SlideShare a Scribd company logo
Хурдаа өсгөх арга
                  Тоон илэрхийлэлтэй зөв ажиллаж сур
                                                   Арай хол зам харж чадсан нь
                                                  Арай д өт замаар явж чадна


       Бодлогын бодолтын явцад төрөл бүрийн тоон хэмжигдэхүүнүүдтэй

байнга тулгардаг. Тэдгээрийн утгыг олох хувиргах ашиглахдаа тун болгоомжтой,

хамгийн гол нь холын бодолтой хандах нь бодолтын явцад гарч болох илүү

үйлдлүүдээс сэргийлдэг.


                                                         Бичихээс ярих хурдан
                                                         Ярихаас бодох хурдан


      Тоонуудын хооронд хийх үйлдэл тоог тоймлох үйл ажиллагааг цээжээр

       хийж сур

Цээж тоолол хөгжүүлэх тусгай хичээлүүд байдаг.

Жишээ нь: 2-д хуваах, 2-оор үржүүлэх, 5-д хуваах, 5-аар үржүүлэхийг цээжээр

амархан гүйцэтгэж болно.

       Хоёр тоог хооронд нь нэмж хасахдаа үйлдлийг хэсэгчлэн гүйцэтгэдэг

дадлууд байдаг.

       Жишээ нь: 273+168 үйлдлийг         273 дээр 170-ыг нэмээд 2-ыг

хасах гэх мэтээр

Тоонуудыг үржүүлэхдээ нийлбэрт задлан гүйцэтгэх арга байна.

Жишээ нь: 13∙27 гүйцэтгэхдээ 13∙30-13∙3=390-39 гэх мэтээр

Мөн зарим тоог энгийн бутархайгаас аравтын бутархайд, аравтын бутархайгаас

энгийн бутархайд төвөггүй шилжүүлдэг болох хэрэгтэй. Зарим тоон дээрх

үйлдлийг хийхэд аравтын бутархай дээр хийхэд тохиромжтой байхад зарим

тооных энгийн бутархай дээр амархан байдаг.
Жишээ нь: 0,75;3,25 бутархайнууд 14 хуваарьтай, зарим нь 0,25=14

=(12)2=2-2 гэсэн бүхэл тооны зэрэг ч болдог. Ялангуяа ийм суурьтай

логарифм, зэргүүдэд олон тааралддаг.

log180,25=log2-32-2=23log22=23 гэх мэт. Тэдгээр сонгодог бутархайнуудыг

сайн мэддэг (бэлэн мэдлэг) байх хэрэгтэй. Мөн тоог тоймлох шаардлага их

гарна. Тэгшитгэлийн шийдүүдийг тоон шулуун дээр зөв байрлуулах, тоог

жиших, тооны тэмдэг тодорхойлох зэрэгт ийм чадвар шаардана. Үүний тулд

бүхэл квадрат бүхэл кубуудыг цээжээр сайн мэддэг (бэлэн мэдлэг) байх

хэрэгтэй.

Жишээ нь: 64 нь 82=64 учир 8-аас их, 92=81 учир 9-өөс бага гэхдээ 92-аас

82-д илүү ойр байгаа учир 8 дөнгөж гаран тоо гэх мэтээр.




                          Амжилт хүсье

More Related Content

What's hot

энгийн бутархай
энгийн бутархайэнгийн бутархай
энгийн бутархай
superzpv
 
жишиг даалгавар Omnoh
жишиг даалгавар   Omnohжишиг даалгавар   Omnoh
жишиг даалгавар OmnohTogoldoriin
 
тEхнологи мат
тEхнологи маттEхнологи мат
tuvshinchilsenDaalgavaraarSuragchdiigChadvarjuulakhni
tuvshinchilsenDaalgavaraarSuragchdiigChadvarjuulakhnituvshinchilsenDaalgavaraarSuragchdiigChadvarjuulakhni
tuvshinchilsenDaalgavaraarSuragchdiigChadvarjuulakhni
Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх институт
 
бутархай
бутархайбутархай
бутархай
munguu213
 
энгийн бутархай.№ 2
энгийн бутархай.№ 2энгийн бутархай.№ 2
энгийн бутархай.№ 2daariimaa53
 
Арга зүйн туршлага
Арга зүйн туршлагаАрга зүйн туршлага
Арга зүйн туршлага
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
 
Engiin butarhaig nemeh, hasah
Engiin butarhaig nemeh, hasahEngiin butarhaig nemeh, hasah
Engiin butarhaig nemeh, hasah
Munguuzb
 
энгийн бутархайг үүсгэх, жиших
энгийн бутархайг үүсгэх, жишихэнгийн бутархайг үүсгэх, жиших
энгийн бутархайг үүсгэх, жиших
Ч Батгэрэл
 
аравтын бутархай2
аравтын бутархай2аравтын бутархай2
аравтын бутархай2oyuka-smil
 

What's hot (13)

Engiin butarhain eeljit
Engiin butarhain eeljitEngiin butarhain eeljit
Engiin butarhain eeljit
 
энгийн бутархай
энгийн бутархайэнгийн бутархай
энгийн бутархай
 
энгийн бутархайн бодлого
энгийн бутархайн бодлогоэнгийн бутархайн бодлого
энгийн бутархайн бодлого
 
жишиг даалгавар Omnoh
жишиг даалгавар   Omnohжишиг даалгавар   Omnoh
жишиг даалгавар Omnoh
 
тEхнологи мат
тEхнологи маттEхнологи мат
тEхнологи мат
 
tuvshinchilsenDaalgavaraarSuragchdiigChadvarjuulakhni
tuvshinchilsenDaalgavaraarSuragchdiigChadvarjuulakhnituvshinchilsenDaalgavaraarSuragchdiigChadvarjuulakhni
tuvshinchilsenDaalgavaraarSuragchdiigChadvarjuulakhni
 
бутархай
бутархайбутархай
бутархай
 
энгийн бутархай.№ 2
энгийн бутархай.№ 2энгийн бутархай.№ 2
энгийн бутархай.№ 2
 
Арга зүйн туршлага
Арга зүйн туршлагаАрга зүйн туршлага
Арга зүйн туршлага
 
Engiin butarhaig nemeh, hasah
Engiin butarhaig nemeh, hasahEngiin butarhaig nemeh, hasah
Engiin butarhaig nemeh, hasah
 
энгийн бутархайг үүсгэх, жиших
энгийн бутархайг үүсгэх, жишихэнгийн бутархайг үүсгэх, жиших
энгийн бутархайг үүсгэх, жиших
 
аравтын бутархай2
аравтын бутархай2аравтын бутархай2
аравтын бутархай2
 
Hish1
Hish1Hish1
Hish1
 

Similar to Hurdaa osgoh arga

н.х математик 3 р анги
н.х  математик  3 р ангин.х  математик  3 р анги
н.х математик 3 р ангиtsewegmed
 
н.х математик 3 р анги
н.х  математик  3 р ангин.х  математик  3 р анги
н.х математик 3 р ангиtsewegmed
 
цаг ашиглалт ба бүтээмж
цаг ашиглалт ба бүтээмжцаг ашиглалт ба бүтээмж
цаг ашиглалт ба бүтээмжAmgalanbayar Gongorbayar
 
дүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэг
дүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэгдүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэг
дүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэг
Хөвсгөл аймаг Боловсролын газар
 
Daraalal ba-progress9-d185d3a9d182d3a9d0bbd0b1d3a9d180
Daraalal ba-progress9-d185d3a9d182d3a9d0bbd0b1d3a9d180Daraalal ba-progress9-d185d3a9d182d3a9d0bbd0b1d3a9d180
Daraalal ba-progress9-d185d3a9d182d3a9d0bbd0b1d3a9d180Narantsatsralt Ganchimeg
 

Similar to Hurdaa osgoh arga (6)

н.х математик 3 р анги
н.х  математик  3 р ангин.х  математик  3 р анги
н.х математик 3 р анги
 
н.х математик 3 р анги
н.х  математик  3 р ангин.х  математик  3 р анги
н.х математик 3 р анги
 
цаг ашиглалт ба бүтээмж
цаг ашиглалт ба бүтээмжцаг ашиглалт ба бүтээмж
цаг ашиглалт ба бүтээмж
 
дүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэг
дүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэгдүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэг
дүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэг
 
Daraalal ba-progress9-d185d3a9d182d3a9d0bbd0b1d3a9d180
Daraalal ba-progress9-d185d3a9d182d3a9d0bbd0b1d3a9d180Daraalal ba-progress9-d185d3a9d182d3a9d0bbd0b1d3a9d180
Daraalal ba-progress9-d185d3a9d182d3a9d0bbd0b1d3a9d180
 
Math 4
Math 4Math 4
Math 4
 

More from mendee_miniih

хэрэглэгдэхүүн №4 44
хэрэглэгдэхүүн №4 44хэрэглэгдэхүүн №4 44
хэрэглэгдэхүүн №4 44mendee_miniih
 
хэрэглэгдэхүүн №2 22
хэрэглэгдэхүүн №2 22хэрэглэгдэхүүн №2 22
хэрэглэгдэхүүн №2 22mendee_miniih
 
хэрэглэгдэхүүн №3 33
хэрэглэгдэхүүн №3 33хэрэглэгдэхүүн №3 33
хэрэглэгдэхүүн №3 33mendee_miniih
 
хэрэглэгдэхүүн №3 33
хэрэглэгдэхүүн №3 33хэрэглэгдэхүүн №3 33
хэрэглэгдэхүүн №3 33mendee_miniih
 
хэрэглэгдэхүүн 7
хэрэглэгдэхүүн 7хэрэглэгдэхүүн 7
хэрэглэгдэхүүн 7mendee_miniih
 
хэргэлэгдэхүүн 6odt
хэргэлэгдэхүүн 6odtхэргэлэгдэхүүн 6odt
хэргэлэгдэхүүн 6odtmendee_miniih
 
хэрэглэгдэхүүн 1234
хэрэглэгдэхүүн 1234хэрэглэгдэхүүн 1234
хэрэглэгдэхүүн 1234mendee_miniih
 
хэрэглэгдэхүүн №4
хэрэглэгдэхүүн №4хэрэглэгдэхүүн №4
хэрэглэгдэхүүн №4mendee_miniih
 
хэрэглэгдэхүүн №4
хэрэглэгдэхүүн №4хэрэглэгдэхүүн №4
хэрэглэгдэхүүн №4mendee_miniih
 
хэрэглэгдэхүүн №3
хэрэглэгдэхүүн №3хэрэглэгдэхүүн №3
хэрэглэгдэхүүн №3mendee_miniih
 

More from mendee_miniih (20)

Hereglegdehvvn3
Hereglegdehvvn3Hereglegdehvvn3
Hereglegdehvvn3
 
Hereglegdehvvn 4
Hereglegdehvvn 4Hereglegdehvvn 4
Hereglegdehvvn 4
 
Hereglegdehvvn 4
Hereglegdehvvn 4Hereglegdehvvn 4
Hereglegdehvvn 4
 
куб
кубкуб
куб
 
тойрог
тойрогтойрог
тойрог
 
ном 123
ном 123ном 123
ном 123
 
Ariunaa test
Ariunaa testAriunaa test
Ariunaa test
 
Tsahim hicheel 1
Tsahim hicheel 1Tsahim hicheel 1
Tsahim hicheel 1
 
хэрэглэгдэхүүн №4 44
хэрэглэгдэхүүн №4 44хэрэглэгдэхүүн №4 44
хэрэглэгдэхүүн №4 44
 
хэрэглэгдэхүүн №2 22
хэрэглэгдэхүүн №2 22хэрэглэгдэхүүн №2 22
хэрэглэгдэхүүн №2 22
 
хэрэглэгдэхүүн №3 33
хэрэглэгдэхүүн №3 33хэрэглэгдэхүүн №3 33
хэрэглэгдэхүүн №3 33
 
хэрэглэгдэхүүн №3 33
хэрэглэгдэхүүн №3 33хэрэглэгдэхүүн №3 33
хэрэглэгдэхүүн №3 33
 
5,55
5,555,55
5,55
 
9
99
9
 
хэрэглэгдэхүүн 7
хэрэглэгдэхүүн 7хэрэглэгдэхүүн 7
хэрэглэгдэхүүн 7
 
хэргэлэгдэхүүн 6odt
хэргэлэгдэхүүн 6odtхэргэлэгдэхүүн 6odt
хэргэлэгдэхүүн 6odt
 
хэрэглэгдэхүүн 1234
хэрэглэгдэхүүн 1234хэрэглэгдэхүүн 1234
хэрэглэгдэхүүн 1234
 
хэрэглэгдэхүүн №4
хэрэглэгдэхүүн №4хэрэглэгдэхүүн №4
хэрэглэгдэхүүн №4
 
хэрэглэгдэхүүн №4
хэрэглэгдэхүүн №4хэрэглэгдэхүүн №4
хэрэглэгдэхүүн №4
 
хэрэглэгдэхүүн №3
хэрэглэгдэхүүн №3хэрэглэгдэхүүн №3
хэрэглэгдэхүүн №3
 

Hurdaa osgoh arga

  • 1. Хурдаа өсгөх арга Тоон илэрхийлэлтэй зөв ажиллаж сур Арай хол зам харж чадсан нь Арай д өт замаар явж чадна Бодлогын бодолтын явцад төрөл бүрийн тоон хэмжигдэхүүнүүдтэй байнга тулгардаг. Тэдгээрийн утгыг олох хувиргах ашиглахдаа тун болгоомжтой, хамгийн гол нь холын бодолтой хандах нь бодолтын явцад гарч болох илүү үйлдлүүдээс сэргийлдэг. Бичихээс ярих хурдан Ярихаас бодох хурдан  Тоонуудын хооронд хийх үйлдэл тоог тоймлох үйл ажиллагааг цээжээр хийж сур Цээж тоолол хөгжүүлэх тусгай хичээлүүд байдаг. Жишээ нь: 2-д хуваах, 2-оор үржүүлэх, 5-д хуваах, 5-аар үржүүлэхийг цээжээр амархан гүйцэтгэж болно. Хоёр тоог хооронд нь нэмж хасахдаа үйлдлийг хэсэгчлэн гүйцэтгэдэг дадлууд байдаг. Жишээ нь: 273+168 үйлдлийг 273 дээр 170-ыг нэмээд 2-ыг хасах гэх мэтээр Тоонуудыг үржүүлэхдээ нийлбэрт задлан гүйцэтгэх арга байна. Жишээ нь: 13∙27 гүйцэтгэхдээ 13∙30-13∙3=390-39 гэх мэтээр Мөн зарим тоог энгийн бутархайгаас аравтын бутархайд, аравтын бутархайгаас энгийн бутархайд төвөггүй шилжүүлдэг болох хэрэгтэй. Зарим тоон дээрх үйлдлийг хийхэд аравтын бутархай дээр хийхэд тохиромжтой байхад зарим тооных энгийн бутархай дээр амархан байдаг.
  • 2. Жишээ нь: 0,75;3,25 бутархайнууд 14 хуваарьтай, зарим нь 0,25=14 =(12)2=2-2 гэсэн бүхэл тооны зэрэг ч болдог. Ялангуяа ийм суурьтай логарифм, зэргүүдэд олон тааралддаг. log180,25=log2-32-2=23log22=23 гэх мэт. Тэдгээр сонгодог бутархайнуудыг сайн мэддэг (бэлэн мэдлэг) байх хэрэгтэй. Мөн тоог тоймлох шаардлага их гарна. Тэгшитгэлийн шийдүүдийг тоон шулуун дээр зөв байрлуулах, тоог жиших, тооны тэмдэг тодорхойлох зэрэгт ийм чадвар шаардана. Үүний тулд бүхэл квадрат бүхэл кубуудыг цээжээр сайн мэддэг (бэлэн мэдлэг) байх хэрэгтэй. Жишээ нь: 64 нь 82=64 учир 8-аас их, 92=81 учир 9-өөс бага гэхдээ 92-аас 82-д илүү ойр байгаа учир 8 дөнгөж гаран тоо гэх мэтээр. Амжилт хүсье