1. woensdag, 10 november 2010
‘Overheden moeten
meer projectmatig gaan denken’
Arbeidsmarktonderzoek Yacht
Maastricht • Bevolkingskrimp, vergrijzing in
combinatie met ontgroening, braindrain, wie
deze termen hoort ziet de donkere wolken zich
steeds dichter samenpakken boven de arbeids-
markt. Uit een onderzoek van Yacht komt naar
voren dat de situatie minder ernstig is dan hij
lijkt. Zaak is wel dat er op een andere manier
met het begrip ‘werk’ wordt omgegaan. Het
bedrijfsleven heeft dat al aardig opgepakt,
maar overheden blijven over het algemeen nog
achter en houden te veel vast aan bestaande
kaders.
Yacht (onderdeel van de Randstad Holding) is een
detacherings-, wervings- en selectiebureau voor
hoger opgeleiden en specialistische arbeidskracht.
Enige tijd geleden gaf Yacht opdracht aan markton-
derzoekbureau MarketResponse om een onderzoek
te doen bij bedrijven en gemeenten naar hun visie
op arbeid, hoe die arbeid wordt ingevuld en waar die
zich in de organisatie bevindt. In totaal werden zo’n
1.300 klanten benaderd, waaronder 200 gemeenten.
Uitgangspunt van het onderzoek was hoe wendbaar
en dynamisch bedrijven en overheden zijn in een tijd
van conjunctuur en hoe de benodigde kennis wordt
geworven. Het bleek dat overheden daar veel minder
alert in zijn dan het bedrijfsleven, vertellen Frank
Weelen en Patrick van der Sterren van Yacht.
“Er zijn sowieso al verschillen bij de diverse lagen
in een bedrijf”, merkt Weelen op. “Directies zijn er
vaak van overtuigd dat alles relatief goed gaat, een
afdeling P&O bevestigt dat beeld, maar vindt wel
dat er betere faciliteiten moeten komen. Het lijn-
management is daarnaast vooral gefocust op hoe de
organisatie op de korte termijn op peil kan worden
gehouden. Hoewel er binnen veel bedrijven geen
eenduidigheid heerst, speelt men daar beter in op
de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt dan bij veel
overheden. In 2009 heeft de overheid als motor voor
de economie gefungeerd. De overheid fungeerde als
vluchtheuvel in moeilijke tijden, is in slechte tijden
ook een aantrekkelijke werkgever. Dat komt door
het laatcyclische karakter. Veel sollicitanten meldden
zich aan bij de overheid, maar de werkervaring sloot
niet altijd aan bij de eisen die de overheid eist. Die
overheid moet juist opzoek naar een nieuw soort
ambtenaar. Dienstverlenend, hoog opgeleid en kwa-
liteitsbewust. Dan beschik je over de goede mensen
die je ook in de toekomst kunt inzetten?” Overhe-
den reageren wat dat betreft over het algemeen iets
te traag, door allerlei procedures, zegt Weelen. Er
heerst een wat verouderde cultuur met veel mensen
in vaste dienst. “Maar mensen die ergens veertig jaar
vast willen werken, die zijn er steeds minder.”
Dus is het tijd voor een cultuuromslag, constateert
Patrick van der Sterren. “Overheden moeten meer
projectmatig gaan denken. Niet iemand voor veertig
uur binnenhalen als er maar voor twintig uur werk
is. Kijk dan bijvoorbeeld of die persoon de andere
twintig uur bij een buurgemeente aan de slag kan.
Gemeentenhebbenvaakdezelfdetaken,daarkunnen
ze onderling mensen voor uitwisselen.” Dat gebeurt
overigens wel al, maar nog te weinig, vindt Van der
Sterren. Hij geeft aan dat bedrijven daar meer flexi-
bel in zijn, dat ze sneller reageren op een behoefte
aan bepaalde kennis en ook niet bang zijn om dat in
de eerste periode projectmatig in te vullen. “ Bedrij-
ven kijken gericht naar hun efficiency; welke kosten
leveren welke meerwaarde. Gemeenten denken tot
op heden over het algemeen niet in meerwaarde
of output van werknemers. Door dat meer te doen
zouden ze nog aanzienlijke efficiencyslagen kunnen
maken. Er valt nog heel wat te leren van het bedrijfs-
leven. Inhuren moet geen vies woord zijn. Koppel
een tijdlimiet aan het rendement, is ons advies, stel
de vraag waarvoor iemand wordt ingehuurd. Mensen
die op projectbasis werken moeten niet jarenlang
deel uitmaken van een organisatie.”
Wil een organisatie in een tijd van krimp een aan-
trekkelijke werkgever zijn, dan is het belangrijk
dat mensen binnen zo’n organisatie tot wasdom
kunnen komen, geven Weelen en Van der Sterren
aan. “Een werkgever is zeker voor iemand met een
hogere opleiding alleen interessant wanneer hij of
zij zich daar kan ontwikkelen. Iemand een functie
bij meerdere gemeenten laten uitvoeren is daar een
voorbeeld van, mensen laten rouleren – zoals in het
bedrijfsleven binnen branches steeds meer gebeurt
– eveneens. Benut de capaciteit van zo iemand vol-
ledig. De afstand tussen theorie en praktijk, tussen
bedrijfsleven en onderwijs, wordt steeds kleiner,
hbo-ers leren hoe ze zich over de volle breedte nuttig
kunnen maken, zorg dat dat in het werk terug te zien
is, dat iemands werk niet wordt ingekapseld.”
Samenwerking is dus belangrijk om een zogenaamde
braindrain te voorkomen. Mensen die in een bepaal-
de branche tussen bedrijven of overheden rouleren
is één van de oplossingen, zorgen voor dynamiek
in een regio eveneens, zegt Frank Weelen. “Kleine
kernen zijn daarbij net zo belangrijk als de grote. Zorg
dat een branche zich ontwikkelt, dat er uitdagingen
liggen en breng dat naar buiten. Als je de inwoners
van je gemeente op een goede manier aan het werk
kunt houden in hun eigen regio, dan garandeer je
de leefbaarheid.”
‘Bedrijven spelen beter in op
ontwikkelingen in de arbeidsmarkt
dan veel overheden’
“Een werkgever is zeker voor iemand met een hogere opleiding alleen interessant wanneer hij of zij zich daar kan ontwikkelen”, aldus Frank Weelen (r) en Patrick van der Sterren (l)