SlideShare a Scribd company logo
1 of 14
Download to read offline
Branża cementowa w
Polsce, a Europejski Zielony
ład *ANALIZA+
* Październik 2020 ]
Spis treści
Kształt branży cementowej w Polsce..............................................................................................................4
Polski rynek cementu.......................................................................................................................................5
Branża cementowa – rola w polskiej gospodarce..........................................................................................7
Stosowanie betonu do budowy dróg..........................................................................................................8
Cement a ochrona środowiska........................................................................................................................8
Gospodarka o obiegu zamkniętym .............................................................................................................9
Odpady hutnicze......................................................................................................................................9
Wykorzystanie odpadów komunalnych ...............................................................................................10
Branża cementowa a system EU ETS........................................................................................................10
Rewizja systemu ETS..............................................................................................................................11
Europejski Zielony Ład ...............................................................................................................................12
Praktyki odpowiedzialnego biznesu stosowane w branży cementowej ....................................................12
Podsumowanie...............................................................................................................................................13
Branża cementowa jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się branż w Polsce. Dzięki swoim
ponad 10 miliardowym inwestycjom stała się jedną z najnowocześniejszych gałęzi polskiej gospodarki.
Prowadzone inwestycje pozwoliły branży cementowej nie tylko utrzymad wysokie dochody, ale także
wejśd w XXI wiek w gotowości do całkowitej redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2050. Branża
cementowa staje się inkubatorem innowacji związanych z ekologicznymi rozwiązaniami oraz jest
ważnym ogniwem gospodarki o obiegu zamkniętym. Wchodząc w trzecią dekadę XXI wieku staje ona
przed ogromną szansą na wykorzystanie nadchodzących zmian w branżach ICT oraz energetyce. Na
produkcję cementu w Polsce należy patrzed nie tylko przez pryzmat wpływu na gospodarkę oraz wyniki
finansowe. Polskie cementownie stały się bardzo ważnym elementem lokalnych społeczności, wspierając
rozwój samorządów, przedsiębiorczości oraz nowych technologii. Liczne akcje CSR sprawiają, że z
uciążliwego sąsiada przemysł staje się partnerem i katalizatorem rozwoju.
Kształt branży cementowej w Polsce
Polska jest jednym z europejskich liderów produkcji cementu. Wyprodukowanie 18,7 mln ton cementu
w 2019 stanowiło 10% całkowitej produkcji UE, co przekłada się na 3 wynik spośród krajów
członkowskich. Interesującym jest fakt, że 99% produkcji konsumowane jest na rynku rodzimym.
Marginalny eksport prowadzony jest głównie na rynki UE. Branża cementowa jest ważnym elementem
Polskiego ekosystemu gospodarczego. To nie tylko ogromny płatnik podatków (ok. 1,5 – 1,7 mld PLN
rocznie), ale także wsparcie dla sektorów takich jak:
 Budownictwo;
 Transport;
 Energetyka;
 Górnictwo i wydobycie.
Sektory te będą szczególnie istotne w nadchodzących latach ze względu na znaczne inwestycje
deklarowane przez spółki skarbu paostwa w morską energetykę wiatrową, a także spodziewany wzrost
inwestycji związany z rozwojem technologii wodorowych.
Wpływ branży cementowej na całą gospodarkę najlepiej obrazuje szacunek Europejskiego
Stowarzyszenia Producentów Cementu Cembureau, które wyliczyło, że 1 euro zainwestowane w
branże cementową przekłada się na 2,8 euro w innych gałęziach gospodarki. Według badania EY, w
2017 branża cementowa wygenerowała 3,8 miliarda PLN wartości dodanej w polskiej gospodarce i
wsparła ok. 21,8 tys. miejsc pracy.
Produkcja cementu jest fundamentem, który umożliwia dynamiczny rozwój Polski. Należy zakładad, że
będzie ona kluczowa w ciągu najbliższych lat z powodu zapowiedzianych przez rząd dużych projektów
infrastrukturalnych.
Polski rynek cementu
Polska branża cementowa składa się z 14 zakładów zlokalizowanych w 8 województwach. Większośd
produkcji odbywa się na południu polski, na terenie Śląska. W północnej i centralnej Polsce występują
jedynie dwa zakłady, co może okazad się istotne z punktu widzenia prognozowanego zapotrzebowania
na cement związanego z inwestycjami w morską energetykę wiatrową.
Za reprezentację branży odpowiada Stowarzyszenie Producentów Cementu, które działa w Polsce od
30 lat. Jest to bardzo silna i aktywna organizacja, która reprezentuje interesy cementowni na rynku
krajowym oraz europejskim. Na szczególną uwagę zasługuje praca włożona przez Stowarzyszenie,
mająca na celu poprawę wizerunku branży oraz przedstawienie jej jako nowoczesnej i integralnej
części gospodarki o obiegu zamkniętym.
Polska branża cementowa notuje stały i stabilny wzrost, który nie został zakłócony przez światowy
kryzys 2008 roku (przyczyniła się do tego dobra kondycja polskiej gospodarki oraz inwestycje związane
z organizacją Mistrzostw Europy w piłce nożnej). Głównymi odbiorcami polskiego cementu jest branża
budowlana – w tym mieszkaniowa, przemysłowa i infrastrukturalna. Fluktuacje w produkcji związane
są z niepewną sytuacją makroekonomiczną, pogłębioną przez COVID-19.
Silna reprezentacja branży cementowej w Polsce oraz niski eksport każe sądzid, że rynek producentów
cementu ma bardzo duże możliwości wzrostu. W 2019 import cementu do polski wzrósł, i wyniósł
ponad 1 milion ton. Należy zwrócid uwagę, że na przestrzeni lat 2013 – 2019 zwiększył się import
cementu spoza paostw UE (z 33 tys. ton w 2013 do 293 tys. ton w 2019 (odpowiednio 8% i 29%)).
Zwiększony import należy tłumaczyd rosnącymi kosztami funkcjonowania branży cementowej na
terenie UE, co związane jest z polityką klimatyczną UE oraz rosnącymi kosztami pracy.
Istotna jest w tym kontekście realizacja postulatów branży, dotycząca wprowadzenia na poziomie UE
mechanizmów mających na celu wyrównanie kosztów produkcji cementów. Proponowanym
mechanizmem jest tu węglowy środek wyrównawczy. Zastosowanie odpowiednich mechanizmów
rynkowych powinno także powstrzymad przenoszenie się biznesu energochłonnego poza granice UE.
Eksport cementu odbywa się głównie w kierunku południowym i trafia do najbliższych sąsiadów RP –
Czech i Niemiec. Podyktowane jest to lokalizacją zakładów. Warto zwrócid uwagę na relatywnie
dynamiczny wzrost eksportu w kierunkach północnych oraz zamorskich takich jak Szwecja, Litwa, czy
nawet USA. Struktura eksportu każe sądzid, że jedną z barier dla rozwoju całego sektora jest transport
produktu.
Branża cementowa – rola w polskiej gospodarce
Według raportu EY opisującego branżę cementową w Polsce, wartośd dodana jaką ta branża stworzyła
w 2017 roku wyniosła 3,8miliarda PLN, z czego prawie 1,9 miliarda trafiło do budżetu paostwa.
Ponadto branża cementowa wsparła 21,8 tysiąca miejsc pracy.
Bezpośrednio w branży cementowej zatrudnienie znalazło prawie 3,5 tysiąca osób, oznacza to, że
branża wygenerowała ok. 18 300 dodatkowych miejsc pracy związanych z logistyką, konserwacją
maszyn, wydobyciem, handlem oraz innymi usługami.
Cementownie bezpośrednio wspierają budownictwo, a połączone branże generują 1,2 miliona miejsc
pracy i wytwarzają 8% polskiego PKB.
Większośd dochodu z podatków płaconych przez sektor cementowy trafia do budżetu centralnego
(prawie 68%) – są to dochody z podatków VAT, PIT oraz CIT. Około 21% trafia na poczet ubezpieczenia
społecznego, 10% do samorządów, reszta zaś przeznaczana jest na fundusze związane z ochroną
środowiska.
Wpływ cementowni na rozwój RP najbardziej widoczny jest na poziomie lokalnym. Największymi
beneficjentami przemysłu cementowego są gminy, w których położone są zakłady produkcyjne.
Korzystne efekty gospodarcze rozlewają się jednak na sąsiednie jednostki samorządowe.
Samorządy, które korzystają najwięcej z cementowni (na poziomie powiatów) to: powiat krapkowicki
(prawie 22 mln złotych wpływów), opatowski (14,6 mln), chełmski (14,1 mln) oraz pajęczaoski (10,6
mln). Cementownie generowały najwięcej miejsc pracy w powiecie warszawskim. Efekty jakie
wywierają cementownie na lokalne gospodarki można przedstawid pokazując efekty popytowe. Dla
przykładu w Warszawie branża cementowa wygenerowała najwięcej wartości dodanej w sektorze:
transportu, usług pocztowych i telekomunikacyjnych (68,2 mln), finansów, ubezpieczeo i
nieruchomości (40,5 mln) oraz handlu (25,3 mln). Ponadto stworzonych zostało 1348 miejsc pracy.
W powiatach gdzie zlokalizowane są cementownie, większa częśd efektów popytowych również skupia
się wokół usług transportowych. Dla przykładu w powiecie opolskim było to 4 mln PLN. Jednakże
struktura wpływu na lokalną gospodarkę jest inna, niż w przypadku rynku warszawskiego,
skoncentrowanego na usługach. Drugim sektorem wspieranym przez cementownie w Opolu są usługi
wspierające prowadzenie działalności gospodarczej (1,8 mln), energia elektryczna i recykling (1,7 mln)
oraz edukacja badania i rozwój (1,7 mln). Cementownie wygenerowały 53 miejsc pracy.
Lokacja przemysłu to nie tylko wymierne korzyści wpływające do gmin w postaci danin, czy tworzenie
miejsc pracy, ale także wsparcie poza biznesowe. Dobrym przykładem może byd tu Cementownia
Małgoszcz, która wspomogła gminę w akcji „Maseczki dla gminy Małgoszcz”, co pozwoliło wyposażyd
mieszkaoców w wielorazowe maseczki w dobie epidemii COVID-19. W gminie Pajęczno natomiast
lokalna cementownia wspiera wydarzenia kulturalne, sportowe czy ekologiczne.
Stosowanie betonu do budowy dróg
Najważniejszą z punktu widzenia paostwa rolą przemysłu cementowego jest dostarczanie materiałów
umożliwiających rozbudowę sieci drogowej. Obecnie coraz częściej odchodzi się od stosowania asfaltu
na rzecz dróg o nawierzchni sztywnej – betonowej, które są trwalsze niż drogi asfaltowe. Różnica ta
jest widoczna szczególnie latem, kiedy drogi asfaltowe pod wpływem temperatury narażone są na
tworzenie się kolein. Nawierzchnia betonowa charakteryzuje się większą trwałością, przez co można
uznad, że jest przyjaźniejsza dla środowiska. Wykorzystanie betonu jest szczególnie istotne w budowie
autostrad i dróg szybkiego ruchu, gdzie trwałośd i jakośd nawierzchni jest jednym z kluczowych
czynników. Udział dróg betonowych dominuje w Niemczech czy Czechach.
Cement a ochrona środowiska
Branża cementowa była przez bardzo wiele lat uznawana za sektor o bardzo dużym wpływie na
środowisko. Nawet obecnie jest ona wymieniana w dokumentach UE, jako branża, w której
dekarbonizacja powinna zostad przeprowadzona priorytetowo. Duża częśd inwestycji, które
przeprowadzono w ostatnich latach związana była z poprawą ochrony środowiska i zmniejszeniem
wpływu produkcji cementu na środowisko. Najważniejsze zmiany technologiczne jakie zostały
wprowadzone na rynku to:
 Odejście od metody mokrej produkcji na rzecz produkcji suchej;
 Wprowadzenie urządzeo odpylających, które doprowadziły do redukcji pyłów na poziomie 98-
99%;
 Rozwój elementów gospodarki o obiegu zamkniętym i wykorzystanie odpadów po
produkcyjnych innych branż w produkcji oraz odpadów z własnej produkcji;
 Rekultywacja terenów po poprodukcyjnych;
 Zmniejszenie zużycia energii elektrycznej i ciepła poprzez usprawnienie procesów
przemysłowych.
Inwestycje, w tym te prowadzące do ochrony środowiska znacznie poprawiły efektywnośd branży,
szczególnie pod względem mniejszego zużycia energii elektrycznej (redukcja o 25%) i ciepła (redukcja o
ok. 63%). Dzięki zmianom metod produkcji cementownie nie stanowią zagrożenia dla zanieczyszczenia
wód.
Branża cementowa emituje relatywnie mało gazów cieplarnianych – 3% CO2 oraz poniżej 0,1% SO2 i
ok. 1% NOx. Większośd zanieczyszczeo emitowanych do powietrza wynika ze specyfiki produkcji i
obejmuje pyły cementowo-wapiennicze, węglowo-grafitowe oraz pyły pochodzące ze spalania paliw.
Emisja wyżej wymienionych pyłów znacznie spada na przestrzeni lat, co pokazuje poniższy wykres:
Gospodarka o obiegu zamkniętym
Gospodarka o obiegu zamkniętym stała się bardzo ważnym elementem polityki klimatycznej UE. W
2020 KE ogłosiła nowy plan – New Circular Economy Action Plan, który proponuje działania
prowadzące do tego, aby gospodarka o obiegu zamkniętym stała się elementem Europejskiego
Zielonego Ładu.
Branża cementowa jest bardzo istotnym elementem gospodarki o obiegu zamkniętym, wykorzystuje
ona nie tylko swoje zasoby, ale także odpady z innych sektorów. Wprowadzane innowacje
doprowadziły do wykorzystania znacznej większości pyłów powstających w procesie produkcyjnym.
Dzięki rozwojowi i dbałości o środowisko odpady branży cementowej nie są charakteryzowane jako
niebezpieczne – związane są głównie z prowadzonymi remontami, eksploatacją maszyn czy
powierzchni produkcyjnych. Odpady te przeznaczane są do dalszego wykorzystania, lub utylizowane
przez profesjonalne podmioty.
Cementownie nie tylko minimalizują produkcję własnych odpadów, korzystają także z odpadów innych
sektorów przemysłu, wydatnie przyczyniając się do podniesienia efektywności całej polskiej
gospodarki.
Odpady hutnicze
Odpady w postaci żużlu hutniczego powstają w wyniku wytapiania surówki w piecach hutniczych. Ich
wykorzystanie jest możliwe w produkcji cementu, a produkt koocowy posiada unikatowe cechy takie
jak np. wydłużony czas wiązania, lepsza urabialnośd, czy niższe ciepło hydratacji. Co istotne cement
produkowany z użyciem odpadów hutniczych jest bardziej odporny na agresję chemiczną i jest
wytrzymalszy w dłuższych okresach.
Wykorzystanie odpadów komunalnych
Cementownie są instalacjami energochłonnymi, dlatego szybko zaadaptowały technologie
pozwalające na produkcję energii o charakterze odnawialnym, bądź wykorzystującą odpady.
Rozwiązaniem wiodącym jest wykorzystanie paliwa RDF, czyli odpowiednio segregowanych odpadów
komunalnych i przemysłowych, które są spalane. Jest to niezwykle istotne, szczególnie biorąc pod
uwagę bardzo dużą ilośd odpadów, jakie trafiają do Polski. W 2017 roku aż 35,2% energii w przemyśle
cementowym pochodziło z alternatywnych źródeł. Pozwoliło to na obniżenie emisji gazów
cieplarnianych (paliwem alternatywnym dla RDF jest węgiel) oraz na zachowanie surowców
naturalnych. Zaawansowane technologicznie piece pracujące w wysokich temperaturach (1600 – 2000
stopni Celsjusza) pozawalają na odzyskanie części minerałów ze stosowanego wsadu. Pył
wyprodukowany w procesie spalania jest natomiast wykorzystywany w procesie produkcji klinkieru
cementowego.
Branża cementowa a system EU ETS
System EU ETS jest systemem handlu uprawnieniami do emisji CO2 do atmosfery. Zgodnie z jego
działaniem zakłady przemysłowe otrzymują pewną pulę uprawnieo do emisji. Jeśli jej nie wykorzystają,
mogą ją sprzedad na rynku. Podobnie jeśli wyemitują więcej dwutlenku węgla, zobowiązane są kupid
uprawnienia do emisji. Założeniem systemu jest stworzenie zachęty do redukcji emisji gazów
cieplarnianych. Pula certyfikatów jest zmniejszana co roku, co powoduje wzrost ceny uprawnieo, i
wymusza stopniową redukcję emisji zanieczyszczeo. Zgodnie z najnowszą polityką UE, przychody z
handlu uprawnieniami przeznaczane są na fundusze transformacji, dodatkowo wspierając politykę
dekarbonizacji. System handlu uprawnieniami, w przypadku branży energochłonnej, takiej jak
produkcja cementu staje się niejako podwójnym podatkiem. Branża zobowiązana jest do zakupu
uprawnieo (głównie ze względu na produkcję klinkieru), a także jest obciążana pośrednim kosztem
uprawnieo – producenci energii elektrycznej przerzucają częśd kosztów ETS na klientów. Jest to
szczególnie uciążliwe, biorąc pod uwagę wyższe średnie ceny hurtowego zakupu energii w porównaniu
z krajami sąsiedzkimi. W Polsce, w latach 2017 – 2020 koszty te wzrosły o 46%, podczas gdy w krajach
sąsiednich wzrost nie przekroczył 35%. Co więcej, ze względu na polski miks energetyczny, oraz
niedopełnienie celów klimatycznych 2020, energia elektryczna będzie w dalszym ciągu drożed,
pogłębiając różnicę pomiędzy Polską a krajami sąsiednimi. Koszty emisji sprawiają, że cementowniom
europejskim trudno jest konkurowad z zakładami położonymi poza granicami UE.
W wyniku inwestycji i wynikającego z nich usprawnienia produkcji średnia emisja CO2 polskich
cementowni zbliża się do benchmarku ustalonego przez UE. Oznacza to, że cementownie otrzymują
większośd uprawnieo do emisji w ramach puli darmowych uprawnieo. Kształtowanie się emisji na tonę
produkcji obrazuje poniższy wykres przygotowany przez EY Polska:
Struktura funkcjonowania systemu ETS sprawia, że pula przyznawanych certyfikatów kurczy się, co
przekłada się na stały ich niedobór w poszczególnych gałęziach gospodarki. Jednocześnie cena
uprawnieo gwałtownie rośnie. W 2017 roku, średnia cena wynosiła 4,75 EUR/EUA podczas gdy w 2020
cena ta przekroczyła 24 EUR/EUA. Cena zakupu brakujących uprawnieo w 2019 roku wyniosła dla
całego polskiego sektora cementowego 75,15 mln Euro.
Rewizja systemu ETS
Nowa formuła systemu ETS, która będzie obowiązywad w latach 2021 – 2030 spowoduje dalszy wzrost
kosztów zielonych certyfikatów, a co za tym idzie dalszy wzrost kosztów produkcji cementu.
Uwzględniając obecne możliwości technologiczne dla redukcji emisji CO2 i innych gazów
cieplarnianych, koszty produkcji będą stopniowo rosły od 2 złotych na tonę w 2021 do 14 złotych na
tonę w roku 2030. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym cenę uprawnieo emisyjnych jest
zmniejszanie puli uprawnieo trafiających do MSR (market stability reserve), co ma za zadanie redukcję
nadwyżki certyfikatów na rynku. Sektor cementowy, w przeciwieostwie do sektorów chemicznych, czy
hut nie został jeszcze (pomimo starao) włączony na listę sektorów uprawnionych do rekompensat
kosztów emisji pośrednich oraz bezpłatnych uprawnieo w sektorze energii elektrycznej.
Próbą złagodzenia nierówności kosztowych pomiędzy UE a krajami ościennymi jest mechanizm Carbon
Boarder Adjustment Mechanism – CBAM, który ma zachęcid kraje eksportujące do UE do
wprowadzania ograniczeo w emisji, a przez to wyrównad szansę pomiędzy poszczególnymi
podmiotami.
Europejskie Stowarzyszenie Cementu dodatkowo postuluje następujące rozwiązania:
 Wprowadzenie podatku węglowego nałożonego na konsumpcję towaru;
 Wsparcie przejścia pomiędzy systemem EU ETS a systemem podatku węglowego;
 Rozpoczęcie prac nad ukształtowaniem i wprowadzeniem CBAM.
Europejski Zielony Ład
Zielony Ład i dążenie do neutralności klimatycznej stały się determinantami europejskiej polityki.
Branża cementowa jest jednym z ważnych elementów pozwalających realizowad założenia tego planu.
Cement niezbędny jest do potężnych inwestycji w OZE, czy też kolejnych inwestycji związanych z
energetyką. Według raportu CEMBUREAU1
Carbon Neutrality Roadmap 2050 modernizacje
uwzględniające redukcję emisji gazów cieplarnianych muszą zostad przeprowadzone w 200
cementowniach na terenie całej Unii Europejskiej. W perspektywie 2050 roku, kwota inwestycji
przekroczy 36 miliardów Euro. Dodatkowo szacuje się, że wzrosną koszty prowadzenia tego typu
działalności gospodarczej związane np. z kosztem wprowadzenia technologii typu carbon capture.
Działania prowadzone przez cementownie, które wpisują się w politykę zielonego ładu to:
 Wykorzystanie paliw alternatywnych, w tym odpadów, co umożliwia tworzenie gospodarki o
obiegu zamkniętym oraz ogranicza emisję CO2;
 Zastępowanie klinkieru innymi produktami, które mniej oddziałują na środowisko;
 Zastosowanie surowców naturalnych pochodzących z rynku wtórnego, lub surowców
alternatywnych;
 Wykorzystanie właściwości betonu w budownictwie, do redukcji kosztów ogrzewania;
 Recykling betonu.
Praktyki odpowiedzialnego biznesu stosowane w branży cementowej
Działania zawierające praktyki odpowiedzialnego biznesu prowadzone są przez branżę cementową
zarówno w stosunku do przyrody, jak i lokalnych społeczności. Większośd praktyk CSR obejmuje
opisane wyżej inwestycje zmierzające do radykalnego ograniczenia emisji i oddziaływania na
środowisko. Warto jednak dostrzec starania producentów cementu zmierzające do rekultywacji
obszarów post produkcyjnych, prowadzenie badao nad nowymi zastosowaniami produkowanych
materiałów, czy prowadzenie licznych akcji edukacyjnych i pro społecznych.
Działanie na rzecz ekosystemów w trakcie i po eksploatacji złóż wapienia praktykowane jest np. przez
kopalnie Górażdże, która we współpracy z Uniwersytetem Opolskim dąży do minimalizacji wpływu
swoich działao na ekosystemy. Działania takie skupiają się na pomocy organom ochrony przyrody, w
inwentaryzacji chronionych gatunków, przenoszenia rzadkich gatunków w nowe, nie industrialne
1
Cementing the European Green Deal, Reaching climate neutrality along the cement and concrete value chain
by 2050.
obszary, odtwarzanie siedlisk, czy prowadzenie nasadzeo. Obecnie wszyscy polscy producenci
cementu prowadzą działania mające na celu minimalizowanie ich wpływu na środowisko.
Inicjatywy edukacyjne prowadzone są przez prawie wszystkie zakłady produkujące cement. Duża częśd
pracy Stowarzyszenia Producentów Cementu oraz branży skupia się na wydawaniu branżowych
periodyków, popularyzujących wiedzę o cemencie. Jedną z kluczowych inicjatyw SPC są konferencje
„Dni Betonu”, które skupiają osoby z branży cementowej, budowlanej, naukowców czy architektów,
wyznaczając trendy w budownictwie.
Istotne z punktu widzenia społeczności lokalnej są liczne fundacje oraz progami finansowane przez
przedstawicieli SPC. Na wyróżnienie bez wątpienia zasługują inicjatywy skierowane do dzieci,
podnoszące bezpieczeostwo na drogach, lekcje dotyczące zrównoważonego rozwoju, inicjatywy
promujące kreatywnośd i dbałośd o środowisko i otoczenie. Częśd programów kierowanych jest także
do studentów, i mają one na celu budowanie i kształtowanie polskich kadr architektów, a także
szukanie i promocję młodych talentów.
Najważniejszą kontrybucją sektora cementowego wydają się jednak byd innowacje, które zmierzają do
stworzenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Wykorzystanie betonu w budownictwie pozwala na
przykład na użycie materiałów, które pochłaniają i wiążą spaliny samochodowe utrzymujące się w
powietrzu, redukując w ten sposób ilośd zanieczyszczeo w miastach. Przykładem takiej technologii jest
projekt Generation Park, w ramach którego powstał betonowy chodnik, który rozkłada cząstki NOx na
azot i tlen. Cement zastosowany w budowie chodnika reaguje z promieniami słonecznymi, a
wytworzony azot odprowadzany jest do gleby wraz z wodą deszczową. Technologia ta wykazuje
bardzo obiecujące wskaźniki. W warunkach laboratoryjnych redukuje on zanieczyszczenia NOx o 70%,
a w opisanej inwestycji redukcja wyniosła 30%. Dostawca cementu – Górażdże Cement twierdzi, że
produkt ten można stosowad również na fasadach budynków – zarówno mieszkalnych jak i
administracyjnych.
Starszą innowacją istotnie zmniejszającą pośredni wpływ cementu na środowisko jest beton samo
zagęszczający (SCC), pozwala on na konstrukcję bardziej skomplikowanych konstrukcji przy
zdecydowanie mniejszym zużyciu energii. Stosowanie SCC redukuje także hałas, i zmniejsza czas
potrzebny na przeprowadzenie inwestycji.
Podsumowanie
Branża cementowa stanowi ważny element polskiej gospodarki oraz polskiego przemysłu. Bardzo niski
eksport cementu wskazuje, że krajowe zapotrzebowanie na ten surowiec pozostaje wysokie. Jego
lokalna produkcja umożliwia rozwój infrastruktury oraz przeprowadzanie dużych inwestycji
budowalnych, które są motorem rozwoju polskiej gospodarki. Z punktu widzenia zapowiadanych
inwestycji infrastrukturalnych, szczególnie tych obejmujących rozwój instalacji OZE oraz innych
inwestycji energetycznych, cement należy traktowad jako surowiec o bardzo dużym znaczeniu dla całej
gospodarki. Utrzymanie dobrej kondycji polskich cementowni jest w dużej mierze zależne od
kształtowania się rynku handlu emisjami, oraz polityki UE. Kluczowym może okazad się ich wpisanie na
listę sektorów uprawnionych do rekompensat kosztów emisji pośrednich oraz bezpłatnych uprawnieo
w sektorze energii elektrycznej. Pozwoliłoby to cementowniom planowad inwestycje nie obawiając się
konkurencji zakładów, które nie są objęte tak restrykcyjnymi ograniczeniami związanymi z ochroną
środowiska. Sektor cementowy wydaje się byd gotowy do stopniowej i całkowitej dekarbonizacji –
istotny w tej kwestii może okazad się rozwój technologii wodorowych, oraz wykorzystanie innych paliw
alternatywnych charakteryzujących się niską emisją gazów cieplarnianych. Branża cementowa, do tej
pory traktowana jako „zabetonowana” ma szansę stanąd w awangardzie zielonej zmiany, nie tylko
dekarbonizując produkcję, ale także oferując rozwiązania technologiczne wpływające na poprawę
jakości powietrza na miarę XXI wieku.

More Related Content

What's hot

Przemysl cementowy w gospodarce odpami
Przemysl cementowy w gospodarce odpamiPrzemysl cementowy w gospodarce odpami
Przemysl cementowy w gospodarce odpamiGrupa PTWP S.A.
 
Prezentacja wynikowa Grupy CIECH za rok 2017
Prezentacja wynikowa Grupy CIECH za rok 2017Prezentacja wynikowa Grupy CIECH za rok 2017
Prezentacja wynikowa Grupy CIECH za rok 2017Mirek Kuk
 
Ciech prezentacja wynikowa 1q2017
Ciech prezentacja wynikowa 1q2017Ciech prezentacja wynikowa 1q2017
Ciech prezentacja wynikowa 1q2017CIECH Group IR
 
CIECH - Wyniki finansowe za 3Q2016
CIECH - Wyniki finansowe za 3Q2016CIECH - Wyniki finansowe za 3Q2016
CIECH - Wyniki finansowe za 3Q2016CIECH Group IR
 
Ciech - wyniki finansowe za 3Q2017
Ciech - wyniki finansowe za 3Q2017Ciech - wyniki finansowe za 3Q2017
Ciech - wyniki finansowe za 3Q2017CIECH Group IR
 
Wyniki Grupy Kapitałowej LUG S.A. za 1Q'2019
Wyniki Grupy Kapitałowej LUG S.A. za 1Q'2019Wyniki Grupy Kapitałowej LUG S.A. za 1Q'2019
Wyniki Grupy Kapitałowej LUG S.A. za 1Q'2019LUG S.A.
 
Jasło- Warzyce – Obszar A
Jasło- Warzyce – Obszar AJasło- Warzyce – Obszar A
Jasło- Warzyce – Obszar Acoirzeszow
 
CIECH - Wyniki finansowe za 2015 r.
CIECH - Wyniki finansowe za 2015 r.CIECH - Wyniki finansowe za 2015 r.
CIECH - Wyniki finansowe za 2015 r.CIECH Group IR
 
CIECh - prezentacja wynikowa 2016FY
CIECh - prezentacja wynikowa 2016FYCIECh - prezentacja wynikowa 2016FY
CIECh - prezentacja wynikowa 2016FYCIECH Group IR
 

What's hot (12)

Przemysl cementowy w gospodarce odpami
Przemysl cementowy w gospodarce odpamiPrzemysl cementowy w gospodarce odpami
Przemysl cementowy w gospodarce odpami
 
Prezentacja wynikowa Grupy CIECH za rok 2017
Prezentacja wynikowa Grupy CIECH za rok 2017Prezentacja wynikowa Grupy CIECH za rok 2017
Prezentacja wynikowa Grupy CIECH za rok 2017
 
Raport wise
Raport wiseRaport wise
Raport wise
 
Prezentacja za I półrocze 2020 r. Dom Development S.A.
Prezentacja za I półrocze 2020 r. Dom Development S.A.Prezentacja za I półrocze 2020 r. Dom Development S.A.
Prezentacja za I półrocze 2020 r. Dom Development S.A.
 
Prezentacja wyników Dom Development S.A za I półrocze 2019
Prezentacja wyników Dom Development S.A za I półrocze 2019Prezentacja wyników Dom Development S.A za I półrocze 2019
Prezentacja wyników Dom Development S.A za I półrocze 2019
 
Ciech prezentacja wynikowa 1q2017
Ciech prezentacja wynikowa 1q2017Ciech prezentacja wynikowa 1q2017
Ciech prezentacja wynikowa 1q2017
 
CIECH - Wyniki finansowe za 3Q2016
CIECH - Wyniki finansowe za 3Q2016CIECH - Wyniki finansowe za 3Q2016
CIECH - Wyniki finansowe za 3Q2016
 
Ciech - wyniki finansowe za 3Q2017
Ciech - wyniki finansowe za 3Q2017Ciech - wyniki finansowe za 3Q2017
Ciech - wyniki finansowe za 3Q2017
 
Wyniki Grupy Kapitałowej LUG S.A. za 1Q'2019
Wyniki Grupy Kapitałowej LUG S.A. za 1Q'2019Wyniki Grupy Kapitałowej LUG S.A. za 1Q'2019
Wyniki Grupy Kapitałowej LUG S.A. za 1Q'2019
 
Jasło- Warzyce – Obszar A
Jasło- Warzyce – Obszar AJasło- Warzyce – Obszar A
Jasło- Warzyce – Obszar A
 
CIECH - Wyniki finansowe za 2015 r.
CIECH - Wyniki finansowe za 2015 r.CIECH - Wyniki finansowe za 2015 r.
CIECH - Wyniki finansowe za 2015 r.
 
CIECh - prezentacja wynikowa 2016FY
CIECh - prezentacja wynikowa 2016FYCIECh - prezentacja wynikowa 2016FY
CIECh - prezentacja wynikowa 2016FY
 

Similar to Ij cement

Konsekwencje Brexitu dla branży automotive
Konsekwencje Brexitu dla branży automotiveKonsekwencje Brexitu dla branży automotive
Konsekwencje Brexitu dla branży automotiveVGL Group
 
Inwestycje Zagraniczne we Wrocławiu 2009 - Marek Ignor
Inwestycje Zagraniczne we Wrocławiu 2009  - Marek IgnorInwestycje Zagraniczne we Wrocławiu 2009  - Marek Ignor
Inwestycje Zagraniczne we Wrocławiu 2009 - Marek IgnorMarek Ignor
 
Stanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich w sprawie MdM
Stanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich w sprawie MdMStanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich w sprawie MdM
Stanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich w sprawie MdMMagdaj007
 
„Biura i magazyny 2020 – nowa rzeczywistość?” Polska Izba Nieruchomości Komer...
„Biura i magazyny 2020 – nowa rzeczywistość?” Polska Izba Nieruchomości Komer...„Biura i magazyny 2020 – nowa rzeczywistość?” Polska Izba Nieruchomości Komer...
„Biura i magazyny 2020 – nowa rzeczywistość?” Polska Izba Nieruchomości Komer...CEO Magazyn Polska
 
Energetyka w Polsce - prof. Jan Popczyk
Energetyka w Polsce - prof. Jan PopczykEnergetyka w Polsce - prof. Jan Popczyk
Energetyka w Polsce - prof. Jan PopczykForum Nowej Gospodarki
 
ES-SYSTEM Prezentacja wyników za I półrocze 2010
ES-SYSTEM Prezentacja wyników za I półrocze 2010ES-SYSTEM Prezentacja wyników za I półrocze 2010
ES-SYSTEM Prezentacja wyników za I półrocze 2010ES-SYSTEM
 
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021poranny24
 
Zagraniczna ekspansja polskich firm
Zagraniczna ekspansja polskich firmZagraniczna ekspansja polskich firm
Zagraniczna ekspansja polskich firmGrant Thornton
 
Raport ZPP: Branża piwowarska i sektory powiązane wobec pandemii COVID-19
Raport ZPP: Branża piwowarska i sektory powiązane wobec pandemii COVID-19Raport ZPP: Branża piwowarska i sektory powiązane wobec pandemii COVID-19
Raport ZPP: Branża piwowarska i sektory powiązane wobec pandemii COVID-19CEO Magazyn Polska
 
Polska ma najwięcej miejsc pracy w historii | Purpurowy kalkulator Grant Thor...
Polska ma najwięcej miejsc pracy w historii | Purpurowy kalkulator Grant Thor...Polska ma najwięcej miejsc pracy w historii | Purpurowy kalkulator Grant Thor...
Polska ma najwięcej miejsc pracy w historii | Purpurowy kalkulator Grant Thor...Grant Thornton
 

Similar to Ij cement (20)

Apel do premiera
Apel do premieraApel do premiera
Apel do premiera
 
Konsekwencje Brexitu dla branży automotive
Konsekwencje Brexitu dla branży automotiveKonsekwencje Brexitu dla branży automotive
Konsekwencje Brexitu dla branży automotive
 
Inwestycje Zagraniczne we Wrocławiu 2009 - Marek Ignor
Inwestycje Zagraniczne we Wrocławiu 2009  - Marek IgnorInwestycje Zagraniczne we Wrocławiu 2009  - Marek Ignor
Inwestycje Zagraniczne we Wrocławiu 2009 - Marek Ignor
 
Stanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich w sprawie MdM
Stanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich w sprawie MdMStanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich w sprawie MdM
Stanowisko Polskiego Związku Firm Deweloperskich w sprawie MdM
 
„Biura i magazyny 2020 – nowa rzeczywistość?” Polska Izba Nieruchomości Komer...
„Biura i magazyny 2020 – nowa rzeczywistość?” Polska Izba Nieruchomości Komer...„Biura i magazyny 2020 – nowa rzeczywistość?” Polska Izba Nieruchomości Komer...
„Biura i magazyny 2020 – nowa rzeczywistość?” Polska Izba Nieruchomości Komer...
 
Raport 2013
Raport 2013Raport 2013
Raport 2013
 
Branża TSL na fali dobrej koniunktury
Branża TSL na fali dobrej koniunktury Branża TSL na fali dobrej koniunktury
Branża TSL na fali dobrej koniunktury
 
Sdcm ekg final.
Sdcm ekg final.Sdcm ekg final.
Sdcm ekg final.
 
Raport przedsiębiorczość w polsce
Raport przedsiębiorczość w polsceRaport przedsiębiorczość w polsce
Raport przedsiębiorczość w polsce
 
Raport przedsiębiorczość w polsce
Raport przedsiębiorczość w polsceRaport przedsiębiorczość w polsce
Raport przedsiębiorczość w polsce
 
Raport
RaportRaport
Raport
 
Energetyka w Polsce - prof. Jan Popczyk
Energetyka w Polsce - prof. Jan PopczykEnergetyka w Polsce - prof. Jan Popczyk
Energetyka w Polsce - prof. Jan Popczyk
 
ES-SYSTEM Prezentacja wyników za I półrocze 2010
ES-SYSTEM Prezentacja wyników za I półrocze 2010ES-SYSTEM Prezentacja wyników za I półrocze 2010
ES-SYSTEM Prezentacja wyników za I półrocze 2010
 
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
Strefa_Biznesu_Kwiecien_2021
 
Zagraniczna ekspansja polskich firm
Zagraniczna ekspansja polskich firmZagraniczna ekspansja polskich firm
Zagraniczna ekspansja polskich firm
 
Raport ZPP: Branża piwowarska i sektory powiązane wobec pandemii COVID-19
Raport ZPP: Branża piwowarska i sektory powiązane wobec pandemii COVID-19Raport ZPP: Branża piwowarska i sektory powiązane wobec pandemii COVID-19
Raport ZPP: Branża piwowarska i sektory powiązane wobec pandemii COVID-19
 
Pods
PodsPods
Pods
 
Silny Śląsk w Europie
Silny Śląsk w EuropieSilny Śląsk w Europie
Silny Śląsk w Europie
 
Polska ma najwięcej miejsc pracy w historii | Purpurowy kalkulator Grant Thor...
Polska ma najwięcej miejsc pracy w historii | Purpurowy kalkulator Grant Thor...Polska ma najwięcej miejsc pracy w historii | Purpurowy kalkulator Grant Thor...
Polska ma najwięcej miejsc pracy w historii | Purpurowy kalkulator Grant Thor...
 
Wzornictwo w Polsce dzisiaj
Wzornictwo w Polsce dzisiajWzornictwo w Polsce dzisiaj
Wzornictwo w Polsce dzisiaj
 

More from Grupa PTWP S.A.

Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdfRaport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdfGrupa PTWP S.A.
 
inFolen prezentacja produktowa
inFolen prezentacja produktowa inFolen prezentacja produktowa
inFolen prezentacja produktowa Grupa PTWP S.A.
 
Prezentacja inwestorska-web.pdf
Prezentacja inwestorska-web.pdfPrezentacja inwestorska-web.pdf
Prezentacja inwestorska-web.pdfGrupa PTWP S.A.
 
System Kverneland Pudama
System Kverneland PudamaSystem Kverneland Pudama
System Kverneland PudamaGrupa PTWP S.A.
 
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdfAneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdfProjekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...Grupa PTWP S.A.
 
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdfOFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdfProjekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdfGrupa PTWP S.A.
 
ranking firm_zajawka.pdf
ranking firm_zajawka.pdfranking firm_zajawka.pdf
ranking firm_zajawka.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdfDo_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022 Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022 Grupa PTWP S.A.
 
Projekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfProjekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfGrupa PTWP S.A.
 
Projekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfProjekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfGrupa PTWP S.A.
 

More from Grupa PTWP S.A. (20)

Raport ING i EEC
Raport ING i EECRaport ING i EEC
Raport ING i EEC
 
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdfRaport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
Raport-z-badania-stacji-zlewnych-skompresowany.pdf
 
inFolen prezentacja produktowa
inFolen prezentacja produktowa inFolen prezentacja produktowa
inFolen prezentacja produktowa
 
Prezentacja inwestorska-web.pdf
Prezentacja inwestorska-web.pdfPrezentacja inwestorska-web.pdf
Prezentacja inwestorska-web.pdf
 
Prezentacja inwestorska
Prezentacja inwestorskaPrezentacja inwestorska
Prezentacja inwestorska
 
System Kverneland Pudama
System Kverneland PudamaSystem Kverneland Pudama
System Kverneland Pudama
 
Optima SX PUDAMA
Optima SX PUDAMAOptima SX PUDAMA
Optima SX PUDAMA
 
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdfAneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
Aneks_EM_Komunikat_o_egzaminie_ustnym_z_języka_polskiego_Formuła 2023.pdf
 
Rozporządzenie.pdf
Rozporządzenie.pdfRozporządzenie.pdf
Rozporządzenie.pdf
 
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdfProjekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
Projekt ustawy kaucja - 14.01.2022.pdf
 
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania eg...
 
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdfOFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
OFERTA-WAZNA-OD-23-01-DO-25-01-GAZETKA-OD-25-01-04.pdf
 
apel-1674132880.pdf
apel-1674132880.pdfapel-1674132880.pdf
apel-1674132880.pdf
 
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdfProjekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem.pdf
 
ranking firm_zajawka.pdf
ranking firm_zajawka.pdfranking firm_zajawka.pdf
ranking firm_zajawka.pdf
 
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdfDo_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
Do_MSWiA_Ukraina_uchodzcy_ustawa_nowelizacja_29.11.2022.pdf
 
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022 Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
Raport Specjalny Nowego Przemysłu 2022
 
Pismo do RPO.pdf
Pismo do RPO.pdfPismo do RPO.pdf
Pismo do RPO.pdf
 
Projekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfProjekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdf
 
Projekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdfProjekt z uzasadnieniem.pdf
Projekt z uzasadnieniem.pdf
 

Ij cement

  • 1. Branża cementowa w Polsce, a Europejski Zielony ład *ANALIZA+ * Październik 2020 ]
  • 2.
  • 3. Spis treści Kształt branży cementowej w Polsce..............................................................................................................4 Polski rynek cementu.......................................................................................................................................5 Branża cementowa – rola w polskiej gospodarce..........................................................................................7 Stosowanie betonu do budowy dróg..........................................................................................................8 Cement a ochrona środowiska........................................................................................................................8 Gospodarka o obiegu zamkniętym .............................................................................................................9 Odpady hutnicze......................................................................................................................................9 Wykorzystanie odpadów komunalnych ...............................................................................................10 Branża cementowa a system EU ETS........................................................................................................10 Rewizja systemu ETS..............................................................................................................................11 Europejski Zielony Ład ...............................................................................................................................12 Praktyki odpowiedzialnego biznesu stosowane w branży cementowej ....................................................12 Podsumowanie...............................................................................................................................................13
  • 4. Branża cementowa jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się branż w Polsce. Dzięki swoim ponad 10 miliardowym inwestycjom stała się jedną z najnowocześniejszych gałęzi polskiej gospodarki. Prowadzone inwestycje pozwoliły branży cementowej nie tylko utrzymad wysokie dochody, ale także wejśd w XXI wiek w gotowości do całkowitej redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2050. Branża cementowa staje się inkubatorem innowacji związanych z ekologicznymi rozwiązaniami oraz jest ważnym ogniwem gospodarki o obiegu zamkniętym. Wchodząc w trzecią dekadę XXI wieku staje ona przed ogromną szansą na wykorzystanie nadchodzących zmian w branżach ICT oraz energetyce. Na produkcję cementu w Polsce należy patrzed nie tylko przez pryzmat wpływu na gospodarkę oraz wyniki finansowe. Polskie cementownie stały się bardzo ważnym elementem lokalnych społeczności, wspierając rozwój samorządów, przedsiębiorczości oraz nowych technologii. Liczne akcje CSR sprawiają, że z uciążliwego sąsiada przemysł staje się partnerem i katalizatorem rozwoju. Kształt branży cementowej w Polsce Polska jest jednym z europejskich liderów produkcji cementu. Wyprodukowanie 18,7 mln ton cementu w 2019 stanowiło 10% całkowitej produkcji UE, co przekłada się na 3 wynik spośród krajów członkowskich. Interesującym jest fakt, że 99% produkcji konsumowane jest na rynku rodzimym. Marginalny eksport prowadzony jest głównie na rynki UE. Branża cementowa jest ważnym elementem Polskiego ekosystemu gospodarczego. To nie tylko ogromny płatnik podatków (ok. 1,5 – 1,7 mld PLN rocznie), ale także wsparcie dla sektorów takich jak:  Budownictwo;  Transport;  Energetyka;  Górnictwo i wydobycie. Sektory te będą szczególnie istotne w nadchodzących latach ze względu na znaczne inwestycje deklarowane przez spółki skarbu paostwa w morską energetykę wiatrową, a także spodziewany wzrost inwestycji związany z rozwojem technologii wodorowych. Wpływ branży cementowej na całą gospodarkę najlepiej obrazuje szacunek Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Cementu Cembureau, które wyliczyło, że 1 euro zainwestowane w branże cementową przekłada się na 2,8 euro w innych gałęziach gospodarki. Według badania EY, w 2017 branża cementowa wygenerowała 3,8 miliarda PLN wartości dodanej w polskiej gospodarce i wsparła ok. 21,8 tys. miejsc pracy.
  • 5. Produkcja cementu jest fundamentem, który umożliwia dynamiczny rozwój Polski. Należy zakładad, że będzie ona kluczowa w ciągu najbliższych lat z powodu zapowiedzianych przez rząd dużych projektów infrastrukturalnych. Polski rynek cementu Polska branża cementowa składa się z 14 zakładów zlokalizowanych w 8 województwach. Większośd produkcji odbywa się na południu polski, na terenie Śląska. W północnej i centralnej Polsce występują jedynie dwa zakłady, co może okazad się istotne z punktu widzenia prognozowanego zapotrzebowania na cement związanego z inwestycjami w morską energetykę wiatrową. Za reprezentację branży odpowiada Stowarzyszenie Producentów Cementu, które działa w Polsce od 30 lat. Jest to bardzo silna i aktywna organizacja, która reprezentuje interesy cementowni na rynku krajowym oraz europejskim. Na szczególną uwagę zasługuje praca włożona przez Stowarzyszenie, mająca na celu poprawę wizerunku branży oraz przedstawienie jej jako nowoczesnej i integralnej części gospodarki o obiegu zamkniętym. Polska branża cementowa notuje stały i stabilny wzrost, który nie został zakłócony przez światowy kryzys 2008 roku (przyczyniła się do tego dobra kondycja polskiej gospodarki oraz inwestycje związane z organizacją Mistrzostw Europy w piłce nożnej). Głównymi odbiorcami polskiego cementu jest branża budowlana – w tym mieszkaniowa, przemysłowa i infrastrukturalna. Fluktuacje w produkcji związane są z niepewną sytuacją makroekonomiczną, pogłębioną przez COVID-19. Silna reprezentacja branży cementowej w Polsce oraz niski eksport każe sądzid, że rynek producentów cementu ma bardzo duże możliwości wzrostu. W 2019 import cementu do polski wzrósł, i wyniósł ponad 1 milion ton. Należy zwrócid uwagę, że na przestrzeni lat 2013 – 2019 zwiększył się import cementu spoza paostw UE (z 33 tys. ton w 2013 do 293 tys. ton w 2019 (odpowiednio 8% i 29%)). Zwiększony import należy tłumaczyd rosnącymi kosztami funkcjonowania branży cementowej na
  • 6. terenie UE, co związane jest z polityką klimatyczną UE oraz rosnącymi kosztami pracy. Istotna jest w tym kontekście realizacja postulatów branży, dotycząca wprowadzenia na poziomie UE mechanizmów mających na celu wyrównanie kosztów produkcji cementów. Proponowanym mechanizmem jest tu węglowy środek wyrównawczy. Zastosowanie odpowiednich mechanizmów rynkowych powinno także powstrzymad przenoszenie się biznesu energochłonnego poza granice UE. Eksport cementu odbywa się głównie w kierunku południowym i trafia do najbliższych sąsiadów RP – Czech i Niemiec. Podyktowane jest to lokalizacją zakładów. Warto zwrócid uwagę na relatywnie dynamiczny wzrost eksportu w kierunkach północnych oraz zamorskich takich jak Szwecja, Litwa, czy nawet USA. Struktura eksportu każe sądzid, że jedną z barier dla rozwoju całego sektora jest transport produktu.
  • 7. Branża cementowa – rola w polskiej gospodarce Według raportu EY opisującego branżę cementową w Polsce, wartośd dodana jaką ta branża stworzyła w 2017 roku wyniosła 3,8miliarda PLN, z czego prawie 1,9 miliarda trafiło do budżetu paostwa. Ponadto branża cementowa wsparła 21,8 tysiąca miejsc pracy. Bezpośrednio w branży cementowej zatrudnienie znalazło prawie 3,5 tysiąca osób, oznacza to, że branża wygenerowała ok. 18 300 dodatkowych miejsc pracy związanych z logistyką, konserwacją maszyn, wydobyciem, handlem oraz innymi usługami. Cementownie bezpośrednio wspierają budownictwo, a połączone branże generują 1,2 miliona miejsc pracy i wytwarzają 8% polskiego PKB. Większośd dochodu z podatków płaconych przez sektor cementowy trafia do budżetu centralnego (prawie 68%) – są to dochody z podatków VAT, PIT oraz CIT. Około 21% trafia na poczet ubezpieczenia społecznego, 10% do samorządów, reszta zaś przeznaczana jest na fundusze związane z ochroną środowiska. Wpływ cementowni na rozwój RP najbardziej widoczny jest na poziomie lokalnym. Największymi beneficjentami przemysłu cementowego są gminy, w których położone są zakłady produkcyjne. Korzystne efekty gospodarcze rozlewają się jednak na sąsiednie jednostki samorządowe. Samorządy, które korzystają najwięcej z cementowni (na poziomie powiatów) to: powiat krapkowicki (prawie 22 mln złotych wpływów), opatowski (14,6 mln), chełmski (14,1 mln) oraz pajęczaoski (10,6 mln). Cementownie generowały najwięcej miejsc pracy w powiecie warszawskim. Efekty jakie wywierają cementownie na lokalne gospodarki można przedstawid pokazując efekty popytowe. Dla przykładu w Warszawie branża cementowa wygenerowała najwięcej wartości dodanej w sektorze: transportu, usług pocztowych i telekomunikacyjnych (68,2 mln), finansów, ubezpieczeo i nieruchomości (40,5 mln) oraz handlu (25,3 mln). Ponadto stworzonych zostało 1348 miejsc pracy. W powiatach gdzie zlokalizowane są cementownie, większa częśd efektów popytowych również skupia się wokół usług transportowych. Dla przykładu w powiecie opolskim było to 4 mln PLN. Jednakże struktura wpływu na lokalną gospodarkę jest inna, niż w przypadku rynku warszawskiego, skoncentrowanego na usługach. Drugim sektorem wspieranym przez cementownie w Opolu są usługi wspierające prowadzenie działalności gospodarczej (1,8 mln), energia elektryczna i recykling (1,7 mln) oraz edukacja badania i rozwój (1,7 mln). Cementownie wygenerowały 53 miejsc pracy.
  • 8. Lokacja przemysłu to nie tylko wymierne korzyści wpływające do gmin w postaci danin, czy tworzenie miejsc pracy, ale także wsparcie poza biznesowe. Dobrym przykładem może byd tu Cementownia Małgoszcz, która wspomogła gminę w akcji „Maseczki dla gminy Małgoszcz”, co pozwoliło wyposażyd mieszkaoców w wielorazowe maseczki w dobie epidemii COVID-19. W gminie Pajęczno natomiast lokalna cementownia wspiera wydarzenia kulturalne, sportowe czy ekologiczne. Stosowanie betonu do budowy dróg Najważniejszą z punktu widzenia paostwa rolą przemysłu cementowego jest dostarczanie materiałów umożliwiających rozbudowę sieci drogowej. Obecnie coraz częściej odchodzi się od stosowania asfaltu na rzecz dróg o nawierzchni sztywnej – betonowej, które są trwalsze niż drogi asfaltowe. Różnica ta jest widoczna szczególnie latem, kiedy drogi asfaltowe pod wpływem temperatury narażone są na tworzenie się kolein. Nawierzchnia betonowa charakteryzuje się większą trwałością, przez co można uznad, że jest przyjaźniejsza dla środowiska. Wykorzystanie betonu jest szczególnie istotne w budowie autostrad i dróg szybkiego ruchu, gdzie trwałośd i jakośd nawierzchni jest jednym z kluczowych czynników. Udział dróg betonowych dominuje w Niemczech czy Czechach. Cement a ochrona środowiska Branża cementowa była przez bardzo wiele lat uznawana za sektor o bardzo dużym wpływie na środowisko. Nawet obecnie jest ona wymieniana w dokumentach UE, jako branża, w której dekarbonizacja powinna zostad przeprowadzona priorytetowo. Duża częśd inwestycji, które przeprowadzono w ostatnich latach związana była z poprawą ochrony środowiska i zmniejszeniem wpływu produkcji cementu na środowisko. Najważniejsze zmiany technologiczne jakie zostały wprowadzone na rynku to:  Odejście od metody mokrej produkcji na rzecz produkcji suchej;  Wprowadzenie urządzeo odpylających, które doprowadziły do redukcji pyłów na poziomie 98- 99%;  Rozwój elementów gospodarki o obiegu zamkniętym i wykorzystanie odpadów po produkcyjnych innych branż w produkcji oraz odpadów z własnej produkcji;  Rekultywacja terenów po poprodukcyjnych;  Zmniejszenie zużycia energii elektrycznej i ciepła poprzez usprawnienie procesów przemysłowych. Inwestycje, w tym te prowadzące do ochrony środowiska znacznie poprawiły efektywnośd branży, szczególnie pod względem mniejszego zużycia energii elektrycznej (redukcja o 25%) i ciepła (redukcja o ok. 63%). Dzięki zmianom metod produkcji cementownie nie stanowią zagrożenia dla zanieczyszczenia wód.
  • 9. Branża cementowa emituje relatywnie mało gazów cieplarnianych – 3% CO2 oraz poniżej 0,1% SO2 i ok. 1% NOx. Większośd zanieczyszczeo emitowanych do powietrza wynika ze specyfiki produkcji i obejmuje pyły cementowo-wapiennicze, węglowo-grafitowe oraz pyły pochodzące ze spalania paliw. Emisja wyżej wymienionych pyłów znacznie spada na przestrzeni lat, co pokazuje poniższy wykres: Gospodarka o obiegu zamkniętym Gospodarka o obiegu zamkniętym stała się bardzo ważnym elementem polityki klimatycznej UE. W 2020 KE ogłosiła nowy plan – New Circular Economy Action Plan, który proponuje działania prowadzące do tego, aby gospodarka o obiegu zamkniętym stała się elementem Europejskiego Zielonego Ładu. Branża cementowa jest bardzo istotnym elementem gospodarki o obiegu zamkniętym, wykorzystuje ona nie tylko swoje zasoby, ale także odpady z innych sektorów. Wprowadzane innowacje doprowadziły do wykorzystania znacznej większości pyłów powstających w procesie produkcyjnym. Dzięki rozwojowi i dbałości o środowisko odpady branży cementowej nie są charakteryzowane jako niebezpieczne – związane są głównie z prowadzonymi remontami, eksploatacją maszyn czy powierzchni produkcyjnych. Odpady te przeznaczane są do dalszego wykorzystania, lub utylizowane przez profesjonalne podmioty. Cementownie nie tylko minimalizują produkcję własnych odpadów, korzystają także z odpadów innych sektorów przemysłu, wydatnie przyczyniając się do podniesienia efektywności całej polskiej gospodarki. Odpady hutnicze Odpady w postaci żużlu hutniczego powstają w wyniku wytapiania surówki w piecach hutniczych. Ich wykorzystanie jest możliwe w produkcji cementu, a produkt koocowy posiada unikatowe cechy takie jak np. wydłużony czas wiązania, lepsza urabialnośd, czy niższe ciepło hydratacji. Co istotne cement
  • 10. produkowany z użyciem odpadów hutniczych jest bardziej odporny na agresję chemiczną i jest wytrzymalszy w dłuższych okresach. Wykorzystanie odpadów komunalnych Cementownie są instalacjami energochłonnymi, dlatego szybko zaadaptowały technologie pozwalające na produkcję energii o charakterze odnawialnym, bądź wykorzystującą odpady. Rozwiązaniem wiodącym jest wykorzystanie paliwa RDF, czyli odpowiednio segregowanych odpadów komunalnych i przemysłowych, które są spalane. Jest to niezwykle istotne, szczególnie biorąc pod uwagę bardzo dużą ilośd odpadów, jakie trafiają do Polski. W 2017 roku aż 35,2% energii w przemyśle cementowym pochodziło z alternatywnych źródeł. Pozwoliło to na obniżenie emisji gazów cieplarnianych (paliwem alternatywnym dla RDF jest węgiel) oraz na zachowanie surowców naturalnych. Zaawansowane technologicznie piece pracujące w wysokich temperaturach (1600 – 2000 stopni Celsjusza) pozawalają na odzyskanie części minerałów ze stosowanego wsadu. Pył wyprodukowany w procesie spalania jest natomiast wykorzystywany w procesie produkcji klinkieru cementowego. Branża cementowa a system EU ETS System EU ETS jest systemem handlu uprawnieniami do emisji CO2 do atmosfery. Zgodnie z jego działaniem zakłady przemysłowe otrzymują pewną pulę uprawnieo do emisji. Jeśli jej nie wykorzystają, mogą ją sprzedad na rynku. Podobnie jeśli wyemitują więcej dwutlenku węgla, zobowiązane są kupid uprawnienia do emisji. Założeniem systemu jest stworzenie zachęty do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Pula certyfikatów jest zmniejszana co roku, co powoduje wzrost ceny uprawnieo, i wymusza stopniową redukcję emisji zanieczyszczeo. Zgodnie z najnowszą polityką UE, przychody z handlu uprawnieniami przeznaczane są na fundusze transformacji, dodatkowo wspierając politykę dekarbonizacji. System handlu uprawnieniami, w przypadku branży energochłonnej, takiej jak produkcja cementu staje się niejako podwójnym podatkiem. Branża zobowiązana jest do zakupu uprawnieo (głównie ze względu na produkcję klinkieru), a także jest obciążana pośrednim kosztem uprawnieo – producenci energii elektrycznej przerzucają częśd kosztów ETS na klientów. Jest to szczególnie uciążliwe, biorąc pod uwagę wyższe średnie ceny hurtowego zakupu energii w porównaniu z krajami sąsiedzkimi. W Polsce, w latach 2017 – 2020 koszty te wzrosły o 46%, podczas gdy w krajach sąsiednich wzrost nie przekroczył 35%. Co więcej, ze względu na polski miks energetyczny, oraz niedopełnienie celów klimatycznych 2020, energia elektryczna będzie w dalszym ciągu drożed, pogłębiając różnicę pomiędzy Polską a krajami sąsiednimi. Koszty emisji sprawiają, że cementowniom europejskim trudno jest konkurowad z zakładami położonymi poza granicami UE. W wyniku inwestycji i wynikającego z nich usprawnienia produkcji średnia emisja CO2 polskich cementowni zbliża się do benchmarku ustalonego przez UE. Oznacza to, że cementownie otrzymują
  • 11. większośd uprawnieo do emisji w ramach puli darmowych uprawnieo. Kształtowanie się emisji na tonę produkcji obrazuje poniższy wykres przygotowany przez EY Polska: Struktura funkcjonowania systemu ETS sprawia, że pula przyznawanych certyfikatów kurczy się, co przekłada się na stały ich niedobór w poszczególnych gałęziach gospodarki. Jednocześnie cena uprawnieo gwałtownie rośnie. W 2017 roku, średnia cena wynosiła 4,75 EUR/EUA podczas gdy w 2020 cena ta przekroczyła 24 EUR/EUA. Cena zakupu brakujących uprawnieo w 2019 roku wyniosła dla całego polskiego sektora cementowego 75,15 mln Euro. Rewizja systemu ETS Nowa formuła systemu ETS, która będzie obowiązywad w latach 2021 – 2030 spowoduje dalszy wzrost kosztów zielonych certyfikatów, a co za tym idzie dalszy wzrost kosztów produkcji cementu. Uwzględniając obecne możliwości technologiczne dla redukcji emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych, koszty produkcji będą stopniowo rosły od 2 złotych na tonę w 2021 do 14 złotych na tonę w roku 2030. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym cenę uprawnieo emisyjnych jest zmniejszanie puli uprawnieo trafiających do MSR (market stability reserve), co ma za zadanie redukcję nadwyżki certyfikatów na rynku. Sektor cementowy, w przeciwieostwie do sektorów chemicznych, czy hut nie został jeszcze (pomimo starao) włączony na listę sektorów uprawnionych do rekompensat kosztów emisji pośrednich oraz bezpłatnych uprawnieo w sektorze energii elektrycznej. Próbą złagodzenia nierówności kosztowych pomiędzy UE a krajami ościennymi jest mechanizm Carbon Boarder Adjustment Mechanism – CBAM, który ma zachęcid kraje eksportujące do UE do wprowadzania ograniczeo w emisji, a przez to wyrównad szansę pomiędzy poszczególnymi podmiotami. Europejskie Stowarzyszenie Cementu dodatkowo postuluje następujące rozwiązania:  Wprowadzenie podatku węglowego nałożonego na konsumpcję towaru;
  • 12.  Wsparcie przejścia pomiędzy systemem EU ETS a systemem podatku węglowego;  Rozpoczęcie prac nad ukształtowaniem i wprowadzeniem CBAM. Europejski Zielony Ład Zielony Ład i dążenie do neutralności klimatycznej stały się determinantami europejskiej polityki. Branża cementowa jest jednym z ważnych elementów pozwalających realizowad założenia tego planu. Cement niezbędny jest do potężnych inwestycji w OZE, czy też kolejnych inwestycji związanych z energetyką. Według raportu CEMBUREAU1 Carbon Neutrality Roadmap 2050 modernizacje uwzględniające redukcję emisji gazów cieplarnianych muszą zostad przeprowadzone w 200 cementowniach na terenie całej Unii Europejskiej. W perspektywie 2050 roku, kwota inwestycji przekroczy 36 miliardów Euro. Dodatkowo szacuje się, że wzrosną koszty prowadzenia tego typu działalności gospodarczej związane np. z kosztem wprowadzenia technologii typu carbon capture. Działania prowadzone przez cementownie, które wpisują się w politykę zielonego ładu to:  Wykorzystanie paliw alternatywnych, w tym odpadów, co umożliwia tworzenie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz ogranicza emisję CO2;  Zastępowanie klinkieru innymi produktami, które mniej oddziałują na środowisko;  Zastosowanie surowców naturalnych pochodzących z rynku wtórnego, lub surowców alternatywnych;  Wykorzystanie właściwości betonu w budownictwie, do redukcji kosztów ogrzewania;  Recykling betonu. Praktyki odpowiedzialnego biznesu stosowane w branży cementowej Działania zawierające praktyki odpowiedzialnego biznesu prowadzone są przez branżę cementową zarówno w stosunku do przyrody, jak i lokalnych społeczności. Większośd praktyk CSR obejmuje opisane wyżej inwestycje zmierzające do radykalnego ograniczenia emisji i oddziaływania na środowisko. Warto jednak dostrzec starania producentów cementu zmierzające do rekultywacji obszarów post produkcyjnych, prowadzenie badao nad nowymi zastosowaniami produkowanych materiałów, czy prowadzenie licznych akcji edukacyjnych i pro społecznych. Działanie na rzecz ekosystemów w trakcie i po eksploatacji złóż wapienia praktykowane jest np. przez kopalnie Górażdże, która we współpracy z Uniwersytetem Opolskim dąży do minimalizacji wpływu swoich działao na ekosystemy. Działania takie skupiają się na pomocy organom ochrony przyrody, w inwentaryzacji chronionych gatunków, przenoszenia rzadkich gatunków w nowe, nie industrialne 1 Cementing the European Green Deal, Reaching climate neutrality along the cement and concrete value chain by 2050.
  • 13. obszary, odtwarzanie siedlisk, czy prowadzenie nasadzeo. Obecnie wszyscy polscy producenci cementu prowadzą działania mające na celu minimalizowanie ich wpływu na środowisko. Inicjatywy edukacyjne prowadzone są przez prawie wszystkie zakłady produkujące cement. Duża częśd pracy Stowarzyszenia Producentów Cementu oraz branży skupia się na wydawaniu branżowych periodyków, popularyzujących wiedzę o cemencie. Jedną z kluczowych inicjatyw SPC są konferencje „Dni Betonu”, które skupiają osoby z branży cementowej, budowlanej, naukowców czy architektów, wyznaczając trendy w budownictwie. Istotne z punktu widzenia społeczności lokalnej są liczne fundacje oraz progami finansowane przez przedstawicieli SPC. Na wyróżnienie bez wątpienia zasługują inicjatywy skierowane do dzieci, podnoszące bezpieczeostwo na drogach, lekcje dotyczące zrównoważonego rozwoju, inicjatywy promujące kreatywnośd i dbałośd o środowisko i otoczenie. Częśd programów kierowanych jest także do studentów, i mają one na celu budowanie i kształtowanie polskich kadr architektów, a także szukanie i promocję młodych talentów. Najważniejszą kontrybucją sektora cementowego wydają się jednak byd innowacje, które zmierzają do stworzenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Wykorzystanie betonu w budownictwie pozwala na przykład na użycie materiałów, które pochłaniają i wiążą spaliny samochodowe utrzymujące się w powietrzu, redukując w ten sposób ilośd zanieczyszczeo w miastach. Przykładem takiej technologii jest projekt Generation Park, w ramach którego powstał betonowy chodnik, który rozkłada cząstki NOx na azot i tlen. Cement zastosowany w budowie chodnika reaguje z promieniami słonecznymi, a wytworzony azot odprowadzany jest do gleby wraz z wodą deszczową. Technologia ta wykazuje bardzo obiecujące wskaźniki. W warunkach laboratoryjnych redukuje on zanieczyszczenia NOx o 70%, a w opisanej inwestycji redukcja wyniosła 30%. Dostawca cementu – Górażdże Cement twierdzi, że produkt ten można stosowad również na fasadach budynków – zarówno mieszkalnych jak i administracyjnych. Starszą innowacją istotnie zmniejszającą pośredni wpływ cementu na środowisko jest beton samo zagęszczający (SCC), pozwala on na konstrukcję bardziej skomplikowanych konstrukcji przy zdecydowanie mniejszym zużyciu energii. Stosowanie SCC redukuje także hałas, i zmniejsza czas potrzebny na przeprowadzenie inwestycji. Podsumowanie Branża cementowa stanowi ważny element polskiej gospodarki oraz polskiego przemysłu. Bardzo niski eksport cementu wskazuje, że krajowe zapotrzebowanie na ten surowiec pozostaje wysokie. Jego lokalna produkcja umożliwia rozwój infrastruktury oraz przeprowadzanie dużych inwestycji
  • 14. budowalnych, które są motorem rozwoju polskiej gospodarki. Z punktu widzenia zapowiadanych inwestycji infrastrukturalnych, szczególnie tych obejmujących rozwój instalacji OZE oraz innych inwestycji energetycznych, cement należy traktowad jako surowiec o bardzo dużym znaczeniu dla całej gospodarki. Utrzymanie dobrej kondycji polskich cementowni jest w dużej mierze zależne od kształtowania się rynku handlu emisjami, oraz polityki UE. Kluczowym może okazad się ich wpisanie na listę sektorów uprawnionych do rekompensat kosztów emisji pośrednich oraz bezpłatnych uprawnieo w sektorze energii elektrycznej. Pozwoliłoby to cementowniom planowad inwestycje nie obawiając się konkurencji zakładów, które nie są objęte tak restrykcyjnymi ograniczeniami związanymi z ochroną środowiska. Sektor cementowy wydaje się byd gotowy do stopniowej i całkowitej dekarbonizacji – istotny w tej kwestii może okazad się rozwój technologii wodorowych, oraz wykorzystanie innych paliw alternatywnych charakteryzujących się niską emisją gazów cieplarnianych. Branża cementowa, do tej pory traktowana jako „zabetonowana” ma szansę stanąd w awangardzie zielonej zmiany, nie tylko dekarbonizując produkcję, ale także oferując rozwiązania technologiczne wpływające na poprawę jakości powietrza na miarę XXI wieku.