Hool uildverleliin tehnologi lekts 1

Сэдэв: Хоол үйлдвэрлэлийн тухай ойлголт Дэд сэдэв: 1. Хоол үйлдвэрлэлийн тухай ойлголт 2. Хүнс тэжээлийн үүрэг 3. Хоол үйлдвэрлэлийн үндсэн ухагдахуун 4. Түүхий эд боловсруулах механик аргууд Хичээлийн зорилго: Хоол үйлдвэрлэлийн тухай ерөнхий ойлголт, үйл ажиллагааны онцлог, түүхий эд боловсруулах аргуудын ангилал, механик аргын талаар мэдлэг олгох Сурах бичиг 1. Р. Дарьхүү, Б. Оюунцэцэг, Б. Цэрэндулам “Хоол үйлдвэрлэлийн технологи” 2008 он хууд 203-226 2. Ц. Одбаяр, Н.Оюундарь, Д. Отгонбаяр “Хоол үйлдвэрлэлийн технологи” 2007 он хууд 252-262 3. Г. Алтан-Өлзий “Хоол үйлдвэрлэлийн технологийн үндэс” 2003 он хууд 52– 57 ,[object Object],Хоол үйлдвэрлэлийн технологи нь их хэмжээний үйлдвэрлэл явуулах нөхцөл тохирсон арга ажиллагааг судалдаг техникийн шинжлэх ухаан юм. Энэ хичээлийн зорилго нь оюутнууд түүхий эд боловсруулах, хоол, бэлэн бүтээгдэхүүнийг бэлтгэх, хийх, чимэглэх, таваглах, аюулгүй байдлыг үнэлэх дүгнэхэд оршино. Хоол үйлдвэрлэлийн технологи нь хоолны газруудад бэлэн болон хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн гаргах, боловсруулалтын үед явагдах физик, химийн, биохимийн процессууд, бэлэн бүтээгдэхүүнд тавигдах чанарын шаардлага, технологийн процессыг удирдан явуулах аргуудыг судалж үзнэ. ,[object Object],Хүний эрүүл мэнд, амьдралын хэмнэлийг тодорхойлох үндсэн хүчин зүйлийн нэг нь хоол ,хүнс юм. Хүн хоол, хүнсээр хэрэгцээгээ хангаснаар эрүүл байж, урт удаан наслах боломжийг олж авдаг. Хүний бие махбодийн жинд уураг 16-17%, өөх тос 10-12%, нүүрс – ус 0.5-0.8%, амин дэс 0.5%, эрдэс бодис 2-3%, ус 45-55% тус тус агуулагддаг. Эдгээрийн ихэнх нь хүний бие махбодид үүсдэггүй учир хоол, хүнсний зүйлээр дамжуулан авдаг. Хүний бие махбодь гадаад орчноос хоол, хүнсний зүйлийг авч механик болон химийн аргаар боловсруулан, эд эсэд хэрэглэх энгийн нэгдлүүд болгон задалж, хэрэгцээний хэрээр шимж цусаар дамжуулан зөөвөрлөж, хэрэггүй илүүдлүүдийг гадагш ялгаруулан зохицож амьдардаг Хоол хүнс нь: •Бие махбодын амьдралын хэвийн үйл ажиллагааг зохицуулна. •Гадаад, дотоод орчны сөрөг нөлөөг эсэргүүцэх буюу хүрээлэн буй орчинд дасан зохицоход тусална. •Өвчин эмгэгээс урьдчилан сэргийлнэ. •Эрүүл мэндийг дэмжих үйлчлэл бүхий биологийн идэвхит бодисуудыг бий болгоно. Хоол хүнсний үүрэг нь:  Бие махбодийг илч (энерги)-ээр хангах  Бие махбодь нөхөн төлжихөд оролцох  Амьдралын үйл ажиллагааны явцад зохицуулалт хийдэг биологийн идэвхит бодисоор бие махбодийг хангах үүргийг гүйцэтгэдэг. ,[object Object],Хоол үйлдвэрлэл – мэргэжлийн ажилтан шаардлага хангасан байранд зориулалтын тоног төхөөрөмж, чанарын баталгаатай түүхий эд ашиглан зөвшөөрөгдсөн жор технологиор хэрэглээний шаардлага хангахуйц чанартай хоол, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх үйл ажиллагаа Боловсруулалт – хэрэгцээнд тохируулан хүнсний зүйлийн шинж чанар, хэлбэр дүрс, төлөв байдлыг өөрчлөх үйл ажиллагаа Технологи – түүхий эдийг боловсруулж, үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл ба хэрэглээний зүйлийг бий болгох арга, үйл явцыг судалдаг шинжлэх ухаан Түүхий эд – хоол бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд хэрэглэх хүнсний зүйл Хоолны бэлдэц – боловсруулалтанд орсон боловч хоолны зориулалтаар шууд хэрэглэх боломжгүй, гүйцээн боловсруулалт хийх шаардлагатай хүнсний зүйл Хүнс – хүний бие махбодийн өсөлт хөгжилтийг хангах, илч зарцуулалтыг нөхөхөд шаардагдах шим тэжээл бүхий хүнсний зүйл, бэлдэц, хоол, идээ, ундаа, ундны ус Хүнсний хаягдал – зохих боловсруулалтын дараа хүнсэнд хэрэглэж болох хоол хүнсний зүйлийн үлдэгдэл Тэжээлийн хаягдал – мал, амьтны тэжээлд хэрэглэж болох хоол хүнсний зүйлийн үлдэгдэл Техникийн хаягдал - үйлдвэрлэлийн бусад салбарт түүхий эдийн зориулалтаар ашиглаж болох хүнсний зүйлийн үлдэгдэл Боловсруулалтын үе дэх алдагдал – хүнсний бүтээгдэхүүнийг боловсруулах явцад гарах жингийн хорогдол Хоол, бүтээгдэхүүний чанар – хоол, хүнсний хэрэгцээний шаардлагыг бүрэн хангах зохистой шинжүүдийн цогц бүрдэл Хүнсний бүтээгдэхүүний чанар – тухайн бүтээгдэхүүний өвөрмөц, хэрэглээний онцлог, физик, химийн шинж чанар, бүтэц найрлагын үзүүлэлтүүдийн цогц Хүнсний бүтээгдэхүүний эрүүл ахуйн аюулгүй байдал – бичил биетний ерөнхий тоо, түүний тодорхой төрөл, зүйл химийн хорт бодис, хүнд металл, цацраг идэвхт бодис, антибиотик, дааврын агууламж, бичил биетний гаралтай хор, нянгийн бохирдол зэрэг үзүүлэлт ,[object Object],Хоол үйлдвэрлэлийн технологийн үйл ажиллагаа нь тодорхой үүрэг, зорилго бүхий үе, шат, дараалалт ажилбараас бүрдэнэ. Боловсруулалтын аргыг хэрхэн зөв сонгосноор амт чанар сайтай хоол бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломж бүрдэнэ. Хүнсний зүйлд хийх боловсруулалтын аргыг дараах байдлаар ангилна. -Механик арга -Гидромеханик арга -Жин солилцооны арга -Химийн, биохимийн , микробиологийн арга -Дулааны арга Хоол үйлдвэрлэлд хүнсний зүйл, түүхий эдийн төрлөөс хамаарч олон төрлийн боловсруулалтын аргыг хэрэглэнэ. Боловсруулалтын аргыг хэрхэн зөв сонгож хэрэглэснээр амт чанар сайтай хоол, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломж бүрдэнэ. Механик арга: Бүтээгдэхүүнд механик үйлчилгээ үзүүлдэг аргууд орно. Механикаргууд нь хүнсний бүтээгдэхүүнд гүнзгий өөрчлөлт оруулж болох юм. Тухайлбал цэвэрлэх, жижиглэх үед ургамлын гаралтай түүхий эдийн эсүүд гэмтсэнээс агаарын хүчилтөрөгчтэй харьцах холбоо хөнгөвчлөгдөж, ферментийн процессууд хурдасна. Үүний нөлөөгөөр алим, төмс харлах нь ажиглагдана. Угаах үед бохирдол арилахаас гадна уусамтгай бодисуудын ихэнх хэсэг алдагдана.

Hool uildverleliin tehnologi lekts 1

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (14)

Similar to Hool uildverleliin tehnologi lekts 1

Similar to Hool uildverleliin tehnologi lekts 1 (20)

More from Lha Bolorerdene

More from Lha Bolorerdene (20)

Hool uildverleliin tehnologi lekts 1