Ideologia i wartości w narracjach medialnych
•Download as PPTX, PDF•
0 likes•638 views
Lecture about Ideology and Values in the Media
More Related Content
What's hot
What's hot (19)
More from Piotr Drzewiecki
Ideologia i wartości w narracjach medialnych
- 1. Ideologia i wartości w narracjach medialnych i filmowych dr hab. Piotr Drzewiecki, prof. UKSW presscafe.eu@gmail.com
- 2. Część I. Teksty 2. Odczytywanie medialnych obrazów, 13-29 3. Ideologia, 30-40 Lisa Taylor, Andrew Willis Medioznawstwo. Teksty, instytucje i odbiorcy Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków 2006
- 3. • Znak - znaczący i oznaczany Analiza semiotyczna freeclipartnow.com, en.wikipedia.org dom oznaczany signifié signified znaczący signifiant signifier Ferdinand de Saussure
- 4. • Znak - znaczący i oznaczany • Denotacja i konotacja • Mit i ideologia Analiza semiotyczna freeclipartnow.com, cliparts.co, en.wikipedia.org róża znaczący oznaczany oznaczany znaczenie I rzędu denotacja język znaczenie II rzędu konotacja mit znak = znaczący + oznaczany znaczący znak = znaczący + oznaczany Roland Barthes
- 5. Analiza mise-en-scène • Scenografia • Kostiumy i charakteryzacja • Oświetlenie • Ekspresja oraz ruch postaci
- 6. Test komutacyjny • Paradygmat • Syntagma publicdomainpictures.net, speakertoanimals.wordpress.com paradygmat koszul paradygmat marynarek paradygmat krawatów paradygmat spodni paradygmat butów syntagma eleganckiego stroju męskiego
- 7. Test komutacyjny • Identyfikacja i kategoryzacja znaków • Paradygmatyczna kombinacja znaków • Znaczenie syntagmatyczne • Test komutacyjny na elementach syntagmy • Nieobecne opozycje paradygmatyczne • Konotacja, mit, ideologia marquard.pl
- 8. Ideologia • Analiza ideologiczna mediów • Model “baza-nadbudowa” • interpelacja • hegemonia Wikimedia Louis Althusser Antonio Gramsci
- 9. Analiza ideologiczna • Dokumentalny produkt medialny: wiadomości • Ideologia a produkt medialny oparty na fikcji: Człowiek- demolka (1994)
Editor's Notes
- I. Metoda analizy semiotycznej 1. Analiza semiotyczna 2. Analiza mise-en-scène 3. Znak 4. Element znaczony 5. Element oznaczany 6. Denotacja 7. Konotacja 8. Mit 9. Paradygmat 10. Syntagma 11. Test komutacyjny II. Praktyka analizy semiotycznej 12. Ideologia 13. Analiza semiotyczna ideologii 14. Ideologie w przekazach wizualnych (okładki czasopism, reklamy) 15. Ideologie w przekazach audiowizualnych (trailery filmów) Efekty kształcenia: EK nr 1 - ma wiedzę na temat pojęcia i funkcjonowania ideologii i wartości we współczesnej kulturze medialnej i filmowej EK nr 2 - potrafi posługiwać się metodą analizy semiotycznej EK nr 3 - potrafi aktywnie uczestniczyć w dyskusji zespołowej EK nr 4 - potrafi dokonywać samodzielnej krytycznej interpretacji przekazów medialnych i filmowych EK nr 5 - potrafi samodzielnie dobierać przekazy medialne i filmowe do analizy Zaliczenie: Wybór trzech przekazów wizualnych (dwie ilustracje, nagranie YouTube) i samodzielna analiza semiotyczna w zespole 3. osobowym oraz pytanie teoretyczne z zakresu semiotyki (element znaczony i oznaczany, paradygmat i syntagma, test komutacyjny, mit)
- Analiza mise-en-scène Analiza semiotyczna (test komutacyjny) Ideologia
- 1. Semiotyka przekazów medialnych Charles Sanders Peirce [perjs], amerykański filozof Ferdinand de Saussure [sosjier], szwajcarski językoznawca Roland Barthes [bart], Mitologie 1957, teoretyczne zasady semiotyki w analizie francuskiej kultury popularnej, Citroën, stek z frytkami Semiotyka, nauka o znakach, badanie jak znaki uczestniczą w komunikacji Mise-en-scène, wyłącznie (głównie) analiza filmów Semiotyka bada wszystko co w komunikacji, słowa, obrazy, muzykę (kwiaty, muzykę, znaki drogowe) Niemal wszystko można uznać za znak Medioznawstwo, właściwe podejście do generowania znaczeń przez teksty w rozmaitych mediach Radykalne zerwanie z tradycyjnymi formami krytyki (pytanie o znaczenie danej formy artystycznej, elitaryzm) Pytanie o mechanikę znaków we wszystkich tekstach służących komunikacji (egalitaryzm) Podstawa analizy tekstów o bardziej naukowej metodologii 2. Znak - znaczący i oznaczany Kluczowe pojęcia semiotyki Kurs językoznawstwa ogólnego 1916 de Saussure Znak - dwa elementy Element znaczący (fr. signifiant, ang. signifier) kombinacja liter, dom Oznaczany (fr. signifié, ang. signified) obraz akustyczny, ewokowane w umyśle pojęcie miejsca w którym się mieszka Arbitralność relacji między elementem znaczącym a oznaczanym, narzucenie relacji przez kulturę, nie jest to naturalny związek Użytkownicy języka mogliby zmienić element znaczący z dom na spać Znaki i ich relacja do zewnętrznych referentów (rzeczywistych przedmiotów) arbitralna Języki obce, różne elementy znaczące, dom, maison, house, Haus Słowa znaczą relacyjnie Język oddziela znaczenie innych rodzajów miejsc do mieszkania Dom, bo różni się od chałupa, chata, domek Brązowy, błędem byłoby ukazanie brązowego pokoju, ukazanie w relacji do innych kolorów Wartość znaku zdeterminowana przez ich relacje do innych znaków w obrębie systemu Znaki i ich znaczenie są tworem historycznym, kulturowym i społecznym Queer pejoratywnie o lesbijkach i gejach, lata 90. XX w. użycie słowa przez środowiska homoseksualne, queer and proud, słowa mogą podlegać radykalnym zmianom kulturowym
- 3. Denotacja i konotacja Roland Barthes Znaczenie pierwszego rzędu - denotacja Znaczenie drugiego rzędu - konotacja Czerwona róża - kwiat określonego koloru - denotacyjne znaczenie, znaczenie pierwszego rzędu, element znaczący róża i oznaczany Związanie ze znaczeniem pierwszego rzędu (element znaczący i oznaczany razem) elementu oznaczanego drugiego rzędu Konotacyjne znaczenie czerwonej róży to romans (związek miłosny) To nasza kultury łączy z czerwoną różą konotacyjne znaczenie romansu (związku miłosnego) Znaczenie drugiego rzędu emanacja (wypływanie) znaczeń kulturowych, które przenikają nasz system znakowy Znajomość związanych z określoną kulturą wartości i przekonań niezbędnym warunkiem odczytywania znaków na poziomie konotacji, znaczeń drugiego rzędu 4. Mit i ideologia Kultura jest nasycona znaczeniami kulturowymi, wyraża mit danego społeczeństwa, zawsze jest ideologiczna Społeczne relacje władzy (klas, płci) sprawiają wrażenie naturalnych, uniwersalnych a są wytworem kultury Konotacja, mit i ideologia w obrazach medialnych Media za pośrednictwem znaczeń konotacyjnych komunikują ideologie
- 1. Geneza teatrologiczna i filmoznawcza Reżyseria sceniczna, fakt wystawiania na scenie, inscenizacja Teatrologia, filmoznawstwo Wkład reżysera w konstrukcję filmowego kadru Wspólne dla filmu i teatru elementy inscenizacji: światło, kostiumy, scenografia, ruch postaci Rekonstrukcja przedprodukcyjnych intencji reżysera Metodologia odczytywania tekstu filmowego 2. Ideologia mise-en-scène [mizą sę] Opozycja kultury wysokiej i niskiej Szkoła frankfurcka Auteryzm (autor), analiza twórczości reżyserów, ustalanie wielkości i kanonu, ekskluzywizm Krytyka kultury popularnej, masowej Kultura masowa paraliżuje krytyczne zdolności umysłów prostych ludzi, hamowanie rewolucji marksistowskiej, kino, telewizja stępia zmysły proletariatu Sztuka może być tworzona przez osoby obdarzone geniuszem 3. Metodyka mise-en-scène Mechanizm wizualności, nie tylko temat filmu System elementów scenicznych a. scenografia b. kostiumy i charakteryzacja c. oświetlenie d. ekspresja oraz ruch postaci Styl wizualny filmu Ćwiczenie wstępne, zrozumieć wizualne chwyty (techniki) oraz sposób, w jaki generują one znaczenie 4. Przykłady filmowej analizy mise-en-scène a. Wodny świat 1995 (reż. Kevin Costner i Kevin Reynolds) - scenografia, oświetlenie, główne elementy znaczeniotwórcze https://www.youtube.com/watch?v=NpKbULrB9Z8 przyszłość, powierzchnia Ziemi pokryta wodą Atol zbudowany ze złomu, zamieszkały przez ocalałych, miasto okręt Dymiarze banda piratów terrorystów, zardzewiały tankowiec Exxon Valdez Rekwizyty z suchego, naszego świata, niedobór, nowe funkcje przedmiotów, ewolucja Przekonywująca dla widza wizja przyszłości Efekt maksymalnie naturalnego oświetlenia, światło w filmie odbierane jako naturalne b. Świt żywych trupów 1979 (reż. George Andrew Romero) - kostium i charakteryzacja, główne elementy znaczeniotwórcze https://www.youtube.com/watch?v=x0DuUoSloqE Zombie Zwykłe ubiory, wskazujące na ich pozycję społeczną za życia Prosta charakteryzacja skóry, zielonkawa, bezkrwista, drapieżne usta Różne grupy społeczne, seniorzy, hippisi, Hare Kriszna Ekspresyjne poruszanie się aktorów, kołysanie się, zwieszone głowy, status istot pozbawionych życia 5. Współczesne zastosowanie w badaniu mediów Elementy rzadko oddziałują w izolacji, system znaczeń Badanie konotacyjnych efektów inscenizowanych znaczących elementów obrazów filmowych Konstrukcja tekstu medialnych form wizualnych, teatr telewizji, opera mydlana, telewizyjny serwis informacyjny, quiz Fotograficzne formy medialne, reklama Analiza krótkiej sekwencji z popularnego programu telewizyjnego, wykorzystując elementy analizy mise-en-scène W jakim stopniu ten rodzaj analizy jest użyteczny do mediów innych niż film?
- 1. Paradygmat i syntagma Znaki rzadko znaczą w izolacji, generują znaczenia w relacji do innych znaków Języki i inne kody łączą dwa wymiary: paradygmatyczny i syntagmatyczny, Saussure Paradygmatyczność - selekcja, syntagmatyczność - kombinacja, John Fiske Przykład męskiej garderoby, koszule, krawaty, skarpety, syntagma - strój w określonym dniu Paradygmat - zbiór jednostek, między którymi występuje pewien rodzaj gatunkowego podobieństwa Koszula hawajska, koszula retro, koszula w kratę, odróżniane od siebie, swoje znaczenie wyprowadza od innych Syntagma obejmuje wiele paradygmatów, wyborów, koszul, marynarek, spinek do mankietów, butów 2. Przeprowadzanie testu komutacyjnego Wyjęcie z syntagmy jednego z paradygmatycznych wyborów i zastąpienie go innym Otrzymanie syntagmy o innym znaczeniu Strój wieczorowy, wymienimy muszkę na krawat sznurówkę, zupełnie zmieni się znaczenie syntagmy Test komutacyjny wskazuje, że znaki i ich kombinacje są często wysoce skonwencjonalizowane Brak akceptacji krawata-sznurówki dla męskiego stroju wieczorowego Test komutacyjny narzędzie analizy mediów, konwencje determinującą strukturę znaczenia tekstów medialnych Saussure znaki konwencjonalne, językowe Peirce znaki obrazowe, nie mniej skonwencjonalizowane Rysunki, fotografie, obrazy telewizyjne Znaki ikoniczne - elementy znaczące podobne do tego co oznaczają Znaczenie słów upowszechnia się przez powtarzalne, nabyte i zbiorowe użycie, podobieństwo obrazów i ich referentów to również wynik nabytej zdolności ich rozpoznawania Rysunek psa, rozpoznanie strukturalnego podobieństwa - szkielet i szczegóły anatomiczne, może wymagać odbiorcy weterynarza lub zoologa, rysunek dziecka - wymaga rodzica, nauczyciela Znaki (słowa, ikoniczne znaki fotografii prasowej) podlegają naturalizacji Wprawa w posługiwaniu się znakami językowymi i ikonicznymi sprawia, że ich użycie staje się normatywne, naturalne, poprawne Związek między znaczącym a oznaczanym istnieje wyłącznie dzięki konwencji Kamera umożliwia obiektywne relacjonowanie zdarzeń, jej obrazy są tak samo uzależnione od kodów znaczeniowych jak rysunki Semiotyka uzmysławia, że wszystkie teksty medialne są zapośredniczone, wykorzystują kody i konwencje systemów znakowych, w ramach których uczestniczą w komunikacji Nigdy zatem nie będą przeźroczystymi środkami przekazu, dzięki którym uzyskujemy dostęp do prawdy
- Semiotyka, narzędzie systematycznej oceny zachodzących w tekście procesów znaczeniotwórczych Analiza okładki “Cosmopolitan” 1. Pierwszy krok, identyfikacja relewantnych znaków i ich dominujących aspektów, kategoryzacja znaków Fotograficzne przedstawienie kobiety, znak ikoniczny Słowa jako znaki w tytule, nagłówkach, dacie, cenie Znaki na błyszczącym papierze, element generujący znaczenie związany z produktem 2.Drugi, zbadanie paradygmatycznej kombinacji znaków, jakie są nieobecne przeciwieństwa i w jakich relacjach syntaktycznych pozostają ze sobą nawzajem Kluczowe znaczenie syntagmatyczne, czyli relacja w jakiej znak pozostaje w relacji do innych znaków w tym samym tekście Zakodowany porządek znaczenia, podporządkowanie określonym konwencjom Modelka element centralny obrazu Nagłówki z boku, a tytuł u góry strony 3. Identyfikacja paradygmatycznych opozycji sprowadza się do przeprowadzenia testu komutacyjnego na rozmaitych elementach tej syntagmy Znaczenie generują także nieobecne w tekście opozycje paradygmatyczne 4. Dochodzenie do rozmaitych procesów znaczeniowych w tekście: denotacji, konotacji, mitu i ideologii a. Denotacja Nagłówki, kolorystyka czcionek i ubioru, Figura i karnacja modelki Strój modelki Poza i gesty modelki b. Znaczenie II rzędu, konotacje generowane przez tą konkretną syntagmę Określony sens kobiecości i seksualności Tematyka artykułów dotycząca seksualności Otwartość, nowoczesność, miejskość, towarzyskość, wyrafinowanie, kosmopolityczność, pewność siebie Kulturowe konwencje Zachodu w zakresie urody kobiecej Dominujące w zachodniej kulturze mity dotyczące kobiety jako seksualnie atrakcyjnej, zaspokajającej męską, patriarchalną przyjemność 5. Narzędzie pozwalające zrozumieć, w jaki sposób obecne w mass mediach systemy znakowe są zdolne ewokować emocje, pobudzać skojarzenia, lęki, nadzieje, fantazje, skłaniać do uległości Wnikliwa analiza semiotyczna jest możliwa przy dogłębnej znajomości kultury, której wytworem jest tekst Semiotyka nie jest w stanie dostarczyć danych statystycznych na temat częstotliwości pojawiania się w mediach określonych znaczeń Łączenie semiotyki z ilościową analizą treści Czasopisma dla kobiet. Jakie odmiany kobiecości i kobiecej seksualności są w nim obecne, jak często się pojawiają w analizowanym okresie (np. półrocza)? Czasopisma dla mężczyzn. Analiza semiotyczna okładki. Przedstawianie męskości i męskich zainteresowań.
- Teorie ideologii w analizie mediów Analiza ideologiczna Louis Althusser, Antonio Gramsci Teoria ideologii w analizie tekstów medialnych Serwisy informacyjne, filmy hollywoodzkie - Człowiek-demolka (1994) 1. Pojęcie ideologii Wielość definicji ideologii Użyteczne dla analizy mediów funkcjonowanie ideologii w ujęciu marksistowskim Analiza ideologiczna - zrozumienie w jaki sposób dominujące grupy społeczne są w stanie odtwarzać społeczną i ekonomiczną władzę Badanie materialnych i intelektualnych przejawów procesów odtwarzania Analiza, jak dominujące w danym momencie w społeczeństwie idee są formułowane i utrwalane przez klasę rządzącą dla zachowania kontroli Karol Marks, idee klasy rządzącej jako idee dominująca, materialna siła rządząca w społeczeństwie - rządzącą siłą intelektualną Ideologiczne ujęcia mediów - udział mediów w podtrzymywaniu idei i poglądów służących odtwarzaniu istniejącego porządku społecznego i dominacji klasy rządzącej Dwie odmiany analizy mediów: Przekazywane przez media treści i ich ideologiczne oddziaływanie polegające na wspieraniu dominujących idei i poglądów Struktura ekonomiczna przemysłów medialnych i ich miejsca w ramach systemu kapitalistycznego. Organizacje medialne chcą utrzymać swoją pozycję dominującą w ramach kapitalistycznego porządku ekonomicznego i działają na rzecz jego odtworzenia 2. Model “baza-nadbudowa” Model struktury społecznej. Baza - produkcja gospodarcza. Nadbudowa - ideologiczne, polityczne i kulturalne instytucje tworzące społeczeństwo, rodzina, religia, państwo, edukacja Tradycyjne ujęcie marksistowskie - baza ekonomiczna element znaczący, determinujący Organizacja przemysłów medialnych i produkowane przez nie teksty to efekt determinacji bazy ekonomicznej Wspieranie ekonomicznego porządku kapitalistycznego, determinizm ekonomiczny Krytyka nadmiernego nacisku na wpływ ekonomicznej bazy, na której fundowane jest społeczeństwo - kultura i idee Odejście od determinizmu ekonomicznego modelu “baza-nadbudowa” 3. Koncepcja Louisa Althussera (1918-1990, francuski marksista) mieści się w modelu “baza-nadbudowa”, ale odrzuca ścisły determinizm ekonomiczny, nadbudowa charakteryzuje się pewną autonomią w stosunku do bazy Podważenie poglądu, że wszystkie kwestie społeczne można zredukować do ekonomii, zmiany jakie w XX w. stały się udziałem państwa i instytucji społecznych Kwestionowanie tradycyjnego, deterministycznego i marksistowskiego związku między bazą ekonomiczną a nadbudową Nacisk na nadbudowę, nie pozostającej w prostej zależności od stosunków ekonomicznych Esej Ideologie i ideologiczne aparaty państwa (1971) Stosunki społeczne niezbędne do podtrzymania kapitalistycznego typu produkcji są konserwowane przez ideologiczne instytucje państwowe - rodzina, wymiar sprawiedliwości, szkoły, kościół, system polityczny, kultura i media, wspierane przez restrykcyjne instytucje państwa - wojsko i policję Uchwycenie ideologii w życiu codziennym pozwala podważyć wcześniejsze ujęcia marksistowskie Ideologia odgrywa istotną rolę w kształtowaniu codziennej percepcji świata Nie jest ona fałszywą świadomością, ale elementem strukturyzującym życiowe doświadczenie Ideologiczna analiza mediów, jak przez medialne przedstawienia legitymizuje się i urealnia pewne idee i poglądy W tekstach dokumentalnych i fikcji literackiej, bohaterów relacji w serwisach informacyjnych, głównych postaci w opartych na fikcji fabułach Uprzywilejowanie indywidualizmu, ludzie nie postrzegają siebie jako członków grupy np. klasy społecznej Taka świadomość mogłaby zaowocować oporem wobec narzuconej roli i dążeniem do podważenia opresywnych wartości kapitalistycznych Indywidualizm i doświadczenie świata jako zbioru odrębnych, swobodnie myślących jednostek nie jest zjawiskiem naturalnym, ale ideologicznym Widoczny w mediach akcent na indywidualne działania jako zjawisko o charakterze ideologicznym W społeczeństwie złożonym z jednostek zamaskowaniu ulegają funkcjonujące w nim w danym momencie historycznym relacje władzy Indywidualizacja podmiotu oznacza zignorowanie relacji klasowych, rasowych i płciowych W ostatecznym rozrachunku to jednostka odpowiada za swe działania, przez to traci z pola widzenia różnice klasowe, rasowe i płciowe a. proces interpelacji Główny sposób kształtowania postaw jednostek przez ideologiczne instytucje państwa jest proces interpelacji, przywoływania Media i teksty kulturowe przywołują albo wzywają odbiorców i w ten sposób ustawiają ich w określonej relacji do tego, co konsumują W efekcie interpelacji jednostkę postrzega się jako suwerenne, autonomiczne indywiduum, a więc jako podmiot ideologii, co stanowi błędne rozpoznanie swej sytuacji Jednostka przyjmując w ramach ideologii pozycję podmiotu, zakłada, że to ona jest autorem ideologii, której konstruktem jest jej podmiotowość Błędnie rozpoznają je one w sobie jako naturalne i nieodłączne W rezultacie jednostki zaczynają aktywnie działać na rzecz ideologii, dając władzę i poparcie tym samym ideologiom, które je eksploatują ideologia określa stosunek jednostek do rzeczywistych warunków ich życia Związek między jednostką a podmiotową pozycją zajmowaną przez nią w ramach ideologii jest imaginacyjny Reklamy nieustannie oferują indywidualnemu konsumentowi jasną, ideologiczną definicję tego, kim albo czym powinien albo mógłby być Skłaniają do tego, by dostrzegać w obrazach reklamowych siebie lub swoje potencjalne ja, jako autonomiczną jednostkę zdolną do dokonywania wyborów konsumpcyjnych Odbiorca zostaje przywołany do reklamy, którą ma postrzegać jako wyraz jego interesu i pragnień Identyfikacja z oferowaną przez reklamy ideologiczną pozycją podmiotową to przykład błędnego rozpoznania Konsumująca jednostka otrzymuje swobodę wyboru jedynie w granicach wyznaczonych interesem rządzących Następuje naturalizacja określonych interesów, poglądów i pragnień związanych ściśle z wartościami konsumpcyjnego kapitalizmu W rzeczywistości reklamy w równym stopniu sprzedają dominującą ideologię, co dobra konsumpcyjne Konsumenci są nabierani siłą ideologii - krytyka i formułowanie mniej pasywnej wizji konsumentów kultury popularnej 4. Antonio Gramsci (1891-1937, włoski marksista) i hegemonia Krytyka poglądu, że niższe grupy społeczne są pasywnymi odbiorcami dominującej ideologii kapitalistycznej Stuart Hall, medioznawca, inspiracje Pojęcie hegemonii - inne wyjaśnienie, w jaki sposób dochodzi do dominacji wartości określonej klasy Nie jest ona wynikiem prostego narzucenia za pośrednictwem ideologii swej woli przez klasę dominującą Dokonuje się przez jej autoprezentację jako grupy najbardziej zdolnej do realizacji interesów i aspiracji innych klas, i w konsekwencji, całego społeczeństwa Klasa dominująca rządzi na zasadzie przyzwolenia, a nie przymusu Przyzwolenie nie jest udzielane bezwarunkowo, przeciwnie jest nieustannie negocjowane i odnawiane, ponieważ, choć większość interesów klasy rządzącej jest przedstawiana jako zgodna z interesami klas niższych, niemniej jednak pozostają one w opozycji Próby zakwestionowania sposobu przedstawiania przez klasę dominującą siebie samej jako tej, która jest w stanie realizować interesy innych grup Asymilowanie tych grup w ramach dominującej ideologii Ruch kobiecy lat. 60. i 70. XX w. zasymilowany przez główny nurt za pośrednictwem feminizmu popularnego Społeczeństwo na tyle się zmieniło, że zupełna marginalizacja kobiecych doświadczeń nie leżała już w interesie klasy rządzącej Popularne czasopisma dla kobiet (“Cosmopolitan”) przejęły owe “ugrzecznione” wersje feminizmu popularnego Koncepcja hegemonii nie góruje nad koncepcją interpelacji. Podmiot, który przyzwala na to, by nim rządzono, nie jest bardziej ani mniej pasywny od podmiotu, który błędnie rozpoznaje siebie jako autora ideologii Teksty medialne należące do głównego nurtu współtworzą proces historyczny polegający na obronie interesów klasy rządzącej poprzez odtwarzanie określonych wartości i przekonań Nie są one sztywne, ale otwarte na zmiany korzystne dla interesów tej grupy, dzięki czemu jej członkowie mogą sprawiać wrażenie, że troszczą się o klasy niższe Nie można postrzegać tekstów medialnych w taki sposób, że narzucają one określone idee tym, którzy je konsumują Reprodukcyjna siła ideologii osiąga pożądane skutki w procesie negocjacji Hegemonia nie jest czymś uniwersalnym i danym, trzeba ją zdobywać, odtwarzać, podtrzymywać. To ruchomy stan równowagi. Media miejsce walki o hegemonię. Tu można dostrzec, jak dominujące idee i wartości przedstawia się w takiej formie, by sprawiały wrażenie, że są korzystne dla interesów tych, których w rzeczywistości upodrzędniają
- 1. Dokumentalny produkt medialny: wiadomości Serwisy informacyjne - nadawanie przedstawianym wydarzeniom określonego sensu, wzmacnianie dominujących idei i poglądów Ewokowanie u widzów określonego nastawienia wobec przekazywanych treści, prezentowanie postaw ideologicznych, którą widz ma przyjąć i która ma towarzyszyć procesowi konsumowania informacji. Widz ma postrzegać tę postawę jako naturalną i zgodną z jego interesem Jedną z metod jest umieszczanie widza “wewnątrz” przedstawianych wydarzeń. Buduje się w ten sposób wrażenie, że relacja jest “przezroczysta”. Użycie czasu teraźniejszego, obecność reportera na miejscu wydarzeń, wrażenie komentarza pozbawionego świadomej konstrukcji, naturalnego i prawdziwego w swej przezroczystości. W ten sposób konwencje wpisane w formułę wiadomości maskują treści ideologiczne. Widz oczekuje, że będę one przedstawiane w taki właśnie sposób, a zatem nie ma powodu, by zastanawiać się nad tym, czy informacje są prawdziwe lub też jak są skonstruowane jako “newsy”. Wmawia się odbiorcy, że forma nie może decydować o treści, a serwisy informacyjne po prostu przedstawiają nam “prawdę”. Relacjonowanie wiadomości w mediach nie polega zwyczajnie na “przedstawianiu prawdy”. Tego rodzaju relacje są w wielu przypadkach stronnicze. Poprzez odpowiednie selekcjonowanie, konstruowanie i prezentację wzmacnia się dominujące pozytywne lub negatywne idee i przekonania Ideologie muszą funkcjonować jako “opisy” lub “objaśnienia” “życia odbiorcy” i w takim stopniu, w jakim uda im się to osiągnąć, “ideologiczny punkt widzenia tekstu” zostaje zaakceptowany lub odrzucony. Model, wedle którego wszyscy odbiorcy jednolicie reagują na proponowaną przez tekst wiadomości postawę ideologiczną, jest bardzo ograniczony. Pełniejszy przy założeniu różnorodności “życia odbiorców” i ich uwzględnienia w analizie. 2. Ideologia a produkt medialny oparty na fikcji: Człowiek-demolka https://www.youtube.com/watch?v=18e4GeUwVWs John Spartan (Sylvester Stallone), policjant z końca XX wieku Simon Phoenix (Wesley Snipes), superprzestępca Spartan obarczony winą za śmierć zakładników, których zabił Phoenix Skazani na hibernację, kara za antyspołeczne zachowania, wybudzeni w XXI wieku Wizja społeczeństwa przyszłości, odmienna hierarchia wartości od współczesnej, społeczeństwo bez przemocy, seks wirtualny zamiast fizycznego San Angeles, spokojne i idealistyczne Margines społeczny, zamieszkujący kanały ściekowe, Edgar Friendly (Dennis Leary), przywódca rebeliantów, pragną jedzenia i prawa do wyboru życia, jedzą hamburgery i piją piwo, zakazane jako “niezdrowe” w “utopijnym” San Angeles, margines społeczny to dominujące idee “wolnej” Ameryki lat 90. XX w., pragną być “nieskrępowani, wolni i równi” Dla widzów społeczeństwa kapitalistycznego, swoboda konsumowania tego, co się chce, jest czymś oczywistym Widzowie mają uznać, że prezentowane przez film wartości są zgodne z ich interesem i zapewniają swobodę robienia tego, na co mają ochotę Za pośrednictwem wartości reprezentowanych przez główne postacie Spartana i Friendly’ego można ukazać hegemoniczne działanie filmu To, co jest wartością dla nich, jest nią także dla widzów, i są to te same wartości, w obronie których Ameryka wyruszyła na wojnę Wartości reprezentowane przez tych bohaterów idealizują współczesną rzeczywistość, w ten sposób film kreuje postawy wobec wartości współczesnego kapitalizmu Szybka akcja filmu prowadzi widza, nie ma on ani czasu, ani ochoty analizować lub kwestionować prezentowanych wartości Pocałunek Spartana z Leniną Huxley (Sandra Bullock) na końcu - ostateczna porażka reżimowego systemu, uwalniający ludzi i pozwalający im postępować w sposób “naturalny”, ideologiczne działanie filmu Ostateczny zwrot filmowej przyszłości ku dominującej dziś ideologii, do którego dochodzi w sferze osobistej W zachodnim kapitalizmie każdy jest wolnomyślną jednostką, która może podejmować decyzje dotyczące własnych poczynań i prywatnego życia 3. Reklamy drukowane i telewizyjne. Jak interpretują one konsumentów i w jakim stopniu przemawiają do nich jako do jednostek? Wydanie wiadomości telewizyjnych. Jak zaprezentowane w nich relacje kreują postawy ideologiczne, które mają zaakceptować widzowie? Współczesny film hollywoodzki. Jak popularne formy służą naturalizacji określonych idei i poglądów?
- 1. Wybór danej ideologii jako tematu następnych zajęć 2. Wybór trzech przekazów wizualnych (okładki czasopism, reklamy, trailery filmów) związanych z daną ideologią (dwie ilustracje, nagranie YouTube) 3. Przesłanie na adres presscafe.eu@gmail.com 4. Zespołowa analiza semiotyczna podczas zajęć (konotacja, mit, ideologia)
- Zaliczenie: 1. Wybór trzech przekazów wizualnych (dwie ilustracje, nagranie YouTube) związanych z daną ideologią 2. samodzielna analiza semiotyczna 3. w zespole 3. osobowym 4. pytanie teoretyczne z zakresu semiotyki (element znaczony i oznaczany, paradygmat i syntagma, test komutacyjny, mit, ideologia)