Interview met Booosting bestuurslid Peter Fraanje in Stedebouw & Architectuur, editie maart 2017, over vernieuwingen in de bouw. " ...aan uitvindingen geen gebrek ...de moeilijkheid zit 'm vaak in de opschaling van de innovatie....".
Op Building Holland 2017 is een overzicht te zien van "Innovaties die de bouw volgens Fraanje echt gaan veranderen."
Het jaarlijkse overzicht van Acquire Publising met innovaties in materialen en producten is weer uit.
En wel met de volgende Booosting bijdragen:
> Circulaire Top 40 samengesteld door Peter Fraanje
> Interview met oud-Booosting-voorzitter/architect Jouke Post
> Interview met gevelexpert Esther Hebly van DGMR, tevens oud-booosting-bestuurslid.
Veel leesplezier!
Oud Booosting voorzitter Jos Lichtenberg heeft op 16 december 2016 afscheid genomen als Hoogleraar Produktontwikkeling aan de faculteit Bouwkunde van de TU/e, met de rede De diffusie van Slimbouwen.
Booosting nieuwsbrief 01 - Februari 1990
In deze nieuwsbrief:
01 Booosting avond 28 maart 1990
02 Architecture Space Structures, proefschrift Mick Eekhout
03 Bouwbeurs 1991: Booosting Building
04 Agenda 1990-1991
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 elevator pitch
05 bouwrai
06 adaptables
IN DE PRIJZEN
09 de baljurk
VERSLAG
10 f2f
11 3e masterclass daglicht
NIEUWS
05 schiecentrale
13 karton architectuur
BOOOSTING
08 antwoordkaart
15 participanten
16 agenda, colofon, bestuur
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 de meeuw
05 ledenpresentatie
VERSLAG
07 het onmogelijke bouwen
NIEUWS
03 productontwikkeling: hoe lang kun je het uitstellen
04 internationale studie gerontechnologie
09 booosting & dia
10 nationale geveldag, masterclass xxn
13 moooi industrieel bouwen
15 over: subsidieprogramma ifd bouwen
16 ontwikkeling nieuw vloersysteem door 3 booostingleden
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
Interview met Booosting bestuurslid Peter Fraanje in Stedebouw & Architectuur, editie maart 2017, over vernieuwingen in de bouw. " ...aan uitvindingen geen gebrek ...de moeilijkheid zit 'm vaak in de opschaling van de innovatie....".
Op Building Holland 2017 is een overzicht te zien van "Innovaties die de bouw volgens Fraanje echt gaan veranderen."
Het jaarlijkse overzicht van Acquire Publising met innovaties in materialen en producten is weer uit.
En wel met de volgende Booosting bijdragen:
> Circulaire Top 40 samengesteld door Peter Fraanje
> Interview met oud-Booosting-voorzitter/architect Jouke Post
> Interview met gevelexpert Esther Hebly van DGMR, tevens oud-booosting-bestuurslid.
Veel leesplezier!
Oud Booosting voorzitter Jos Lichtenberg heeft op 16 december 2016 afscheid genomen als Hoogleraar Produktontwikkeling aan de faculteit Bouwkunde van de TU/e, met de rede De diffusie van Slimbouwen.
Booosting nieuwsbrief 01 - Februari 1990
In deze nieuwsbrief:
01 Booosting avond 28 maart 1990
02 Architecture Space Structures, proefschrift Mick Eekhout
03 Bouwbeurs 1991: Booosting Building
04 Agenda 1990-1991
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 elevator pitch
05 bouwrai
06 adaptables
IN DE PRIJZEN
09 de baljurk
VERSLAG
10 f2f
11 3e masterclass daglicht
NIEUWS
05 schiecentrale
13 karton architectuur
BOOOSTING
08 antwoordkaart
15 participanten
16 agenda, colofon, bestuur
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 de meeuw
05 ledenpresentatie
VERSLAG
07 het onmogelijke bouwen
NIEUWS
03 productontwikkeling: hoe lang kun je het uitstellen
04 internationale studie gerontechnologie
09 booosting & dia
10 nationale geveldag, masterclass xxn
13 moooi industrieel bouwen
15 over: subsidieprogramma ifd bouwen
16 ontwikkeling nieuw vloersysteem door 3 booostingleden
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
11 juni 2019 vond het symposium over 20 jaar Project XX plaats ín dit circulaire gebouw avant la lettre. Grondlegger en architect Jouke Post evalueerde het ontwerp en gebruik en schetst zijn verwachtingen in bijgaande lezing en zoals door hem uitgesproken op deze activiteit.
https://booosting.nl/event/show/id/315
31 augustus 1988 is Booosting opgericht en op vrijdag 10
oktober 2008 heeft Booosting haar 20-jarig bestaan
gevierd, met het symposium Booosting 20 jaar vooruit! Dit
stond geheel in het teken van de toekomst. Hier het gelijknamige boook dat tot stand is gekomen met een groot aantal sponsoren
"Sinds een half jaar is de Jaarbeurszijde van Utrecht CS een place to be". Dit schrijft Anka van Voorthuijsen in een artikel over de tribunetrap in ArchitectuurNL 7/14. Volgens haar was de entree/uitgang aan de Jaarbeurszijde lang een locatie om zo snel mogelijk te passeren. Een ware non-plek. Maar sinds een half jaar is dat totaal anders. "Mensen spreken er af." Lees het hele artikel 'Trappen als place to be'.
Booosting nieuwsbrief #3 - september 1990
In deze nieuwsbrief:
01
Programma Booosting bijeenkomst in het Huis vd Toekomst, 26 september 1990
Verslag Booosting bijeenkomst Haags Gemeentemuseum. 15 juni 1990
02 / 03
De oogst van Booosting; ontwikkelteams
04
Agenda
Participanten
Interview van Ad Tissink met Mick Eekhout in zijn functie als voorzitter van de jury van de Cobouw Award Beste Bouwproduct 2018.
Het gesprek 'Laat NL weer het innovatie-lab zijn van Europa' is gepubliceerd in de Cobouw van 9 augustus 2018, rubriek 'in het nieuws'.
Meer info over de Cobouw Awards > bit.ly/2P1WKTr
Mick Eekhout was in 1988 mede-oprichter van Booosting > bit.ly/2KKI1sF
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 naar nel
05 hout leeft
VERSLAG
07 nieuwjaarsbhijeenkomst bij Duvedec
NIEUWS
03 produtontontwikkeling: techniek + marketing
04 bouwen in japan
09 componentenontwerpen
13 moooi: schoonheidservaringen
14 ifd eens anders
15 scaffold001
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
DWA een kwart eeuw in beweging. Jubileumbrochure 25 jaar DWADWA
Vijfentwintig jaar DWA. Werken voor en met opdrachtgevers aan bijzondere projecten. Deze brochure laat een deel van deze projecten zien. Stuk voor stuk projecten die actueel zijn, inspireren en gericht zijn op morgen.
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 mode & trends
05 mu skatebowl
VERSLAG
07 groene kolos voor bouwkunde
09 totstandkoming floriadepaviljoen
NIEUWS
03 productontwikkeling: ha die massa
04 derde ifd congres
13 moooi of lelijk
14 hylite sandwichplaat
15 solaris eclips
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomstWarmtepompen
Jos Lichtenberg zal vanuit trends en visies een praktische vertaalslag maken naar wat dit betekent voor o.a. de toepassing van warmtepompen. Daarbij gaat hij niet alleen in op markttrends m.b.t. de (woning)bouw in het algemeen resp. ontwikkelingen in relatie tot energiebesparing en nieuwe inzichten m.b.t. duurzaamheid, maar gaat hij meer specifiek ook in op gezondheid en comfort in woningen en bouw- en renovatieconcepten die daarop inspelen.
IFD-Catalogus | Industrieel, Flexibel en Demontabel BouwenTanja Nolten
Leren door demonstreren
De oogst van zeven jaar Industrieel, Flexibel en Demontabel Bouwen
Door:
Ger van der Zanden
Hoofdstuk 2
Woningontwerp gericht op keuzevrijheid
Hoofdstuk 3
Procesinnovatie bij woningbouw
Hoofdstuk 4
IFD technieken voor flexibele woningbouw
Hoofdstuk 5
Kwaliteitsimpuls voor bestaande bouw
Hoofdstuk 6
Verzorgd wonen (zorgwoningen)
Hoofdstuk 7
Utiliteitsbouw in nieuw perspectief
Hoofdstuk 8
Ziekenhuizen voor de toekomst
Hoofdstuk 9
Tijdelijkheid met karakter
Hoofdstuk 10
Een ervaring rijker
Hoofdstuk 11
Toekomstperspectief
Bijlagen
- IFD-projecten in kaart gebracht
- Definities en begrippen
- IFD-typologie, bouwplaats, bouwwijze en het karakter
van de flexibiliteit per project
- Sleutelaspecten per project
- Toegepaste IFD-producten per project
- Publicaties
11 juni 2019 vond het symposium over 20 jaar Project XX plaats ín dit circulaire gebouw avant la lettre. Grondlegger en architect Jouke Post evalueerde het ontwerp en gebruik en schetst zijn verwachtingen in bijgaande lezing en zoals door hem uitgesproken op deze activiteit.
https://booosting.nl/event/show/id/315
31 augustus 1988 is Booosting opgericht en op vrijdag 10
oktober 2008 heeft Booosting haar 20-jarig bestaan
gevierd, met het symposium Booosting 20 jaar vooruit! Dit
stond geheel in het teken van de toekomst. Hier het gelijknamige boook dat tot stand is gekomen met een groot aantal sponsoren
"Sinds een half jaar is de Jaarbeurszijde van Utrecht CS een place to be". Dit schrijft Anka van Voorthuijsen in een artikel over de tribunetrap in ArchitectuurNL 7/14. Volgens haar was de entree/uitgang aan de Jaarbeurszijde lang een locatie om zo snel mogelijk te passeren. Een ware non-plek. Maar sinds een half jaar is dat totaal anders. "Mensen spreken er af." Lees het hele artikel 'Trappen als place to be'.
Booosting nieuwsbrief #3 - september 1990
In deze nieuwsbrief:
01
Programma Booosting bijeenkomst in het Huis vd Toekomst, 26 september 1990
Verslag Booosting bijeenkomst Haags Gemeentemuseum. 15 juni 1990
02 / 03
De oogst van Booosting; ontwikkelteams
04
Agenda
Participanten
Interview van Ad Tissink met Mick Eekhout in zijn functie als voorzitter van de jury van de Cobouw Award Beste Bouwproduct 2018.
Het gesprek 'Laat NL weer het innovatie-lab zijn van Europa' is gepubliceerd in de Cobouw van 9 augustus 2018, rubriek 'in het nieuws'.
Meer info over de Cobouw Awards > bit.ly/2P1WKTr
Mick Eekhout was in 1988 mede-oprichter van Booosting > bit.ly/2KKI1sF
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 naar nel
05 hout leeft
VERSLAG
07 nieuwjaarsbhijeenkomst bij Duvedec
NIEUWS
03 produtontontwikkeling: techniek + marketing
04 bouwen in japan
09 componentenontwerpen
13 moooi: schoonheidservaringen
14 ifd eens anders
15 scaffold001
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
DWA een kwart eeuw in beweging. Jubileumbrochure 25 jaar DWADWA
Vijfentwintig jaar DWA. Werken voor en met opdrachtgevers aan bijzondere projecten. Deze brochure laat een deel van deze projecten zien. Stuk voor stuk projecten die actueel zijn, inspireren en gericht zijn op morgen.
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 mode & trends
05 mu skatebowl
VERSLAG
07 groene kolos voor bouwkunde
09 totstandkoming floriadepaviljoen
NIEUWS
03 productontwikkeling: ha die massa
04 derde ifd congres
13 moooi of lelijk
14 hylite sandwichplaat
15 solaris eclips
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
Nederlands Warmtepomp Congres 2016 - Jos Lichtenberg: een blik op de toekomstWarmtepompen
Jos Lichtenberg zal vanuit trends en visies een praktische vertaalslag maken naar wat dit betekent voor o.a. de toepassing van warmtepompen. Daarbij gaat hij niet alleen in op markttrends m.b.t. de (woning)bouw in het algemeen resp. ontwikkelingen in relatie tot energiebesparing en nieuwe inzichten m.b.t. duurzaamheid, maar gaat hij meer specifiek ook in op gezondheid en comfort in woningen en bouw- en renovatieconcepten die daarop inspelen.
IFD-Catalogus | Industrieel, Flexibel en Demontabel BouwenTanja Nolten
Leren door demonstreren
De oogst van zeven jaar Industrieel, Flexibel en Demontabel Bouwen
Door:
Ger van der Zanden
Hoofdstuk 2
Woningontwerp gericht op keuzevrijheid
Hoofdstuk 3
Procesinnovatie bij woningbouw
Hoofdstuk 4
IFD technieken voor flexibele woningbouw
Hoofdstuk 5
Kwaliteitsimpuls voor bestaande bouw
Hoofdstuk 6
Verzorgd wonen (zorgwoningen)
Hoofdstuk 7
Utiliteitsbouw in nieuw perspectief
Hoofdstuk 8
Ziekenhuizen voor de toekomst
Hoofdstuk 9
Tijdelijkheid met karakter
Hoofdstuk 10
Een ervaring rijker
Hoofdstuk 11
Toekomstperspectief
Bijlagen
- IFD-projecten in kaart gebracht
- Definities en begrippen
- IFD-typologie, bouwplaats, bouwwijze en het karakter
van de flexibiliteit per project
- Sleutelaspecten per project
- Toegepaste IFD-producten per project
- Publicaties
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 textiele architectuur
03 natuurlijk ventileren
VERSLAG
07 future materials for architecture
08 branchevreemd: de bolder
NIEUWS
05 productontwikkeling: de overheidshobbel
06 branchevreemd: decorbouw in de bouw
13 da's mooi hue
14 nieuwe toepassing ligt op straat
15 zone skatebowl
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
How buildings divide between Base-Buildings by Investors and Fit-Out by End-Users. The natural sharing of responsibilities, interests and ownership. Providing change upon need for End-Users in Healthcare, Smart Connections and Family adaptations
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 kajima europe
VERSLAG
07 werkbezoek kinderkunsthal
09 windows 2001
NIEUWS
03 productontwikkeling en de consument
05 hout leeft
10 dakkapel nieuwe stijl
13 moooi is meer dan mooi
14 gandalf tl-armatuur
15 gebonden woningen
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
In deze nieuwsbrief:
AANKONDIGING
01 de toekomst van de bouw
09 wijziging cd20
09 wijziging het debat
10 wijziging the dooor
VERSLAG
05 beraad van jan westra
07 presentatie rgd do&t
NIEUWS
03 productontwikkeling: genius
04 tgm doet ideeen op bij duitse bouwbeurs
13 moooi: taming of the glassbox
14 tuinhuis van cepezed
15 subsidieregeling referentieprojecten milieutechnologie
16 nova, het kleinste gevelneusje
BOOOSTING
04 antwoordkaart
11 agenda, colofon
12 participanten
Voor meer nieuws: www.booosting.nl
Booosting bestuurslid Elma Durmisevic (architect, onderzoeker) over circulair bouwen in de jaarlijkse uitgave van Stedebouw & Architectuurover innovaties in materialen en producten; de Innovatiecatalogus 2017. Elma is ook initiatiefnemer van het Green Transformable Building Lab en het Europese pilotproject Buildings As Material Banks bamb2020.eu. Zij leidt het UT onderzoek Reversible Design Group.
Similar to Interview met Jouke Post in de Innovatie Catalogus 2019 (20)
Booosting (platform voor koplopers in bouwinnovatie) organiseerde een aantal workshops om deze uitdaging aan te gaan. Eén van de innovatieve uitkomsten van de workshops is: geen afval en meer CO2-reductie door verbetering isolatieglas. We halen bestaand isolatieglas uit elkaar en reinigen het. Daarna voegen we een specifieke folie toe en bouwen we het geheel op tot triple glas! Het is de bedoeling dat het gehele upgrade-proces mobiel kan plaatsvinden. Daarom willen we twee vrachtwagens ombouwen tot een werkplaats om het triple glas overal ter plekke te kunnen maken. Een enthousiast team heeft inmiddels een eerste succesvolle praktijkproef uitgevoerd en Booosting bestuurslid Rutger Snoek is hierover ook geïnterviewd. Kijk voor meer info ook op www.booosting.nl.
De Booosting activiteit Goood Woood stond 5 maart in het teken van circulair bouwen met hout en werd gehost door de collega’s van cepezed in Delft. Na afloop van de expertlezingen was er een rondleiding in Bouwdeel D(emontabel) van cepezed.
Hier de presentatie Houtconstructies van Rob Doomen - Pieters Bouwtechniek Delft.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/326
De Booosting activiteit Goood Woood stond 5 maart in het teken van circulair bouwen met hout en werd gehost door de collega’s van cepezed in Delft. Na afloop van de expertlezingen was er een rondleiding in Bouwdeel D(emontabel) van cepezed.
Hier de presentatie Bouwdeel D(emontabel) Bouwdeel D(emontabel) ontwerp en bouwproces van Jan Houtekamer - directeur cepezedbouwteam.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/326
De Booosting activiteit Goood Woood stond 5 maart 2020 in het teken van circulair bouwen met hout en werd gehost door de collega’s van cepezed in Delft. Na afloop van de expertlezingen was er een rondleiding in Bouwdeel D(emontabel) van cepezed.
Hier de presentatie Nieuwe houten bouwproducten van
Bas Meeuwissen - technisch adviseur Metsä Wood.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/326
De Booosting activiteit Goood Woood stond 5 maart in het teken van circulair bouwen met hout en werd gehost door de collega’s van cepezed in Delft. Na afloop van de expertlezingen was er een rondleiding in Bouwdeel D(emontabel) van cepezed.
Hier de presentatie Circulair bouwen en Bouwdeel D(emontabel) van Menno Rubbens - directeur cepezedprojects.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/326
De Booosting activiteit Goood Woood stond 5 maart 2020 in het teken van circulair bouwen met hout en werd gehost door de collega’s van cepezed in Delft. Na afloop van de expertlezingen was er een rondleiding in Bouwdeel D(emontabel) van cepezed.
Hier de presentatie Trends in circulair bouwen met hout van Mathew Vola - directeur Arup
Aankondiging van deze activiteit
https://booosting.nl/event/show/id/326
11 februari 2020 organiseerden Booosting en Si-X een projectbezoek naar het Co-Creation Centre. Het onderwerp van deze activiteit was De Booosting activiteit was structureel verlijmen en het gebruik van siliconen in de bouw.
Daags ervoor verscheen dit artikel in Cobouw: Volledig glazen paviljoen kan aanval met bulldozer weerstaan.
aankondiging van deze activiteit
https://booosting.nl/event/show/id/328
presentaties van deze activiteit https://booosting.nl/news/show/id/1356
Het Co-Creation Centre wordt nu gebouwd op The Green Village in Delft.
30 januari 2020 gaf Thijs Asselbergs op de beurs GEVEL2020 de presentatie Second Life, de architectuur van morgen, over "circular upcycle + re-design of façades".
Hoe kun je een aanpak maken om grote Rijksgebouwen en het grootse ziekenhuis van Nederland, het AMC, geschikt te maken voor 2050?
Thijs Asselbergs is hoogleraar Architectural Engineering op de TU Delft faculteit Bouwkunde.
11 februari 2020: Booosting activiteit over én in het in aanbouw zijnde Co-Creation Centre met draagstructuur van glas en siliconen.
Hier de tegenlezing van Rutger Snoek, bestuurslid Booosting en expert vastgoed Rijksvastgoedbedrijf.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/328
11 februari 2020: Booosting activiteit over én in het in aanbouw zijnde Co-Creation Centre met draagstructuur van glas en siliconen.
Hier de presentatie Nieuwe ontwikkelingen van Siliconen in de bouw van Valérie Hayez, Global Façade Engineering - Dow Silicones België.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/328
11 februari 2020: Booosting activiteit over én in het in aanbouw zijnde Co-Creation Centre met draagstructuur van glas en siliconen.
Hier de presentatie over het constructief ontwerp van Diana de Krom - projectleider constructies ABT.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/328
11 februari 2020: Booosting activiteit over én in het in aanbouw zijnde Co-Creation Centre met draagstructuur van glas en siliconen.
Hier de presentatie over het technisch ontwerp en de uitvoering van Wout Hoogendoorn, directeur Si-X.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/328
11 februari 2020: Booosting activiteit over én in het in aanbouw zijnde Co-Creation Centre met draagstructuur van glas en siliconen.
Hier de presentatie over het architectonisch ontwerp door
Armand Paardekooper Overman - architect/associate Mecanoo.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/328
11 februari 2020: Booosting activiteit over én in het in aanbouw zijnde Co-Creation Centre met draagstructuur van glas en siliconen.
Hier het welkomstwoord van Hubert Linssen - programmamanager van The Green Village.
Aankondiging van deze activiteit:
https://booosting.nl/event/show/id/328
11 februari 2020: Booosting activiteit over én in het in aanbouw zijnde Co-Creation Centre met draagstructuur van glas en siliconen.
Hier de introductie van Booosting voorzitter Robert Capel – Saleslead Octatube
In 2017 startten de Hogescholen Saxion Enschede en Hanze Groningen Bouwtex, het onderzoek naar de mogelijkheden van textiel voor de bouw in het kader van renovatie en herbestemming van gebouwen.
Op 16 januari 2020 is het onderzoek afgerond op Hanze Groningen met de presentatie van twee prototypen voor flexibele binnenwanden in het onderwijs. Hier de presentatie van de groep olv docent onderzoeker Clemens Bernardt.
.
In 2017 startten de Hogescholen Saxion Enschede en Hanze Groningen Bouwtex, het onderzoek naar de mogelijkheden van textiel voor de bouw in het kader van renovatie en herbestemming van gebouwen.
Op 16 januari 2020 is het onderzoek afgerond op Hanze Groningen met de presentatie van twee prototypen voor flexibele binnenwanden in het onderwijs. Hier de presentatie van Atto Harsta en Rinke Feenstra van Aldus Bouwinnovatie: Meervoudig ruimtegebruik in een moderne leeromgeving.
In 2017 startten de Hogescholen Saxion Enschede en Hanze Groningen Bouwtex, het onderzoek naar de mogelijkheden van textiel voor de bouw in het kader van renovatie en herbestemming van gebouwen.
Op 15 januari 2020 is het onderzoek afgerond met een eindevent. Hier de presentatie over de kansen van het gebruik van textiel in de bouw van Christian Struck, lector Sustainable Building Technology Saxion: Potential of textiles for building renovation.
In 2017 startten de Hogescholen Saxion Enschede en Hanze Groningen Bouwtex, het onderzoek naar de mogelijkheden van textiel voor de bouw in het kader van renovatie en herbestemming van gebouwen.
Op 15 januari 2020 is het onderzoek afgerond met een eindevent. Hier de presentatie van studente Moeywadee Sakhun van een opvouwbare roomdivider van het nonwoven, kunststof vliesmateriaal Colback.
In 2017 startten de Hogescholen Saxion Enschede en Hanze Groningen Bouwtex, het onderzoek naar de mogelijkheden van textiel voor de bouw in het kader van renovatie en herbestemming van gebouwen.
Op 15 januari 2020 is het onderzoek afgerond met een eindevent. Hier de studentenpresentatie van een binnenwand met een modulair kliksysteem van 100% pet-vilt, Flexitex.
More from Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie (20)
Interview met Jouke Post in de Innovatie Catalogus 2019
1. 8 9B:tonstedebouw & architectuur
“Als je wilt innoveren, is het van belang dat de opdrachtgever de innovatie
omarmt. Zonder Wereldhave hadden we nooit het XX kantoorgebouw
kunnen bouwen. De uitvoerende partijen lagen dwars. Maar toen de
directie van Wereldhave met de vuist op tafel sloeg, ging de innovatie
door.” In een interview met Stedenbouw & Architectuur rijgt Jouke Post
anekdotes aaneen. Rode draad in het interview (en in zijn carrière) is
innovatie of, in zijn eigen woorden, de drive om grenzen te verleggen.
Interview met Jouke Post, XX architecten
je hebt je altijd nadrukkelijk beziggehouden met innovatie;
als architect, als hoogleraar. Wat is je drive, waarom
steeds weer grenzen verleggen?
“Ik denk dat het te maken heeft met een onderzoekende natuur.
Op de TU/e hebben we met de andere faculteiten eens de
karakteristieken van een ingenieur, in vergelijking met die van
andere wetenschappers, proberen vast te leggen. Een ingenieur
is nieuwsgierig en praktisch en combineert die eigenschappen
met een wetenschappelijke aanleg. Een ingenieur gaat het
experiment niet uit de weg. Daarom voel ik me wel thuis bij
ingenieurs. Mijn drive is nieuwsgierigheid en net als ingenieurs
wil ik graag grenzen verleggen. Niet welbewust; het zit in je. Met
die ingenieursattitude werk ik als architect maar ook indertijd als
hoogleraar. De mogelijkheden om grenzen te verleggen – in ieder
geval om over de grenzen van je eigen vakgebied heen te kijken –
zijn wat ruimer als hoogleraar. Het is in die functie makkelijker –
en meer vanzelfsprekend – om met andere vakdisciplines samen
te werken.”
In je carrière heb je heel veel innovaties langs zien komen.
Wat is je top vier?
Bedenk wel dat veel innovaties, hoe veelbelovend ook, de
eindstreep niet halen, en uiteindelijk geen stempel drukken
op de bouw- en ontwerppraktijk. Een voorbeeld van zo’n
(geweldige) innovatie die geen succes is geworden, is de Phillips-
of Polynormwoning van Alexandre Horowitz (uitvinder van het
Philishave scheerapparaat, jaja), ontwikkeld in een periode van
materiaalschaarste en woninggebrek, zo rond de jaren vijftig van
de vorige eeuw. Alle elementen voor de woning waren prefab.
Het concept bestond uit heel veel losse onderdelen, zoals een
verdiepingsvloer, met metalen platen en liggers en daaronder
plafondplaten, die terplekke aan elkaar werden gebout. Er is
een foto van een straat waar al die in het werk te monteren
onderdelen waren uitgelegd. Een hele straat vol! De montage
was arbeidsintensief, dat was toen nog geen probleem. In 1951
werden in de wijk Lievendaal, in opdracht van Philips, 221
van die woningen gebouwd. Maar daarna werd het langzaam
stil. De woningen van Horowitz werden te duur. Het in elkaar
sleutelen van die woningen vergde te veel tijd. Dat merkten we
enkele jaren geleden nog, toen wij vanuit de TU/e zo’n woning
demonteerden en weer opbouwden op het TU/e terrein. Daar
gingen heel veel uren in zitten. Dat nekte deze innovatie: te duur
door de stijgende lonen.
De tweede innovatie die ik wil noemen is de bollenvloer. Nog
heel goed herinner ik me hoe een vertegenwoordiger aan mijn
bureau stond met een kunststof bol in zijn handen. Daarmee
kon je beton besparen in vloeren. Ik had daar forse twijfels over.
Enkele jaren later werd deze nieuwe techniek door de TU/e
vakgroep Construction Management & Engineering uitvoerig in
het laboratorium beproefd. Met positief resultaat. Inmiddels zijn
er duizenden vierkante meters bollenvloeren gemaakt. ›
De drive
om grenzen
te verleggen Prof ir Jouke Post,
XX architecten en prof.
TU Eindhoven.
INNOVATIECATALOGUS 2019
Interview Wijnand Beemster
interview
2. 11B:ton
hoeft de Tesla helemaal niet meer op een traditionele auto te
lijken. Honderd jaar geleden was de eerste auto ook een koets
zonder paard. Maar wat dat betreft verandert er weinig in de
auto-industrie, het oude ontwerpidioom bepaalt het uiterlijk van
de high tech auto’s van nu.
De bouw doet het heel wat beter?
De ingenieursattitude die ik hiervoor noemde, zit echt wel in de
genen van de bouw- en ontwerpkolom. Kijk maar eens wat in
de wederopbouwperiode is gepresteerd. Met overheidssteun
werden honderdduizenden woningen uit de grond gestampt.
Door rationeel en niet-traditioneel te bouwen 3)
. Er is toen
zeer veel en heel snel geïnnoveerd. Innovaties zijn sindsdien
verder gegaan wat onder andere resulteerde in een enorme
kostenreductie. De bouwkosten van een woning liggen nu vele
malen lager dan die van een vergelijkbare woning uit de jaren
twintig van de vorige eeuw. En: huidige woningen zijn kwalitatief
veel beter en veel sneller te bouwen. Ook weer door innovatie.
En kijk eens naar de hoogbouw met torens van 200 meter hoog
in Nederland of 800 meter in Dubai. Daar zit een geweldige
innovatie achter. Complex De Rotterdam van OMA bijvoorbeeld,
een immens gebouw, is in een paar jaar gebouwd.
Innovatie in de wederopbouwperiode werd door de
overheid gestimuleerd. Wie doet dat nu?
Wij hebben in Nederland een cultuur van experimenteren en
innoveren. Met dank aan de overheid die de wederopbouw
krachtig heeft gestimuleerd. Dankzij de woningbouwverenigingen
konden experimenten gerealiseerd worden en nu zijn we zover
dat we voor innovatie de overheid niet meer nodig hebben.
Innovaties als self-healing materials worden door de markt, vaak
in samenwerking met de TU’s, ontwikkeld. De overheid heeft in
dit soort innovaties geen echte rol meer. ›
Hoewel nu verschillende gebouwen problemen door deze vloer
hebben, doet dit niets af aan de kracht van deze innovatie.
Want de hechtingproblemen waar de bollenvloer nu mee
kampt, hebben niets te maken met het concept zelf, maar zijn in
hoofdzaak een gevolg van een onjuiste uitvoering. Ik blijf erbij:
de bollenvloer is een zeer geslaagde innovatie.
Een derde belangrijke innovatie heeft te maken met de isolatie
van gebouwen. Dat begon feitelijk met de spouwmuur, door
L. Zwiers geïntroduceerd in zijn baanbrekende boek Kleine
woningen (1923) 1)
. Nu zijn we zover dat woningen nauwelijks
meer energie nodig hebben om comfortabel te zijn. Met dank
aan de innovatieslag in isolatie.
Een vierde innovatie - ik mag er helaas maar vier noemen - is
het digitale tekenen. Toen ik mijn bureau begon, begin jaren
tachtig, tekenden we alles nog met de pen. Wijzigingen
werden met krassen en opnieuw intekenen verwerkt. Dat is
niet meer aan de orde. Het digitale tekenen heeft de werkwijze
enorm veranderd. Wijzigingen, aanpassingen, verbeteringen
worden integraal meegenomen. En kunnen ook niet meer als
meerkosten verrekend worden. Nadeel was de geringe mate
van integratie van de verschillende systemen. Tijdens de fusie
van mijn bureau met dat van anderen, in 2000, hebben we
meerdere tekensystemen op elkaar af moeten stemmen. Een
enorme operatie. Met de huidige generatie systemen, en met de
invoering van BIM, is dat ook al weer verleden tijd.
Bouwagendavoorman Wientjes predikt de revolutie.
Ben je het eens met Wientjes of kies je voor evolutie?
John Habraken, de schrijver van het interessante boekje
‘aap, noot, mies, huis’, en de eerste decaan van de faculteit
Bouwkunde TU/e, deed zijn beklag eens tegen mij dat zijn Open
Bouwen ideeën, vervat in het SAR-maatsysteem, uiteindelijk niet
geïmplementeerd zijn 2)
. Ik zie dat anders, ik ben ervan overtuigd
dat al deze ontwikkelingen in de tijd wel zijn geïmplementeerd,
alleen steeds weer in een nieuwe verbeterde vorm. Het is geen
oude wijn in nieuwe zakken, maar steeds betere wijn in nieuwe
verpakkingen.
Habraken introduceerde met de SAR een maatafsprakensysteem,
met het doel om middels slimme industrialisatie variatie en
differentiatie in de woningbouw mogelijk te maken. Hier kwam
het ‘Open Bouwen’ uit voort. Later werd dit ondersteund met
een vier jaar durend IFD ( Industrieel Flexibel en Demontabel)
subsidieprogramma van de overheid.
Mijn standpunt is: innovatie vereist een lange adem, is een
evolutionair proces.
Met een schuin oog naar de bouwsector constateert
Wientjes dat innovatie in de bouwsector te traag gaat.
Andere sectoren innoveren meer en sneller?
Mensen praten elkaar na en verdiepen zich niet echt in het
onderwerp. Vaak wordt als voorbeeld de auto-industrie
genoemd. Ik vind dat een hele slechte vergelijking. Is de auto-
industrie wel zo vernieuwend? Het is pas sinds de introductie
van de elektrische auto dat er echt wat gebeurt. En dan nog
worden ontwerpen gemaakt in het idioom van 1900. De Tesla
bijvoorbeeld heeft geen kooiconstructie meer, maar de auto
lijkt wel op een gewone staal geperste kooiauto. Feitelijk kan
de vrijheid van het accuplatvorm veel beter gebruikt worden en
‘IKEA laat Nederland
nu nog links liggen,
maar lang zal dat
niet duren’
Cradle to Cradle
Woning.
XX kantoorgebouw in Delft, ontwerp XX architecten. De lifespan-benadering
vertaald in en gebouw.
stedebouw & architectuur10
INNOVATIECATALOGUS 2018interview
3. 13B:ton
Wat maakt een innovatie tot een succes?
Belangrijk is dat de partijen inzien dat er veel te winnen valt
bij innovatie. Dat innovatie loont. Dat wil niet zeggen dat alle
betrokkenen direct overstag gaan. Er is veel koudwatervrees.
Gewoonlijk is een innovatie afwijkend van wat men gewend is
en dus risicovol. Maar op de lange termijn kan zo’n innovatie
zeer lucratief zijn, dat besef moet tussen de oren komen. Het
liefst bij de top van het opdrachtgevende bedrijf. Ik heb op dat
punt veel geleerd van project XX in Delft (een kantoorgebouw
met een lifespan van twintig jaar). Met de directievoorzitter van
Wereldhave aan tafel konden we een jaar lang alle hoeken van
dit experiment uitzoeken. Een gebouw van glas? Of van karton?
Architect, zeg het maar. Maar dan de horde van de uitvoering!
Het gebouw dat we uiteindelijk hebben gemaakt 20 jaar
geleden, dreigde in de uitvoering teruggedraaid te worden tot
een ‘normaal’ gebouw. Uitvoerende partijen lagen dwars. Onder
druk van de directie van Wereldhave bleven de uitgangspunten
overeind, met alle innovaties. Toen begreep ik dat je alleen kunt
innoveren als de top van het (betalende) bedrijf de innovatie
ondersteunt. Dat staat ook te lezen in het boekje ‘De kunst van
rekbaar vastgoed’ dat ik met Henk Bouwmeester en Gert-Jan van
de Brand naar aanleiding van het XX gebouw heb geschreven 4)
.
Als de top van het bedrijf de innovatie niet omarmt en de
medewerkers het belang niet onderstrepen dan verzandt de
innovatie.
Welke segmenten blijven achter in de bouw- en
ontwerppraktijk?
De installatietechniek kan nog stappen zetten. Die branche is nog
te veel gericht op de handel in pijpen, buizen en machines. En
niet op de ontwikkeling van essentiële verbeteringen. De sector
excelleert in risicomijding. Dat zit daar erg diep. Mede in de hand
gewerkt doordat installatietechniek niet in direct contact staat
met de klant. Terwijl bouwbedrijven door opdrachtgevers onder
druk worden gezet om risico’s te nemen en te innoveren (onder
het motto: klant centraal), staat de installatietechniek wat verder
af van de opdrachtgever en consumenten en kiest al gauw voor
een veilige en behouden route. Dat conservatisme, die afstand
tot gebruikers en opdrachtgever – daar hebben de bouw- en
ontwerpkolom last van. Probeer als architect maar eens een
keuze te maken uit het enorme aanbod warmtepompsystemen.
Dat lukt je niet. En als de installatiebranche openstaat voor
vragen dan wordt elke vraag al gauw beantwoord met techniek
- installateurs weten niet beter. Ze zitten vast aan hun pijpen, en
hun machines. Dat het misschien ook anders kan – die vraag leeft
niet of nauwelijks. Wellicht kan door een ander bouwproces,
waar de producent van de installaties al in een vroege fase van
het project aan tafel zit, vernieuwing worden bereikt?
Je hebt je altijd nadrukkelijk beziggehouden met
duurzaamheid. Je bouwde de eerste C2C woning, met
Villa Zebra brak je een lans voor circulariteit – zie je in
duurzaam bouwen nog ruimte voor innovatie?
In het begin van de jaren tachtig begon de milieuproblematiek
steeds duidelijker te worden, waardoor de milieubelasting van
bouwmaterialen belangrijk werd. Toen ontstonden de eerste
lijstjes van wel en niet toe te passen materialen.
In het verlengde van deze discussie introduceerde ik de lifespan-
benadering met het project XX kantoor. Tien jaar later werden
in Nederland de principes van Cradle to Cradle (C2C) uitgerold.
Dat was weer een stapje verder, een nog bredere benadering om
de footprint van een product in kaart te brengen. Circulariteit
is daar een essentieel element in. Het paste naadloos in het
overheidsbeleid om de CO2
uitstoot te verminderen. Dus de vraag
of ik nog ruimte zie voor innovatie, beantwoord ik met
een volmondig ja. De enorme publieke druk om de CO2
uitstoot
te verminderen wordt in de bouwkolom opgepakt.
Welke innovaties volg je met meer dan gemiddelde
belangstelling?
Er zijn, zoals ik al aangaf, zoveel innovaties. Neem nu het
ontwerpproces. Tot voorkort maakten we een schets, soms een
maquette en in ieder geval enkele renderings van een 3D opzet.
De introductie van de VR-bril gooit dit aardig op zijn kop. Daar
zit ook een gevaar in. Steeds meer neemt marketting de lead
door de klanten met een VR-trip door, over en langs het gebouw
te verleiden tot aankoop. Daarna komt het ontwerp. Dat is dan
in principe al vastgesteld door de marketting. Design wordt zo
leidend, dit kan je een ontwerpprocesinnovatie noemen. ›
INNOVATIECATALOGUS 2019
In opdracht van Havensteden
onderzoek naar de tijdelijke
bouw van een wijk in Rotterdam
voor starters en groeiers. Het
idee was dat gedurende de
woning de bestemming van het
oude havengebied ‘Vierhaven
Merwehaven’ wordt gewijzigd
naar een dergelijke langdurende
bewoning.
Kijk voor uw oplossingen op master-builders-solutions.basf.nl
Of bel direct voor advies: T +31 (0)162 476 660
Nieuwe technologie voor betonspecie
met een lagere viscositeit
MasterEase hulpstoffen
voor beton en mortel