Presentatie - Dutch Power Event - Klimaatakkoord | Impact Regionale Energie Strategie

1. Impact Energietransitie op het
netwerk
Huibert Baud

2. Het elektriciteitsnetwerk: hoe zat het ook alweer
Hoe zat het ook alweer
2
ONDERSTATION (OS): VAN HOOGSPANNING NAAR MIDDEN SPANNING
• 25 ONDERSTATIONS IN AMSTERDAM
• GEMIDDELD IS EEN ONDERSTATION +- 3.000 M2. AFHANKELIJK VAN
DE GROOTTE VAN EEN ONDERSTATION VARIEERT DIT VAN 1.000 M2
TOT 5.000 M2.
• OP BASIS VAN DE HUIDIGE WERKWIJZE KOST DE PLANVORMING EN
ONTWIKKELING VAN EEN ONDERSTATION KOST CA. 5-8 JAAR
• EEN ONDERSTATION WIL JE ZO DICHT MOGELIJK BIJ DE AFNEMERS
HEBBEN. DIT OM DE ELEKTRICITEIT ZO EFFICIËNT MOGELIJK TE
TRANSPORTEN TEGEN DE LAAGST MAATSCHAPPELIJK KOSTEN.
• ONDERGRONDS OOK RUIMTE NODIG VOOR KABELS
MIDDENSPANNINGSRUIMTE (MSR):
VAN MIDDENSPANNING NAAR
LAAGSPANNING
• CA. 2.270 MSRS IN AMSTERDAM
• +- 6 – 10 M2 PER MSR
Zie voor meer informatie rondom energie infrastructuur
https://www.regionale-energiestrategie.nl/

3. Het ontwerp klimaatakkoord leidt bijna een verdubbeling
van het opgesteld elektrisch vermogen in Nederland
• Dit is in totaal 47 GWe aan
capaciteitsveranderingen aan opgesteld
vermogen welke impact hebben op de
huidige infrastructuur.
• Wind op zee aanlanden op huidige
plekken waar fossiel wordt geamoveerd
is een passende oplossing voor TenneT
• Voor Liander komt er 9,8 GW2 aan
capaciteit bij, waarvan 90% uit zon
→ Dit kan gaan leiden tot ongeveer een
verdubbeling van de huidige capaciteit
van onderstations bij Liander
1 Met uitzondering van het aanbod in 2018 (bron ENTSOE) zijn alle aannames zijn gebaseerd op gegevens van PBL: Achtergrondrapport elektriciteit – effecten ontwerp klimaatakkoord (15 maart 2019)
2 Bj een aandeel van 37% voor Liander

4. Voorbeeld: groei van hernieuwbare opwek
4

5. Waar verwachten we welke problemen?
5
• Zonopwek zorgt voor spanningsopdrijving
terwijl grotere afname voor
spanningsafname zorgt.
• We verwachten naast
capaciteitsproblemen veel
spanningsproblemen door hogere
piekbelasting van de assets.

6. 6
Nieuwbouw
Bestaande bouw
Warmtenet (geen gas infra)
-elektrisch koken
Gas + elektriciteit
- CV, HR
- Hybride warmtepomp
- Warmtepomp
80 % van de woningen in 2050 zijn al gebouwd
McKinsey & Company, Warmtevisie Netbeheer Nederland (2017)
Verandering van gebruik voorbeeld: aardgasloos
verwarmen

7. Impact van ontwikkeling vermogensvraag op
stationsniveau
7
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
2032
2033
2034
2035
2036
2037
2038
2039
2040
2041
2042
2043
2044
2045
2046
2047
2048
2049
2050
Belasting(MVA)
Jaartal
Totale vermogensvraag
Hoog-midden-laag scenario
Hoog
Midden
Laag
capaciteit
huidige belasting
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033 2035 2037 2039 2041 2043 2045 2047 2049
Belasting(MVA)
Jaartal
Totale belasting (midden scenario)
Planologisch
Warmtepompen Nieuwbouw
Warmtepompen industrie
Warmtepompen
Nieuwbouw Woning
Nieuwbouw Utiliteit
Industrie
Glastuinbouw
EV Werk
EV thuis
EV Snelladers
EV OV
Baseload
Capaciteit

8. Er zijn 23 grotere elektriciteitsstations in Amsterdam
De komende decennia komen er 9-16 stations van deze categorie bij
• Drie stations zijn niet van Liander maar van
TenneT: Oostzaan, Klaprozenweg & Diemen.
• Er ontbreken 5 afbeeldingen:
IJpolder
Ruigoord
Westhaven
Twee schakelstations (Zuidas)
Zoekgebied:
Ergens in het
Havengebied
Diemen
Nieuwe Meer
Hemweg
ZDN
Buikslotermeer
Slotermeer
IJburg 2
Nieuw
Poortstraat
Oostzaan
160 MVA
140 MVA
Ergens in
Bijlmer Oost
Noord
Papaverweg
120 MVA
160 MVA
160 MVA
≥30 MVA
Hoogte Kadijk
53 MVA
Watergraafsmeer
35 MVA
Karperweg
90 MVA
Zeeburgereiland
80 MVA
135+160 MVA
80 MVA
Bijlmer Noord
Bron afbeeldingen: gemeente Amsterdam

9. Maar ook op straat en in buurt is er ruimte nodig
Voorbeeld bestaande bouw – Watergraafsmeer

10. Ruimtelijk beslag op straat of in gebouwen
Nodig aantal middenspanningruimtes voor 3 verwarmingstemperaturen en
geschikt Elektra-net voor elektrisch vervoer en zonnepanelen
9 MS-ruimtes voor 2600 woningen
en enkele bedrijven
11 MS-ruimtes voor 2600 woningen
en enkele bedrijven
Hoge Temperatuur warmtenet
(vergelijkbaar met huidige situatie)
13 MS-ruimtes voor 2600 woningen
en enkele
Midden Temperatuur warmtenet Lage Temperatuur warmtenet

11. Systeemstudie NH laat knelpunten in op provincie niveau
zien

12. Welke oplossingen zien we?
• Cable pooling – zon en wind combineren
• Redundantie verlaten – reserve capaciteit inzetten
• Autonome netondersteuning – omvormers aansturen
• Slim laden – EV laadgedrag beïnvloeden
• Beter vooruit plannen
13
1
2
3
4
5

13. Cablepooling – zon en wind samenvoegen
Gemiddeld
Gemiddeld
100%
100%
200%
Ca. 3% [kWh]
Wat doen we voor die 3% energie
[kWh]?
A. Infra aanleggen.
B. Opslaan (P2X of vraagsturing).
C. Curtailen/aftoppen.
?

14. Redundantie verlaten – reserve capaciteit inzetten
15

15. Redundantie verlaten – reserve capaciteit inzetten
16

16. 17

17. 18
Hoe kunnen we veel opwek aansluiten zonder
filevorming?
27-11-201918

18. Autonome netondersteuning – wat kan het doen?
Ervaringen, metingen en analyse
19
Ervaring: Autonome regelingen zijn nieuw voor inverter fabrikanten –interesse en medewerking maar nog geen gesneden koek
Bij voldoende X/R impedantie Q-regeling effectief en P back-up. Bij lage X/R P-regeling primair actief
Metingen laten zien regeling snel en effectief

19. Slim laden – wat zien we op het elektriciteitsnet?
Ervaringen, metingen en analyse
Elektriciteitsnetwerk

20. Oplossingen: beter vooruit plannen
• SDE subsidy tracking
• Intensivering Regionale “toekomstvoorspellingen”
• Regional Energy Strategy (RES)
• Increased Client (group) contact