1. POSTMODERN PAZARLAMA Gökhan Gökkurt

2. POSTMODERNİZM Postmodernizm, tüketici ve iletişimin ön planda olduğu ve teknoloji hakimiyetindeki toplumların konumunun irdelendiği modernist anlayışı eleştiren bir kuramdır. Postmodernizm, gerçek zamanlı bir süreç olduğundan modernizmin tüketici tanımlamasındaki kesinlik kadar postmodern tüketicinin açıkça tanımlanmasına fırsat vermemektedir.

3. POSTMODERN PAZARLAMA Postmodern pazarlama, modern pazarlamadaki “ ya öyle ya böyle” yerine “ hem öyle hem böyle” şeklindeki ilkesizlik ilkesine göre eğlendirici, neşeli, ironik biçimleri savunan postmodernizmin pazarlamadaki yansımasıdır.

4. MODERNİZM VE TÜKETİM Postmodernizmin ortaya çıkışı konusunda Endüstri Devrimini, Aydınlanma Çağını, ya da iki büyük savaşı başlangıç kabul edenler vardır. Birinci Dünya Savaşı sonrasında yıkılan "düzen"in tekrar kurulabileceğine inanan insanlar, İkinci Dünya savaşının çıkmasıyla ve getirdiği yıkımla bu umutlarını tamamen yitirmişlerdir. Geleceğin neler getireceğini bilemediklerinden artık "şimdiyi" yaşamaktadırlar. Kimilerine göre ise, postmodernite, enformatiğin ortaya çıkışıyla belirlenmiştir ve medya birçok bakımdan postmodernizmin merkezindeki dinamiği oluşturmaktadır.

5. Modern tüketici tüketen insandır, bencildir ve bireysel olarak tüketmektedir. Modern çağda tüketici parası yoksa ne kraldır, ne de velinimettir. Tüketicinin talebi de çok önemli değildir. Çünkü talep arz eden işletmecilerin arzların bir fonksiyonu olarak ortaya çıkarılır. Modernizm ve postmodernizm düşünce biçimlerinden etkilenen insanoğlunun düşünüş tarzları değişiklik göstermektedir. Modernizmde tüketici kontrollü bir hayatı ve düzeni , postmodern tüketici ise düzensizliği ve kaosu benimsemektedir. İçerik yerine stili, yarını düşünmek yerine bugünü düşünmeyi, konsensus oluşturma yerine çoğulculuğu , gerçekliğin yerine taklitleri, tasarlama yerine katılımı ve şansı tercih etmektedirler.

7. POSTMODERN TÜKETİCİ Postmodern tüketimin özellikleri : Sanal yada taklit olanların gerçek olanların yerine kabul edilmesi demek olan üstgerçeklik Bireysel değerleri, tercihleri, kullanılan ürünleri, markaları ayırmak ve her birine ait ayrı çözümler geliştirmek demek olan parçalanma Postmodernizmde tüketimin bir sosyal faaliyet olarak algılanması demek olan üretim ile tüketimin yer değişimi Nesne-insan ilişkilerinde belirleyici olanın insan değil nesneler olduğunu ifade eden, öznenin merkezileştirilmesi Zıt kavramların ve duyguların birlikte bulunabileceğini ifade eden karşıtların birlikteliğidir

8. Postmodern dünya görsel kültürün egemen olduğu bir dünyadır ve bu dünyada tüketim imajları, paketlenip piyasada tüketiciye sunulmaktadır. Görselliğin; imge, sembol ve göstergelerin bu kadar önemli ve baskın olması, ürün ve hizmetlerin içerik değerlerinin kaybolmasına, görüntü ve görünüşün önemli olmasına neden olmaktadır. Önce imajlar üretilip, sonra bunları temsil edebilen ürünlerin oluşturulması söz konusudur. Kısaca, piyasada artık geçerli olan ürünleri temsil eden imajlar değil, imajları temsil edebilen ürünlerdir. Pazarlamanın esası da bu imajları ve modayı oluşturmak, tüketim ve tüketici için her duruma göre farklı ürün ve farklı imajlar yaratılabilmektir.

9. Bu bağlamda İstanbul konut piyasasına, medyanın reklam dünyasında yer alan çeşitli firmalar ve bunların ürünlerinin yaratmaya çalıştığı yeni imajlarıyla bakmak iyi olacaktır. Ürünler yani konut projelerinin taşıdığı isimler, reklamlarda kullandıkları sloganlar ve yaratmaya çalıştıkları imajlar, gerçekleştirilen projelerle ne kadar örtüşüp/örtüşmediği açıkça anlaşılmaktadır. OPTİMUM EVLERİSlogan;“Türkiye'nin en iyi planlanmış evleri” ESTON ARDIÇLI GÖL EVLERİSlogan;“Yeni bir ev değil, yeni bir yaşam”

10. TÜKETİM MEDYA VE KÜLTÜR Postmodern çağda yaşayan yeni tüketicinin tüketimi içinde kültürel tüketim daha çok yer tutmaktadır. Televizyon ve radyo kanalları, sinemalar, diziler, hayali kahramanlar ve onların yaşam tarzları giderek gerçek hayatın içinde daha çok yer bulmaktadır. Postmodern çağın çocuk parkları olan internet kafeler yeni tüketicinin önceliklerini değiştirmeye devam etmektedir. Sanal dünyanın gerçekleriyle gerçek olmayanların giderek daha çok birbirine karışmasına neden olmaktadır.

11. GELENEKSELLİKTEN POSTMODERNLİĞE Osmanlı imparatorluğu döneminde dini esas alan bir hayat anlayışının etkisiyle kanaatkar bir hayat süren tüketiciler, Tanzimat ve Islahat Fermanları ile modernleşme girişimlerinde bulunmuşlardır. Cumhuriyetin kurulmasıyla yeni bir döneme geçilmiştir. Modernleşmenin etkileri tam olarak anlaşılmadan küreselleşme ve kitle iletişim araçlarının etkisiyle Türkiye yeni bir döneme girmiştir. 1980 sonrası liberalleşme toplumun daha önce hayal edemediği ürünlerle tanışma ve tüketme fırsatları doğurmuştur.

12. Postmodern tüketim ve toplum Ekonomik ve toplumsal yaşam, sembollerin ve yaşam tarzlarının tüketimi etrafında dönmektedir. İmaj ve prestij daha önce hiç olmadığı kadar önemli hale gelmiştir. İmajın ürün olarak sunulduğu ve “ben tekstil değil yaşam biçimi satıyorum.” “biz fabrikada kozmetik üretip mağazada umut satıyoruz.”biçiminde kendini gösteren postmodern üretici zihniyetinin yanında postmodern tüketiciden de söz edilebilmektedir.

13. Değişmeyen tek şey: değişim Postmodern çağın en büyük özelliğinden birisi her şeyin değişken olduğunu varsaymasıdır. Bunun sonucu olarak tüketici davranışlarını ve tutumlarını belirleyen etkilerin sayısı ve etki şiddetleri de değişmektedir. Bu durum tüketicilerin dünkü durumuna asla dönmeyeceğinin bir ifadesidir. Sonuç olarak önceki günden daha fazla değere sahip olmak istemek güncel bir değer olmaktadır.

14. Ürünlerin yeni değeri Ekonomik ve toplumsal yaşam, sembollerin ve yaşam tarzlarının tüketimi etrafında dönmektedir. Postmodern dünyada ürünün tüketilmesinden çok, ürüne sahip olma biçimi yani sembolik anlamı daha önemlidir. Tüketilen ürünlerin sembolik anlamlarının bütünü yeni tüketiciyi oluşturmaktadır. Postmodern dünyada tüketici sembollerle anlaşmakta ve iletişim kurmaktadır

15. PostmodernpazarlamanIn dünya ekonomisindeki gelişimi Sosyal ve ekonomik hayatin tüm yönlerinde “kitlesel”, yerini “moleküler”e bırakmaktadır. Bireyler üretici ve tüketici rolleriyle yeni pazarlar oluşturmakta, tüketim kalıpları da hızla değişmektedir. 20.Yüzyılın sonlarında, üretim tabanının bilgi teknolojilerine dayanmasıyla modern toplum da modern sonrası aşamaya gelmiştir.

16. Postmodern tüketim kültürü ve tüketici Postmodern tüketicinin varlığının temeli olarak tüketim yer almıştır ve kimlik yaratma sürecinde insanların yerini alarak işlevini göstermeye başlamıştır Tüketicinin istikrarlı olmayan, çok değişken tercihleri postmodern bireyin günlük yaşamdaki özgür seçiminin göstergesi olarak kabul edilebilir Postmodern tüketiciler, sabahları rahat giysiler giyip öğleden sonra da çok şık ve pahalı giysiler giyebilir

18. Postmodern tüketicinin görünümleri Alışverişçi Seçici İletişimci Karakter keşfedicisi Haz arayıcısı İsyankar Mağdur Eylemci Yurttaş

19. Postmodern pazarlama örnekleri İmaj Tanrıçası Madonna, MTV’de Bill Clinton’un konuşma yapması, internet kafeler, X Files dizisi, melez etnik müzikler/ newage, gündelik hayattan postmodern manzaralardır. Athena müzik grubunun Basketbol Milli Takımının maçlarında takımın bir parçası gibi sunulması, bir banka reklamında Fazıl Say ve Mehter Takımının aynı şarkıda buluşması, müzik endüstrisinde sık sık tutan nostalji nöbetleri, sadece Harry Potter ürünlerinin satıldığı bir büyük mağaza, postmodern pazarlamanın ülkemizdeki yansımaları olarak düşünülebilir.

20. Geleceğin postmodern trendleri Postmodernizmin yeni sömürgecilik olduğu konusunda görüşler vardır . Bu görüş ileriye dönük çıkarımlarda pazar içinde ‘müşteri olmayanların da müşteri kadar önemli hale geleceği” müşteri olmayanların kabul ve redlerinden yeni pazarlar oluşturulabileceği düşünülmektedir. Postmodern pazarlama, firmalar açısından pazarlama karar bileşenlerini, tüketiciler açısından satın alma kararlarını etkileyerek yeni bir kültürel etkileşime kadar bu akımı sürdürecek gibi görünmektedir.

21. sonuç Postmodernizmmodernizmin insanın bireysel değerlerinin aleyhine kurulmuş olan dengeyi sarsacak ve yeni denge arayışına itecek bir düşünüş tarzıdır. Ancak postmodernizmin tüketici üzerindeki etkileri incelendiğinde kurulmakta olan dengenin yine tüketicinin aleyhine olduğu görülmektedir. Çünkü postmodern tüketici bireysel değerleri yine canlandıramamakta ve sosyal değerlerin değişimiyle beraber silik bir hayata doğru sürüklenmektedir. Bu hayatın oluşmasında marka yaratıcıları olarak işletmelerin payı da küçümsenmeyecek derecede fazladır.

22. TEŞEKKÜRLER…