SlideShare a Scribd company logo
10 САРЫН 26-НД БОЛСОН VЙЛ ЯВДЛУУД

 1612: Оросын Минина болон Пожарскийн журамт цэргvvд Кремль руу орж
 Польшуудаас чєлєєлсєн.

 1839: Манчестерт дэлхийд анхны тємєр замаар явах хувиар гарсан.

 1897: Оросод хєлбємбєгийн анхны тэмцээн болсон.


 1944: Гимлер Берлины анатомын дээд сургуульд байсан еврейчvvдийн араг ясны
 цуглуулгыг устгах тушаал єгсєн.

 1976: Лондонд vндэсний хааны театр нээгдсэн.

 1990: Казакстан улсын тусгаар тогтнолын тухай хууль гарсан ба тvvнд казак
 vндэстэнг зонхилох болсныг зарласан.
Математикийн багш: Б.Ариунтуяа
Энгийн бутархайг
таних, ялгах, дүрслэх.
   Бутархайг таних, дүрслэх, ангилах
    Зөв бутархай, зөв биш бутархай,
холимог бутархайг мэдэх, холимог
бутархайг засагдах бутархай, засагдах
бутархайг холимог бутархай болгож сурах
БАГШИЙН ЗААЖ
БАЙСНЫГ ЭРГЭН
                ЭНГИЙН БУТАРХАЙ ГЭЖ ЮУ ВЭ?
    САНАЯ


                   Юмыг тэнцүү хуваахад
                    үүссэн


                гэх мэт хэсгийг тэмдэглэж
                   байгаа тоог энгийн
                   бутархай гэнэ.
                 хүртвэр
                 хуваарь


                                             5
ЭНГИЙН БУТАРХАЙ



      Ноогдсон
   хэсгүүдийн тоо


 Тэнцүү хуваагдсан   Хүртвэр
   хэсгүүдийн тоо    Хуваарь
ЖИШЭЭ 1




              1
          =
              4
ЖИШЭЭ 2




              5
          =
              12
ЖИШЭЭ 3




                  7
          =   3
                  8
Бүхэл ба бутархай
          зүйлсийг хамтат нь
        илэрхийлж байгаа энгийн
           бутархайг холимог
             бутархай гэнэ.




                          Хүртвэр
Бүхэл       3
                          Хуваарь
3–г     бүхэл хэсэг

      7           7
                    -г бутархай хэсэг
  3               8

      8           7 – г бутархайн хүртвэр

                  8 – г бутархайн хуваарь
Энгийн бутархай    гэнэ.

                  Уншихдаа гурван бүхэл наймны долоо гэж
                                  уншина.
Зурагт үзүүлсэн хэсэг алимны
     хэмжээг дараах хэлбэртэй
           тэмдэглэнэ.


                         1

  1


Энэ нь нэг бүтэн юм ,түүний 4-ний
        1 хэсэг гэсэн үг юм
Дараах зургууд хэдний хэдэн хэсэг вэ?
       Бутархайгаар илэрхийл


           2
                                  2

           1

                                   3

           2
ЗӨВ БУТАРХАЙ


                      Дөрөвний нэг


       Хүртвэр   <   Хуваарь



                     Гуравны хоёр
ЗӨВ БИШ БУТАРХАЙ

        Есний арван хоёр


   Хүртвэр    >    Хувааарь

       Гуравны найм
Хүртвэр нь
                     Хүртвэр нь
  хуваариасаа
                   хуваариасаа их
бага бутархайг
                 бутархайг зөв биш
 зөв бутархай
                   бутархай буюу
     гэнэ.
                 засагдах бутархай
                    гэнэ. Засагдах
                  бутархай нь 1-ээс
                 их буюу бүтэн юмс
                 оролцсон зүйлсийн
                   хэмжээг заана.
Ж.нь 4   засагдах бутархайд шилжүүлье.



              4х3+2
    4
                 3
                       =
18


  Зөв                    Холимог
бутархай       8         бутархай


                     2


           6        12
МАШ
САЙН
БАЙНА.
Дараах холимог
бутархайг засагдах
 бутархай болго.


5       4       6


    3       8


        9
Засагдах бутархайг холимог
   бутархайд шилжүүлэхдээ хүртвэрийг
    хуваарт хувааж гарсан тоог бүхлээр
   авч үлдэгдэлийг нь хүртвэр болгоно.
          Хуваарь өөрчлөгдөхгүй.

Ж.нь     -- холимог бутархайд шилжүүлье.


  13 |4
  12 3 –бүхэл                    3
   1- үлдэгдэл хүртвэр
Засагдах бутархайг
 холимог бутархай
    болгоорой.
СЭТГЭГДЭЛ
Анхаарал
 тавьсанд
баярлалаа.

More Related Content

What's hot

"Өгүүлбэртэй бодлогыг хэрчмийн аргаар бодох" нэгж хичээлийн хөтөлбөр
"Өгүүлбэртэй бодлогыг хэрчмийн аргаар бодох" нэгж хичээлийн хөтөлбөр"Өгүүлбэртэй бодлогыг хэрчмийн аргаар бодох" нэгж хичээлийн хөтөлбөр
"Өгүүлбэртэй бодлогыг хэрчмийн аргаар бодох" нэгж хичээлийн хөтөлбөр
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
 
4r angi-daalgawar-сан buh-hicheel-
4r angi-daalgawar-сан  buh-hicheel-4r angi-daalgawar-сан  buh-hicheel-
4r angi-daalgawar-сан buh-hicheel-
MunkhbayarBadamtsets
 
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтбагтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтKhishighuu Myanganbuu
 
аравтын бутархай Ulam-ундрах
аравтын бутархай  Ulam-ундрахаравтын бутархай  Ulam-ундрах
аравтын бутархай Ulam-ундрахbajii82
 
математик 5
математик  5математик  5
математик 5moogii102
 
тэгш өнцөгтийн талбай
тэгш өнцөгтийн талбайтэгш өнцөгтийн талбай
тэгш өнцөгтийн талбайgunjee myangabat
 
4 р анги мат
4 р анги мат4 р анги мат
4 р анги матOyuOyu-Erdene
 
4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлалB_Noname83
 
дүрсийн талбай ба периметр
дүрсийн талбай ба периметрдүрсийн талбай ба периметр
дүрсийн талбай ба периметрgunjee myangabat
 
хүүхдийн судлах арга цээгийg,
хүүхдийн судлах арга цээгийg,хүүхдийн судлах арга цээгийg,
хүүхдийн судлах арга цээгийg,
Tsekee Tseegii
 
координатын хавтгай
координатын хавтгайкоординатын хавтгай
координатын хавтгайouyha
 
эрийн 3 Ц.Батсүрэн
эрийн 3 Ц.Батсүрэнэрийн 3 Ц.Батсүрэн
эрийн 3 Ц.БатсүрэнBatsuren Tsagaan
 
тийн ялгал
тийн ялгалтийн ялгал
тийн ялгалulziimanlai
 
оньсого таацгаая-давтлага
оньсого таацгаая-давтлагаоньсого таацгаая-давтлага
оньсого таацгаая-давтлага
MandahMonhzaya
 
н.х математик 3 р анги
н.х  математик  3 р ангин.х  математик  3 р анги
н.х математик 3 р ангиtsewegmed
 
5 р анги
5   р анги5   р анги
5 р ангиbyambaa79
 
3 р анги жишиг даалгавар
3 р анги жишиг даалгавар3 р анги жишиг даалгавар
3 р анги жишиг даалгавар
ssuserc0f73c
 

What's hot (20)

"Өгүүлбэртэй бодлогыг хэрчмийн аргаар бодох" нэгж хичээлийн хөтөлбөр
"Өгүүлбэртэй бодлогыг хэрчмийн аргаар бодох" нэгж хичээлийн хөтөлбөр"Өгүүлбэртэй бодлогыг хэрчмийн аргаар бодох" нэгж хичээлийн хөтөлбөр
"Өгүүлбэртэй бодлогыг хэрчмийн аргаар бодох" нэгж хичээлийн хөтөлбөр
 
4r angi-daalgawar-сан buh-hicheel-
4r angi-daalgawar-сан  buh-hicheel-4r angi-daalgawar-сан  buh-hicheel-
4r angi-daalgawar-сан buh-hicheel-
 
куб
кубкуб
куб
 
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтбагтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
 
аравтын бутархай Ulam-ундрах
аравтын бутархай  Ulam-ундрахаравтын бутархай  Ulam-ундрах
аравтын бутархай Ulam-ундрах
 
математик 5
математик  5математик  5
математик 5
 
тэгш өнцөгтийн талбай
тэгш өнцөгтийн талбайтэгш өнцөгтийн талбай
тэгш өнцөгтийн талбай
 
4 р анги мат
4 р анги мат4 р анги мат
4 р анги мат
 
4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал
 
дүрсийн талбай ба периметр
дүрсийн талбай ба периметрдүрсийн талбай ба периметр
дүрсийн талбай ба периметр
 
хүүхдийн судлах арга цээгийg,
хүүхдийн судлах арга цээгийg,хүүхдийн судлах арга цээгийg,
хүүхдийн судлах арга цээгийg,
 
гэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар гэрийн даалгавар
гэрийн даалгавар
 
координатын хавтгай
координатын хавтгайкоординатын хавтгай
координатын хавтгай
 
эрийн 3 Ц.Батсүрэн
эрийн 3 Ц.Батсүрэнэрийн 3 Ц.Батсүрэн
эрийн 3 Ц.Батсүрэн
 
тийн ялгал
тийн ялгалтийн ялгал
тийн ялгал
 
оньсого таацгаая-давтлага
оньсого таацгаая-давтлагаоньсого таацгаая-давтлага
оньсого таацгаая-давтлага
 
процент сэдвийг заах арга зүй
процент сэдвийг заах арга зүйпроцент сэдвийг заах арга зүй
процент сэдвийг заах арга зүй
 
н.х математик 3 р анги
н.х  математик  3 р ангин.х  математик  3 р анги
н.х математик 3 р анги
 
5 р анги
5   р анги5   р анги
5 р анги
 
3 р анги жишиг даалгавар
3 р анги жишиг даалгавар3 р анги жишиг даалгавар
3 р анги жишиг даалгавар
 

Viewers also liked

холимог тоо ба засагдах бутархайг нэмэх, хасах
холимог тоо ба засагдах бутархайг нэмэх, хасаххолимог тоо ба засагдах бутархайг нэмэх, хасах
холимог тоо ба засагдах бутархайг нэмэх, хасахzaya_0902
 
мат энгийн бутархай
мат энгийн бутархаймат энгийн бутархай
мат энгийн бутархайBTungalag
 
5 р ангиengiin butarhai
5 р ангиengiin butarhai5 р ангиengiin butarhai
5 р ангиengiin butarhaiOyuOyu-Erdene
 
энгийн бутархайн нэмэх хасах
энгийн бутархайн нэмэх хасахэнгийн бутархайн нэмэх хасах
энгийн бутархайн нэмэх хасахxocooo
 
бутархай
бутархайбутархай
бутархай
munguu213
 
эб хуваах үйлдэл
эб хуваах үйлдэлэб хуваах үйлдэл
эб хуваах үйлдэлdorjnaraa
 
Engiin butarhaig nemeh, hasah
Engiin butarhaig nemeh, hasahEngiin butarhaig nemeh, hasah
Engiin butarhaig nemeh, hasah
Munguuzb
 
Engiin butarhai
Engiin butarhaiEngiin butarhai
Engiin butarhaischool14
 
энгийн бутархай.№ 2
энгийн бутархай.№ 2энгийн бутархай.№ 2
энгийн бутархай.№ 2daariimaa53
 

Viewers also liked (11)

холимог тоо ба засагдах бутархайг нэмэх, хасах
холимог тоо ба засагдах бутархайг нэмэх, хасаххолимог тоо ба засагдах бутархайг нэмэх, хасах
холимог тоо ба засагдах бутархайг нэмэх, хасах
 
энгийн бутархайн бодлого
энгийн бутархайн бодлогоэнгийн бутархайн бодлого
энгийн бутархайн бодлого
 
мат энгийн бутархай
мат энгийн бутархаймат энгийн бутархай
мат энгийн бутархай
 
5 р ангиengiin butarhai
5 р ангиengiin butarhai5 р ангиengiin butarhai
5 р ангиengiin butarhai
 
энгийн бутархайн нэмэх хасах
энгийн бутархайн нэмэх хасахэнгийн бутархайн нэмэх хасах
энгийн бутархайн нэмэх хасах
 
бутархай
бутархайбутархай
бутархай
 
эб хуваах үйлдэл
эб хуваах үйлдэлэб хуваах үйлдэл
эб хуваах үйлдэл
 
Math 4
Math 4Math 4
Math 4
 
Engiin butarhaig nemeh, hasah
Engiin butarhaig nemeh, hasahEngiin butarhaig nemeh, hasah
Engiin butarhaig nemeh, hasah
 
Engiin butarhai
Engiin butarhaiEngiin butarhai
Engiin butarhai
 
энгийн бутархай.№ 2
энгийн бутархай.№ 2энгийн бутархай.№ 2
энгийн бутархай.№ 2
 

More from superzpv

бүхэл тоог хуваах
бүхэл тоог хуваахбүхэл тоог хуваах
бүхэл тоог хуваахsuperzpv
 
стереометрийн аксиомууд
стереометрийн аксиомуудстереометрийн аксиомууд
стереометрийн аксиомуудsuperzpv
 
тригонометрийн үндсэн адилтгалууд 1
тригонометрийн үндсэн адилтгалууд 1тригонометрийн үндсэн адилтгалууд 1
тригонометрийн үндсэн адилтгалууд 1
superzpv
 
стереометрийн аксиомууд
стереометрийн аксиомуудстереометрийн аксиомууд
стереометрийн аксиомууд
superzpv
 
ижил хуваарьт шилжүүлэх
ижил хуваарьт шилжүүлэхижил хуваарьт шилжүүлэх
ижил хуваарьт шилжүүлэх
superzpv
 
вейрштрассын теорем
вейрштрассын теоремвейрштрассын теорем
вейрштрассын теорем
superzpv
 
бүхэл тоог хуваах
бүхэл тоог хуваахбүхэл тоог хуваах
бүхэл тоог хуваах
superzpv
 
бүхэл тоог үржих 1
бүхэл тоог үржих 1бүхэл тоог үржих 1
бүхэл тоог үржих 1
superzpv
 
бүхэл тоог үржих
бүхэл тоог үржихбүхэл тоог үржих
бүхэл тоог үржих
superzpv
 
бүхэл тоог зэрэгт дэвшүүлэх
бүхэл тоог зэрэгт дэвшүүлэхбүхэл тоог зэрэгт дэвшүүлэх
бүхэл тоог зэрэгт дэвшүүлэх
superzpv
 
бутархайг өргөтгөх
бутархайг өргөтгөхбутархайг өргөтгөх
бутархайг өргөтгөх
superzpv
 
бутархай рациональ үржих хуваах
бутархай рациональ үржих хуваахбутархай рациональ үржих хуваах
бутархай рациональ үржих хуваах
superzpv
 
бутархай рациональ нэмэх хасах
бутархай рациональ нэмэх хасахбутархай рациональ нэмэх хасах
бутархай рациональ нэмэх хасах
superzpv
 
Al.but. sur.mat.iin bodlogiin bodolt 3
Al.but. sur.mat.iin bodlogiin bodolt 3Al.but. sur.mat.iin bodlogiin bodolt 3
Al.but. sur.mat.iin bodlogiin bodolt 3
superzpv
 
8 р анги рациональ илэрхийллийн адилтгал хувиргалт
8 р анги рациональ илэрхийллийн адилтгал хувиргалт8 р анги рациональ илэрхийллийн адилтгал хувиргалт
8 р анги рациональ илэрхийллийн адилтгал хувиргалт
superzpv
 
8 р анги алгебрын бутархайн үржих хуваах
8 р анги алгебрын бутархайн үржих хуваах8 р анги алгебрын бутархайн үржих хуваах
8 р анги алгебрын бутархайн үржих хуваах
superzpv
 
8 р анги алгебрын бутархайн нэмэх хасах
8 р анги алгебрын бутархайн нэмэх хасах8 р анги алгебрын бутархайн нэмэх хасах
8 р анги алгебрын бутархайн нэмэх хасах
superzpv
 
Зэргийн чанарууд
Зэргийн чанаруудЗэргийн чанарууд
Зэргийн чанарууд
superzpv
 
Комбинаторик 3 р сарын 16
Комбинаторик   3 р сарын 16Комбинаторик   3 р сарын 16
Комбинаторик 3 р сарын 16
superzpv
 
томьёо
томьёотомьёо
томьёо
superzpv
 

More from superzpv (20)

бүхэл тоог хуваах
бүхэл тоог хуваахбүхэл тоог хуваах
бүхэл тоог хуваах
 
стереометрийн аксиомууд
стереометрийн аксиомуудстереометрийн аксиомууд
стереометрийн аксиомууд
 
тригонометрийн үндсэн адилтгалууд 1
тригонометрийн үндсэн адилтгалууд 1тригонометрийн үндсэн адилтгалууд 1
тригонометрийн үндсэн адилтгалууд 1
 
стереометрийн аксиомууд
стереометрийн аксиомуудстереометрийн аксиомууд
стереометрийн аксиомууд
 
ижил хуваарьт шилжүүлэх
ижил хуваарьт шилжүүлэхижил хуваарьт шилжүүлэх
ижил хуваарьт шилжүүлэх
 
вейрштрассын теорем
вейрштрассын теоремвейрштрассын теорем
вейрштрассын теорем
 
бүхэл тоог хуваах
бүхэл тоог хуваахбүхэл тоог хуваах
бүхэл тоог хуваах
 
бүхэл тоог үржих 1
бүхэл тоог үржих 1бүхэл тоог үржих 1
бүхэл тоог үржих 1
 
бүхэл тоог үржих
бүхэл тоог үржихбүхэл тоог үржих
бүхэл тоог үржих
 
бүхэл тоог зэрэгт дэвшүүлэх
бүхэл тоог зэрэгт дэвшүүлэхбүхэл тоог зэрэгт дэвшүүлэх
бүхэл тоог зэрэгт дэвшүүлэх
 
бутархайг өргөтгөх
бутархайг өргөтгөхбутархайг өргөтгөх
бутархайг өргөтгөх
 
бутархай рациональ үржих хуваах
бутархай рациональ үржих хуваахбутархай рациональ үржих хуваах
бутархай рациональ үржих хуваах
 
бутархай рациональ нэмэх хасах
бутархай рациональ нэмэх хасахбутархай рациональ нэмэх хасах
бутархай рациональ нэмэх хасах
 
Al.but. sur.mat.iin bodlogiin bodolt 3
Al.but. sur.mat.iin bodlogiin bodolt 3Al.but. sur.mat.iin bodlogiin bodolt 3
Al.but. sur.mat.iin bodlogiin bodolt 3
 
8 р анги рациональ илэрхийллийн адилтгал хувиргалт
8 р анги рациональ илэрхийллийн адилтгал хувиргалт8 р анги рациональ илэрхийллийн адилтгал хувиргалт
8 р анги рациональ илэрхийллийн адилтгал хувиргалт
 
8 р анги алгебрын бутархайн үржих хуваах
8 р анги алгебрын бутархайн үржих хуваах8 р анги алгебрын бутархайн үржих хуваах
8 р анги алгебрын бутархайн үржих хуваах
 
8 р анги алгебрын бутархайн нэмэх хасах
8 р анги алгебрын бутархайн нэмэх хасах8 р анги алгебрын бутархайн нэмэх хасах
8 р анги алгебрын бутархайн нэмэх хасах
 
Зэргийн чанарууд
Зэргийн чанаруудЗэргийн чанарууд
Зэргийн чанарууд
 
Комбинаторик 3 р сарын 16
Комбинаторик   3 р сарын 16Комбинаторик   3 р сарын 16
Комбинаторик 3 р сарын 16
 
томьёо
томьёотомьёо
томьёо
 

энгийн бутархай

  • 1. 10 САРЫН 26-НД БОЛСОН VЙЛ ЯВДЛУУД 1612: Оросын Минина болон Пожарскийн журамт цэргvvд Кремль руу орж Польшуудаас чєлєєлсєн. 1839: Манчестерт дэлхийд анхны тємєр замаар явах хувиар гарсан. 1897: Оросод хєлбємбєгийн анхны тэмцээн болсон. 1944: Гимлер Берлины анатомын дээд сургуульд байсан еврейчvvдийн араг ясны цуглуулгыг устгах тушаал єгсєн. 1976: Лондонд vндэсний хааны театр нээгдсэн. 1990: Казакстан улсын тусгаар тогтнолын тухай хууль гарсан ба тvvнд казак vндэстэнг зонхилох болсныг зарласан.
  • 4. Бутархайг таних, дүрслэх, ангилах  Зөв бутархай, зөв биш бутархай, холимог бутархайг мэдэх, холимог бутархайг засагдах бутархай, засагдах бутархайг холимог бутархай болгож сурах
  • 5. БАГШИЙН ЗААЖ БАЙСНЫГ ЭРГЭН ЭНГИЙН БУТАРХАЙ ГЭЖ ЮУ ВЭ? САНАЯ  Юмыг тэнцүү хуваахад үүссэн гэх мэт хэсгийг тэмдэглэж байгаа тоог энгийн бутархай гэнэ. хүртвэр хуваарь 5
  • 6. ЭНГИЙН БУТАРХАЙ Ноогдсон хэсгүүдийн тоо Тэнцүү хуваагдсан Хүртвэр хэсгүүдийн тоо Хуваарь
  • 7. ЖИШЭЭ 1 1 = 4
  • 8. ЖИШЭЭ 2 5 = 12
  • 9. ЖИШЭЭ 3 7 = 3 8
  • 10. Бүхэл ба бутархай зүйлсийг хамтат нь илэрхийлж байгаа энгийн бутархайг холимог бутархай гэнэ. Хүртвэр Бүхэл 3 Хуваарь
  • 11. 3–г бүхэл хэсэг 7 7 -г бутархай хэсэг 3 8 8 7 – г бутархайн хүртвэр 8 – г бутархайн хуваарь Энгийн бутархай гэнэ. Уншихдаа гурван бүхэл наймны долоо гэж уншина.
  • 12. Зурагт үзүүлсэн хэсэг алимны хэмжээг дараах хэлбэртэй тэмдэглэнэ. 1 1 Энэ нь нэг бүтэн юм ,түүний 4-ний 1 хэсэг гэсэн үг юм
  • 13. Дараах зургууд хэдний хэдэн хэсэг вэ? Бутархайгаар илэрхийл 2 2 1 3 2
  • 14. ЗӨВ БУТАРХАЙ Дөрөвний нэг Хүртвэр < Хуваарь Гуравны хоёр
  • 15. ЗӨВ БИШ БУТАРХАЙ Есний арван хоёр Хүртвэр > Хувааарь Гуравны найм
  • 16. Хүртвэр нь Хүртвэр нь хуваариасаа хуваариасаа их бага бутархайг бутархайг зөв биш зөв бутархай бутархай буюу гэнэ. засагдах бутархай гэнэ. Засагдах бутархай нь 1-ээс их буюу бүтэн юмс оролцсон зүйлсийн хэмжээг заана.
  • 17. Ж.нь 4 засагдах бутархайд шилжүүлье. 4х3+2 4 3 =
  • 18. 18 Зөв Холимог бутархай 8 бутархай 2 6 12
  • 20. Дараах холимог бутархайг засагдах бутархай болго. 5 4 6 3 8 9
  • 21. Засагдах бутархайг холимог бутархайд шилжүүлэхдээ хүртвэрийг хуваарт хувааж гарсан тоог бүхлээр авч үлдэгдэлийг нь хүртвэр болгоно. Хуваарь өөрчлөгдөхгүй. Ж.нь -- холимог бутархайд шилжүүлье. 13 |4 12 3 –бүхэл 3 1- үлдэгдэл хүртвэр
  • 22. Засагдах бутархайг холимог бутархай болгоорой.
  • 24.