Hoe heeft de ondernemingsvorm zich ontwikkelt over de eeuwen heen in Nederland en hoe kan overheidsbeleid waardevolle kennisontwikkeling mogelijk maken in de toekomst?

1. Het eindevan de onderneming(as we knew it)?
ProfDr Erik Stam

2. Vandaag
•De Nederlandseondernemingdoor de tijd
•Waarombestaanondernemingen?
•De nieuweonderneming

3. Gouden Eeuw

4. Tweede Gouden Eeuw

5. Self-employment rates, 1890-1970
Sources: Steinmetz & Wright 1989; Wennekers 2006
0,00
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
0,40
1890 1910 1930 1950 1970
Netherlands
Germany
US

6. NederlandseOndernemerschap Paradox

7. Zelfstandig ondernemers & nieuwe bedrijven in NL, 1987-2011

9. NLOndernemerschap Paradox
•Enorme groei ondernemerschap in NL, 1987-2012
•Mirakel: geen land waar nieuwe bedrijvigheid zo veel is toegenomen als in Nederland 2003-2012
•Paradox: steeds meer een groei van zzp’ers en stagnerend niveau van ambitieus ondernemerschap

10. ZZP’ers& Werkgevers in NL, 1996-2011

11. 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Belgium
Germany
Netherlands
Sweden
UK
Israel
US
Job growth expectations start-ups (2013)
20 or more jobs
5-19
0-5
Share of the adult population

12. NL werkgelegenheidvan 5 grootstemultinationals, 1985-2012
?

13. NL werkgelegenheidvan 5 grootstemultinationals, 1985-2012 (-74%)
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
80000
1985
1997
2003
2007
2012
Philips
DSM
AKZO
Shell
Unilever

14. 2014

16. Waarombestaanondernemingen?

17. Market failure
•Transaction (contact, contract, control) costs are higher in the market than within a hierarchy

18. Holmstrom& Tirole1989
•The theory of the firm has long posed a problem for economists. This chapter discusses the analytical models of the firm that go beyond the black-box conception of a production function. The firm is seen as a contractamong a multitude of parties. The main hypothesis is that contractual designs, both implicit and explicit, are created to minimize transaction costs between specialized factors of production. This follows Coase'soriginal hypothesis that institutions serve the purpose of facilitating exchange and can best be understood as optimal accommodations to contractual constraints rather than production constraints. There are three problems that need attention. A first step is to develop and apply techniques that deal with nonstandard problems, such as incomplete contracts, bounded rationality, and multi-lateral contracting. The second step ought to integrate observations from neighboring fields, such as sociology and psychology, in a consistent way into the theoretical apparatus. The third step will be to increase the evidence/theory ratio, which is currently very low in this field.
1991 Nobelprize

19. De ondernemingin de industriëlesamenleving

20. De ondernemingin de kennissamenleving

21. Waarombestaanondernemingen?

22. Knowledge
•Firms are knowledge sharing and creating communities
•‘Organizations know more than what their contracts can say’: tacit knowledge

23. Knowledge
•Organizations are social communitiesin which individual and social expertise is transformed into economically useful products and services by the application of a set of capabilities
•Combinative capability: ability to synthesize and apply current and acquired knowledge => innovation

24. micro-meso-macro
•Kennisop microniveau(mens) is eenbelangrijkeinput voorkennisdelingen –creatieop mesoniveau(organisatie) en uiteindelijkbetereoplossingenvoorproblemenop macro niveau(welvaart)
•Interactietussentechnologieen instituties=> welvaart

25. De nieuweonderneming

26. Hoe zietde ondernemingeruitin de 21e eeuw?

27. 23rdCentury Enterprise

28. Over 25 jaar: 2039
•Ondernemende werkersvind je in 2039 overal (en term ZZP bestaat dan niet meer; werkgeveren werknemerook niet?)
•Brynjolfsson& McAfee (2014: 121): ‘investments in human capital will be increasingly important as routine tasks become automated and the need for human creativity increases’
•Eenopen samenlevingdie kennisontwikkelingen productiefondernemerschapstimuleertblijftvan belang
–Baumol(1990), North et al. (2009), Acemoglu& Robinson (2012)

29. Hoe organiserenwe waardevollekennisontwikkelingin de 21e eeuw?

30. Institutionele uitdagingen om werkgoed te organiseren
•Arbeidsmobiliteit verhogen
–binnen bedrijven: tussen projecten
–tussen bedrijven: werkgevers-én werknemersvrijheid

31. Institutionele uitdagingen om werkgoed te organiseren
•Arbeidsmobiliteit verhogen
–binnen bedrijven: tussen projecten
–tussen bedrijven: werkgevers-én werknemersvrijheid
•Investeren in kennis & vaardigheden werkers en openheid creëren voor nieuwe initiatieven

32. Institutionele uitdagingen om werkgoed te organiseren
•Arbeidsmobiliteit verhogen
–binnen bedrijven: tussen projecten
–tussen bedrijven: werkgevers-én werknemersvrijheid
•Investeren in kennis & vaardigheden werkers en openheid creëren voor nieuwe initiatieven
•Nieuwe arrangementen voor collectieve actie (van wat we voorheen zzp’ers noemden)