie, Taal en Recht waar we onder meer kennis hebben uitgewisseld. Ik heb de aftrap verzorgd met een korte presentatie over de implementatie van blended learning.
Hoe organiseer je innovatie in de digitale leeromgeving?SURF Events
Maandag 7 november
Sessieronde 1
Titel: Hoe organiseer je innovatie in de digitale leeromgeving?
Spreker(s): Michael van Wetering (Kennisnet), Chris Tils (Avans)
Zaal: Mees
Workshop visieontwikkeling ict en leren zuyd hogeschool publiekWilfredRubens.com
Op 6 oktober 2015 heb ik een workshop gefaciliteerd van medewerkers van de opleiding Facility Management van Zuyd Hogeschool. In deze sessie hebben we een eerste stap gezet in het versterken van het onderwijs met behulp van ICT.
De Radboud Universiteit is een programma gestart dat als doel heeft het leerproces van studenten te verrijken met behulp van ICT. Op 26 mei 2016 vond in het kader van dit programma een bijeenkomst plaats waar ik een workshop mocht verzorgen over blended learning ontwikkelen.
Workshop leertechnologie en de evolutie tot leercentrumWilfredRubens.com
Het Provinciaal Documentatiecentrum Atlas in Antwerpen en Turnhout is een documentatiecentrum waar docenten boeken, leermiddelen en spelmateriaal op het gebied van onderwerpen als NT2, wereldburgerschap, diversiteit of interculturaliteit kunnen verkennen en lenen. docAtlas verzorgt verder ook professionaliseringsactiviteiten. De komende jaren zal docAtlas zich verder ontwikkelen in de richting van een leercentrum. Leertechnologie kan daarbij een belangrijke rol spelen.
Tijdens een workshop op 6 juni 2016 ben ik hier ingaan.
181110 v2 (wr) masterclass blended learning stc groep publiekWilfredRubens.com
Op 15 november 2018 heb ik een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. De vraag 'Hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?' stond centraal tijdens deze masterclass.
Op 5 juli 2018 heb ik bij de Vakschool Schoonhoven twee workshops mogen verzorgen over blended learning en didactiek. In deze workshop hebben we enkele modellen besproken en toepassingen aangehouden tegen Merrill’s First Principles of Instruction.
Op 17 januari 2017 heb ik een workshop verzorgd bij de Universiteit voor Humanistiek. Ik ben daarbij onder meer ingegaat op ontwikkelingen op het gebied van didactiek en technologie, en heb daarbij David Merrill’s First Principles of Instruction als kader gebruikt.
Ontwerpen en duurzaam implementeren van blended learning Jeroen Bottema
Het lectoraat Teaching, Learning & Technology van Hogeschool Inholland heeft in de afgelopen jaren uitgebreid onderzoek gedaan naar het herontwerpen van leerpraktijken op basis van blended learning. Daarnaast heeft het lectoraat bijgedragen aan het (door middel van blended learning vormgegeven) ontwerp van de Masteropleiding Leren & Innoveren. In de workshop worden aan de hand van voorbeelden van (ontwerp en implementatie) van 'blends' alle aspecten besproken die een rol spelen bij de totstandkoming van een 'optimale blend' in een gegeven context.
Deze presentatie is verzorgd op 16 en 23 maart 2011 door Tim Remmers tijdens de ‘Themabijeenkomst ELO’ in het kader van het Kennisnet ambassadeursprogramma vo.
Hoe hangen de componenten van de digitale leeromgeving technisch samen?SURF Events
Maandag 7 november
Sessieronde 1
Titel: Hoe hangen de componenten van de digitale leeromgeving technisch samen?
Spreker(s): Ronald Ham (SURFnet), Frank Niesten (Fontys/SURFnet), Herman van Dompseler (SURFnet)
Zaal: Goudriaan I&II
Studenten begeleiden door inzet van data - Alan Berg, Erwin van Vliet (UvA), ...SURF Events
We nemen je mee in een aantal casussen waarin gebruik wordt gemaakt van data analyse bij de begeleiding van studenten. Aan de hand van voorbeelden wordt geschetst hoe analyse van data tijdens de coronacrisis is ingezet voor studentenwelzijn.
Gastcollege implementatie e-learning Fontys post hbo elearning 20142015WilfredRubens.com
Dia's van een gastcollege over de implementatie van e-learning. Verzorgd in het kader van jaargang 2014-2015 van de post HBO opleiding e-learning van Fontys
Op weg naar meer differentiatie:de inzet van innovatief leermiddelenbeleid V...Stichting VO-content
Volgens Rigter worden leermiddelen verregaand gedigitaliseerd en multimediaal, waar dat meerwaarde heeft. De leermiddelen zullen passen bij de leerstijlen van individuele leerlingen, en inspelen op de behoeften van de maatschappij.
Wat is daarvoor nodig?
De belangrijkste schakel in het leermiddelenlandschap is en blijft de docent, vindt Rigter. “Die moet de regie pakken. Daarnaast heeft hij losse open leereenheden nodig van superkwaliteit: blokjes moeten mooie, afgeronde eenheden zijn die perfect op elkaar passen, zoals de thema's in de Stercollecties. In het tweede deel van de presentatie volgt het praktijkvoorbeeld van de AT-scholen.
Rigter is directeur ICT bij de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm in Hilversum en werkt daarnaast als adviseur bij Stichting VO-content.
Ik ben gemiddeld een halve dag per week werkzaam bij de opleiding Facility Management van Zuyd. We zijn daar bezig met de invoering van een model van blended learning. Vandaag vond een bijeenkomst plaats van een platform van opleidingen Economie, Taal en Recht waar we onder meer kennis hebben uitgewisseld. Ik heb de aftrap verzorgd met een korte presentatie over de implementatie van blended learning.
Hoe organiseer je innovatie in de digitale leeromgeving?SURF Events
Maandag 7 november
Sessieronde 1
Titel: Hoe organiseer je innovatie in de digitale leeromgeving?
Spreker(s): Michael van Wetering (Kennisnet), Chris Tils (Avans)
Zaal: Mees
Workshop visieontwikkeling ict en leren zuyd hogeschool publiekWilfredRubens.com
Op 6 oktober 2015 heb ik een workshop gefaciliteerd van medewerkers van de opleiding Facility Management van Zuyd Hogeschool. In deze sessie hebben we een eerste stap gezet in het versterken van het onderwijs met behulp van ICT.
De Radboud Universiteit is een programma gestart dat als doel heeft het leerproces van studenten te verrijken met behulp van ICT. Op 26 mei 2016 vond in het kader van dit programma een bijeenkomst plaats waar ik een workshop mocht verzorgen over blended learning ontwikkelen.
Workshop leertechnologie en de evolutie tot leercentrumWilfredRubens.com
Het Provinciaal Documentatiecentrum Atlas in Antwerpen en Turnhout is een documentatiecentrum waar docenten boeken, leermiddelen en spelmateriaal op het gebied van onderwerpen als NT2, wereldburgerschap, diversiteit of interculturaliteit kunnen verkennen en lenen. docAtlas verzorgt verder ook professionaliseringsactiviteiten. De komende jaren zal docAtlas zich verder ontwikkelen in de richting van een leercentrum. Leertechnologie kan daarbij een belangrijke rol spelen.
Tijdens een workshop op 6 juni 2016 ben ik hier ingaan.
181110 v2 (wr) masterclass blended learning stc groep publiekWilfredRubens.com
Op 15 november 2018 heb ik een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. De vraag 'Hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?' stond centraal tijdens deze masterclass.
Op 5 juli 2018 heb ik bij de Vakschool Schoonhoven twee workshops mogen verzorgen over blended learning en didactiek. In deze workshop hebben we enkele modellen besproken en toepassingen aangehouden tegen Merrill’s First Principles of Instruction.
Presentatie bij het ochtendprogramma voor docenten Accountancy en Bedrijfseconomie van Fac FM/CM (Zuyd) door Frans Roovers en Judith van Hooijdonk (I-team Zuyd).
Op 29 november 2018 heb ik voor de tweede keer een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. Centraal stond de vraag: hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?
Gepersonaliseerd Onderwijs, wat gebeurt er in Nederland? (2014)Kennisnet
Presentatie Over Gepersonaliseerd leren (korte stand van zaken Doorbraakproject Onderwijs & ICT)
Over diverse initiatieven. Vernieuwingsscholen die proberen zo goed mogelijk maatwerk te leveren. Diverse aanbieders van content of platforms.
Op 24 september 2015 heb ik bij Rutgers (kenniscentrum seksualiteit) een workshop verzorgd over didactiek en e-learning. Dit zijn de slides die ik heb gebruikt.
Blended learning in het Hoger Onderwijs: Waarom, wat en hoe?Steven Verjans
Dutch presentation for teachers at Hogeschool Zuyd in Heerlen about blended learning, what, why and how, a short introduction to some concepts and guidelines.
Presentatie evolvabijeenkomst werkplek leren met ict 13 september 2016WilfredRubens.com
Op 13 september 2016 heb ik een bijdrage geleverd aan netwerkbijeenkomst van het Evolva-project. Ik ben hier ingegaan op het faciliteren van werkplek leren met behulp van leertechnologie.
VELON themagroep ICT en de lerarenopleider: van themagroep naar platformJeroen Bottema
De themagroep ICT en de lerarenopleider van het VELON heeft de afgelopen jaren gewerkt met een kleine vaste groep enthousiaste lerarenopleiders. De themagroep opereerde autonoom op basis van een door de groepsleden vastgestelde (onderzoeks-)agenda. Zo heeft de themagroep de afgelopen jaren een ICT-competentieprofiel voor de lerarenopleider ontwikkeld om de beroepsstandaard voor lerarenopleiders te verrijken, en daarin het aspect van de lerarenopleider als rolmodel verkent.
Het doel van de themagroep is het samenbrengen van VELON leden die een speciale interesse hebben in ICT voor leren en lesgeven en zich bezighouden met de inzet van ICT om het opleiden van leraren te ondersteunen en te versterken. De themagroep organiseert hiervoor activiteiten in het kader van professionele ontwikkeling.
Om de komende jaren aan deze doelstelling te voldoen is de themagroep van mening dat een andere organisatie van de themagroep nodig is. De themagroep wil graag de transitie maken naar een toegankelijk platform voor en met leraren- en schoolopleiders die speciale interesse hebben in ICT voor leren en lesgeven en zich bezighouden met de inzet van ICT om het opleiden van leraren te ondersteunen en te versterken.
De genoemde aspecten hebben invloed op de kwaliteit van de feedback in het algemeen, en dus ook van de peetfeedback. Deze slides zijn gebruikt voor een korte weblecture voor studenten.
Bijdrage voor studieochtend 09/04 van de tweedegraads lerarenopleiding Inholland. Deze lerarenopleiding staat aan de vooravond van een herontwerp traject gericht op het opleiden van leraren die het leerproces van leerlingen optimaal kunnen faciliteren, en daarbij vanzelfsprekend de meerwaarde van ICT benutten, die excellent zijn in activerende didactiek, in staat zijn om verbinding te maken met andere vakken en die taalbewust zijn. Eén van de focuspunten is de didactische inzet van ICT. Hieronder mijn presentatie waarbij ik de stand van zaken schets met betrekking tot ICT op de lerarenopleiding. Ik maak hierbij gebruik van de opzet van het symposium ICT-bekwaamheden en de lerarenopleiding op het Velon congres in maart.
A National ICT Competency Framework for Student TeachersJeroen Bottema
As emerging technologies provide access to the new resources in society, teachers’ roles need to transform to cater to individual students’ learning preferences. As a result, adequate ICT training for student teachers should provide technology rich experiences throughout the whole program. The Ministry of Education, Culture and Science, and several other Dutch educational partners, have delineated an ICT Competency Framework for student teachers, which they would like to see each institution adopt as the pre-eminent agenda for improving student teachers’ ICT knowledge and skills. This National ICT Competency Framework was developed based on broad comparative research on current educational trends and practices in a global context by a workgroup and review group consisting of educational professionals and ICT experts. This presentation addresses and discusses the National ICT Competency Framework consisting of four different domains (attitude, basic digital skills, digital media and information literacy, and pedagogical practice), and issues concerning its implementation.
Symposium ICT en de lerarenopleiding Velon 2014Jeroen Bottema
Het opleiden van startbekwame leraren die ICT betekenisvol kunnen inzetten in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs is een actueel thema binnen de lerarenopleidingen. Onderzoek naar ICT in het onderwijs toont aan dat mits goed ingezet ICT het rendement en de aantrekkelijkheid van het onderwijs vergroot. Dit vraagt leraren die in staat zijn om de verworvenheden en beperkingen van technologie te herkennen en die vaardig zijn om deze te integreren in betekenisvol onderwijs. Lerarenopleidingen moeten de leraren van de toekomst leren hoe ze ICT in hun lessen moeten gebruiken. Een door lerarenopleidingen gezamenlijk ontworpen kader voor studenten en lerarenopleiders zorgt voor richting in dit proces. In dit symposium staan we stil bij de vraag wat een startbekwaam leraar zou moeten beheersen om ICT te integreren in leren, lesgeven en organiseren van onderwijs en wat dat vraagt van een lerarenopleider. Het symposium draagt bij aan het debat over technologie, onderwijzen en het leren van leraren en lerarenopleiders. Presentaties door Joke Voogt, Jeroen Bottema en Gerard Dummer.
Presentatie acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van...Jeroen Bottema
Presentatie over onderzoek 'Acceptatie en duurzame implementatie van de didactische inzet van ICT" van het lectoraat eLearning voor symposium Als Normaal Anders Is op 13 januari 2014. Bet
Startbijeenkomst werkgroep ICT-e 2e graads lerarenopleiding Hogeschool InhollandJeroen Bottema
Een presentatie ter ondersteuning van de eerste bijeenkomst van de werkgroep ICT-e van de 2e graads lerarenopleiding van Hogeschool Inholland. De werkgroep ICT-e bestaat uit enthousiaste docentenopleiders met als doel het opleiden van de docenten van morgen.
Presentatie verzorgd door Mirjam Uijlenbroek en mijzelf voor een netwerkbijeenkomst weblectures binnen Inholland, 15-11-2012. Over de inzet van weblectures binnen de masteropleiding Leren & Innoveren
Sociale media - Hanzehogeschool Groningen 21 juni 2011Jeroen Bottema
Een informele sessie op de Hanzehogeschool waar ik gevraagd ben om als zog. sociale media ambassadeur te vertellen over mijn ervaringen met sociale media. Ik heb getracht wat inzichten te geven over het inzetten van sociale media in het leerproces van studenten/leerlingen.
De plek waar ik mijn passie voor onderwijs ontmoette! In het jaar 2000 bezocht ik in Alameda (Californië) het Arthur Andersen Community Learning Centre. Bij de receptiebalie werd ik ontvangen door twee leerlingen. Heeft u een afspraak? Achteraf bleek het een afspraak te zijn met mijn visie/passie voor leren en onderwijs te zijn en ervaren wat de potentie is van onderwijs dat leerlingen de vrijheid en verantwoordelijkheid geeft om het eigen leerproces vorm te geven.
Een oude presentatie die ik opdook uit de archieven. In het jaar 2000 heb ik een studiereis gemaakt naar een aantal scholen rondom San Francisco. Een kijkje in de keuken. Hoe integreren deze scholen ICT? Ik was toen ICT-coordinator op het Spinoza Lyceum in Amsterdam. Ik deed de opleiding ICT-coordinator bij de School voor Morgen, waarvoor ik deze presentatie heb gemaakt.
Deze presentatie (oorspronkelijk in pecha kucha vorm, hier aangevuld met wat extra video's, was mijn bijdrage op de TeachmeetNL #ilearn2011 van 17 januari 2011.
Deze presentatie is gebruikt voor een werksessie van 30 min. met studenten over web 2.0 en onderwijs 2.0. Studenten geven aan wat ze willen weten, ik structureer, verdiep, toon voorbeelden en vat samen. (work in progress)
Streaming video at INHolland: Videoreflection in digital portfolioJeroen Bottema
At the School of Education, Amsterdam, students use a digital portfolio to present their evidence of competencies. This year they started with video reflection. Video helps them to reflect on their behaviour and attitude towards the pupils in the classroom. Using video in combination with a digital portfolio supports students in their competency based learning. The added value makes the portfolio a powerful tool for the students, who are on their way to becoming competent teachers.
In this paper we will explain the workflow of video reflection by our students and show you the instruments used: a user friendly mini-camcorder, The Flip, in combination with a secure streaming video platform, SURFmedia. This platform offers every Dutch student 1Gb of streaming video space with the opportunity to give access only to peers, teachers or assessors. After embedding their videos into their digital portfolio they are reviewed and they receive positive feedback.
During this session we will focus on how this process effects learning.
eLearning & onderwijs op de Obamaschool v.1.2Jeroen Bottema
Deze presentatie is gebruikt voor diverse trainingen en gastcolleges eLearning dit schooljaar. De Obamaschool is een fictieve school die in een opdracht voor onderwijskunde gebruikt werd. Studenten kregen de opdracht om een herontwerp van het onderwijs te schrijven voor deze school.
2. Opdracht bijeenkomst blended learning
1. Maak aantekeningen
2. Beantwoord aan het einde
van de bijeenkomst de
vragen:
a. Welke inzichten neem je
mee?
b. Hoe zou je ICT ’morgen’
willen inzetten om het
leren van studenten te
ondersteunen?
c. Wat vraagt dat van jou
en de leeromgeving?
3. Laad je smartphone alvast
op….
6. Toverstokje?
“Juist in een tijd waarin technologische ontwikkelingen
steeds sneller gaan, moeten we de verleiding weerstaan
om te denken dat de inzet van technologie
vanzelfsprekend bijdraagt aan de kwaliteit van het
onderwijs”.
uit Fransen, 2015 (lectorale rede)
7. “Technology can amplify great teaching,
but great technology cannot replace
poor teaching” (Andreas Schleicher)
“De leraar is de meest bepalende factor in de
schoolprestaties van de leerling, niet de computer”
(Toine Maes, Kennisnet)
8. Door de inzet van [ICT-toepassing] bereik ik dat
[opbrengst], want ik weet [bewijslast]
9. Perspectief (2)
• Redeneren vanuit leerprocessen en
didactische verrijking
• Redeneren vanuit flexibilisering
• Redeneren vanuit technologie?
– Impuls voor onderwijsvernieuwing
– Leidt niet tot duurzame onderwijsverbetering
10. Trends in hoger onderwijs (SURF, 2016)
Meer info: http://www.leervlak.nl/index.php/icto/surf-trendrapport-2016-owd2016-
blogsowd.html
11. Context blended learning
• Didactische verrijking van bestaande leerpraktijken (herontwerp)
• Organiseren van flexibilisering (ontwikkeling hoger onderwijs)
• Adaptief leren
• Maatschappelijke ontwikkeling
– Leven lang leren > diverse studentpopulatie > vraag flexibele- en
gepersonaliseerde leerwegen
• Technologische ontwikkeling
– Persoonlijke mobiele technologie > leren kan overal, altijd en met
iedereen
– Virtual en augmented reality > betekenisvolle ‘laag’ over instructie- en
oefenomgeving van student
– Big data > learning analytics > adaptieve software
12. Blended learning:
“Een mix van eLearning en andere vormen van leren,
waarbij het gaat om distributie van leerinhouden,
vormen van communicatie en didactische methoden in
relatie tot soorten leerprocessen, of combinaties
hiervan.“ (Fransen & Swager, 2007, p.1)
13.
14. Blended learning:
• Bij het toepassen van blended learning gaat het om
een beargumenteerde inzet van ICT. Goed onderwijs!
• Let op! Blended learning vs blended teaching!
15. Door de inzet van [ICT-toepassing] bereik ik dat
[opbrengst], want ik weet [bewijslast]
17. Onderzoek Griffioen (2016)
• Geflipte leeromgeving
• Studenten FtC scoren beter op toets dan
studenten hoorcollege
• Positief verband tussen aantal bekeken
kennisclips en resultaat
• Diepgaand leren en betrokkenheid
• Do’s & don’ts
http://www.leervlak.nl/index.php/icto/de-dos-and-donts-van-flipping-the-classroom-
in-jouw-onderwijspraktijk-blogsowd-owd2016.html
18. Inzet van weblectures
Meer info: https://www.inholland.nl/onderzoek/onderwijzen-en-leren-in-
diversiteit/teaching-learning-technology/didactische-inzet-van-video/
19. Inzet van weblectures
Via Saxion:
https://video.saxion.nl/category/Service+Departments%3EICT%26Onderwijs+%28IC
T%26O%29%3EKennisclips/64694572
20. Cirkelen rond peer-review
Uit Götte, Fransen & Swager (2016)
https://www.inholland.nl/media/16113/gotte_etal_2016_peerreview_in_de_afstud
eerfase.pdf
21. Cirkelen rond peer-review
Meer info: http://www.leervlak.nl/index.php/leren-innoveren/over-scripting-van-
peerreview.html
23. Students response systems
1. Kies een app
2. Maak een account aan
3. Verken de (didactische)
mogelijkheden
4. Het volgende college ga
je deze app inzetten....
Begin maar alvast!
24. Door de inzet van [ICT-toepassing] bereik ik dat
[opbrengst], want ik weet [bewijslast]
25. 1. Doel – strategie – evaluatie
2. Soort leerproces
3. Welke aspecten van het leerproces
spelen een rol
4. Learning? Teaching?
5. Karakteristieken lerenden?
6. Hoe ontwikkel je en distribueer je
leerinhouden?
7. Hoe kies je media?
8. Van welk soort communicatie is er
sprake?
(uit Fransen & Swager, 2007)
26. 1. Doel – strategie - evaluatie
• Wat is het doel?
• Hoe komen we daar?
• En hoe weten we hoe het doel bereikt is?
• Wanneer, wat, waarom, wie, wijze, waarom
28. 2. LEERPROCESSEN
• Wat voor soort leerproces staat centraal?
• En wat betekent dat?
• Hoe lok je het juiste studiegedrag uit?
• Zelfstudie (distributing)
• Interactie met expert (interaction)
• Samenwerkend leren (collaboration)
• Communicatie-omgeving en oefenomgeving met daarin feedback
29.
30. Learning by
distributing
Learning by
interacting
Learning by
collaborating
Functie van
de media
Positie van
de cursist
Learning
from
information
Distribution
Learning
from
feedback
Interaction
Learning
from
perspectives
Collaboration
33. → Opgegroeid met technologie [Digital Natives]
→ Actief in allerlei netwerken [Net-Generation]
→ Andere kennisontwikkeling [Generatie Einstein]
Nieuwe generatie lerenden
36. • Kester & Van Merrienboer,
2013
• Werking van het
geheugen
1. De aandacht van de
lerende richten
2. Complexiteit van
leermateriaal te
verkleinen
3. Ondersteuning te bieden
4. Irrelevante informatie
weg houden
5. Beroep doen op visueel-
en auditief systeem
45. Een kwestie van kiezen
Keuzes in:
1. Tijd
2. Inhoud
3. Toegangseisen per studieonderdeel
4. Instructie en bronnen
5. Aanbieden onderwijs en logistiek
6. Evaluatie
Afhankelijk van de karakteristiek van de
leerpraktijk en de kenmerken van de student
(Fransen & Swager, 2007)
46. Opdracht bijeenkomst blended learning
1. Maak aantekeningen
2. Beantwoord aan het einde
van de bijeenkomst de
vragen:
a. Welke inzichten neem je
mee?
b. Hoe zou je ICT ’morgen’
willen inzetten om het
leren van studenten te
ondersteunen?
c. Wat vraagt dat van jou
en de leeromgeving?
3. Laad je smartphone alvast
op….
47. Opdracht bijeenkomst blended learning
4. Werk de antwoorden op de
vragen 2a t/m c uit
5. Maak een korte vlog (2
minuten) met je smartphone
6. Upload de vlog via MS Stream
- stream.microsoft.com/
- Aanmelden met Inholland-
account
- Mijn Inhoud > Mijn Groepen
- Selecteer groep BDB-HLM-
1718
- Upload video
48. De juiste ‘blend’?
1. Typering leerpraktijk: maak een keuze en breng alle
factoren in kaart (definieeractiviteiten)
2. Didactische strategie: kies voor relevante werkvormen
en beargumenteer deze (ontwikkelactiviteiten)
3. Inrichting DLWO: keuzes in media en
communicatievormen (ontwikkelactiviteiten)
4. Evalueer en stel bij (evaluatieactiviteiten)
49. Uitgangspunten bij het (her)ontwerpen van
leerpraktijken op basis van blended learning
• Betekenisvolle interacties zijn belangrijk: ze leiden tot
dieper begrip en betekenisvol leerresultaat; ze
kunnen tevens misconcepties voorkomen (Laurillard,
2008)
• Feedback is een belangrijk onderdeel van interacties
(Brown & Voltz, 2005; Laurillard, 2008)
• ICT kan de interacties gericht ondersteunen.
50. Praktisch!
Tien ICT-toepassingen die je morgen (of volgende week)
direct kunt inzetten…
1. Padlet
2. Socrative/Kahoot/Mentimeter/Answergarden
3. Kennisclip in combinatie met Flipping the Classroom
4. Ondersteunen van feedback en peer-review in LMS
5. Microsoft Stream (snel video’s uploaden)
6. Discussieforum in LMS
7. Microsoft Forms (formatief toetsen)
8. Mindmaps maken met Inspiration
9. Pas je presentaties aan: multimedia leren
10. Samenwerken aan documenten via Office 365
Editor's Notes
Een begrip dat vanuit veel perspectieven benaderd kan worden.
Tony Bates, een specialist als het gaat om online (hoger) onderwijs hield op de Onderwijsdagen van Surf en Kennisnet een keynote, en presenteerde daar zijn “continuüm of technology-based learning”.
Dit is echter een technologische benadering: het gaat hier om delivery modes.
Blended learning is een begrip dat vanuit veel perspectieven benaderd kan worden.
Dat betekent dat docenten deze vraag moeten beantwoorden bij het ontwerpen van leerprakrijken met inzet van ICT.
In het script wordt gesproken over peerfeedback. Dit is een onderdeel dat we veel terug zien in de herontwerpen bij opleidingen. Hierbij wordt vaak de workshop module van Moodle ingezet. Collega Bob Gotte heeft hier onderzoek naar gedaan.
Uit https://www.inholland.nl/media/16113/gotte_etal_2016_peerreview_in_de_afstudeerfase.pdf
In het script wordt gesproken over peerfeedback. Dit is een onderdeel dat we veel terug zien in de herontwerpen bij opleidingen. Hierbij wordt vaak de workshop module van Moodle ingezet. Collega Bob Gotte heeft hier onderzoek naar gedaan.
Uit https://www.inholland.nl/media/16113/gotte_etal_2016_peerreview_in_de_afstudeerfase.pdf
Dat betekent dat docenten deze vraag moeten beantwoorden bij het ontwerpen van leerprakrijken met inzet van ICT.
Fransen maakt onderscheid in twee vormen van leren. Allereerst benoemt hij ervaringsleren, waarbij een handeling leidt tot een effect en waarbij je uit de omgeving impliciete feedback krijgt op deze handeling. Leren door doen. Het tweede type leren betreft het leren over de wereld aan de hand van beschrijvingen van de wereld, zoals dat in het onderwijs gebeurt. Bij dit leren heb je een expert nodig, een docent, die controleert of bij de student het juiste begrip ontstaat. De docent geeft hierbij expliciete feedback. Leren op basis van beschrijvingen vraagt een leerproces, waarbij de beschrijvingen toegankelijk worden gemaakt en waarbij de student deze informatie om kan zetten in kennis om deze vervolgens productief te maken. Fransen stelt zich dit leerproces voor als een aantal stappen (gebaseerd op Mellander) waarbij studenten voorkennis activeren, nieuwe informatie toevoegen, deze informatie verwerken om vervolgens de verworven kennis toe te passen en te reflecteren op de leeropbrengst. Belangrijk hierbij is het principe van constructive alignment, waarin er een duidelijke relatie moet zijn tussen leerdoelen, de leeractiviteiten om deze doelen te bereiken en de vorm van toetsing om vast te stellen of deze doelen zijn bereikt.
Waar wil je ICT voor inzetten? Insteuctie, voorkennis activeren, verwerkeb van informatie, samen verwerken van informatie, toetsen: formatief, summatief?
Er zijn veel soorten leerprocessen te onderscheiden, waaronder het type leerproces in relatie tot wat er wordt geleerd [kennis, houding, vaardigheden]. Er kan echter ook een indeling worden gemaakt door relaties te leggen met leertheoretische tradities [behaviorisme, cognitivisme en ‘constructivisme’]. Je kunt dat bijvoorbeeld koppelen aan uitwerkingen als de zelfstudie, begeleide leerprocessen en samenwerkend leren.
In dat perspectief kun je vervolgens kijken naar de functie die media daarbij dienen te vervullen: distributie van leerinhouden, interactie met de leerstof, of communicatie in het kader van samenwerken en kennisconstructie. Die uitwerking levert de volgende voorstelling op van mogelijke leerpraktijken, waarbij moet worden opgemerkt dat er ook leerpraktijken denkbaar zijn waarin sprake is van een combinatie, of juist van een overgang van het ene type in het andere. Bij leren op basis van distributie [zelfstudie] gaat het om het verwerven van weinig complexe en goed gestructureerde kennis of het oefenen van vaardigheden. Het beschikbaar stellen binnen de leeromgeving in de juiste vorm zou dan kunnen volstaan. Bij het verwerven van meer complexe kennis en vaardigheden is interactie met een expert of begeleider noodzakelijk en die interactie zul je op het juiste moment in het proces moeten vormgeven, want instructie [feed-up] is iets anders dan sturing en begeleiding geven [feed-forward], of het beoordelen van resultaten [feedback]. Als er sprake is van het ontwikkelen van nieuwe kennis en/ of producten, dan kan samenwerken een meerwaarde hebben vanwege de inbreng vanuit verschillende invalshoeken, en omdat daarmee de waarde van nieuwe kennis kan worden bepaald. Deze samenwerking moet je dan optimaal ondersteunen in de leeromgeving.
de complexiteit van leerprocessen verder aan de hand van het conversational framework van Laurillard. Dit model beschrijft de interacties tussen student en docent op een conceptueel niveau, met daarin een communicatiecyclus, en een toepassingsniveau met daarin een modelleercyclus. In de communicatiecyclus is er sprake van een docent die uitlegt en de student die laat zien of hij de stof begrijpt waarna de docent bij evt. misconcepties corrigeert en/of de uitleg verder verdiept. In de modelleercyclus betreft het de interacties via leeractiviteiten en leertaken die gericht zijn op het toepassen van de verworven kennis. Het betreft een oefenomgeving waarbij de student op basis van feedback zijn handelen bij stelt. Tussen de twee niveaus vindt ook interactie plaats. De docent richt op basis van het conceptueel niveau van de student een passende oefenomgeving in met passende leertaken (en reflecteert hierop), de student past zijn kennis toe, reflecteert op basis van de feedback uit de oefenomgeving op deze verworven kennis en integreert deze verder in zijn bestaande schema’s van deze kennis. Dit vraagt een ‘interne dialoog’ bij de student, waarin de student zich zelf ‘kritisch bevraagd’: actief leren. Het belang van feedback, zowel impliciet als expliciet, is groot, en de juiste combinatie kan leiden tot versterking van het leerproces. Er is sprake van een succesvol leerproces wanneer alle fases in de model worden doorlopen.
Jongeren opgegroeid met technologie.
Debat digital nativesGebrek aan basis digitale basisvaardigheden
Een waardevol document ten aanzien van het effectief verwerken van informatie met multimedia is het 4W-artikel van Kester en Van Merrienboer uit 2013. Zij beschrijven (en verwijzen naar) onderzoek dat ons iets leert over effectief leren met multimedia. Belangrijk daarbij zijn de inzichten vanuit de multimedia theorie van Mayer, en al het onderzoek dat vervolgens is gedaan.
Vanuit de maatschappij, ouders, lerenden zelf, komt steeds meer de vraag om ‘maatwerk’, het onderwijs moet zoveel mogelijk recht doen aan verschillen. Ten Brummelhuis geeft aan dat de inzet van ICT hierbij vanzelfsprekend is. Ten Brummelhuis beschrijft drie vormen van gepersonaliseerd leren, waarbij het steeds gaat om de vraag: wat leert de lerende, hoe, waar en wanneer. Dat zijn de keuzes die gemaakt kunnen worden. De leraar kan deze keuzes maken. De lerende kan deze keuzes maken. En er zijn allerlei tussenvormen. Waar ligt de sturingsverantwoordelijkheid: zelfstandig werken, zelfstandig leren en zelfverantwoordelijk leren.
Nu de inzet van ICT: het hulpmiddel. Bij de leraargestuurde variant betekent dat je ICT de keuzes laat maken. Het wordt een programmagestuurde variant. Lerenden werken met adaptieve software (bijvoorbeeld Taalzee, Rekentuin) die zich aanpassen aan het tempo en niveau van de leerlingen. Heel simpel geformuleerd: als een leerling bij het oefenen de antwoorde goed heeft, dan maakt het systeem de oefeningen moeilijker, heeft de leerling een serie antwoorden fout, dan worden de oefeningen iets makkelijker. Het systeem sluit als het ware aan bij de zone van naaste ontwikkeling. Bovendien geeft de software direct feedback, en dat is heel belangrijk. Een docent kan in de praktijk differentiëren tussen 2, 3 leerlingen? ICT kan differentieren met 30 leelringen te gelijk! Bovendien krijgt de docent overzicht van de prestaties van zijn leelringen en kan besluiten om extra instructie te bieden.
Let op! Dit kan alleen bij onderwerpen waar we eigenlijk alle stappen van een leerweg in beeld hebben.
Conclusie: in dit soort gevallen is ICT dus effectiever dan de docent. Automatisering van het onderwijs is in deze context mogelijk, en de techniek kan ons echt helpen in het maken van keuzes
Er is minder bekend over de opbrengsten als het gaat om de inzet van ICT bij de leerlinggestuurde variant: het ondersteunen van zelfstandig leren en zelfgestuurd leren met behulp van ICT. Leerlingen die een hoge mate beschikken over zelfregulatie en ICT inzetten presteren goed! Leerlingen die deze sturingsverantwoordelijkheid niet goed aankunnen gaan in ieder geval niet zomaar beter presteren door inzet van ICT. Wat we wel weten is dat ICT allerlei nieuwe vormen van gepersonaliseerd leren mogelijk maakt, we weten alleen nog weinig over de leeropbrengsten.
Keuzes in tijd: wanneer kan start plaatsvinden c.q. kan afronding van de leereenheid plaatsvinden? Wanneer kunnen opdrachten worden afgerond? Welke interactie kan plaatsvinden? Hoe flexibel is de opleiding qua tempo, of moment van tentamen doen?
Keuzes over de inhoud: welke onderwerpen kies je? In welke volgorde doorloop je de module? Begin je bij de theorie of juist bij de praktijk? Welke materialen wil je gebruiken?
Keuzes betreffende toegangseisen per studieonderdeel: staan die vast of zij ze flexibel?
Keuzes van instructie en bronnen: is alles face-to-face of online of kan je kiezen? Kan het individueel of moet het in een groep? Welke bronnen kunnen we gebruiken? Hoe vindt de begeleiding plaats?
Keuzes betreffende het aanbieden onderwijs en logistiek: wanneer en hoe overleg? Met welke hulpmiddelen (videocontact, face-to-face)? Hoe krijg je hulp?
Keuzes in de manier waarop je evalueert: hoe controleer je dat er geleerd wordt wat je beoogde? Hoe controleer je de opgedane kennis?