1

2. 1.BIOLOGJI
Uji, respektivisht, mungesa e tij ndikon në organet vitale
Truri – nëse keni pirë ujë mjaftueshëm edhe kujtesën do ta
keni më mirë, disponimin stabil, ndërsa koncentrimin të mirë.
Me një gotë ujë mendohet më lehtë dhe më shpejtë për
problemet. Hulumtuesit mendojnë që uji i pamjaftueshëm në
trup zvogëlon edhe rrjedhën e oksigjenit në tru. Apo thjesht
etja nuk ju lejon të koncentroheni.

4. Zemra – dehidrimi zvogëlon vëllimin e gjakut. Prandaj zemra
duhet të pompojë me zor sasinë e reduktuar të gjakut për të
sjellë oksigjen të mjaftueshëm në qelizat trupore. Për këtë
arsye, janë më të lodhshme edhe aktivitetet e zakonshme, si
ecja dhe ngjitja në shkallë.
Gjaku – trupi lirohet
nga nxehtësia përmes
zgjerimit të enëve të
gjakut të cilat gjenden
afër sipërfaqes së
lëkurës. Për këtë arsye
fytyra skuqet gjatë
ushtrimeve.
Megjithatë, kur jeni të
dehidruar, enët e
gjakut zgjerohen në
temperatura më të
larta, dhe për këtë
shkak e keni ende
nxehtë.

5. Veshkat – veshkat kanë nevojë për ujë të mjaftueshëm për të larguar
materiet toksike nga gjaku. Përveç kësaj, uji i mjaftueshëm parandalon
shfaqjen e infeksioneve të traktit urinar dhe zhvillimin e gurëve. Nëse jeni
shumë gjatë pa ujë, veshkat mund të dështojnë ndërsa toksinat
grumbullohen në trup.

6. Këmbët dhe duart – nëse keni pirë mjaftueshëm ujë, ai në
stacione qelizore dhe jashtë tyre ofron sasi të
mjaftueshme të materieve ushqyese dhe largon toksinat.
Për këtë arsye muskujt punojnë më mirë. Përveç kësaj, uji
është i rëndësishëm për “lubrifikimin” e nyjave.
Megjithatë, ngërçi i muskujve nuk ka lidhje me
dehidrimin, por me lodhjen e indit muskulor.
Lëkura – te personi gjithnjë i dehidruar lëkura
është më pak elastike. Kjo gjendje ndryshon nga
lëkura e thatë, e cila është kështu kryesisht për
shkak të sapunit, ujit të nxehtë dhe ekspozimit në
ajër të thatë.

7. 2. KIMI
Përvoja tregon - rrobat e lagura, me qëllim të teren, duhet të hapen. Uji në enë, së
cilës nga jashtë i ofrohet nxethësi, shterrohet. Nëse në vend të ujit derdhet alkool,
këtij do t'ia diktojmë edhe erën karakteristike. Kuptohet, materiali ka kaluar nga
gjendja e lëngët në të gaztë. Kjo dukuri quhet avullim. Mefjalë të tjera, avullim
quhet procesi i transformimit të çfarëdo materiali nga gjendja agregate e lëngët në
gjendje të gaztë. Avullimi kryhet me ajrosje dhe me valim. Ajrosje quhet procesi i
avullimit të lëngut në çdo shtypja dhe temperaturë. Kësisoj, avullimi i sipërfaqeve
ujore në tokë, si: i lumenjve, i liqeneve dhe i deteve kryhet me ajrosje, sikurse edhe
terja e rrobave. Parvoja tregon se ajrosja kryhet në çdo temperaturë, kryhet vetëm
mbi sipërfaqen e lëngjeve, kurse varet nga madhësia e sipërfaqes së lëngut, natyra
e tij, dhe nga shpejtësia e rrymave ajrore. Praktikisht, që të teren rrobat, duhet të
hapen me qëllim që të rritet sipërfaqja, por ato do të teren edhe më shpejt nëse
fryn era. Kuptohet, trupi që ajroset ftohet. Kjo tregon së nxehtësia e nevojshme
gjatë ajrosjes lirohet nga trupi. Në aspektin mikoroskopik, gjatë ajrosjes, nga
sipërfaqja e lëngut, apo e rrobave që do të teren, shkëputen vetëm ato meleuka që
kanë energji të mjaftueshme për t'i mbizotëruar forcat ndërmolekulare dhe
shtypjen e jashtme atmosferike. Kjo do të thotë se nga lëngu mënjanohen vetëm
ato molekula që kanë energji maksimale kinetike, duke shkaktuar zvogëlimin e
energjisë kinetike të molekulave që ngelin në lëng.

8. Procesi i avullimit me nxehje të drejtpërdrejtë, i shoqëruar me flluska
ajri, quhet valim dhe fillon në çastin kur shtypja e avullit bëhet e
barabartë me shtypjen atmosferike. Lëngjet e ndryshme valojnë në
temperatura të caktuara, për shembull uji në shtypje normale valon në
temperaturën 100°C. Në kushte normale atmosferike, temperatura e
valimit quhet pikë vallimi dhe varet nga materiali i enës, pastërtia e
lëngut, lloji i gazit të tretur në lëng dhe nga natyra e lëngut. Me rënie të
shtypjes bie edhe temperatura e valimit. Këtë më së miri e dinë të gjithë
ata që kanëkaluar pushimet në male të larta, ku mbretëron shtypje me e
ulëtatmosferike, ku uji do të valojë në temperaturë më të ulët se 100°C
dhe ushqimi duhet të zihet shumë më gjatë se në ultësira, apo gati nuk
zihet fare.
Meqë valimi kryhet në temperatura të ulëta, gjellës nuk i jepet
temperaturë e nevojshme për zierje. Por, me rritjen e shtypjes, rritet
edhe pika e valimit të ujit që ka zbatim të gjerë në termoteknikë, në
sterilizimin e instrumenteve sanitare dhe në dezinfektimin e rrobave. Në
enët e mbyllura hermetikisht, ushqimi zihet shumë më shpejt se në enët
e hapura, sepse në to, duke rritur shtypjen, e rrisim edhe temperaturën

10. FORMULA KIMIKE E UJIT

11. 3.FIZIKE
Dukuria e transformimit të lëndës prej gjendjes së ngurtë në gjendje të
lëngët quhet shkrirje. Për këtë transformim shpenzohet energji e
nxehtësisë. Ngurtësimi apo ngrirja është proces i kundërt i shkrirjes.
Kalimi nga gjendja e lëngët në gjendje të ngurtë quhet ngurtësim. Gjatë
këtij procesi lirohet nxehtësia. Ngurtësimi apo ngrirja është proces i
kundërt i shkrirjes. Kalimi nga gjendja e lëngët në gjendje të ngurtë
quhet ngurtësim. Gjatë këtij procesi lirohet nxehtësia. Temperatura në
të cilën shkrihet trupi quhet temperaturë e shkrirjes. Trupat amorfë
kanë shkrirje brumore ose qelqore, ndërsa trupat kristalorë kanë
temperaturë të qartë të shkrirjes. Për një shtypje të dhënë, çdo trup
kristalor shkrihet dhe ngurtësohet të temperaturë të caktuar, e cila
quhet pikë e shkrirjes apo e ngurtësimit. Për shembull uji në shtypje
normale atmosferike pikën e shkrirjes pikën e shkrirjes dhe të
ngurtësimit e kan në 0°C.

15. Masa e lëngut të vendosur në enë hermetikisht të mbyllur vetëm në fillim do të
pakësohet ashtu që pas një kohe niveli i tij në enë nuk po të ndryshojë. Kësisoj masa
e lëngut pakësohet, por rritet masa e avullit në hapësirë të-enës mbi sipërfaqe të tij.
Disa molekula të avullit rikthehen në lëng ashtu që pas një kohe numri i molekulave
të lëngut, që avullohen, është i barabartë me numrin e molekulave të avullit që
kthehen në lëng. Ky baraspeshim dinamik ndikon që sasia e lëngut në enë të mos
ndryshojë Avulli që ndodhet në baraspeshim dinamik me lëngun përkatës quhet
avull i ngopur. Me fjalë të tjera, themi se avulli që ndodhet në hapësirën e lëngut
përkatës quhet avull i ngopur.

16. Shndërrimi i avullit të ujit në lëng është i mundshëm, nëse ekzistojnë
qendrat e kondensimit, të cilat mund të jenë grimcat e pluhurit, jonet etj.
Për shembull në mungesë të këtyre qendrave të kondensimit nuk do zë
formohen pikat e ujit, por një gjendje metastsbile, që quhet avull i
tejngopur. Mbrojtja nga breshëri është e bazuar pikërisht në parimin e
krijimit të qendrave të kondensimit.
Efekti i predhës kunër resë breshërformuese nuk bazohet në ngritjen e
temperaturës dhe të shkrirjes së kokrrizave të akullit në të, por në dërgimin e
pluhurit të jodurit të argjendit AgJ. Predha zakonisht hudhë në lartësinë afro 6
000m afro 0.5 kg AgJ, kurse vetëm 1 g përmban 3*10 ne fuqi 14 grimca
perkatesisht qendra te kondensimit.
Rreth këtyre grimcave krijohen pika të shiut. Siç cekëm më lart, me
fjalën ajrosje kuptohet procesi i avullimit të lëngut në çdo shtypje dhe
temperaturë, pra avullimi bëhet me ajrosje. Por, mund të ajrosen edhe
trupat e ngurtë, si: akulli, jodi, naftalina apo bora ngaCO2
Avullimi i trupave të ngurtë quhet sublimin. Me fjalë të tjera, me
sublimin kuptohet transformimi i drejtpërdrejtë i trupit të ngurtë në
avull, me çka përfundohet se këtu fjala është për kapërcim nga një
gjendje agregate në tjetrën.

17. KLASA :