Presentatie door mw. drs. Jet Muskens en drs. Pierre Herpers over het concept IBC-Jeugd van Karakter Nijmegen, gepresenteerd op de GGZ Kennisdag op 22 september 2015.

1. GGz Kennisdag
Pierre Herpers en Jet Muskens
Kinder- en Jeugdpsychiatrie
Karakter Universitair Cluster

2. Disclosure belangen spreker
2
(potentiële) Belangenverstrengeling Geen
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven
Geen
• Sponsoring of onderzoeksgeld
• Honorarium of ander (financiële)
vergoeding
• Aandeelhouder
• Andere relaties, namelijk …
Werkzaam bij Karakter

3. Kennismaking
https://www.youtube.com/watch?v=amkKSFuVtrM
9/22/2015www.karakter.com 3

4. Opname vervangende behandeling
Behandelmodel ontworpen voor adolescenten en verzorgers in crisis
• Vanaf 2011 reductie van 34 bedden naar 7 HIC bedden in 2014
• Samenwerking met IHT waarbij 2 gezinsbehandelaren meerdere keren per week thuis komen.
• Opname maximaal 2 weken (m.u.v. BOPZ opname) en betrokkenheid van ouders tijdens
opname.
• Ouders en netwerk worden intensief betrokken bij de behandeling
9/22/2015www.karakter.com 4

5. Uitgangspunten ontwerp:
• Empowerment van de patient en zijn gezin
• Autonomie en zelfredzaamheid van patient en gezin versterken
• Sociale inbedding van patiënt en gezin
• Het ‘ontschotten ’van de zorg, snelle en toegankelijke zorg.
• Standaardisatie van het basiszorgproces zorgt voor ruimte die zorg op maat mogelijk maakt.
• Zo min mogelijk gebruik van dwang en drang.
• Samenwerking met ketenpartners; gebruikmakend van ieders specialisme in de keten.
Conform het visiedocument ggz
9/22/2015www.karakter.com 5

6. Achtergrond
Uit onderzoek blijkt dat:
• Jongeren kunnen door opname ontheemd raken van gezin, school en eigen sociale omgeving
• Opname werkt vaak niet beter dan thuis behandelen.
• Te weinig betrekken van het netwerk van de jongere leidt tot een ongewenst lange
opnameduur, stagnatie in hun ontwikkeling of terugval.
• Crisisbehandeling moet volgende onderdelen omvatten: 1. flexibiliteit 2. 24 uurs
bereikbaarheid 3. als aanvulling op reguliere zorg onderdeel
-Mattejat F, Hirt B, Wilken J, Schmidt M, Remschmidt H. Efficacy of inpatient and home treatment in psychiatrically disturbed children and
adolescents. European Child & Adolescent Psychiatry 2001;10:71–9.
- Smyth MG, Hoult J. Home treatment enigma. BMJ. 2000;320(7230):305-9.
- Murphy S, Irving CB, Adams CE, Driver R. Crisis intervention for people with severe mental illnesses [Cochrane Review]. Cochrane Database Syst
Rev. 2012;(5):CD001087.
9/22/2015ww.karakter.com 6

7. Wat willen we?
• Opvoeders betrekken bij de behandeling
• Re-integratie in het ‘gewone’ leven
• Agressiereductie
• Insluiting tot een absoluut minimum beperken
• Intensieve samenwerking HIC en IHT
7

8. Uitgangspunten HIC
• Is er sprake van een klanttypische relatie?
• 2 dagen - 2 weken regel
• ochtendvisite
• Werk systemisch:
• rol van ouders is van cruciaal belang (naar jongere toe; eigen opname-doelen vaststellen)
• rol van school, vrienden, et cetera ook
• samenwerking op alle fronten (intern & extern)
• Werk systematisch:
• focus op één overkoepelend doel en haalbare resultaten
• wat niet werkt moet je niet doen
• Let niet alleen op symptomen, maar vooral ook op de interactie
• Grenzen stellen
• Zelfbeschadigend gedrag als uiting van zelfbepalend gedrag
• Opnameverzoek mag geweigerd worden
8

9. • Sociotherapeuten (HBO) opgeleid tot gezinsbegeleiders
• Oplossings- / competentiegericht werken
• Systemisch werken
• Five steps to change
• Extra beschermende kamer, voldoen aan huidige eisen inspectie/HIC
• Verandering in mindset, vergt voorbereidings- en omschakeltijd
Methodieken
9

10. Preventie van agressie
• Five steps to change
• Agressie-preventie start al bij het eerste contact
• Elke eerste vijf minuten van het contact zijn belangrijk:
• Betrokkenheid
• Begrenzing
• Bezinning
10

11. Interactionele component is belangrijk
• 55 opnames in 2014
• maximaal 10% psychiatrisch toestandsbeeld i.e.z.
• Symptomen hebben vaak een interactionele betekenis
• Boosheid ≠ intrinsieke doodswens
• Machteloosheid is besmettelijk
11

12. 9/22/2015www.karakter.com 12

13. Intensieve thuisbehandeling
Ambulant met duur 4 maanden: stabiliseren crisis gevolgd door minder intensieve zorg
Multidisciplinair: 2 gezinsbehandelaren, Gz/ klinisch psycholoog (case
manager), KJP, intervisie systeemtherapeut
Indien jongeren niet naar Karakter komt, gaat KJP op
huisbezoek.
Gezinsbehandelaren werken ook op de HIC.
Intensief: minimaal 2x per week tot dagelijks
24 uurs bereikbaarheid voor jongeren en ouders/
verzorgers en mogelijkheid tot kortdurende opname
Ketenzorg
9/22/2015www.karakter.com 13

14. Uitgangspunten:
- Geen wachtlijst: intake binnen een week
- Betere begeleiding van jongeren in hun eigen omgeving
- Ouders positioneren in hun rol als verantwoordelijke voor de opvoeding
- Betrekken van het netwerk: familie, buurt, school
- Samenwerking met ketenpartners: huisarts, jeugdbescherming, sociale wijkteams,
scholen, crisisdienst Pro Persona, politie, RIBW.
- Gecombineerd met o.a. farmacotherapie, systeemtherapie, CGT, ERT, PM(S)T.
9/22/2015www.karakter.com 14

15. Problematiek
Combinatie van diagnoses (ASS, depressie, angst, OCD, eetstoornis, ptss, conversie,
ADHD, psychose, gedragsproblemen, persoonlijkheidsstoornis)
Al jaren in zorg bij verschillende instellingen en diverse behandelvormen gehad.
Langdurig schoolverzuim (>6 maanden)
Onderhoudende systeemproblemen.
9/22/2015www.karakter.com 15

16. Problematiek
Contra-indicatie:
- Gedragsstoornis (conduct disorder) : orthopsychiatrie
- Jongere niets met ouders/ verzorgers wil delen (2014 1; 2015 1)
- Ouders/ verzorgers niet open staan om te investeren (er wordt geen opvoeding van
het kind overgenomen) (2014: 3)
Opname reactieve hechtingsstoornis/ persoonlijkheidsproblematiek: alleen bij
duidelijke afspraken met opnameduur van maximaal 2 weken.
9/22/2015www.karakter.com 16

17. Wat wordt er in het gezin gedaan?
• Inzicht krijgen in de samenhang tussen bepaalde problemen en interactiepatronen in het gezin
• Competentiegericht: benadrukken van het positieve en de krachten van het gezin
• Versterken verantwoordelijk gedrag van ouders en jongere en verminderen onverantwoordelijk
gedrag.
• Gericht op vraagstelling van jongere en systeem, het hier en nu en concrete acties.
• Intensief: eist voortdurende dagelijkse inspanning van gezinsleden
• Diagnostiek en verbeteren van psychiatrisch beeld jongere en ouders.
• Effectiviteit van interventies wordt voortdurend geëvalueerd door GB-ers en overkoepelend
maandelijks door hele behandelteam.
• Gericht op generalisatie en handhaving van de ingezette veranderingen door
compententievergroting en opstellen terugvalpreventieplan.
9/22/2015www.karakter.com 17

18. Wat helpt nu volgens ouders en jongeren?
• Directe start geen wachtlijst
• 24 uurs bereikbaarheid: snel contact
• Flexibiliteit van behandelaren
• Mogelijkheid tot opname indien nodig
• Ervaren steun om op terug te kunnen vallen
• Betrokken bij alle beslissingen op de HIC en tijdens IHT
• Jongeren: in eigen omgeving kunnen blijven
9/22/2015www.karakter.com 18

19. Evaluatie na 1,5 jaar vergeleken met oude model
Onderzoeksvragen:
• Aantal patiënten in zorg
• Kosten
• Patiënt tevredenheid
Beperkingen
Muskens, Herpers e.a., Intensieve thuisbehandeling van jongeren in crisis, NTvG 08-2015
9/22/2015www.karakter.com 19

20. 9/22/2015www.karakter.com 20
33
73
23
Patiënten IBC-Jeugd 2014
Totaal 129: ♂ 47% ♀ 53%
Alleen HIC =26% Alleen IHT =57%
HIC+IHT = 17%

21. Aantal patiënten versus kosten
9/22/2015www.karakter.com 21
55
47
27 28
72 71
115
125
0
20
40
60
80
100
120
140
2011 2012 2013 2014
kosten per patiënt x €.1000,- aantal patiënten per jaar

22. Patiënt tevredenheid 2014
Cijfer van ouders
Langdurige opname: 6,86 IHT: 8,08 en HIC: 7,18
Cijfer van jongeren
Langdurige opname: 7,18 IHT: 7,20
9/22/2015www.karakter.com 22

23. Samenvattend
• Meer jongeren in zorg (130 tegenover 70 per jaar)
• Kortere behandelduur (2 weken klinisch indien nodig en 4 maanden ambulant
t.o.v. 6 tot 7 maanden klinisch)
• Minder klinische opnames (70 tegenover 56 per jaar)
• Minder kosten per patiënt (28000 tegenover 55000 euro).
• Verbetering van de samenwerking met ketenpartners
• Vergelijkbare patiënt tevredenheid
9/22/2015www.karakter.com 23

24. Beperkingen
• Regio gebonden
• Paradox van doelmatigheid: door directe start van IHT worden opnames
voorkomen en zijn dus minder nodig. Hierdoor zijn er regelmatig lege bedden wat
voor hoge kosten zorgt. Brandweer functie!
• Lange termijn effecten zijn nog onduidelijk
9/22/2015www.karakter.com 24

25. Waar richten we ons verder op?
- Uitbreiding model: sinds april 2015 model bij Karakter Ede
- Klinische effecten meten met HONOSCA
- Ervaringsdeskundigen zijn opgeleid en worden momenteel betrokken
9/22/2015www.karakter.com 25

26. Casus
Jongen 14 jaar
Aanmelding: verwardheid na darminfectie wv twee weken opname kindergeneeskunde
TIQ: 80
Sociale vaardigheidstraining gehad als kind door eerstelijns psychologen praktijk ivm
sociale angst en weinig weerbaar.
9/22/2015www.karakter.com 26

27. Film
9/22/2015www.karakter.com 27

28. Casus
- Uiterlijk: bleek, mager.
- Spraak: kinderlijk, monotoon
- Decorum verlies
- Visuele en auditieve hallucinaties
9/22/2015www.karakter.com 28

29. Casus
Diagnose:
PDD-Nos (obv ontwikkelingsanamnese en klinisch beeld tijdens opname)
Beneden gemiddelde intelligentie
Compensatie uitend in een kortdurende psychose
Samenwerking met kinderarts:
MRI cerebrum: geen afwijkingen in hersenen
EEG: Geen aanwijzingen voor epilepsie.
Darminfectie goed behandeld.
9/22/2015www.karakter.com 29

30. Casus
Beleid:
• Opname 2 maanden met opbouw naar huis (HIC). Ouders zoveel mogelijk aanwezig.
• Medicatie: risperidon 1 dd 4mg
• Thuisbehandeling voor hele gezin (IHT)
• Opbouw school en hobby’s
• Moeder is opgeleid tot ervaringsdeskundige
9/22/2015www.karakter.com 30

31. 9/22/2015www.karakter.com 31
Met dank aan
Machiel van Velthuysen, manager bedrijfsvoering
Pierre Herpers, kinder- en jeugdpsychiater
Patricia van Deurzen, epidemioloog
Bertine Lahuis, kinder- en jeugdpsychiater,
voorzitter Raad van Bestuur Karakter
Rutger-Jan van der Gaag, , Hoogleraar Kinder- en
jeugdpsychiatrie

32. Vragen

33. Hartelijk
Dank voor uw
aandacht
9/22/2015www.karakter.com 33