Tuluyan

1. Mga Unang
Tuluyan
Presented by: Group 1

2. Mga Anyong
Tuluyan

3. Anumang anyo ng panitikan, ito’ynaililipat-lahi o naipapamanang-tuto sa bawat
henerasyon alinsunod sa pagbabago at pag-unlad ng panahon (Arrogante et al. 2004). Nauuri
ito ayon sa mga sumusunod naparaan:
A.Pasalindila o pasalita /pabigkas kung saan bukambibig o nalilipat-lipat-isip ang mga
akda. Ito’y sa paraang pagsasaawit, pagsasakwento, pagsasatula na namememorya ng
karamihan.
B.Pasalinsulat o pasulat na naipasa ang mga akda sa pamamagitan ng Alibata o
matandang alpabeto ng mga sinaunang Filipino at sa kalaunan ay naipremta at
nailimbag na ang naisasatitik na kaalamanglahi.
C.Pasalintroniko o paelektroniko ang pinakabagong paglilipat ng kaalaman dulot ng
teknolohiya.

4. Patanghal
ang anyo ng akda kapag ito’y isinasadula o itinatanghal sa entablado.
Tinatawag din itong drama o dula.
Patula
ang anyo kung may taludturan at saknungan. Maaaring may sukat attugmaang
pantig sa hulihan na sumusunod sa tradisyunal o makalumang anyo ng akdang tula;
malaya na walang sukat at tugma (free verse); o di kaya’y may tugmaan ngunit
walang sukat o kabaligtaran.
Patuluyan
naman ang anyo ng akda kung ito’y nahuhulma sa pamamagitan ng mga
talata na binubuo ng mga pangungusap.
Naipapahayag ang panitikan ayon sa mga
sumusunod na kaanyuan:

5. URI NGAKDA AYON SA ANYONG TULUYAN,
KATANGIAN AT MGA HALIMBAWA
Alamat- kwento o salaysay na nagsasalamin ng mga matatandang kaugaliang Filipino,
kadalasan ay naglalahad ng pinagmumulan ng ngalan ng bagay, pook o pangyayari.
Alamat ng mga Tagalog:
Alamat ng Bigas
Alamat ng Hayop na Nagkapakpak para Lumigaya ang Bulaklak
Alamat ng Bundok Pinatubo
Ang Pinagmulan ng Makapuno-Apayao
Ang Sakim na Unggoy- Ilocano
Bakit Maliwanag ang Araw kaysa Buwan-Pampanga
Ang Unggoy at Pagong- Tinggianes,Cordillera
Ang Batik ng Buwan- Cebuano
Ang Unang Unggoy- Bikol
Alamat ng Bulkang Mayon- Bikol
Alamat ng Bundok Kanlaon- Negros

6. URI NGAKDA AYON SA ANYONG TULUYAN,
KATANGIAN AT MGA HALIMBAWA
Mito o Mulamat- kwento o salaysay tungkol sa pinagmulan ng sansinukuban,
kalipunan ng iba’t ibang paniniwala sa mga diyos at diyosa, kwento ng tao at ng
mga mahiwagang nilikha.
Si Maria Makiling- Tagalog
Ang Pinagmulan ng mga Wikain-Tagalog
Ang Pagkakalikha ng Diyos sa Kahinaan ng Tao kaya Kinakapitan ng mga
Sakit- Bilaan.
Mindanao
Ang Mapanumpa at Mainggiting Diyos- Bilaan.Mindanao

7. URI NGAKDA AYON SA ANYONG TULUYAN,
KATANGIAN AT MGA HALIMBAWA
Kwentong bayan- ito’y naglalarawan ng mgakaugalian, pananampalataya at
mga suliraning panlipunan ng panahong yaon.
Ang Pakikipagsapalaran ni Juan Pusong
Si Juan Tamad na’y Matakaw Pa
Si Juan Tamad at ang Kura
Si Lolo Jose at ang Kapre
Ang Trahedy sa Makopa
Si Pusong at ang Sultan
Ang Lalaking may Tatlong Maybahay

8. URI NGAKDA AYON SA ANYONG TULUYAN,
KATANGIAN AT MGA HALIMBAWA
Pabula- kwento o salaysay na ang mga gumaganap ay mga hayop na
nagsasalita.
Parabola- kwento o salaysay batay sa banal na kasulatan na naglalahad ng
katotohanang moral o espiritwal sa pamamagitan ng mga matalinhagang
paraan.
Mga halimbawa:
Ang Alibughang Anak
Ang Nawawalang Tupa
Ang Mabuting Samaritano
Ang Sampung Dalaga

9. URI NGAKDA AYON SA ANYONG TULUYAN,
KATANGIAN AT MGA HALIMBAWA
Anekdota-kwento o salaysay na maaaring batay sa tunay na karanasan o hindi,
katawa-tawa at may naiiwang mahalagang kaisipan sa mambabasa
Maikling kwento- kwento o salaysay na nag-iiwan ng isang impresyon o
kakintalan sa mambabasa. Ito ay maikli at maaaring matapos saisang upuan
lamang. May kakaunting tauhan, tagpo at mga pangyayari

10. Uri ng Maikling Kwento
Salaysay
Kwento ng Madulang Pangyayari
Kwento ng Pakikipagsapalarang Maromansa
Kwento ng Pag-ibig
Kwento ng Kababalaghan
Kwento ng Katatakutan
Kwento ng Katatawanan
Kwento ng Katutubong Kulay
Apologo
Kwento ng Talino
Kwento ng Pagkatao
Kwento ng Sikolohiko

11. Mga Bahagi ng Maikling Kwento
Simula:
Mga tauhan - dito malalaman kung sino-sino ang magsisiganap sa kwento at kung ano ang papel na gagampanan.
Tagpuan - dito nakasaad ang lugar na pinangyarihan ng mga aksyon o mga insidente gayundin ang panahon kung kailan
naganap ang kuwento.
Suliranin - kababasahan ng problemang haharapin ng pangunahing tauhan.
Gitna:
Saglit na kasiglahan - nagsisilbing panghatak o pang-akit sa mambabasa na ituloy ang kanyang pagbasa.
Tunggalian - bahaging kababasahan ng pakikipagtunggali ng pangunahing tauhan sa mga suliraning kakaharapin na
minsa’y ang sarili, ang kapwa o angkalikasan.
Tunggalian - dito nagwawakas ang tunggalian.
Wakas:
kakalasan - sa bahaging ito ikakalas ang mga pangyayaring nagpapatong-patong hanggang makarating sa kasukdulan.
katapusan - kababasahan ng magiging resolusyon ng kuwento. Maaaring masaya,
malungkot, pagkatalo o pagkapanalo.

12. Mga Sangkap ng Maikling Kwento
Tauhan. Ang bida sa kwento at ang mga kasamang tauhan na nagpapagalaw sa
mga pangyayari.
Tagpuan. Tumutukoy sa lugar at panahon na kinagaganapan ng mga pangyayari sa
kwento.
Banghay. Binubuo ng mga pinag-ugnay- ugnay na mga pangyayari na
nagpapagalaw sa kwento.
Tono. Ang namumuong damdamin sa kwento. Mas kaakit-akit kungang
pinakamalalim na emosyon at damdamin ay mailalahad.
Pahiwatig. Mas nakawiwiling basahin ang akda kung may mga di literal na pahayag
na binabanggit ngunit nauunawaan ng mambabasa.
Dayalogo. Nagbibigay buhay ito sa kwento. Nakilala ang tauhan sa mga salitang
lumalabas sa kanyang bibig, kasama na rito angdamdaming nais niyang ipabatid.

13. Mga Sangkap ng Maikling Kwento
Simbolismo. Pagbibigay ng kahulugan sa mga literal na bagay, lugar, tao at iba pa.
Tema. Ito ang diwa o ang kabuuang mensaheng tinatalakay sa mga pangyayari na
nais palitawin ng sumulat
Damdamin. Ito ang tagapagkulay ng mga pangyayari sa loob ng kwento
Tunggalian. Ito ang nagbibigay ng kapanabikan dahil naging batayan ito ng aksyon
sa kwento ng tauhan.
Pananaw o punto de bista. Ito ang paraan ng pagtana ng manunulat sa kanyang
akda

14. Mga Sangkap ng Maikling Kwento
Nobela o kathambuhay -Isang kwento o salaysay na mahaba, maraming tauhan at tagpuangmababasa
sa mga kabanata.
Tatlong sangkap ng isang mahusay nanobela
a. Ang kwento o kasaysayan
b. Ang pag-aaral o pagmamasid sa mga gawa at kilos ng sangkatauhan
c. Ang paggaamit ng malikhainggunigun

15. Uri ng Nobela
Nobela ng romansa- tumutukoy sapag-iibigan
Nobelang makabanghay- ang pagkakabalangkas ng mga pangyayari ang siyang
ikinawiwili ng mga mambabasa sa uringito.
Nobela na salig sa kasaysayan- ang binibigyang diin ay ang kasaysayan o ang
makasaysayang pangyayari.
Nobela ng tauhan- nangingibabaw sa uring ito ang mga pangangailangan, kalagayan
at hangarin ng mga tauhan.
Nobela ng layunin- ang mga layunin at simulating lubhang mahalaga sa buhay ng tao
ang binibigyang diin sa uringito.
Nobelang masining- may mahusay na pagkakatalakay at pagkakahanay ng mga
pangyayari at pagkakalarawan ng pagkatao ng mga tauhan at gumawa ng isang
makatuwirang pananawagan sa damdamin ng mambabasa.

16. Sa masusing pagbabasa a t pagpapahalaga sa nobela ang
mga mambabasa ay makatatagpo ng mga sumusunod na
tradisyon:
Tradisyong katutubo - ang nobela ay kasasalaminan ng katutubong ugali ng mga Filipino.
Tradisyong panrelihiyon - sa nobela nababasa ang tungkol s pananampalataya, ang
pagkilala sa kapangyarihan ng Panginoon ang mga pagmimilagro at tungkol sa
kagandahang asal.
Tradisyong romantisismo - sa nobela, pinag-ukulan ng pansin ang emosyon, ang
damdamin, inilalarawan ang magandang bagay at ng lungkot, at kaligayahan, ang
pantasya tulad ng mga inilalarawan sanobelang “Sampaguitang Walang Bango” ni IBigo
Ed Regalado.
Tradisyong realismo - ang pagbabagong bunga ng pag-unlad ng agham at teknolohiya
kasabay ng pagkagising ng mga Filipino sa pagpapahalaga sa demokrasya at
nasyonalismo ay nakaimpluwensiya sa pagbabago ng himig at paksa ng mga nobela

17. Talambuhay - nagsasalaysay ng mahahalagang pangyayari sa buhay ng isang tao mula
nang siya’y isinilang hanggang sa pagkamatay.
Pangulong tudling o Editoryal - mababasa sa mga pahayagan na pawang kuro-kuro ng
punong patnugot tungkol sa napiling paksa.
Balita - naglalahad ng mga pang-araw-araw na kaganapan sa loob at labas ng
bansa.Sinasaklaw ang halos lahat na larangan tulad isport, pulitika, ekonomiya,
edukasyon,kalusugan, relihiyon, espesyal at iba pang kauri.
Kasaysaysan - ito’y tala o mga nakasulat tungkol sa mga ulat na matagal nang nakaraan
o nakalipas na.
Sanaysay - tumatalakay sa isang nakapahalagang paksa. Naglalahad ng sariling opinyon
o pananaw ng sumusulat.

18. Susunod na
tatalakayin ay mga
unang dula
Salamat sa pakikinig!