1

2. • Territori i Greqisë është malor, dhe si rezultat, Greqia e lashtë eshte e përbërë nga shumë
rajone të vogla secili me dialektin e vet, veçoritë kulturore dhe identitetit. Rajonalizim dhe
konfliktet rajonale ishin një tipar i shquar i Greqisë së lashtë. Qytetet qenë të prirur të jenë të
vendosura në luginat mes maleve, ose në fushat bregdetare, dhe dominoi një zonë të caktuar
rreth tyre.
Në jug vë Peloponez, i përbërë nga vetë rajonet e Laconia i Messenia (Elis (Perëndim),
Korinthia i Argolis dhe Arcadia Greqia kontinentale në veri, i njohur sot si Greqia Qendrore, i
përbërë nga Aetolia dhe Acarnania në perëndim, Locris, Doris dhe Phocis në qendër, ndërsa
në lindje Boeotia laik, të Atikës dhe Megaris. Northeast vë Thesalisë, Epirit, ndërsa vë në
veriperëndim. Epirit shtrihej nga Gjiri Ambracian në jug të maleve Ceraunian dhe lumit Aoos
në veri, dhe përbëhej nga Chaonia Molossia dhe Thesprotia Në këndin verilindor ishte
Maqedonia, fillimisht e përbërë Maqedoninë Ulët dhe rajone të saj, të tilla si Elimeia, të
Kroacisë, dhe Orestis. Rreth kohës së Aleksander I i Maqedonisë, mbretërit Argead i
Maqedonisë ka filluar të zgjerohet në Maqedoni e Epërme, tokat e banuara nga fise të
pavarur maqedonas si Lyncestae dhe Elmiotae dhe në perëndim, përtej lumit Axius, në
Eordaia, të Bottiaea, Mygdonia, dhe Almopia, rajonet shlyhen nga fiset Thrake. [19] Për
veriun e Maqedonisë vë të ndryshme jo-greke popujt si Paeonians veri për shkak, të Trakëve
në verilindje, dhe ilirëve, me të cilin maqedonasit ishin shpesh në konflikt, për
të veriperëndim.

4. • Në shekullin e 8-të, Greqia filloi te dilte nga vitet e errëta që
pasuan rënien e qytetërimit miken. .. Greqia ishte e ndarë
në shumë vetë-qeverisëse komunitete të vogla, një model
diktuar kryesisht nga gjeografi grek, ku çdo ishull, luginë
dhe fushë është prerë nga fqinjët e saj nga deti ose vargjet
malore.
Lufta Lelantine (c.710-c.650 pes) ishte një konflikt i
vazhdueshëm me dallimin e të qënit lufta më e hershme e
dokumentuar e periudhës së lashtë greke. Ajo u luftuan
midis poleis rëndësishme (qytet-shteteve) të Chalcis dhe
Eretria mbi fushës pjellore Lelantine e Euboea. Të dy
qytetet duket të ketë pësuar një rënie si rezultat i luftës
gjatë, edhe pse Chalcis ishte fitimtar nominale.

6. • Grekët zhvilluan astronomin, që ata e trajtonin si një degë e matematikës, në një nivel shumë të
sofistikuara. Modelet tre-dimensionale gjeometrike te para për të shpjeguar lëvizjen e dukshme te
planeteve janë zhvilluar në shekullin e 4 pes nga Eudoxus e Cnidus dhe Callippus e Cyzicus.
Heraclides Ponticus propozoi që Toka rrotullohet rreth boshtit të saj. Në shekullin e 3 pes Aristarkun
Samos ishte i pari për të sugjeruar një sistemi heliocentrik, edhe pse vetëm përshkrimi fragmentar i
idesë së tij do të mbijetojë. Eratosthenes, duke përdorur kënde të krijuar nga hijet në rajonet e
ndara gjerësisht, ka llogaritur perimetrin e Tokës me saktësinë e madhe. Ne shekullin e 2 pes
Hipparchus e Nikea bërë një numër të kontributeve, duke përfshire hartimin e katalogut te yjeve i
parë në të cilën ai propozoi sistemin modern të madhësive të dukshmeArti i Greqisë se lashtë ka
ushtruar një ndikim të madh në kulturën e shumë vendeve qe nga kohët e lashta deri ne ditet e
sotme, veçanërisht në fushën e skulpturës dhe arkitekturës. Në Perëndim, arti i Perandorisë
Romake u rrjedhi kryesisht nga modelet greke. Në Lindje, pushtimet e Aleksandrit të Madh filluan
disa shkëmbime midis arkitektures greke, Azisë Qendrore dhe kultura indiane, duke rezultuar në
artin greko- budist. Pas Rilindjes në Evropë, estetike humaniste dhe standardeve të larta teknike të
artit grek frymëzuan brezat e artistëve Evropian. Në shekullin e 19-të, traditën klasike që rrjedhin
nga Greqia mbizotëruan artin e botës perëndimore. Mitologji greke përbëhet nga tregime që i
përkasin grekët e lashtë në lidhje me perënditë e tyre dhe heronj, natyrën e botës dhe origjinën
dhe rëndësinë e praktikat e tyre fetare. Zotat kryesore greke ishin dymbëdhjetë Olympianet, Zeus,
gruaja e tij, Hera, Poseidoni, Ares, Hermes, Hephaestus, Afrodite, Athena, Apollo, Artemis, Demeter,
dhe Hades. Hyjnive të tjera të rëndësishme të përfshira Hebe, Helios, Dionysus, Persephone dhe
Heracles.

7. Foto

9. Mitologjia Greke
• Mitologji greke është trupi i mitet dhe legjendat që i përkasin grekët e lashtë në lidhje me perënditë
e tyre dhe heronj, natyrën e botës, dhe origjinën dhe rëndësinë e kultit të tyre dhe praktikat rituale.
Ata ishin një pjesë e fesë në Greqinë e lashtë. Studiuesit moderne i referohen mitet dhe studimin e
tyre në një përpjekje për të hedhur dritë mbi institucionet fetare dhe politike e Greqisë së lashtë,
qytetërimin e saj, dhe për të fituar kuptimin e natyrën e mitit-bën vetë. [1]
• Mitologji greke është mishëruar në mënyrë eksplicite në një koleksion të madh të bukurin rrëfim
dhe pa dyshim në artet e përfaqësimit, të tilla si vazo-piktura dhe dhuratat kushtimor. Mit grek
shpjegon origjinën e botës dhe detaje jetën dhe aventurat e një shumëllojshmëri të gjerë të
perënditë, perëndesha, heronj, heroines, dhe krijesa të tjera mitologjike. Këto llogaritë fillimisht
ishin shpërndarë në një traditë orale-poetik, sot mitet greke janë të njohur kryesisht nga literatura
greke.
• Burimet më të vjetër të njohur greke letrare, poezi epike Iliada dhe Odisea, të përqëndrohet në
ngjarjet që rrethojnë Luftës së Trojës. Dy poezi nga Homerit Hesiod pranë bashkëkohore, Theogony
dhe punëve dhe ditëve, përmbajnë llogaritë e Gjeneza e botës, vazhdimësisë të sundimtarëve
hyjnore, vazhdimësisë të moshave të njeriut, origjina e problemet e njeriut, dhe origjina e
praktikave kurban. Mitet janë ruajtur edhe në Hymns Homeric, në fragmente e poezi epike të ciklit
të Epic, në poezi lirike, në veprat e tragedians të shekullit të pestë para Krishtit, në shkrimet e
dijetarëve dhe poetëve të Mosha Helenistike dhe në tekstet nga kohën e Perandorisë Romake nga
shkrimtarë të tillë si Plutarch dhe Pausanias.

10. Perendite Greke
• 1. Zeusi (D'heusi) vjen nga fjala shqipe dhe,toke dhe eshte zoti i tokes dhe zoti suprem, zojsi
suprem
2. Apolloni (Apollsi) vjen nga fjala shqipe polli,qe pjell gjithecka me qe prej Diellit vjen jeta,pra eshte
zoti I diellit
3. Poseidoni (nese i doni) eshte fjale shqipe qe tregon per njerzit e tokes te cilet mund te jetojne
edhe ne det si ne toke!Pra eshte zoti i detërave
4. Hermesi (Herë) e fshehte si era….. Pra eshte zoti I fshehtësisë
5. Klimnestra (Klima) eshte ruajtur edhe sot e qarte kjo fajle qe eshte bere nderkombetare dhe vjen
nga shqipja>Pra eshte perëndia e klimës, motit “
6. Aresi,(Harresi) qe te harron,te heq nga lista e te gjalleve,eshte pra harrsi…zoti I luftërave,
marrësi I jetërave në luftëra - Marsi
7. Dionisi (Me pare nuk thuhej ne shqip dituria por dionia dhe dionis per dijetar………zoti I te
diturit dhe argëtimit,
8. Ethana, Athena, E thëna,Thana ne gegnishten e soteme e ruan trajten e vjeter.Pra eshte perëndia
e të folurit, mbrojtjes dhe e bimëve
9. Afrodita,(Afer eshte dita) Nuk ka asnje gjuhe ne bote,as greqishtja e vjeter dhe as latinishtja qe ta
shpejgojne tamam kete perendi qe eshte edhe yll i cili lajmeron afrimin e dites ne mengjez.Dita
afron, perëndia e ditës, e bukurisë dhe dashurisë
10.Hera,ne fakt,ne shqipen e vjeter per nje te forte perdorej fjala "HER",trim ,i forte,i fuqishem, qe
ka kuptimin e qëndresës, fuqisë qiellore.Pra perendia e fuqise.
11.Dhemetra (Dhe qe i shtohet nje prapashtese greke metra,nene,eshte perëndia e bujqësisë âama
e dheut, arës së bukës
12. Artemidha (Artet mi dha) Perëndia e arteve dhe e gjuetisë arte I dha, I dha artet

12. Filozofet e Greqise
• Pitagora- u lind në ishullin grek Samos, midis 592 dhe 572 para e.s. Që i
vogël shfaqi shumë dhunti të veçanta që më vonë do të krijojnë një
legjendë, që e do të jetë i biri i Apollonit. Por edhe vetë emri i tij do të
thotë ’’ai që u deklarua nga Pitia (profetja)’’.Në moshë të re merr pjesë në
Lojrat Olimpike ku dhe bëhet kampion në mundjen e lirë. Më pas do të
udhëtojë në Egjipt ku dhe do të initacionohet në misteret e Memfidës dhe
Heliupolit. Në vazhdim do të shkojë në Finike dhe në Halde ku dhe do të
mësojë astronominë dhe gjeometrinë. Gjithashtu duket se erdhi në
kontakt edhe me dridët e Galatisë. Rikthehet në Samo dhe themelon
shkollën e tij duke arritur të mbledhë mbi 3.000 nxënës.Madhështia e tij
do të provokojë reagimet e pushtetarëve të Samosit dhe kështu do të
detyrohet të largohet nga ishulli, ku pas një udhëtimi të gjatë do të arrijë
në Krotone ku dhe do të themelojë shkollën e tij të famshme rreth vitit
520 para erës sonë. Në të gjithë jetën e tij mundua të jetë një shembull
për njerëzit e tjerë, diçka që përbën bazën e mënyrës së doktrinës së tij.

13. • ARISTOTELI , filozof grek (384-322 p.e.r.). Lindi në Stagirë të Trakisë,
nxënës i Platonit. Me ftesën e mbretit të Maqedonisë Filipit bëhet
mësues dhe edukator i Aleksandrit (që më vonë u quajt i Madh). Në
kohën kur Aleksandri filloi pushtimet e veta jashtë Evropës,
Aristoteli u kthye në Athinë dhe këtu, duke ligjëruar në Lice, shkroi
veprat kryesore të tij. Është themelues i shkollës peripatetike në
Athinë. I akuzuar për ateizëm ikën nga Athina në Haleks («që
athinasit për herë të dytë të mos e fyejnë filozofinë»), ku së shpejti
edhe vdes.
Aristoteli hyn në radhën e filozofëve më të mëdhenj të të gjitha
kohëve. Është mendja sintetike më e rëndësishme dhe në
përgjithësi gjeniu më i gjithanshëm i antikës. Duke rishqyrtuar në
mënyrë kritike filozofinë e mësuesit të vet Platonit, ai sistematikisht
zhvilloi në një sërë veprash kapitale filozofinë e re origjinale dhe
grumbulloi njëkohësisht në mënyrë enciklopedike të gjitha
rezultatet e rëndësishme të filozofisë së vjetër greke dhe të
shkencave të veçanta. Të gjitha fushat deri atëherë të njohura si dhe
një sërë fushash të reja të aktivitetit mendor dhe të njohurive
njerëzore të disiplinave filozofike (logjika, metafizika, fizika,
psikologjia, etika, politika, astronomia, meteorologjia, zoologjia,
poetika e tjera) janë objekt i hulumtimeve gjeniale të Aristotelit.

14. • ISOKRATI
Lindi në Athinë në vitin 436 p.e.s dhe vdiq po këtu në moshen 100
vjeçare. Ishte orator i njohur dhe mësues i retorikës. Në Kio e më
von edhe në Athinë hapi shkollën e oratorisë dhe e ngriti zhvillimin
e artit të fjalës. Në shkollën e Isokratit morren mësime historianë,
poetë e burra shteti të mëvonshëm. Kishte mardhënje të mira më
shumë prijës dhe mbretër të kohës së tij. Ëndrra e tij ishte të gjente
një mbret i cili do të bashkonte prirsit grekë në luftë kundër
persëve.
Isokrati trajtohej njeri prej të parëve të retorikës greke, i cili
formuloi një sërë rregullash të retorikës në shekullin e pestë para
Krishtit. Ishte nxënësi i Tisiasit dhe i influencuar me zhvillimin e
retorikës gjyqësore.
Kërkesa për trajnime retorike ishte aq e lartë sa që një numër i
filozofëve dhe mësuesëve themeluan shkollat e tyre për ti trajnuar
oratorët e rinjë.Ndër ta më të njohurit ishin sofistët Isokrati dhe
Gorgiasi. Isokrati ka lindur në një familje të pasur ( babai i tij ishte i
pasur dhe kishte në pronësi një punëtori flautash) dhe kishte marrë
një arsimim të mirë. Ai studioi me Gorgiasin dhe pas Luftës
Peleponeze familja e Isokratit e ka humbur tërë pasurinë e vet dhe i
njejti është detyruar që të përballet me gjërat elementare për jetë.

16. • JUNALDO HURDHA
• DENIS DIKA
• XHULIO BEGOLLI
• LAHE ISUFAJ
• ARLIND PUKA