Prezentacja z 25 maja 2017 r. z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.

2. Anna Radwan, prezes In.Europa
Marek Prawda, dyrektor Przedstawicielstwa
Komisji Europejskiej w Polsce

3. index mocy państw 2017
Europa może być potęgą
Piotr Arak
Grzegorz Lewicki

4. Cel
Stworzyliśmy indeks mocy państw, by pokazać
dwa zjawiska:
• jak zmieniała się pozycja Polski na arenie
międzynarodowej po 1989 r.,
• oraz jaka może być potencjalna siła Unii
Europejskiej.

5. Coraz więcej wojen.
Konflikty na świecie 1975-2015

6. Świat jest mniej bezpieczny.
Zegar zagłady, ruch wskazówek w latach
1947-2017 (liczba minut do północy)

7. Wady i zalety naszego
podejścia
• Siła czy moc państwa jest zjawiskiem
wielowymiarowym,
• Uproszczony model rzeczywistości - jakie
wybrać komponenty: militarne, ekonomiczne,
dyplomatyczne, kulturalne itd.?
• Jakie powinny być wagi? – od arbitralności nie
ma ucieczki.

8. Jak bada się moc Państw
• Wskaźniki skoncentrowane na sile twardej
(wojsko, gospodarka) m.in:
• Witold Orłowski,
• Mirosław Sułek,
• ITU i Global Cybersecurity Index.
• Wskaźniki skoncentrowane na sile miękkiej
(kultura, dyplomacja, wizerunek) m.in.:
• Joseph Nye i soft power,
• IfG-Monocle Soft Power Index,
• The Soft Power 30 autorstwa PR-owej firmy
Portland Communications.

9. Co nam mówią indeksy o
Polsce?
Polska plasuje się na pozycjach od 16. do 29.,
zdobywając miejsce wśród jednej piątej lub
jednej czwartej najsilniejszych państw świata,

10. Warunki brzegowe
• Lata od 1991 do 2016 r.,
• Przynajmniej 168 krajów,
• Hard power, ale też elementy soft power,
• Dane zebrane z repozytoriów wiedzy Banku Światowego,
Międzynarodowego Funduszu Walutowego, International Energy Agency,
Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI), magazynu
“Forbes”, agencji ratingowych Standard & Poor’s, Moody’s i Fitch oraz
Shanghai Ranking Consultancy.
• Mierniki nieużyte: liczba Noblistów z każdego kraju, instytuty kultury
narodowej aktywne poza granicami kraju, wydatki na wywiad,
postrzeganie krajów (soft power), dług publiczny,
cyberbezpieczeństwo, liczba firm an liście Fortune 500, liczba medali
na olimpiadzie, miejsce w rankigu FIFA, zaawansowanie technologiczne
armii oraz wydatki na B+R.
• Wskaźnik liczony jako suma (by dało się tworzyć bloki państw).

11. Wymiary i wskaźniki Indeksu
Mocy Państw
Kapitał ekonomiczny (40%)
• Wielkość PKB wg PSN
• Rating kraju
• Liczba bogaczy
Militaryzacja (20%)
• Wydatki na wojsko
• Produkcja i sprzedaż broni
• Wydatki na wojsko w relacji do PKB
• Wielkość służb mundurowych
• Posiadanie broni atomowej
Ziemia (10%)
• Powierzchnia kraju
Zasoby ludzkie (10%)
• Wielkość populacji
• Wskaźnik obciążenia
demograficznego osobami 65+
Kultura (10%)
• Liczba uczelni na liście szanghajskiej
Zasoby naturalne (5%)
• Wielkość energii produkowanej w
kraju
• Samowystarczalność energetyczna
Dyplomacja (5%)
• Członkostwo w Radzie
Bezpieczeństwa ONZ
• Członkostwo w najważniejszych
organizacjach międzynarodowych
• Przewodnictwo w organizacjach
międzynarodowych

12. Czym dla nas jest moc
Moc państwa to dla nas suma kapitału
ekonomicznego (i jego percepcji przez rynki
finansowe), wojska oraz zdolności militarnych,
ziemi, zasobów ludzkich, kultury, zasobów
naturalnych, a także siły dyplomacji danego
kraju.

13. Ranking mocy państw w 2016 r.

14. Moc Polski w liczbach
27. najpotężniejsze państwo świata
17. najefektywniejsza dyplomacja (do końca 2016 r.)
24. największy kapitał do dyspozycji
29. najsilniej oddziałująca kultura
33. kraj pod względem wielkości populacji i jej starzenia się
34. kraj pod względem militaryzacji (produkcji broni,
wielkości armii i wydatków na wojsko)
51. miejsce na świecie pod względem niezależności
energetycznej
67. kraj świata pod względem powierzchni

15. index.ineuropa.pl

16. Mapa mocy świata w 2016 r.

17. Realizm powraca
• Założenia na temat świata: realizm a liberalizm,
• Realizm powraca (nasz indeks: 20% militarny,
po 10% rozciągłość geogr. i zasoby),
• A jeszcze w 2010 r. świat, w którym w Europa
odczuje wewnętrzną niestabilność i mocną
presję Turcji oraz Rosji wydawał się mało
prawdopodobny...

18. 2010. Kontrowersyjne

19. 2017. Realne
• Rosja wykorzystuje okno strategiczne do ekspansji (UA),
• Turcja wprowadza islamską dyktaturę, a jej prezydent
otwarcie grozi Europie,
• Zachodnie granice UE naiwnie wątpią w sens integracji,
• Wschodnie granice UE ze strachu przed byciem strefą
zgniotu prowadzą konsolidację władzy i zbroją się,
• Duża część populacji UE się radykalizuje, a groźba ataków
terrorystycznych wewnątrz UE rośnie,
• W obecnych warunkach koniec Unii może oznaczać koniec
Zachodu w Europie (= dalsza ekspansja Rosji, sojusze ad
hoc, oddolne próby wpływu na sytuacje polityczną Europy
przez Turcję i inne kraje spoza UE).

20. Indeks mocy państw dla Unii Europejskiej,
USA, Rosji i Chin w latach 1991–2016

21. Chiny gonią USA, a Indie—
Rosję. Siła Polski rośnie
• … ale: bycie silnym to za mało wśród siłaczy:
• 27. miejsce Polski w rankingu to globalnie
całkiem nieźle (pierwsze 20%), ale przełożenie
siły kraju na bezpieczeństwo tak naprawdę
zależy od relatywnej siły sąsiadów.
• Nasi sąsiedzi mają - dla przykładu - Rosja 3.
Miejsce, a Niemcy 5.
• Żaden kraj UE nie jest w stanie
przeciwstawić się samodzielnie krajom z
TOP 3 rankingu.

22. UE ma dziejową szansę.
Ostatnią?
• Może być najpotężniejszą strukturą świata
(raport),
• Eurosceptycyzm rośnie - ale to nie dotyczy
Polski najbardziej euroentuzjastyczna w UE jest
Polska, 72% stabilne poparcie (Niemcy i Francja
miejsce 6. i 9., spadek) (Pew Research Center),
• Obywatele UE chcą: bezpieczeństwa (polityka
obronna) i spójności polityki zagranicznej 75%
poparcia (Eurobarometr), także energetycznej,
• Obywatele UE nie chcą: obecnej polityki
migracyjnej: tylko jeden kraj UE notuje 31%
poparcia dla niej, wszędzie indziej - gorzej.

23. Pytanie o ograniczoną
solidarność obronną
Źródło: Pew Research Centre.
Dane opublikowane 23 maja 2017, niezawarte w raporcie.
23
26
31
31
43
46
43
53
72
62
62
58
53
46
45
40
Holandia
Polska
Stany Zjednoczone
Kanada
Francja
Hiszpania
Wielka Brytania
Niemcy
Nie powinien
Powinien
Gdyby Rosja zaangażowała się w poważny konflikt zbrojny z jednym ze swoich
sąsiadów, który jest naszym sojusznikiem w NATO to czy uważasz, że nasz kraj
powinien lub nie powinien użyć swoich wojsk do obrony tamtego kraju?

24. Trójmorze pomoże?
• Trójmorze to NIE JEST utopijne
Międzymorze,
• Przyczynia się do zwiększenia obronności UE,
• To nacisk na projektu infrastrukturalne na
zapóźnionym przez komunizm wschodzie UE:
• Infrastrukturalne,
• Logistyczne,
• Informatyczne,
• Energetyczne.

26. Pozostałe trendy
• Kapitał jest w Chinach i Europie. UE może być
światowym liderem,
• USA są globalną potęgą militarną, UE może być
numerem dwa,
• W połowie krajów świata zmniejsza się
populacja,
• Zasoby naturalne zwiększają znaczenie Afryki i
Bliskiego Wschodu,
• Anglosasi kształtują współczesną kulturę,
• Najlepsi w dyplomacji są Francuzi i Rosjanie.

27. Raport „Index Mocy Państw”
In.Europa powstał we
współpracy z Fundacją
Konrada Adenauera w Polsce.
Dziękujemy za uwagę!

28. Dyskusja: Czy Unia
Europejska może być potęgą?
Paweł Świeboda, Europejskie Centrum Polityki
Strategicznej Komisji Europejskiej
Witold Orłowski, PwC
Anna Radwan, In.Europa
Moderacja:
Łukasz Lipiński, Polityka Insight

29. Konkluzje
Bronisław Komorowski,
Prezydent RP w latach 2010-2015