5. 5
STEDIN IN CIJFERS
2018
Elektriciteit
Gas
2.068.600
Aansluitingen
elektriciteit
19.637 GWh
Getransporteerde
hoeveelheid elektriciteit
19 MIN
Gemiddelde
uitvalduur
elektriciteit
44.788 KM
Elektriciteitskabel
(omtrek aarde is
ca. 40.000 km)
1.921.309
Aansluitingen gas
1.587.443
Ca. 2 miljoen klanten ontvangen
in 5 jaar tijd een aanbieding,
waarbij ons doel is bij 80%
slimme meters te plaatsen.
4.377 MLN M3
Getransporteerde hoeveelheid
gas
74 SEC
Gemiddelde
uitvalduur gas
23.364 KM
Gasleidingen (omtrek
aarde is ca. 40.000
km)
EEN 8 OF HOGER
69% VAN ONZE KLANTEN GAF
ONS IN 2017 EEN 8 OF HOGER
VOOR ONZE DIENSTVERLENING
8. INVESTEREN IN HET E-NET
TIJD, KOSTEN EN CAPACITEIT
Doorlooptijd investering
Kort Gemiddeld Lang
Kostenassets
Laag
Gemiddeld
HoogHS
> 5 jaar
MS
> 2,5 jaar
LS
> 0,5 jaar
Investeringen in het MS/HS kennen een hoge doorlooptijd en kosten,
investeringen in LS kennen een grote impact op de inzet van resources
8
Nieuw
66/50/25/23 kV
23/13/10 kV
0,4 kV
400/150 kV
TS
MS
LS
HS
VerbruikOpwek
9. 9
IMPACT ZONINVOEDING OP E-NET
• Zeer hoge gelijktijdigheid
• Vaak gesitueerd in buitengebieden met van
oudsher beperkte transportcapaciteit (dunne en
lange kabelverbindingen)
• Weinig afname in de buurt
• Ontwikkelen van zonnepark sneller dan realiseren
netuitbreiding
Typische kenmerken grootschalige zonopwek
Risico grootschalige zonopwek
• Capaciteitsproblemen
• Spanningsproblemen
11. 11
VERANTWOORDELIJKHEDEN KWALITEIT NETSPANNING
Op het aansluitpunt/overdrachtspunt
komen de systemen van de netbeheerder
en aangeslotene bijeen en is sprake van
wederzijdse beïnvloeding.
De voorgeschreven minimale kwaliteit van
de spanning is vastgelegd in de Netcode.
Hierbij wordt weer verwezen naar de norm
NEN-EN 50160. De Nederlandse norm,
gebaseerd op de Europese norm, waarin
de vereiste kwaliteit van de spanning is
bepaald. De grenswaarden binnen
de Netcode zijn strenger dan die in de
EN50160.
Binnen de EN50160 wordt bijvoorbeeld
gesteld dat de spanning gedurende 99%
van de tijd niet meer dan 10% mag
afwijken van de nominale waarde
gedurende een beschouwingsperiode van
één week.
12. 12
BEINVLOEDINGSOORZAKEN PQ
Installatie Spannings-
variaties
Over-
spanning
Dips Flikker Asym-
metrie
Harmo-
nischen
Woningen + + +
PV-installatie + + +
Warmtepompen + + + +
Kas met assimilatie-verlichting en
decentrale opwekking
+ + +
Grote decentrale opwekking +
Windturbine + + +
Afhankelijk van de diverse installaties of apparatuur van de aangeslotene, kunnen diverse soorten verstoringen worden
verwacht op het gebied van PQ:
+ = impact op
13. 13
EFFECT SLECHTE POWER QUALITY
Een slechte kwaliteit van elektrische energie/PQ kan leiden tot:
• Hogere uitvalkans van apparatuur;
• Hogere onderhoudskosten;
• Levensduurverkorting van apparatuur;
• Meer energieverbruik;
• Vervallen van garanties;
• Kans op boetes of claims.
15. 15
SITUATIESCHETS CASUS ZONNEWEIDE DORDTSE KIL
50 kV
13 kV
ST
13 kV
DK
50 kV
Ca. 28
km kabel
50 Cu
GPLK
7 MW zon,
4 aansluitingen
1,75 MVA
3,5 MW
3,5 MW
Op Dordtse Kil IV is een zonnepark van 7 MW gerealiseerd.
Standaard oplossing: gereguleerde aansluiting van 1,75 – 10 MVA:
• 1 aansluiting met 2 redundante verbindingen 10 MVA naar MS rail
van dichtsbijzijnde TS/MS station 50/13 kV Dordtse Kil;
• Ca. 5 km trace nodig voor dubbele verbinding naar MS rail;
• Gereguleerde kosten aansluiting ca. 900 kEuro;
• 1 WOZ beschikking nodig.
Klant heeft gekozen voor opknippen aansluitingen en aangevraagd:
• 4 redundante MS aansluitingen van 1,75 MVA elk in de
dichtstbijzijnde 13 kV MS-ring;
• Ca 50 mtr. tot dichtstbijzijnde MS-ring;
• Kosten aansluitingen ca. 200 kEuro;
• 4 WOZ beschikkingen noodzakelijk;
• Capaciteit in bestaande 13 kV MS-ring niet redundant aanwezig;
• Bij ringstoring of werkzaamheden, halve zonnepark afgeschakeld;
• Uitbreiden 13 kV MS-ring op korte termijn niet mogelijk ivm
gebiedsontwikkeling aangrenzende nieuwe bedrijventerrein
(aangebrachte voorbelasting).
13 kV
DK
50 kV
Standaard oplossing 1,75 -10 MVA
Ca 5 km
16. 16
GEVOLGEN ZONNEPARK OP MS ELEKTRICITEITSNET
Als gevolg van het inschakelen van het zonnepark in de bestaande
13 kV MS ring trad op:
• Gemeten MS spanning in de 13 kV ring van ruim 14 kV;
• LS spanning van 260 Volt gemeten in naastgelegen distributiestations
(boven de norm);
• Defecte apparatuur bij aangeslotenen in omgeving;
• Afschakelende zonnepanelen bij particulieren in de omgeving;
• Zonnepark deels afgeschakeld waardoor productiecapaciteit beperkt;
17. 17
TIJDELIJKE OPLOSSING TOT NETUITBREIDING
Doordat aangrenzend aan het zonnepark een
nieuwe industrieterrein wordt aangelegd waarvoor
de grond wordt voorbelast, is netuitbreiding niet
mogelijk voor Q2 2020. Om het zonnepark toch
zoveel mogelijk terug te laten leveren aan het MS
net is een onconventionele oplossing toegepast:
• Maximale spanningstoename van 5% t.o.v.
nominale spanning in het 13 kV MS net
realiseren;
• Maximale corresponderende
spanningstoename aan LS kant van de
distributietrafo is 2% van nominale spanning;
• Indien LS-spanning meer dan 2% toeneemt
gaan de inverters van zonnepark
blindvermogen uit het net opnemen
• Toegepaste statiek: 5%
• Dode band: 90-102% van de spanning
• Distributietrafo in trapstand 3
18. 18
RESULTAAT TIJDELIJKE OPLOSSING BLINDVERMOGEN
Door het toepassen van opname van
blindvermogen door het zonnepark met een
statiekregeling wordt de MS spanning in het
13 kV net ter plaatse begrensd op 104,8%
van nominale spanning van 13 kV: 13,6 kV.
De gemeten LS spanning in het naastgelegen
distributiestation bedraagt maximal 236 Volt
en daarmee ruimschoots binnen de marges
van +/- 10%.
Zonnnepark levert niet maximale vermogen
terug aan het net, maar veel meer dan
wanneer ¼ van het zonnepark permanent
uitgeschakeld zou staan.
19. 19
DEFINITIEVE OPLOSSING 50 kV
13 kV
DK
7 MW zon,
4 aansluitingen
1,75 MVA
Bestaand
verdeelstation 13 kV
400 AL XLPE
(10 MVA)
400 AL XLPE
(10 MVA)
400 AL XLPE
(10 MVA)
400 AL XLPE
(10 MVA)
Toekomstig
bedrijventerrein
Medio 2020, nadat de voorbelasting is verwijderd van het
toekomstige bedrijventerrein, wordt de permanente oplossing
gerealiseerd op conventionele manier:
• Nieuwe 13 kV MS-ring realiseren onder bestaand 13 kV
verdeelstation door 5 km 400 AL XLPE kabel aan te leggen;
• Nieuwe MS-ring kan ook gebruikt worden om toekomstige
klanten aan te sluiten op toekomstige bedrijventerrein.
21. 21
CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
Op basis van deze praktijk casus kunnen de volgende conclusies getrokken worden en lessons learned
gedaan worden:
• Toets zowel op transportcapaciteit alsook op spanningskwaliteit bij klantaanvragen;
• Roep indien nodig congestie management af;
• Opknippen aansluitingen verlegt probleem en daarmee de kosten van aanvrager/veroorzaker naar
maatschappij (aanpassing wet- en regelgeving is in de maak);
• Probeer vraag en aanbod bij elkaar te brengen waarmee netuitbreidingen eventueel vermeden kunnen
worden;
• Cablepooling (gecombineerd wind en zon op 1 aansluiting) aantrekkelijker maken. Dit was hier
interessante oplossing i.v.m. naastgelegen bestaand windpark, maar niet aantrekkelijk genoeg voor
windpark beheerder.
22. 22
VRAGEN??
Ralph Maassen
Specialist Asset Management | Gebiedsverantwoordelijke
Netwerk Ontwikkeling Elektriciteit
Blaak 8, 3011 TA Rotterdam | Postbus 49, 3000 AA Rotterdam
06 30 440 643 | www.stedin.net
