Giáo trình Xử lý ảnh kỹ thuật số.pdf

NHAØ XUAÁT BAÛN
ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA TP. HOÀ CHÍ MINH
GIÁO TRÌNH
LÊ CÔNG DANH
NGUYỄN MẠNH HUY
XỬ LÝ ẢNH KỸ THUẬT SỐ

LÊ CÔNG DANH, NGUYỄN MẠNH HUY
GIÁO TRÌNH
XỬLÝẢNHKỸTHUẬTSỐ
NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2023

3
LÔØI NOÙI ÑAÀU
Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc - coâng ngheä, ñaëc bieät laø lónh
vöïc coâng ngheä thoâng tin, kyõ thuaät cheá baûn (Prepress Technology) ngaøy
nay ñaõ coù nhöõng tieán boä vöôït baäc. Caùc maùy chuïp phuïc cheá quang cô daàn
daàn ñaõ ñöôïc thay theá baèng caùc maùy taùch maøu ñieän töû töø nhöõng naêm thaäp
nieân 1970. Ñeán thaäp nieân 1980, ñeán löôït mình, caùc maùy taùch maøu ñieän töû
cuõng ñaõ phaûi nhöôøng thò tröôøng cho caùc thieát bò hieän ñaïi hôn - Maùy ghi
phim (Imagesetter) cho pheùp ghi döõ lieäu töø maùy tính tröïc tieáp leân phim.
Ñoù laø moät söï tieán boä vöôït baäc vì caùc maùy ghi phim khoâng chæ phuïc cheá
ñöôïc hình aûnh maø coøn phuïc cheá ñöôïc caû chöõ vaø caùc ñoái töôïng ñoà hoïa
khaùc. Ñieàu naøy ñaõ giuùp cho khaâu thieát keá treân maùy tính phaùt huy theá
maïnh cuûa mình vaø caùc aán phaåm ñaõ ngaøy caøng trôû neân hoaøn myõ hôn. Vaø
töø cuoái theá kyû XX, ñaàu theá kyû XXI, cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa Coâng ngheä
ghi baûn (Computer to Plate), nhöõng Maùy ghi baûn (Platesetter) cho pheùp
ghi döõ lieäu töø maùy tính tröïc tieáp leân baûn keõm maø khoâng caàn duøng ñeán
phim, ñaõ baét ñaàu thay theá cho caùc maùy ghi phim. Vôùi nhöõng thieát bò cheá
baûn hieän ñaïi naøy, moïi yù ñoà veà thieát keá cuûa con ngöôøi ñeàu ñaõ coù theå thöïc
hieän ñöôïc vaø theå hieän treân trang giaáy moät caùch toát nhaát.
Vôùi söï phaùt trieån maïnh meõ ñoù, nhöõng ngöôøi laøm coâng vieäc cheá
baûn hieän nay chaéc chaén khoâng ít thì nhieàu cuõng seõ phaûi tieáp xuùc vôùi caùc
thieát bò hieän ñaïi noùi treân. Vì vaäy ñeå giuùp cho caùc sinh vieân, hoïc vieân
chuyeân ngaønh in coù ñöôïc caùc kieán thöùc cô baûn veà caùc thieát bò cheá baûn
hieän ñaïi ngaøy nay, cuõng nhö seõ nhanh choùng naém baét vaø söû duïng caùc
thieát bò ñoù, chuùng toâi bieân soaïn giaùo trình naøy. Giaùo trình seõ cung caáp
caùc kieán thöùc veà caùc thieát bò nhaäp nhö Maùy queùt (Scanner), Maùy chuïp
aûnh kyõ thuaät soá (Digital Camera); caùc thieát bò ghi nhö Maùy ghi phim
(Imagesetter), Maùy ghi baûn (Platesetter) vaø moät soá kieán thöùc cô baûn khaùc
nhö: RIP (Raster Imaging Processing), Ñònh daïng taäp tin PDF, Quaûn
trò maøu (Color Management)... Ñaây laø nhöõng kieán thöùc cô baûn nhaát maø
nhöõng ngöôøi ñang tröïc tieáp laøm vieäc trong lónh vöïc cheá baûn caàn bieát, vì
vaäy theo chuùng toâi nghó, giaùo trình naøy khoâng chæ höõu ích cho caùc sinh
vieân, hoïc vieân ñang theo hoïc taïi caùc tröôøng chuyeân ngaønh in maø coøn höõu
duïng cho nhöõng ngöôøi ñang laøm coâng vieäc tröôùc in (Prepress). Raát mong
nhöõng suy nghó ñoù cuûa chuùng toâi seõ trôû thaønh hieän thöïc.
NGUYEÃN MAÏNH HUY
LEÂ COÂNG DANH

5
MỤC LỤC
CHÖÔNG 1 MÔÛ ÑAÀU
A. Sô löôïc quaù trình phaùt trieån..............................................................7
B. Sô löôïc veà caùc ñònh daïng taäp tin thoâng duïng söû duïng trong
xöû lyù aûnh kyõ thuaät soá......................................................................56
C. Hình aûnh daïng bitmap so vôùi hình aûnh daïng ñoà hoïa vectô...........65
CHÖÔNG 2 COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ AÛNH KYÕ THUAÄT SOÁ
TRONG NGAØNH IN
A. Coâng ñoaïn tröôùc in (Prepress) trong chu trình in...........................72
B. Sô ñoà coâng ngheä theo phöông phaùp töông töï (analog)...................74
C. Caùc sô ñoà coâng ngheä theo phöông phaùp soá (digital)......................75
D. Caùc heä thoáng chu trình laøm vieäc tröôùc in.......................................78
CHÖÔNG 3 THIEÁT BÒ NHAÄP (INPUT DEVICE)
A. Maùy queùt (Scanner).......................................................................84
Maùy queùt daïng troáng (drum scanner)............................................85
Maùy queùt daïng phaúng (flatbed scanner)........................................89
B. Maùy chuïp aûnh kyõ thuaät soá (Digital Camera).................................97
Caùc loaïi maùy aûnh kyõ thuaät soá......................................................115
Caáu taïo cô baûn.............................................................................123
C. Baøn phím (Keyboard)..................................................................128
Caáu truùc........................................................................................130
Caùc kieåu baøn phím phoå bieán........................................................130
CHÖÔNG 4 XÖÛ LYÙ HÌNH AÛNH SOÁ
A. Phuïc cheá taàng thöù (tone reproduction) cuûa hình aûnh...................135
B. Caân baèng xaùm (gray balance)......................................................145
C. Chænh söûa maøu saéc (color correction) cuûa hình aûnh.....................148
D. Ñoä saéc neùt (sharpeness) cuûa hình aûnh.........................................152
CHÖÔNG 5 ÑÒNH DAÏNG TAÄP TIN PDF
A. PDF laø gì?....................................................................................157
B. Caùc ñaëc tính cuûa PDF...................................................................173

6
C. Taïo taäp tin PDF............................................................................175
D. Caùch taïo taäp tin PDF....................................................................176
E. Chænh söûa taäp tin PDF..................................................................183
F. Kieåm tra taäp tin PDF....................................................................194
CHÖÔNG 6 RIP - CAÙC TÍNH NAÊNG VAØ HOAÏT ÑOÄNG
A. Sô löôïc veà ngoân ngöõ PostScript...................................................205
B. RIP - caùc tính naêng vaø hoaït ñoäng.................................................215
C. Caùc kyõ thuaät tram (screening technologies)................................229
D. Bieân dòch (rendering) döõ lieäu gôûi ñeán RIP..................................244
E. Loãi PostScript...............................................................................249
F. Preflight.......................................................................................254
CHÖÔNG 7 QUAÛN LYÙ MAØU (COLOR MANAGEMENT)
A. Khoâng gian maøu vaø heä maøu.........................................................262
B. Taïi sao caàn söû duïng quaûn lyù maøu (color management)?.............269
C. Chuyeån ñoåi khoâng gian maøu (color space convertion)................272
D. Heä thoáng quaûn lyù maøu (color management system)....................284
E. Caùc quaù trình taïo Profile cho caùc thieát bò.....................................290
F. Caùc öu ñieåm cuûa quaûn lyù maøu.....................................................296
CHÖÔNG 8 THIEÁT BÒ GHI (IMAGING DEVICE)
A. Caùc nguyeân lyù ghi........................................................................299
Maùy ghi daïng troáng noäi (internal drum)......................................303
Maùy ghi daïng troáng ngoaïi (external drum)..................................305
Maùy ghi daïng phaúng (flatbed).....................................................307
B. Coâng ngheä ghi baûn cho in Offset.................................................311
Coâng ngheä ghi baûn truyeàn thoáng (CTcP).....................................312
Coâng ngheä ghi baûn Violet............................................................316
Coâng ngheä ghi baûn nhieät (thermal)..............................................318
C. Caùc loaïi baûn söû duïng cho ghi baûn trong in offset.........................323

7
CHÖÔNG 1
MÔÛ ÑAÀU
A. SÔ LÖÔÏC QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN
Caùc maùy queùt maøu (Scanner) ñaõ xuaát hieän vaøo naêm 1937 vaø trôû thaønh
saûn phaåm thöông maïi vaøo thaäp nieân 1950. Tuy nhieân maõi ñeán ñaàu thaäp
nieân 1970 khi coâng ngheä kyõ thuaät soá vaø nguoàn tia laser ñöôïc ñöa vaøo öùng
duïng, chuùng môùi ñöôïc phaùt trieån maïnh meõ.
Sau khi giôùi thieäu maùy phuïc cheá maøu quang cô ñaàu tieân vaøo thaäp nieân
1890, coâng ngheä naøy vaãn ñöôïc tieáp tuïc söû duïng trong kyõ thuaät phuïc cheá
maøu maõi ñeán thaäp nieân 1930. Vaøo thaäp nieân 1930, coâng ty Eastman Kodak
ñöùng ñaàu laø Alexander Murray ñaõ phaùt trieån moät soá phöông phaùp coù aûnh
höôûng cho coâng ngheä cheá baûn phim sau naøy. Naêm 1934 cuoán saùch “Phöông
phaùp baûn che phuïc cheá maøu cho coâng ngheä in” ñöôïc xuaát baûn, vaø naêm 1937
Murray cuøng Richard S. More ñöôïc caáp baèng saùng cheá ñaàu tieân veà taùch
maøu ñieän töû.
H.1.1. Nguyeân lyù ñoïc ghi cuûa maùy queùt daïng oáng-xoay
Lyù thuyeát queùt cuûa Murray vaø More döïa treân nguyeân taéc “oáng -
xoay” (Rotating Drum). Baøi maãu maøu ñöôïc gaén leân moät oáng trong suoát
vaø ñöôïc queùt theo töøng doøng bôûi moät ñaàu queùt ñöôïc keát noái vôùi nguoàn
saùng vaø boä phaän quang hoïc. Ñaàu queùt ñöôïc di chuyeån song song vôùi
truïc oáng gaén baøi maãu vaø queùt toaøn boä baøi maãu theo daïng xoaén oác. Tia

8
saùng ñi vaøo ñaàu queùt ñöôïc taùch laøm 3 thaønh phaàn ñi qua 3 kính loïc Red,
Green, Blue. Sau khi ñöôïc chuyeån thaønh tín hieäu ñieän, caùc thoâng tin
hình aûnh naøy ñöôïc hieäu chænh cöôøng ñoä ñeå chieáu leân phim ñöôïc gaén treân
moät oáng khaùc coù cuøng truïc quay vôùi oáng gaén baøi maãu. Kyõ thuaät söûa maøu
ñieän töû cho maùy queùt Murray vaø More ñaõ ñöôïc hoaøn chænh do coâng cuûa
Vincent Hall vaøo naêm 1941.
Vaøo ngaøy 21/1/1937 (naêm ngaøy sau khi Murray vaø More ñaêng kyù phaùt
minh), Arthur C. Hardy, giaùo sö cuûa Vieän Kyõ thuaät Massaschusetts vaø
Coâng ty Interchemical Corp., ñaõ ñaêng kyù phaùt minh maùy queùt maøu.
Phaùt minh cuûa Hardy thöïc söï laø phaùt minh ñaàu tieân cho maùy taùch maøu
ñieän töû. Maùy queùt cuûa Coâng ty Interchemical söû duïng moät baøn chuyeån
ñoäng qua laïi keát hôïp vôùi 4 raõnh, nghóa laø noù ñaõ söû duïng phöông phaùp
queùt phaúng (Flatbed). Ba trong soá boán raõnh coù gaén phim taùch maøu töø
maùy chuïp quang cô, raõnh thöù tö gaén baûn phim chöa loä saùng. Nguoàn saùng
chieáu qua caùc baûn taùch aâm baûn theo töøng doøng vaø sau ñoù ñöôïc chuyeån
thaønh tín hieäu ñieän. Caùc tín hieäu ñieän naøy ñöôïc ñöa vaøo maïch söûa maøu
vaø seõ ñieàu khieån quaù trình chieáu saùng leân baûn taùch maøu döông baûn (baûn
phim chöa loä saùng).
H.1.2. Nguyeân lyù chuyeån ñoäng qua laïi
cuûa maùy queùt Interchemical
A. Baûn taùch neg hay pos
B. Boä phaän löu tröõ döõ lieäu
C. Boä phaän ñieàu khieån nguoàn saùng
D. Nguoàn chieáu saùng

9
Phoøng thí nghieäm Springdale ñaõ hôïp taùc vôùi caùc nhaø khoa hoïc cuûa
Eastman Kodak caûi tieán khaâu söûa maøu vaø moät bo maïch khaùc cuûa maùy
queùt nhaèm ñöa vaøo phuïc vuï thöông maïi. Vaøo thaùng 8 naêm 1950, saùu
maùy queùt ñaõ ñöôïc laép ñaët vaø 60% hình aûnh taùch maøu cuûa taïp chí Life ñaõ
ñöôïc phuïc cheá töø hai trong soá saùu maùy naøy. Maùy queùt noåi tieáng luùc baáy
giôø laø maùy Time-Springdale, sau naøy coù teân laø P.D.I do Coâng ty Printing
mua laïi vaø phaùt trieån.
Maùy queùt Interchemical ñaõ toû ra quaù chaäm trong coâng vieäc phuïc cheá.
Phöông phaùp queùt theo töøng ñieåm vaø döïa vaøo chuyeån ñoäng qua laïi cuûa
baøn queùt toû ra khoâng coù höõu hieäu baèng nguyeân lyù quay cuûa maùy queùt
Kodak, do ñoù nguyeân lyù oáng-xoay ñöôïc söû duïng cho haàu heát caùc maùy
queùt saûn xuaát vôùi muïc ñích thöông maïi, ít nhaát laø cho ñeán nhöõng naêm
ñaàu thaäp nieân 1980.
Vaøo naêm 1950 Coâng ty Radio Corporation of America (RCA) mua laïi
vaø phaùt trieån maùy queùt Interchemical. RCA ñaõ thay theá moät coâng ngheä
quan troïng ñoù laø söû duïng oáng tia aâm cöïc (Cathode-ray Tube (CRT)) ñeå
queùt ñoïc vaø ghi. RCA cuõng ñaõ ñöa vaøo moät maùy tính ñeå giaûi quyeát vaán
ñeà sai bieät cho 4 baûn taùch maøu trong phöông trình Neugebauer.
Maùy queùt haøng ñaàu theá giôùi laø maùy Drum, maùy queùt cuûa P.D.I vôùi ñoä
thu phoùng roäng töø 34-300%, ghi phim daïng aâm baûn hoaëc döông baûn, söû
duïng kyõ thuaät UCR (Under Color Removal), ghi 4 maøu cuøng moät luùc... Caïnh
tranh vôùi P.D.I vaøo ñaàu thaäp nieân 1950 laø caùc maùy queùt cuûa caùc coâng ty
Acme, Belin vaø Hunter-Penrose. Naêm 1960 maùy queùt Scan-A-Color ñöôïc
saûn xuaát, noù cho pheùp taùch maøu caû baøi maãu phaûn xaï vaø baøi maãu thaáu minh.
H.1.3. Maùy queùt ñaàu tieân cuûa Murray vaø Morse

10
Coâng ty Crosfield Electronics cuûa Anh ñaõ tham gia vaøo thò tröôøng
maùy queùt vaøo naêm 1957. Maùy Scanatron cuûa hoï gioáng y nhö maùy
Colorgraph cuûa coâng ty Hunter-Penrose. Crosfield ñaõ giaûi quyeát vaán ñeà
chaäm chaïm cuûa maùy queùt baèng caùch söû duïng chuøm tia aâm cöïc (CRT)
cho caû ñaàu ghi vaø ñaàu ñoïc. Scanatron laø maùy queùt ñaàu tieân ghi phim
ñöôïc ôû daïng nöûa toâng (daïng tram). Scanatron ñaõ ngöøng saûn xuaát töø giöõa
nhöõng naêm 1960.
Naêm 1957, Russell Kirsch ñaõ queùt böùc aûnh kyõ thuaät soá ñaàu tieân vôùi
176 x 176 pixel. Ñoù laø ñöùa con trai môùi 3 thaùng tuoåi cuûa oâng aáy.
H.1.4. Böùc aûnh kyõ thuaät soá ñaàu tieân treân theá giôùi
Naêm 1958, taïi hoäi chôï Drupa, Hell giôùi thieäu maùy queùt daïng phaúng
Hell Colorgraph. Tuy nhieân toác ñoä queùt cuûa maùy naøy vaãn coøn raát chaäm.
Vôùi ñoä phaân giaûi 500 ppi, noù queùt moät baøi maãu kích thöôùc 30 x 40 cm
phaûi maát haøng giôø.
Naêm 1960, ASA (American Standards Association - Hieäp hoäi tieâu

11
chuaån Hoa Kyø) baét ñaàu phaùt trieån boä maõ ASCII (American Standard
Code for Information Interchange - Boä maõ tieâu chuaån Hoa Kyø cho vieäc
chuyeån ñoåi thoâng tin). Thieát laäp naøy duøng cho vieäc hieån thò vaên baûn treân
maùy tính, caùc thieát bò keát noái vaø caùc thieát bò khaùc, giuùp cho vieäc chuyeån
ñoåi döõ lieäu deã daøng hôn. Phieân baûn ñaàu tieân ñöôïc giôùi thieäu vaøo naêm
1963 vaø phieân baûn cuoái cuøng töø naêm 1986.
Naêm 1962, tieán só Ing. Rudolf Hell giôùi thieäu maùy HelioKlischograph
K190, maùy ghi truïc oáng ñoàng ñaàu tieân treân theá giôùi. Doøng maùy naøy
vaøo naêm 1965 coù ñôn vò queùt vaø ghi taùch bieät (HelioKlischograph
K193) hoaëc coù thieát bò ñieän töû kyõ thuaät soá (HelioKlischograph K200
naêm 1974).
H.1.5. Maùy HelioKlischograph K190
Naêm 1963, Compugraphic giôùi thieäu maùy tính saép chöõ ñaàu tieân cuûa
hoï, Linasec I vaø II. Nhöõng maùy tính saép chöõ naøy ñöôïc söû duïng ñeå
chuaån bò baêng ñuïc loã duøng ñieàu khieån caùc maùy saép chöõ Linotype söû
duïng trong coâng nghieäp in baùo. Baêng giaáy ñöôïc taïo ra treân maùy ñuïc
loã Teletype BRPE vôùi toác ñoä khoaûng moät doøng treân moät giaây, do ñoù
noù coù teân laø “Linasec”.
Naêm 1963, Hell cuõng giôùi thieäu maùy taùch maøu ñieän töû (scanner) ñaàu
tieân cuûa hoï, maùy Chromagraph.

12
H.1.6. Maùy Chromagraph cuûa Hell
Coâng ty Dainipon Screen cuûa Nhaät cuõng tham gia vaøo thò tröôøng maùy taùch
maøu ñieän töû vaøo naêm 1965 vôùi moät maùy queùt töông töï nhö Scanatron. Vaøo thôøi
ñieåm naøy caùc maùy queùt ñeàu coù nhöõng ñaëc ñieåm töông töï nhö nhau: cho pheùp
queùt caùc baøi maãu phaûn xaï cuõng nhö thaáu minh, cho ra caùc baûn taùch maøu rieâng
reõ, caùc baûn taùch thöôøng laø caùc döông hay aâm baûn coù toâng lieân tuïc. Caùc bo maïch
söûamaøu,phuïccheátaàngthöù,UCRvaøbaûnchekhoângneùt(Unsharpmasking) cuûa
caùc maùy queùt naøy coù khaû naêng cho chaát löôïng phim cao.
H.1.7. Maùy taùch maøu Dainipon Screen SG-888

13
Naêm 1966, Hell giôùi thieäu maùy Digiset, maùy saép chöõ ñaàu tieân söû
duïng font chöõ kyõ thuaät soá daïng bitmap. Chöõ ñöôïc ghi bôûi oáng aâm cöïc
(CRT - Cathod ray tube), döõ lieäu seõ ñöôïc in ra phim hoaëc treân giaáy nhaïy
saùng. Maùy Digiset coù theå ghi ñöôïc 1.000 kyù töï trong 1 giaây. Naêm 1967,
Berthold giôùi thieäu maùy saép chöõ phim Diatronic. Noù bao goàm maùy tính,
baøn phím vaø heä thoáng ghi quang cô. Phía treân baøn phím coù maøn hình vôùi
chæ moät doøng kyù töï ñeå hieån thò caùc kyù töï vöøa ñöôïc ñaùnh tröôùc ñoù. Maùy
naøy söû duïng ñöôïc 8 kieåu chöõ. Heä thoáng quang hoïc coù theå ghi ñöôïc caùc
kyù töï coù co chöõ töø 6-20pt treân giaáy caûm quang. Ñaây laø maùy ñaàu tieân coù
theå xuaát ra caùc doøng chöõ naèm ngang hoaëc doïc.
H.1.8. Maùy saép chöõ phim Berthold Diatronic
Naêm 1968 Coâng ty Scitex ñöôïc thaønh laäp bôûi Efraim (Efi) Arazi.
Noù seõ trôû thaønh moät trong nhöõng nhaø cung caáp caùc thieát bò cheá baûn aán
töôïng nhaát trong 30 naêm tieáp theo. Cuõng trong naêm naøy Cossor (Anh)
vaø Hendrix (Myõ) laø nhöõng coâng ty ñaàu tieân trieån khai caùc heä thoáng saép
chöõ phim coù maøn hình CRT, cho pheùp ngöôøi vaän haønh thaáy ñöôïc nhöõng
gì hoï ñaõ nhaäp vaø söûa loãi.
Naêm 1969, caùc maùy saép chöõ phim 7200 vaø 2900 cuûa Compocraphic
cho pheùp ngöôøi söû duïng nhaäp vaên baûn baèng maùy vi tính vaø ghi thoâng tin
vaøo baêng. Baêng naøy ñöôïc ñöa vaøo maùy saép chöõ, noù seõ in caùc thoâng tin
naøy leân giaáy nhaïy saùng Kodak Ektamatic.
Cuøng trong naêm naøy Coâng ty ECRM cuõng ñöôïc thaønh laäp bôûi ba

14
giaùo sö Vieän coâng ngheä Massachusetts (Massachusetts Institute of
Technology - MIT), moät hoïc vieän raát noåi tieáng veà kyõ thuaät cuûa Hoa Kyø,
vaø moät chaøng trai ñeán töø Hoäi in. Ñaây laø coâng ty phaùt trieån moät trong
nhöõng thieát bò nhaän daïng kyù töï quang hoïc (OCR - Optical Character
Recognition) ñaàu tieân thaønh coâng veà maët thöông maïi.
Cuõng vaøo naêm 1969, Crosfield ñaõ giôùi thieäu maùy Magnascan 450 taïi
Hoäi chôï Thöông maïi taïi Milan (YÙ). Maùy queùt naøy coù ñoä thu phoùng lôùn nhôø
vieäc öùng duïng kyõ thuaät soá (Digital Techniques) vaø moät maùy tính mini. Caùc
tín hieäu xuaát ñöôïc chuyeån döôùi daïng kyõ thuaät soá (digital) thay vì daïng töông
töï (analog) nhö tröôùc ñaây vaø ñöôïc “ñoïc ra” chaäm hay nhanh hôn tuøy theo
ñoä thu phoùng. Magnascan coøn cho pheùp taïo caùc baûn taùch maøu daïng tram
baèng caùch söû duïng baûn tram coâng taéc quaán eùp saùt chung quanh taám phim
chöa loä saùng.
H.1.9. Maùy queùt Chromagraph DC 300
Hell cuõng giôùi thieäu moät maùy queùt gioáng nhö Magnascan laø maùy
Chromagraph DC 300 vaøo naêm 1970. Ñaàu ghi cuûa maùy queùt naøy laø
moät cuoäc caùch maïng trong coâng ngheä xuaát döõ lieäu, khi noù söû duïng laser
argon chia thaønh saùu tia ñeå ñoàng thôøi ghi caùc döõ lieäu ñöôïc queùt. Ñaây laø
maùy ñöôïc öa chuoäng nhaát trong thôøi gian naøy. Ñaõ coù 1.600 maùy ñöôïc
baùn cho ñeán khi noù ngöng saûn xuaát vaøo naêm 1981.

15
Cuõng trong naêm 1970, phoøng thí nghieäm maùy tính Xerox PARC môû
cöûa taïi Palo Alto, California. Noù seõ coù aûnh höôûng raát lôùn trong thaäp kyû
tôùi. Naêm 1971, Abhay Bhushan vieát caùc thoâng soá ban ñaàu cho FTP (File
Transfer Protocol - Giao thöùc chuyeån ñoåi taäp tin). Tuy nhieân noù phaûi maát
theâm gaàn ba thaäp kyû nöõa tröôùc khi noù trôû thaønh caùch thöùc thoâng duïng
cho vieäc trao ñoåi döõ lieäu giöõa caùc nhaø thieát keá vaø caùc nhaø in.
Cuõng vaøo naêm 1971, P.D.I giôùi thieäu moät phaùt minh quan troïng ñoù laø:
Kyõ thuaät taïo ñieåm nöûa toâng ñieän töû (Electronic halftone-dot generation).
Hình daïng ñieåm, vò trí, taàn soá tram, goùc xoay tram ñeàu coù theå ñöôïc hieäu
chænh baèng maùy tính vaø heä thoáng göông. Tia laser ñaõ ñöôïc söû duïng laøm
nguoàn saùng. P.D.I ñaõ coâng nhaän raèng heä thoáng taïo tram daïng ñieåm cho
ñoä phaân giaûi hình aûnh cao hôn kyõ thuaät taïo tram truyeàn thoáng.
Hell cuõng giôùi thieäu kyõ thuaät taïo ñieåm baèng caùch söû duïng Split laser
beam maø maõi ñeán ngaøy nay ña soá maùy queùt ñeàu söû duïng. Öu ñieåm lôùn
nhaát cuûa vieäc söû duïng tia laser ñeå taïo ñieåm laø do noù coù cöôøng ñoä saùng
maïnh neân coù theå söû duïng phim reû tieàn coù ñoä nhaïy saùng yeáu hôn vaø toác
ñoä ghi nhanh hôn.
H.1.10. Maùy CompuWriter cuûa Compugraphic
Cuõng trong naêm 1971, doøng maùy CompuWriter laø maùy saép chöõ phim
ñaàu tieân cuûa Compugraphic cho pheùp ngöôøi söû duïng xuaát vaên baûn tröïc

16
tieáp maø khoâng caàn söû duïng baêng. Chuùng nhaém tôùi caùc cöûa haøng in nhoû,
caùc cô quan quaûng caùo, vaø caùc nhaø xuaát baûn. CompuWriter bao goàm hai
kieåu chöõ 96 kyù töï vôùi co chöõ töø 5-12pt. Chuùng söû duïng vieäc thay ñoåi oáng
kính thuû coâng vaø co chöõ coù theå taêng ñeán 24pt.
Naêm 1972 laø moät naêm quan troïng ñoái vôùi caùc heä thoáng bieân taäp cho
baùo chí. Harris giôùi thieäu heä thoáng Harris 2500 trong khi DEC thoâng baùo
heä thoáng Typeset 11. Moät soá tôø baùo lôùn vaø IBM thaønh laäp “Nhoùm phaùt
trieån Heä thoáng Baùo chí” (The Newspaper Systems Development Group)
ñeå xaùc ñònh vaø thöïc hieän moät heä thoáng cho vieäc taïo caùc trang hoaøn
chænh bao goàm caû vaên baûn vaø hình aûnh. Ñieàu ñoù ñaõ daãn ñeán moät heä quaû:
ñoù laø naêm maø maùy Linotype cuoái cuøng ñöôïc saûn xuaát taïi Myõ.
Cuõng trong naêm naøy, DuPont Cromalin ñöôïc coâng boá. Noù seõ trôû
thaønh heä thoáng kieåm tra tieâu chuaån ngaønh coâng nghieäp cho ñeán khi caùc
maùy in phun khoâng coøn toàn taïi.
Naêm 1973, Automix Ultracomp laø heä thoáng ñaàu tieân söû duïng boä vi
xöû lyù. Intel ñaõ giôùi thieäu boä vi xöû lyù chip ñôn ñaàu tieân treân theá giôùi, Intel
4004, hai naêm tröôùc. Xerox phaùt trieån giao dieän ñoà hoïa cho ngöôøi duøng
treân maùy tính Alto cuûa hoï. Maùy tính naøy seõ aûnh höôûng ñeán nhieàu heä thoáng
trong thaäp kyû tôùi, bao goàm Apple Lisa vaø Macintosh, vaø caùc maùy traïm
Sun ñaàu tieân. Bravo, moät chöông trình chuaån bò taøi lieäu cho Alto, thöôøng
ñöôïc coi laø öùng duïng WYSIWYG (What You See Is What You Get) ñaàu
tieân, coù khaû naêng hieån thò chính xaùc keát quaû in treân maøn hình maùy tính.
H.1.11. Giao dieän ñoà hoïa treân maùy tính Alto cuûa Xerox

17
Cuõng trong naêm 1973, Coâng ty Atex ñöôïc thaønh laäp taïi Massachusetts
bôûi Douglas Drane vaø hai anh em, Charles vaø Richard Ying. Coâng ty
baùn heä thoáng saép chöõ ñieän töû ñaàu tieân cuûa mình taïi Myõ moät naêm sau ñoù.
Trong 25 naêm tieáp, Atex luoân laø nhaø cung caáp chính caùc heä thoáng bieân
taäp, soaïn thaûo vaên baûn trong ngaønh baùo chí.
Naêm 1975, Toå chöùc Tieâu chuaån Quoác teá (International Standards
Organisation) coâng boá ISO 216. Tieâu chuaån naøy ñònh nghóa caùc khoå
giaáy nhö A3 vaø A4, sau ñoù noù ñöôïc aùp duïng treân toaøn caàu.
Cuõng trong naêm naøy, caùc maùy in laser ñaàu tieân, nhö IBM 3800 vaø
Xerox 9700, xuaát hieän treân thò tröôøng. Chuùng khaù ñaét, nhöng raát höõu ích
cho caùc öùng duïng nhö in kieåm tra.
H.1.12. Maùy in laser IBM 3800

18
Tröôùc naêm 1976, vaên baûn vaø hình aûnh ñöôïc xöû lyù rieâng bieät, ñieàu
ñoù ñaõ thay ñoåi khi maùy Monotype Lasercomp xuaát hieän vaøo naêm
1976. Noù coù moät caáu truùc vaãn ñöôïc söû duïng ñeán ngaøy nay: moät maùy
tính goïi laø RIP hay laø Raster Image Processor tính toaùn caùc ñieåm ghi
vôùi moät thieát bò ghi rieâng bieät. Monotype Lasercomp laø heä thoáng saép
chöõ phim ñaàu tieân söû duïng laser ñi keøm vôùi RIP. Ñôn vò naøy khoâng
chæ coù theå taïo ra caùc kieåu chöõ kyõ thuaät soá, maø noù coøn coù theå ghi ñöôïc
daïng ñoà hoïa (thoâ).
H.1.13. Maùy Monotype Lasercomp 3000
Apple ñöôïc thaønh laäp bôûi Steve Jobs, Steve Wozniak vaø Ronald
Wayne. Maùy tính thöù hai, Apple II, ñöôïc giôùi thieäu vaøo ngaøy 16 thaùng
4 naêm 1977 vaø trôû thaønh moät thaønh coâng ngoaøi mong ñôïi cuûa Apple.
Logo thöù hai cuûa Apple ñöôïc thieát keá bôûi Rob Jannoff vaø ñöôïc moät
trong nhöõng giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa Apple moâ taû laø “logo ñaét nhaát
töøng ñöôïc thieát keá” bôûi vì chi phí cho vieäc hieån thò noù treân thieát bò vaø
tôø rôi.

19
Naêm 1977, Compugraphic EditWriter 7500 ñöôïc giôùi thieäu vaø nhanh
choùng thaønh coâng. Maùy saép chöõ phim naøy keát hôïp baøn phím vaø maøn
hình trong cuøng moät thieát bò, cho pheùp moät coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän
trong khi ngöôøi vaän haønh ñoàng thôøi söû duïng treân moät baøn phím khaùc.
Caùc ñôn vò rieâng bieät nhö Mini-Disk Terminal (MDT) vaø Mini-Disk
Reader (MDR) cho pheùp nhaäp vaên baûn ngoaøi vaø maùy saép chöõ söû duïng
moät ñóa meàm 8 inch. Ñaàu ra laø döõ lieäu ñöôïc ghi leân giaáy aûnh coù chieàu
roäng leân ñeán 8 inch. Co chöõ töø 6-72pt, söû duïng moät heä thoáng caùc ñóa font
chöõ coù theå thay theá vaø caùc oáng kính coá ñònh khaùc nhau gaén treân moät caùi
thaùp beân trong.
Taïi Israel, Benny Landa ñaõ phaùt minh ra maùy in kyõ thuaät soá Indigo
vôùi muïc tieâu hoaøn thieän vieäc in kyõ thuaät soá baèng möïc loûng. Moät thaønh
vieân môùi ñeán khaùc laø Xitron, coâng ty ñaõ phaùt trieån giao dieän “blue box”
giöõa caùc heä thoáng bieân taäp baùo vaø maùy ghi phim laser.
Vieäc chuyeån töø caùc maùy queùt maøu sang caùc heä thoáng ghi ñieän töû ñaõ
baét ñaàu töø naêm 1977 vôùi maùy Magnascan 570, noù coù khaû naêng ñònh vò
moät caùch ñoäc laäp hình aûnh treân tôø phim. Hell giôùi thieäu Chromaskop vôùi
maøn hình ñieàu khieån ñöôïc keát noái tröïc tieáp. Khaû naêng ghi döõ lieäu hình
aûnh queùt sang ñóa töø ñeå xöû lyù treân maùy tính hoaëc xuaát sang moät maùy
khaùc cuõng ñaõ ñöôïc nghieân cöùu vaø phaùt trieån.

20
H.1.14. Maùy saép chöõ phim Compugraphic EditWriter 7500
Naêm 1978, maùy saép chöõ phim Linotron 202 baét ñaàu söû duïng caùc font
chöõ kyõ thuaät soá ñöôïc löu tröõ döôùi daïng vectô. Noù vaãn laø moät trong nhöõng
maùy saép chöõ ñöôïc öa chuoäng haøng ñaàu cho ñeán khi Destop Publishing
xuaát hieän vaøo thaäp nieân 1980.
Phieân baûn ñaàu tieân cuûa TeX, moät öùng duïng saép chöõ höôùng tôùi vieäc
saûn xuaát saùch, ñöôïc vieát bôûi giaùo sö Donald Knuth. OÂng vieát phaàn meàm
naøy, maø noù vaãn coøn ñöôïc söû duïng ñeán ngaøy nay, sau khi bò aùm aûnh bôûi
chaát löôïng keùm cuûa font chöõ ñöôïc söû duïng ñeå thieát keá aán baûn hieäu chænh
laàn hai cuûa cuoán saùch “Ngheä thuaät laäp trình maùy tính”.
Cuõng trong naêm naøy, Bobst Graphics Scrib maùy tính xaùch tay daønh
cho caùc nhaø baùo ñöôïc giôùi thieäu. Söû duïng moät boä gheùp aâm thanh rieâng
bieät, caùc phoùng vieân coù theå göûi baøi baùo cuûa hoï tôùi toøa soaïn qua ñöôøng
daây ñieän thoaïi tieâu chuaån. Maùy ghi aâm tích hôïp coù theå löu ñeán 8000
kyù töï treân moät microcassette. Naép ngaên traéng ôû phía treân giöõ moät taám
göông gaäp laïi ñöôïc söû duïng ñeå hieån thò vaên baûn ñaõ goõ töø maøn hình maùy
tính 7 inch. Maùy tính naëng 16 kg.

21
H.1.15. “Maùy tính xaùch tay daønh cho phoùng vieân”
Bobst Graphics Scrib
Naêm 1978 cuõng ñaùnh daáu söï keát thuùc moät thaäp kyû hoaït ñoäng cuûa maùy
Linotype, vì chuùng ñöôïc söû duïng laàn cuoái cuøng ñeå thieát laäp vaên baûn cho
tôø New York Times, soá phaùt haønh vaøo ngaøy 02/7/1978.
H.1.16. Heä thoáng Response 300 cuûa Scitex
Vaøo naêm 1979 Haõng Scitex ñaõ giôùi thieäu heä thoáng cheá baûn Response
300 cho pheùp taïo vaø chænh söûa maøu cho toaøn boä trang taøi lieäu. Noù laø
moät heä thoáng tích hôïp bao goàm moät maùy queùt maøu daïng troáng, maùy tính
cho pheùp chænh söûa hình aûnh vaø maùy ghi phim baèng tia laser. Phaàn meàm

22
chænh söûa hình aûnh cuûa Scitex cung caáp nhieàu chöùc naêng tuy khoâng baèng
Photoshop ngaøy nay, nhöng noù raát tuyeät vôøi vaøo naêm 1979. Ñaây cuõng
ñöôïc xem laø tieàn thaân cuûa caùc maùy ghi phim sau naøy.
Cuõng trong naêm naøy, Hell ra maét heä thoáng xöû lyù hình aûnh ñieän töû
ChromaCom. Vaø caùc maùy in laser nhö IBM 6670 vaø Wang Image Printer
coù giaù caû hôïp lyù hôn nhöõng maãu ñaàu tieân. IBM 6670 cuõng coù theå ñöôïc
söû duïng nhö laø moät maùy photocopy, vôùi toác ñoä 36 trang/phuùt.
Nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 1980, ba coâng ty chieám lónh thò tröôøng cao
caáp cho caùc heä thoáng daøn trang vaø chænh söûa hình aûnh laø: Crosfield,
Scitex vaø Hell. Heä thoáng daøn trang Crosfield 570 laø moät ví duï, chuùng
nhaèm muïc ñích taïo ra caùc catalog, brochure vaø caùc aán phaåm khaùc ñoøi
hoûi nhieàu coâng söùc. Noù coù theå ñöôïc söû duïng cuøng vôùi traïm söûa maøu
Crosfield ñeå ñieàu khieån vieäc queùt hình aûnh baèng moät maùy queùt daïng
troáng Magnascan 570. Crosfield laø coâng ty ñaàu tieân tung ra thò tröôøng
caùc heä thoáng nhö vaäy. Nhöng Scitex vaø Hell cuõng khoâng chaäm chaân laém
trong lónh vöïc naøy.
Vaøo ñaàu nhöõng naêm 80, nhieàu coâng ngheä vaãn coøn ñöôïc söû duïng ñeán
ngaøy nay, laàn ñaàu tieân xuaát hieän treân thò tröôøng. IBM ra maét maùy tính
caù nhaân (Personal Computer). Microsoft tung ra heä ñieàu haønh MS-DOS,
tieáp ñoù laø heä ñieàu haønh Windows. Apple cung caáp moät caùi nhìn ñaàu tieân
veà giao dieän ñoà hoïa maø sau naøy ñöôïc thöïc hieän phoå bieán treân caùc maùy
Macintosh.
H.1.17. Ethernet connector

23
Naêm 1980, caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa Ethernet ñöôïc giôùi thieäu bôûi
moät nhoùm coâng nghieäp ñöôïc thaønh laäp bôûi 3Com, Digital, Intel vaø
Xerox. Toác ñoä truyeàn döõ lieäu 10 Mbit/giaây cuûa noù laø cöïc kyø nhanh
trong thôøi ñieåm ñoù.
Naêm 1981, Coâng ty IBM giôùi thieäu maùy tính caù nhaân ñaàu tieân cuûa
hoï IBM PC.
H1.18. Maùy tính caù nhaân IBM PC
Maùy Xerox Star 8010 khoâng phaûi laø moät thaønh coâng thöông maïi cuûa
haõng Xerox, nhöng noù laø moät trong nhöõng heä thoáng maùy tính quan troïng
nhaát thôøi ñoù. Noù giôùi thieäu khaùi nieäm “desktop metaphor” vôùi caùc taøi
lieäu ñöôïc bieåu dieãn baèng caùc bieåu töôïng vaø trình soaïn thaûo WYSIWYG
(What You See What You Get).
Cuõng trong naêm 1981, Coâng ty Adaptec ñöôïc thaønh laäp. Noù seõ trôû
thaønh nhaø saûn xuaát quan troïng nhaát cuûa theû nhôù (card) SCSI, ñöôïc söû
duïng ñeå keát noái caùc thieát bò ngoaïi vi nhö maùy queùt (scanner) vaø oå ñóa
CD-ROM vaøo maùy tính.
Naêm 1982, ñaùnh daáu söï ra ñôøi moät coâng ty môùi, nhöng seõ laø ngöôøi
khoång loà trong lónh vöïc coâng ngheä thoâng tin sau naøy, vôùi ngoân ngöõ

24
PostScript vaø nhöõng phaàn meàm thieát keá ñoà hoïa noåi tieáng. Ñoù laø Adobe
Systems Inc, ñöôïc ñoàng saùng laäp bôûi Charles Geschke vaø John Warnock.
Caû hai ñaõ töøng laøm vieäc cho Xerox treân moät ngoân ngöõ moâ taû trang goïi laø
Interpress. Ñoái vôùi Adobe, hoï taïo ra moät ngoân ngöõ moâ taû trang môùi, ñöôïc
goïi laø PostScript. Noù ñöôïc coi laø trung taâm cuûa trình ñieàu khieån maùy in
maø Adobe seõ baùn sau naøy.
Thaäp nieân 1980 cuõng ñaùnh daáu moät cuoäc caùch maïng veà cheá baûn
ñieän töû vôùi söï ra ñôøi Desktop Publishing nhôø caùc thaønh töïu cuûa
Apple vôùi giao dieän ñoà hoïa vaø con chuoät maùy tính; Adobe vôùi ngoân
ngöõ PostScript vaø Aldus (sau naøy Adobe mua laïi) vôùi phaàn meàm
PageMaker, phaàn meàm ñaàu tieân treân maùy tính cho pheùp ñaët caû chöõ vaø
hình vaøo trang thieát keá.
Coâng ty Eikonik Corporation (sau naøy laø moät thaønh vieân cuûa Coâng
ty Eastman Kodak) cuûa Myõ ñaõ giôùi thieäu maùy Designmaster 8000 vaøo
naêm 1982 söû duïng daïng queùt theo töøng doøng ñeå nhaän döõ lieäu hình aûnh.
Hình aûnh ñöôïc nhaän bôûi moät chuoãi goàm 2.048 phaàn töû qua moät heä thoáng
göông. Moät baûn phaúng duøng ñaët baøi maãu ñöôïc di chuyeån ba laàn, moãi laàn
cho moät keânh maøu R, G, B qua caùc kính loïc taùch maøu. Caùc maùy queùt
cuûa caùc haõng khaùc nhö Scitex, Crosfield, Hell cuõng ñaõ öùng duïng nguyeân
taéc queùt doøng nhö laø moät thieát bò Charge-Coupled Devices (CCDs). Vôùi
CCD maùy queùt phaúng ñaõ caûi tieán ñöôïc toác ñoä cuûa noù raát nhieàu. Moät vaøi
CCDs hieän nay coù ñeán 7.000 phaàn töû.
Naêm 1982 taïi Hoäi chôï Trieån laõm DRUPA, Scitex ñaõ giôùi thieäu heä
thoáng Raystar coù theå ghi leân phim caû chöõ vaø hình aûnh baèng kyõ thuaät
Rater Imaging. Boä phaän taïo tram (Raster Imaging Processing (RIP))
xuaát hieän, ban ñaàu laø RIP cöùng - töùc laø moät thieát bò phaàn cöùng ñöôïc gaén
lieàn vôùi maùy ghi phim. Do toác ñoä tính toaùn chaäm caùc haõng ñaõ nghieân
cöùu vaø tung ra caùc RIP meàm - laø caùc phaàn meàm ñöôïc chaïy treân moät maùy
tính ñöôïc keát noái vôùi maùy ghi phim - noåi tieáng nhaát laø caùc RIP meàm cuûa
Harlequin vaø Adobe. Öu ñieåm cuûa RIP meàm laø toác ñoä tính toaùn nhanh
vaø deã naâng caáp, söûa chöõa.
Naêm 1983, Apple Lisa laø maùy tính WIMP ñaàu tieân (Windows, Icons,
Menus & Pointing device) ñöôïc saûn xuaát haøng loaït. Giaù 9.995 USD ñaõ
caûn trôû thaønh coâng thöông maïi cuûa noù.

25
H.1.19. Maùy tính Apple Lisa
Compugraphic cuõng thoâng baùo Personal Composition System
keát noái Apple Lisa vôùi trình bieân dòch Compugraphic 8400 cuûa hoï.
Compugraphic ñaõ boû ra khoaûng 20 trieäu USD treân heä thoáng Lisa cho
muïc ñích phaùt trieån, ñaøo taïo vaø baùn haøng nhöng heä thoáng cuûa hoï laø moät
thaát baïi veà maët thöông maïi. Noù ñaõ laøm cho Compugraphic mieãn cöôõng
ñaàu tö nhieàu hôn vaøo caùc saûn phaåm khaùc cuûa Apple khoaûng moät naêm
sau ñoù.
Naêm 1983 cuõng ñaùnh daáu vieäc Arpanet hoaøn thaønh coâng vieäc treân
giao thöùc maïng TCP/ IP.
Naêm 1984, Apple cho ra maét Apple Macintosh, vôùi heä ñieàu haønh
Macintosh, laø moät maùy tính ñoät phaù maø laàn ñaàu tieân keát hôïp giao
dieän ñoà hoïa cho ngöôøi duøng vaø moät con chuoät vôùi moät möùc giaù hôïp
lyù laø 2.490 USD (töông ñöông 5.000 USD hieän nay). Maëc duø boä
nhôù cuûa noù chæ giôùi haïn ôû 128K, noù coù moät oå ñóa 400K vaø maøn hình
9-inch chæ coù ñoä phaân giaûi 512 × 342 pixel, nhöng khaùi nieäm naøy ñaõ
ñi tröôùc thôøi ñaïi vaø seõ coù aûnh höôûng saâu saéc ñeán thò tröôøng thieát keá
ñoà hoïa sau naøy.

26
H.1.20. Maùy Apple Macintosh
Cuõng trong naêm naøy, Adobe ra maét PostScript, moät ngoân ngöõ moâ taû
trang coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ñieàu khieån caùc thieát bò xuaát nhö maùy in
laser chaúng haïn. Noù cung caáp moät soá lôïi theá to lôùn maø caùc heä thoáng luùc
ñoù khoâng cung caáp: ngoân ngöõ ñoäc laäp vôùi thieát bò, coù nghóa laø moät taäp
tin PostScript coù theå ñöôïc xuaát ra treân caû maùy in laser 300 dpi vaø maùy
ghi phim coù ñoä phaân giaûi cao. Baát kyø nhaø saûn xuaát naøo cuõng coù theå mua
baûn quyeàn cho trình bieân dòch PostScript vaø caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa
noù coù saün cho caùc coâng ty vieát phaàn meàm söû duïng caùc caáu hình maïnh
meõ cuûa PostScript.
Linotype cuõng giôùi thieäu maùy ghi phim Linotronic 300, thieát bò xuaát
vôùi ñoä phaân giaûi 2400dpi ñaàu tieân ñi keøm vôùi moät RIP PostScript. RIP
giuùp chuyeån ñoåi döõ lieäu moâ taû trang ñöôïc taïo ra bôûi caùc öùng duïng nhö
PageMaker chaúng haïn, sang daïng caùc ñieåm ghi (pixel) maø tia laser beân
trong maùy ghi Linotronic seõ ghi leân phim hoaëc leân giaáy.
H.1.21. Maùy ghi phim Linotronic 300 cuûa Linotype

27
Trong naêm 1985, Apple cuõng ñaõ baét ñaàu tìm kieám moät “öùng duïng saùt
thuû” (killer application) ñeå thuùc ñaåy doanh soá baùn maùy tính Macintosh.
Steve Jobs ñaõ thuyeát phuïc John Warnock cuûa Adobe taïo ra moät trình
ñieàu khieån PostScript cho maùy in Apple LaserWriter cuûa hoï, ñieàu naøy
cho pheùp noù in ra caùc trang coù chaát löôïng cao hôn haún so vôùi caùc maùy
in cuûa caùc haõng khaùc.
H.1.22. Maùy in LaserWriter cuûa haõng Apple
Apple vaø Adobe ñaõ raát may maén khi coù moät coâng ty tuy nhoû, nhöng
ñaõ taïo ra moät öùng duïng lôùn giuùp cho Mac vaø LaserWriter ñöôïc söû duïng
heát tính naêng cuûa noù. Coâng ty ñoù coù teân laø Aldus vaø saûn phaåm phaàn
meàm cuûa hoï laø öùng duïng daøn trang PageMaker, phaàn meàm ñaàu tieân
treân maùy tính cho pheùp ñaët caû chöõ vaø hình vaøo trang thieát keá. Paul
Brainerd cuûa haõng Aldus laø ngöôøi ñaàu tieân söû duïng thuaät ngöõ “desktop
publishing” ñeå moâ taû phaàn meàm cuûa hoï cung caáp. Thuaät ngöõ naøy sau ñoù
ñaõ ñöôïc söû duïng nhö moät thuaät ngöõ chung ñeå goïi cho lónh vöïc cheá baûn
ñieän töû hieän ñaïi ngaøy nay.
H.1.23. Giao dieän phaàn meàm daøn trang PageMaker

28
Cuõng trong naêm naøy, Microsoft giôùi thieäu heä ñieàu haønh Windows
1.0. Maëc duø teân cuûa noù laø windows, nhöng heä ñieàu haønh khoâng heà coù
“cöûa soå”. Khi ñoù ngöôøi söû duïng chæ coù theå chia cöûa soå chính thaønh caùc
khu vöïc rieâng bieät cho moãi öùng duïng vaø toái thieåu hoaëc toái ña hoaù moãi
öùng duïng.
H.1.24. Moät ví duï veà giao dieän laøm vieäc cuûa Heä ñieàu haønh Windows 1.0
Scitex Handshake ñaõ lieân keát caùc maùy Mac vôùi heä thoáng cheá baûn
Response cao caáp cuûa hoï. Vaø cuøng vôùi söï hôïp taùc chaët cheõ vôùi caùc ñoái
thuû caïnh tranh nhö Crosfield, Dainippon Screen vaø Hell, moät boä caùc
tieâu chuaån döõ lieäu soá ñaõ ñöôïc phaùt trieån ñeå chuaån hoùa vieäc trao ñoåi
thoâng tin giöõa caùc heä thoáng.
Maëc duø Desktop publishing ñaõ ñöôïc giôùi thieäu tröôùc treân maùy
Macintosh cuûa Apple, nhöng caùc heä thoáng khaùc cuõng nhanh choùng baét kòp.
Naêm 1987, phaàn meàm Ventura Publisher laø phaàn meàm daøn trang ñaàu tieân
treân maùy tính IBM. Phaàn meàm chaïy treân heä ñieàu haønh ñöôïc goïi laø GEM.
Caùc phieân baûn môùi cuûa phaàn meàm naøy vaãn coù saün cho ñeán naêm 2002.
H.1.25. Phaàn meàm daøn trang Ventura Publisher phieân baûn 1.1

29
Naêm 1985, Microtek ñaõ tung ra maùy queùt ñeå baøn (desktop scanner)
daïng neùt (B&W - Black and White) ñaàu tieân vôùi ñoä phaân giaûi 300 dpi.
Maùy queùt Agfa Focus cuõng giôùi thieäu cuøng thôøi ñieåm nhöng cung caáp
böôùc chuyeån thang xaùm (grayscale) 6-bit. Caùc phieân baûn sau naøy cung
caáp böôùc chuyeån leân ñeán 8-bit (Focus II) vaø coù hoã trôï queùt maøu.
H.1.26. Maùy queùt ñeå baøn (Desktop scanner) Agfa Focus II
Naêm 1986, Harlequin ñöôïc thaønh laäp. Phaàn meàm RIP cuûa noù, coù cuøng
teân, ñaõ laøm cho Harlequin trôû thaønh coâng ty haøng ñaàu veà phaàn meàm soá
cho ngaønh in. Cuõng trong naêm naøy, haõng Compaq tung ra DeskPro 386
giaù 6.499 USD, ñaây laø heä thoáng ñaàu tieân söû duïng CPU 32-bit 80386 cuûa
Intel. Töø thôøi ñieåm naøy, IBM ñaõ khoâng coøn laø ngöôøi thieát laäp caùc quy
taéc trong cuoäc chôi cuûa theá giôùi PC nöõa.
H.1.27. Maùy tính DeskPro 386 cuûa Compaq
Naêm 1986 cuõng ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa maùy Scantrephic Scantext
2000 laø moät trong nhöõng maùy ghi phim daïng troáng noäi (internal drum
imagestter) ñaàu tieân. Phim naèm ôû beân trong troáng, coù cô cheá caùc göông
phaûn chieáu tia laser ñeán phim. Caùc boä phaän chuyeån ñoäng ít hôn vaø
khoaûng caùch tieâu cöï coá ñònh laøm cho nhieàu nhaø cung caáp chuyeån sang
thieát keá töông töï trong nhöõng naêm tôùi.

30
H1.28. Phaàn meàm QuarkXPress phieân baûn 1.0
Naêm 1987 coù hai phaàn meàm môùi, quan troïng ñöôïc giôùi thieäu. Thöù
nhaát laø haõng Quark tung ra phaàn meàm daøn trang QuarkXPress cho
Macintosh, caïnh tranh tröïc tieáp vôùi PageMaker. Phieân baûn Windows
cuûa noù xuaát hieän ñaàu tieân 5 naêm sau ñoù. Thöù hai laø Adobe tung ra phaàn
meàm ñoà hoïa Adobe Illustrator 1.0 phieân baûn cho Macintosh. Phieân baûn
cho heä ñieàu haønh Windows ñeán naêm 1989 môùi xuaát hieän. Vôùi phaàn
meàm naøy, Adobe chuû yeáu muoán minh chöùng cho caùc khaû naêng cuûa ngoân
ngöõ moâ taû trang PostScript. Nhieàu thieát laäp trong phaàn meàm naøy tröïc
tieáp tham chieáu ñeán caùc leänh PostScript töông quan.
ImageStudio cuûa Letraset laø chöông trình chænh söûa hình aûnh traéng
ñen (grayscale image) haøng ñaàu cho Macintosh vaø laø nguoàn caûm höùng
cho caùc nhaø phaùt trieån phaàn meàm Photoshop sau naøy. Trong naêm 1987,
Ngöôøi duøng maùy tính coù theå naâng caáp leân heä ñieàu haønh MS-DOS 3.3
hoaëc naâng cao khaû naêng video cuûa heä thoáng vôùi moät card ñoà hoaï VGA.
Sau khi caøi ñaët heä ñieàu haønh Windows 2.0, hoï coù theå baét ñaàu vôùi phieân
baûn ñaàu tieân cuûa Aldus PageMaker treân maùy PC. Cuõng trong naêm naøy,
Microsoft ñaõ thay ñoåi logo laàn thöù tö trong lòch söû cuûa hoï.
H.1.29. Logo cuûa Microsoft naêm 1987
Naêm1988,NeXTcubelaømoätmaùytraïmcaocaáp(high-endworkstation)
ñöôïc phaùt trieån, saûn xuaát vaø baùn bôûi NeXT, coâng ty ñöôïc thaønh laäp bôûi
Steve Jobs sau khi oâng rôøi khoûi Apple.

31
H.1.30. Maùy tính NeXTcube cuûa haõng NeXT
NeXT chæ toàn taïi cho ñeán naêm 1993, nhöng maùy tính cuûa noù vaø heä
ñieàu haønh NeXTSTEP ñaõ coù aûnh höôûng lôùn ñeán ngaønh coâng nghieäp
ñoà hoïa. Maùy chuû web ñaàu tieân treân theá giôùi chaïy treân heä thoáng NeXT.
Phaàn meàm bình baûn ñieän töû (imposition) SignaStation cuûa Heidelberg
vaø caùc öùng duïng cuûa OneVision ra maét treân neàn taûng naøy vaø hoã trôï hieäu
quaû cho Display PostScript. NeXTSTEP sau naøy trôû thaønh neàn taûng cuûa
Mac OS X.
H.1.31. Giao dieän cuûa Heä ñieàu haønh NeXTSTEP
Cuõng trong naêm 1988, Aldus phaùt haønh FreeHand 1.0, moät phaàn
meàm ñoà hoïa maø trong nhieàu naêm sau laø ñoái thuû caïnh tranh chính cuûa
Adobe Illustrator.

32
H.1.32. Phaàn meàm ñoà hoïa FreeHand phieân baûn 1.0
Coâng ty Hyphen Inc. giôùi thieäu phaàn meàm RIP ñaàu tieân cuûa hoï. Cho
ñeán luùc ñoù taát caû caùc nhaø cung caáp ñaõ söû duïng phaàn cöùng rieâng cuûa hoï
cho RIP. Hyphen RIP laø moät baûn sao PostScript chaïy treân neàn maùy tính
PC tieâu chuaån. Trong khi ñoù, ñoái thuû caïnh tranh laø Adobe cuõng ra maét
phieân baûn môùi cuûa Atlas PostScript RIP, chaïy treân maùy tính vôùi 6 MB
RAM vaø ñóa cöùng 80 MB.
Maùy in HP DeskJet ngay khi xuaát hieän vaøo naêm 1988 ñaõ laø moät
thaønh coâng nhanh choùng trong thò tröôøng in vaên phoøng, nhöng noù vaãn seõ
maát vaøi naêm tröôùc khi kyõ thuaät in phun möïc baét ñaàu coù taùc ñoäng lôùn ñeán
thieát keá ñoà hoïa. Apple LaserWriter II cuõng laø moät maùy in khaùc ñöôïc
tung ra trong naêm ñoù. Noù coù moät soá phieân baûn khaùc nhau ñeå nhaém muïc
tieâu ñeán ngöôøi duøng chuyeân nghieäp.
H.1.33. Maùy in HP DeskJet cuûa haõng HP
Vì caùc maùy tính ñeå baøn vaãn coøn khaù yeáu, neân nhieàu coâng ty döïa vaøo
caùc maùy chuû maïnh ñeå xöû lyù moät phaàn coâng vieäc. Naêm 1989, coâng ty
Helios cuûa Ñöùc laàn ñaàu tieân giôùi thieäu EtherShare, moät taäp tin döïa treân
heä ñieàu haønh Unix vaø maùy chuû in (printer server), sau ñoù hoï theâm tính

33
naêng OPI (Open Prepress Interface) ñeå giaûm thieåu thôøi gian xöû lyù vaø
taêng naêng suaát, ngoaøi ra hoïc theâm caùc caáu hình cuûa quaûn lyù maøu (color
management).
H.1.34. Phaàn meàm CorelDraw 1.0 cuûa haõng Corel
Naêm 1989, haõng Corel tung ra phaàn meàm ñoà hoïa CorelDRAW 1.0,
moät öùng duïng veõ vector, phieân baûn ñöôïc söû duïng cho heä ñieàu haønh
Windows 3.1. Cuõng trong naêm naøy, Letraset tung ra phaàn meàm chænh söûa
aûnh maøu ColorStudio, moät chöông trình coù kyõ thuaät cao hôn Photoshop
nhöng giaù gaáp ñoâi ôû möùc 1.995 USD. Baùn haøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc kyø
voïng, Letraset cuoái cuøng ñaõ töø boû thò tröôøng veà phaàn meàm.
Naêm 1990 Xerox ra maét heä thoáng DocuTech ñaàu tieân, ñöôïc bieát ñeán
vôùi caùi teân DocuTech Production Publisher. Heä thoáng naøy döïa treân coâng
cuï in xerographic ñoä phaân giaûi 600 dpi, in ñen traéng toác ñoä 600 trang/
phuùt vôùi thieát bò queùt (scanner) vaø caùc chöùc naêng thaønh phaåm ñöôïc tích
hôïp trong maùy (inline finishing options). Ñaây laø heä thoáng xuaát baûn “in
theo yeâu caàu” (print-on-demand) coù giaù phaûi chaêng ñaàu tieân. Vaøo naêm
1992, tuøy choïn Network Server ñöôïc theâm vaøo ñeå cho pheùp caùc coâng
vieäc ñöôïc in kyõ thuaät soá töø maïng maùy tính caù nhaân (PC network).

34
H.1.35. Heä thoáng DocuTech cuûa Xerox thaäp nieân 1990
Mac IIfx ñöôïc phaùt haønh vaø trong hai naêm sau ñoù, noù vaãn laø maùy
tính nhanh nhaát trong doøng saûn phaåm cuûa Apple. Noù coù giaù ñeán 10.000
USD bao goàm caû maøn hình. Cuõng trong naêm 1990, Microsoft giôùi thieäu
Windows 3.0, phieân baûn “höõu duïng” ñaàu tieân cuûa heä ñieàu haønh naøy vaø
ñaït ñöôïc thaønh coâng thöông maïi to lôùn. Trong naêm ñaàu tieân, ñaõ coù moät
trieäu baûn ñöôïc baùn ra.
H.1.36. Giao dieän Heä ñieàu haønh Microsoft Windows 3.0
Linotype keát hôïp vôùi Hell ñeå trôû thaønh Coâng ty Linotype-Hell AG.
Linotype-Hell laø coâng ty ñaàu tieân ñöa ra moät thuaät toaùn taïo tram ñeå loaïi
boû caùc hieäu öùng moire laø nhöôïc ñieåm cuûa tram PostScript. Coâng ngheä
cuûa hoï ñöôïc goïi laø HQS Screening (High Quality Screening) vaø döïa treân
thuaät toaùn Accurate Screening cuûa Adobe, seõ ñöôïc cung caáp cuøng vôùi
PostScript level 2. Agfa cuõng coù moät giaûi phaùp töôn töï ñöôïc goïi laø Agfa
Balanced Screening.
Cuõng trong naêm naøy, trieån laõm thöông maïi Drupa laäp kyû luïc môùi
vôùi 430.000 khaùch tham quan. Moät trong nhöõng saûn phaåm môùi ñöôïc
giôùi thieäu vaø quan taâm laø Impostrip, moät phaàn meàm bình baûn ñieän töû töø
Coâng ty Ultimate Technographics.

35
Cho ñeán nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 90, Adobe hoaøn toaøn chieám
lónh thò tröôøng veà font chöõ vôùi font PostScript. Noù giöõ caùc chi tieát kyõ
thuaät cuûa ñònh daïng font Type 1, trong khi caùc nhaø cung caáp khaùc phaûi
söû duïng ñònh daïng font Type 3. Ñieàu naøy ñaõ thay ñoåi vaøo naêm 1991
khi Apple vaø Microsoft hôïp taùc vaø tung ra font TrueType, noù ñöôïc phaùt
trieån bôûi Apple do hoï ñaõ quaù chaùn ngaùn vôùi vieäc phaûi traû chi phí ñaét tieàn
cho baûn quyeàn font chöõ cho caùc maùy in laser cuûa hoï. Apple thieát laäp font
TrueType laø moät phaàn tích hôïp cuûa heä ñieàu haønh System 7, trong khi
Microsoft cho pheùp hoã trôï font TrueType trong Windows 3.1 vaøo ñaàu
naêm 1992. Adobe phaûn öùng laïi moái ñe doïa naøy baèng caùch phaùt haønh
moät coâng cuï goïi laø Adobe Type Manager (ATM) ñeå caûi thieän söï xuaát
hieän treân maøn hình cuûa caùc font chöõ PostScript. Adobe cuõng thoâng baùo
caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa font chöõ PostScript Type 1. Ngay sau ñoù, caùc
nhaø thieát keá font ñaõ cung caáp font chöõ Type 1 chaát löôïng cao.
Naêm 1991, Adobe phaùt haønh PostScript level 2, moät phieân baûn maïnh
hôn vaø ñaùng tin caäy hôn cuûa ngoân ngöõ PostScript. Baèng caùch phaùt haønh
caùc thoâng soá kyõ thuaät tröôùc khi tung ra saûn phaåm, caùc ñoái thuû caïnh tranh
nhö Harlequin coù theå baùn caùc RIP töông thích tröôùc khi caùc saûn phaåm
cuûa Adobe tham gia vaøo thò tröôøng. Vaø cuõng trong naêm naøy, coâng ngheä
oå ñóa DLT ñaõ ñaët ra caùc tieâu chuaån môùi cho ñoä tin caäy, toác ñoä vaø dung
löôïng. Noù vaãn laø coâng ngheä löu tröõ ñöôïc yeâu thích trong vieäc lónh vöïc
cheá baûn trong nhieàu naêm sau ñoù.
Phieân baûn 1.07 cuûa Photoshop, phaàn meàm xöû lyù hình aûnh maïnh meõ
cuûa Adobe phaùt haønh moät naêm tröôùc, ñaõ bao goàm moät tính naêng raát
quan troïng trong lónh vöïc cheá baûn hieän ñaïi: hoã trôï khoâng gian maøu
CMYK. Noù khoâng hoã trôï tröïc tieáp, vì theá chuùng ta khoâng theå nhìn thaáy
caùc keânh rieâng bieät, nhöng chuùng ta coù theå môû moät taäp tin ñöôïc queùt ôû
heä maøu RGB vaø sau ñoù löu noù laïi vôùi heä maøu CMYK. Baûn caäp nhaät naøy
ñaùnh daáu söï baét ñaàu keát thuùc cuûa caùc heä thoáng cao caáp ñaét tieàn töø caùc
nhaø cung caáp nhö Crossfield vaø Hell.
H.1.37. Phieân baûn Adobe Photoshop 1.07 phaùt haønh naêm 1990

36
EFI Fiery RIP cho maùy photocopy kyõ thuaät soá ñaõ nhanh choùng
thaønh coâng. Canon, Xerox, Kodak vaø Agfa ñaõ tích hôïp heä thoáng vôùi
maùy photocopy maøu cuûa hoï. EFI ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1988 bôûi
Efraim Arazi, ngöôøi cuõng ñaõ thaønh laäp Scitex vaøo naêm 1968. Noù seõ trôû
thaønh moät trong nhöõng nhaø cung caáp haøng ñaàu caùc giaûi phaùp in kyõ thuaät
soá vaø phaàn meàm quaûn lyù chu trình coâng vieäc (workflow management
software). Moät coâng ty ñöôïc thaønh laäp cuøng naêm vaø taäp trung vaøo in kyõ
thuaät soá laø Caldera. Saûn phaåm ñaàu tieân cuûa hoï laø Cameleo, moät coâng
cuï taïo ICC Profile.
H.1.38. Logo cuûa coâng ty Caldera
Naêm 1992, taïi Hoäi chôï Comdex Fall, ñònh daïng file PDF ñaõ nhaän
ñöôïc giaûi “Best of Comdex”. Phaàn meàm Acrobat Reader coù giaù baùn 50
USD trong khi caùc phieân baûn caù nhaân vaø maïng cuûa Acrobat Distiller
töông öùng laø 695 USD vaø 2.495 USD. Cuõng trong naêm naøy, thoâng soá kyõ
thuaät cho thuaät toaùn JPEG ñeå neùn hình aûnh ñöôïc coâng boá. Hai naêm sau
ñoù, noù trôû thaønh moät tieâu chuaån ISO.
FrameMaker 3, moät phaàn meàm daøn trang ñöôïc toái öu hoùa cho caùc
taøi lieäu daøi ñöôïc giôùi thieäu, phieân baûn cho Windows cuõng ñöôïc coâng
boá. Baûn ñaàu tieân chaïy treân heä ñieàu haønh Solaris vaø Apollo, vaø töø
naêm 1990 trôû ñi ñöôïc Macintosh hoã trôï. Naêm 1995, Adobe ñaõ mua laïi
phaàn meàm naøy.
Scitex mua heä thoáng Leaf. Moät naêm sau ñoù, maùy chuïp aûnh kyõ thuaät
soá ñònh daïng trung bình Hasselblad hoaëc Mamiya ñöôïc giôùi thieäu. Noù
coù ñoä phaân giaûi 4 megapixel vaø coù giaù khoaûng 37.000 USD.

37
Coâng ty Artwork Systems ñöôïc thaønh laäp. Saûn phaåm ñaàu tieân cuûa hoï
laø ArtPro, moät phaàn meàm cheá baûn cho nhaõn haøng vaø bao bì. 1.000 baûn
quyeàn ñaõ ñöôïc baùn trong voøng 4 naêm ñaàu vaø 8.000 baûn ñöôïc baùn cho ñeán
naêm 2007, bieán coâng ty trôû thaønh nhaø cung caáp phaàn meàm bao bì lôùn treân
theá giôùi.
H.1.39. Logo phaàn meàm cheá baûn ArtPro cuûa Artwork Systems
Naêm 1992 cuõng ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa Vieän nghieân cöùu Coâng ngheä
Ñieän töû CRON. Hoï ñaõ giôùi thieäu maùy ghi phim baèng laser ñaàu tieân cuûa
Trung Quoác vaøo naêm 1993, tieáp theo laø maùy in danh thieáp maøu vôùi ñoä
chính xaùc cao ñaàu tieân vaøo naêm 1994.
Hoäi chôï thöông maïi ngaønh in IPEX naêm 1993 taïi Anh laø ñaùng chuù yù
nhaát töø tröôùc tôùi nay. Taïi söï kieän ñoù, heä thoáng CtP ñaàu tieân ñöôïc giôùi
thieäu cuøng vôùi 2 maùy in kyõ thuaät soá: Indigo E-Print 1000 vaø Xeikon
DCP-1. Indigo E-Print 1000 laø moät maùy in kyõ thuaät soá daïng tôø rôøi coù söû
duïng ElectroInk, moät loaïi möïc chaát loûng ñaàu tieân coù theå in ñöôïc leân giaáy.
H.1.40. Maùy in kyõ thuaät soá Indigo E-Print 1000
Indigo laø saûn phaåm trí tueä cuûa Benny Landa, ngöôøi ñaõ thaønh laäp
Indigo Digital Printing naêm 1977. OÂng ñaõ baùn coâng ty cho Hewlett-
Packard vaøo naêm 2002 vaø thaønh laäp Taäp ñoaøn The Landa vôùi muïc tieâu
xaây döïng moät loaït caùc maùy in môùi döïa treân möïc nano (nanographic ink).

38
H.1.41. Benny Landa, ngöôøi saùng laäp Indigo Digital Printing
vaø The Landa Group
ScanView ScanMate laø moät ví duï ñieån hình cuûa moät theá heä maùy queùt
daïng troáng ñeå baøn (destop drum scanner) nhoû goïn môùi xuaát hieän treân thò
tröôøng. Nhöõng thieát bò naøy ñoâi khi ñöôïc goïi laø baby drum scanner. Moät
soá maùy trong soá ñoù söû duïng oáng nhaân quang (photomultiplier) trong khi
soá khaùc coù giaù reû hôn thì söû duïng CCD.
H.1.42. Maùy queùt daïng troáng ScanView ScanMate
Boä vi xöû lyù PowerPC laø söï phaùt trieån chung cuûa Motorola, IBM vaø
Apple. Apple seõ söû duïng trong doøng maùy Power Macintosh cuûa heä thoáng.
Noù cuõng ñöôïc coù saün treân moät theû add-on cho maùy Macintosh Quadra.
Naêm 1993, Microsoft cuõng ñaõ tung ra Windows NT, moät heä ñieàu haønh
daønh rieâng cho maùy chuû (server operating system). Ban ñaàu NT chaïy
treân nhieàu neàn taûng phaàn cöùng (multiple hardware platforms), bao goàm
Dec Alpha ñöôïc nhieàu nhaø cung caáp söû duïng ñeå chaïy phaàn meàm RIP
cuûa hoï.
Cuõng trong naêm 1993, Agfa ñaõ giôùi thieäu CristalRaster, giaûi thuaät
tram ngaãu nhieân (tram FM) ñaàu tieân. Coâng ty ñaõ khoâng ñaêng kyù baèng

39
saùng cheá coâng ngheä vaø noù sôùm coù caùc giaûi phaùp caïnh tranh khaùc xuaát
hieän nhö Diamond Screening cuûa Linotype-Hell hoaëc Monet Screening
cuûa Barco.
Taïi hoäi nghò Fogra naêm naøy, toå chöùc International Color Consortium
(ICC - Hieäp hoäi Maøu Quoác teá) ñöôïc thaønh laäp. Muïc tieâu cuûa noù laø chia
seû kieán thöùc veà maøu saéc vaø phaùt trieån caùc tieâu chuaån veà quaûn trò maøu
(color management). Moät naêm sau, ICC chaáp nhaän ColorSync cuûa Apple
vaø ra maét phieân baûn 2 cuûa ñònh daïng ICC Profile. Caùc baûng kieåm tra IT8
(IT8 test charts), chaúng haïn nhö IT8.7/2, muïc tieâu laø ñeå ñònh chuaån caùc
thieát bò ñaàu vaøo nhö maùy queùt hoaëc quaù trình in.
H.1.43. Baøi maãu IT8.7/2
Layers laø tính naêng môùi cuûa Photoshop 3.0, beân caïnh caùc caûi tieán
khaùc nhö baûng maøu vaø hoã trôï ñònh daïng RAW cuûa caùc maùy aûnh kyõ thuaät
soá khaùc nhau.
Aldus FreeHand 4 bao goàm caùc tính naêng ña trang (multi-page
capabilities), ñaõ laøm cho öùng duïng phuø hôïp vôùi caùc taøi lieäu coù boá cuïc
trang nhoû. Sau khi hôïp nhaát Aldus-Adobe, Adobe traû laïi Freehand cho
Altsys, nhöõng ngöôøi saùng taïo ban ñaàu, sau naøy ñöôïc Macromedia mua
laïi. Adobe Systems vaø Aldus Corporation hôïp nhaát ñaõ trôû thaønh nhaø
cung caáp phaàn meàm lôùn thöù naêm treân theá giôùi, vôùi doanh thu haøng naêm
khi ñoù laø 500 trieäu USD.

40
Naêm 1994, Creo giôùi thieäu maùy ghi baûn 3244 Platesetter, moät heä
thoáng CTP döïa treân coâng ngheä aùnh saùng khaû kieán. Ñôn ñaët haøng lôùn
cuûa R.R Donnelly & Sons, ngöôøi ñaõ taøi trôï moät phaàn cho söï phaùt trieån
cuûa thieát bò naøy, ñaõ laøm cho Creo trôû thaønh nhaø cung caáp haøng ñaàu caùc
heä thoáng CTP.
Cuõng trong naêm naøy, Iomega giôùi thieäu oå ZIP, moät loaïi sieâu ñóa meàm
vôùi dung löôïng 100 MB, sau ñoù ñöôïc môû roäng leân 250 vaø 750 MB.
Apple ñaõ tích hôïp oå ñóa naøy trong moät soá maùy Mac cuûa hoï, nhöng söï
phoå bieán cuûa noù ñaõ khoâng bao giôø coù ñöôïc töø moät vaán ñeà veà ñoä tin caäy
maø ñöôïc goïi laø “click of death”.
H.1.44. OÅ ñóa ZIP cuûa Iomega
Hieäp hoäi Maøu Quoác teá (International Color Consortium) coâng boá caùc
thoâng soá kyõ thuaät cho ICC Profile. Noù seõ maát theâm 10 naêm nöõa ñeå phaùt
trieån, nhöng ít nhaát laø nhöõng ñieàu cô baûn veà ICC Profile baây giôø ñaõ coù.
Naêm 1995 laø moät naêm raát quan troïng cho cheá baûn vaø in aán, bôûi
vì trong naêm naøy coù hai söï kieän xaûy ra. Tröôùc tieân, ñaây laø naêm cuûa
TrendSetter, heä thoáng ghi keõm nhieät ñaàu tieân cuûa Creo. Nhö teân goïi cuûa
noù, heä thoáng naøy ñaõ trôû thaønh moät xu höôùng - ñoù laø söï phaùt trieån cho
coâng ngheä ghi keõm (Computer to Plate - CTP) sau ñoù. Ñaây laø heä thoáng
thaønh coâng nhaát cuûa taát caû 42 heä thoáng CTP ñöôïc tröng baøy taïi trieån laõm
thöông maïi Drupa naêm ñoù. Hình beân döôùi laø TrendSetter 800 Magnum
cuûa moät vaøi naêm sau ñoù. Noù gioáng vôùi phieân baûn goác.

41
H.1.45. Maùy ghi baûn nhieät TrendSetter 800 Magnum cuûa Creo
Moät xu höôùng lôùn khaùc laø söï xuaát hieän cuûa moät soá dòch vuï web (web
services) seõ coù taùc ñoäng lôùn ñeán ngaønh coâng nghieäp. Vistaprint ñöôïc
thaønh laäp taïi Paris, Phaùp bôûi Robert Keane, ngöôøi tin töôûng vaøo khaû
naêng cung caáp caùc aán phaåm in nhanh cho caùc doanh nghieäp nhoû. Trong
voøng vaøi naêm, dòch vuï web naøy coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán baùo chí ôû Myõ
vì hoï laáy maát moät phaàn lôùn thu nhaäp töø quaûng caùo treân baùo giaáy vaøo
trang web. Moät coâng ty khôûi nghieäp khaùc, goïi laø Amazon, hoï taäp trung
vaøo vieäc baùn saùch tröïc tuyeán (baùn haøng treân internet - sale online). Hieän
nay, Amazon ñaõ trôû thaønh moät ngöôøi khoång loà trong dòch vuï baùn haøng
treân maïng internet.
Naêm 1995, Microsoft ñaõ giôùi thieäu Windows 95 vaø hoï ñaõ baùn ñöôïc
moät trieäu baûn chæ trong voøng 4 ngaøy. Apple cho pheùp löïa choïn caùc nhaø
cung caáp khaùc nhö Power Computing, Motorola vaø UMAX ñeå chaáp
nhaän thò tröôøng baûn sao Macintosh. Sau khi trôû laïi haõng Apple, Steve
Jobs ñaõ huûy boû chính saùch naøy vaøo naêm 1998.
Naêm 1995 cuõng laø naêm cuûa söï ra ñôøi caùc tieâu chuaån keát noái môùi:
Apple ra maét Firewire (IEE 1394) vaø moät nhoùm caùc nhaø cung caáp ngaønh
coâng nghieäp phaùt haønh caùc thoâng soá kyõ thuaät cho Universal Serial Bus
(USB). Toác ñoä cuûa Ethernet taêng töø 10 Mb/s leân 100 Mb/s vôùi vieäc phaùt
haønh caùc ñaëc tính cuûa Fast Ethernet.
H.1.46. Coång keát noái Firewire (IEE 1394)

42
Naêm 1996, QuarkXPress 3.3 ñöôïc coâng boá vaø noù chính thöùc qua maët
Pagemaker ñeå trôû thaønh phaàn meàm daøn trang haøng ñaàu. Trong nhieàu
naêm ñaõ coù söï caïnh tranh laønh maïnh giöõa caùc nhaø cung caáp phaàn meàm.
Caùc nhaø thieát keá, trung taâm dòch vuï vaø nhaø in caàn phaûi coù caùc phaàn meàm
cuûa QuarkXPress, Pagemaker, Illustrator, FreeHand vaø Photoshop cho
coâng vieäc cuûa hoï.
Scitex phaùt haønh Brisque, moät heä thoáng laøm vieäc döïa treân heä ñieàu
haønh Unix söû duïng CT/LW nhö laø moät ñònh daïng taäp tin noäi (internal
file format). Moät saûn phaåm môùi nöõa cuûa Scitex, seõ trôû neân phoå bieán vaø
giaønh ñöôïc nhieàu giaûi thöôûng, laø maùy queùt daïng phaúng Eversmart.
Naêm 1996, Adobe vaø Microsoft cuõng ñaõ gaây ngaïc nhieân cho toaøn boä
ngaønh coâng nghieäp baèng caùch thoâng baùo söï phaùt trieån chung cuûa moät
ñònh daïng font môùi coù teân maõ laø OpenType. Thoâng soá kyõ thuaät cuûa noù
ñöôïc xuaát baûn naêm 1997 nhöng boä font ñaàu tieân thì maõi ñeán naêm 2000
môùi xuaát hieän. Cuõng trong naêm naøy, Agfa giôùi thieäu Avantra 30, moät
ghi phim khoå 4 trang (4-up imagesetter).
H.1.47. Maùy ghi phim Advantra 30 cuûa Agfa
Global Graphics ñöôïc thaønh laäp taïi Nancy, Phaùp. Sau moät loaït caùc
vuï mua laïi, keå caû cuûa Harlequin Group Plc naêm 1999, noù trôû thaønh moät
coâng ty lôùn trong thò tröôøng phaàn meàm cheá baûn.
Vaøo cuoái nhöõng naêm 90, ngaønh coâng nghieäp in ñang chuyeån ñoåi
maïnh meõ sang coâng ngheä CTP, cho pheùp hoï ngöøng söû duïng phim vaø ghi

43
döõ lieäu tröïc tieáp töø maùy tính leân baûn in. Caùc coâng ty ñaàu tö vaøo CTP,
hoï thöôøng coù caùc thö vieän phim lôùn coøn laïi töø tröôùc, do ñoù hoï coù nhu
caàu caàn phaûi söû duïng laïi caùc trang phim naøy. Maùy queùt coù chöùc naêng
Copydot nhö EskoScan 2540 cuûa Eskofot coù theå queùt nhöõng boä phim
ñoù vaø löu laïi döõ lieäu döôùi daïng caùc taäp tin DCS. Tuy nhieân caùc maùy
queùt daïng naøy chæ toàn taïi trong vaøi naêm, cho ñeán khi taøi lieäu löu tröõ ñaõ
ñöôïc queùt löu döôùi daïng taäp tin vaø taát caû döõ lieäu ñaõ chuyeån sang daïng
kyõ thuaät soá.
Naêm 1997, Enfocus baét ñaàu phaùt haønh PitStop 1.0, moät plug-in chænh
söûa PDF cho Acrobat Exchange 3.0. Apple cuõng coâng boá heä ñieàu haønh
Mac OS 8 vaø baùn ñöôïc hôn 1,2 trieäu baûn trong hai tuaàn ñaàu tieân. Heä
ñieàu haønh naøy söû duïng ñöôïc nhieàu maøu saéc hôn vaø bao goàm caû hoã trôï
cho caû heä thoáng teäp tin môùi goïi laø HFS Plus vaø PowerPC multithreaded
Finder. Luùc naøy, Apple ñang gaëp phaûi caùc vaán ñeà taøi chính nghieâm
troïng vaø chæ toàn taïi ñöôïc laø nhôø Microsoft ñaàu tö 150 trieäu USD vaøo
coâng ty. Microsoft höùa heïn seõ tieáp tuïc phaùt trieån phaàn meàm cho heä ñieàu
haønh naøy trong khi Apple cam keát seõ tích hôïp Internet Explorer laøm
trình duyeät maëc ñònh cho Macintosh.
Vaøo naêm 1998, PostScript 3, ñöôïc coâng boá naêm 1997, ñaõ baét ñaàu
ñöôïc baùn. Noù cung caáp giaûi thuaät taïo tram 12-bit vaø caûi thieän vieäc hoã
trôï in caùc trang PDF vaø chöùc naêng taùch maøu trong RIP. Ñaây laø phieân baûn
cuoái cuøng ngoân ngöõ moâ taû trang cuûa Adobe.
Cuõng trong naêm naøy, Agfa laø nhaø cung caáp ñaàu tieân coâng boá moät
chu trình laøm vieäc döïa treân PDF, ñöôïc goïi laø Apogee. Heä thoáng naøy
chaïy treân neàn heä ñieàu haønh Windows NT vaø söû duïng PDF 1.2 nhö laø
ñònh daïng taäp tin noäi boä. Apogee Series3, ra maét vaøo naêm 2001 vaø
söû duïng PDF 1.3, laø phieân baûn maïnh meõ nhaát tröôùc khi ApogeeX,
moät phaàn meàm vieát laïi hoaøn chænh cuûa phaàn meàm naøy, ñöôïc coâng boá
vaøo naêm 2003.
IMac ñöôïc coâng boá vaø nhanh choùng trôû thaønh maùy tính ñöôïc öa
chuoäng trong lónh vöïc cheá baûn.

44
H.1.48. Maùy tính IMac cuûa Apple
Cuõng trong naêm 1998, Pantone ñöôïc caáp baèng saùng cheá cho kyõ thuaät
Hexachrome, moät quy trình in saùu maøu döïa treân caùc loaïi möïc CMYK
theâm maøu cam (orange) vaø maøu xanh laù (green) ñeå môû roäng khoaûng
phuïc cheá maøu (color gamut). Quy trình CMYKOG naøy khoâng phaûi laø
thaønh coâng lôùn vì phí baûn quyeàn, chi phí coäng theâm cho in hai maøu boå
sung vaø lôïi ích haïn cheá cho nhieàu loaïi hình aûnh. Pantone ñaõ ngöng coâng
ngheä naøy trong naêm 2008.
Coù teân maõ laø K2 maø moät soá ngöôøi cho laø “Quark Killer”, naêm 1999,
Adobe tung ra phaàn meàm daøn trang InDesign 1.0 döïa treân phaàn meàm
PageMaker maø hoï ñaõ mua tröôùc ñoù. Nhöng noù nhanh choùng thaát baïi do
toác ñoä chaäm vaø hay bò loãi.
H.1.49. Phaàn meàm daøn trang Adobe InDesign

45
Acrobat 4 ñöôïc phaùt haønh vaøo thaùng 4 naêm 1999. Noù hoã trôï ñònh daïng taäp
tin PDF 1.3, ñaây laø phieân baûn PDF ñaàu tieân thöïc söï phuø hôïp cho vieäc cheá baûn.
Cuõng trong naêm naøy, Heidelberg vaø Creo thoâng baùo Prinergy, moät chu trình
laøm vieäc ñöôïc phaùt trieån chung döïa treân coâng ngheä PDF vaø Adobe Extreme.
Sau söïtanvôõveàhôïptaùcgiöõahaicoângtyvaøonaêm2003,Creotieáptuïcphaùttrieån
cuûa Prinergy trong khi Heidelberg ra maét chu trình PrintReady.
Transparency laø moät hieäu öùng thò giaùc ñaõ coù moät taùc ñoäng lôùn ñeán ngaønh
coâng nghieäp ñoà hoïa. Trong naêm 2000 Illustrator 9 laø öùng duïng cuûa Adobe
ñaàu tieân hoã trôï thuoäc tính Transparency. Caùc chöông trình khaùc nhö Corel
Draw ñaõ laøm vieäc naøy töø raát laâu nhöng hoï phaûi söû duïng caùc thuû thuaät phaàn
meàm ñeå moâ phoûng hieäu quaû. Adobe coù theå ñi xa hôn nöõa: hoï hoã trôï theâm
thuoäc tính Transparency cho ñònh daïng taäp tin PDF cuõng nhö neàn taûng
APPE RIP cuûa hoï. Tieáp thò cho caùc öùng duïng thieát keá vaø boá trí cuûa mình,
Adobe nhaán maïnh nhieàu vaøo lôïi theá saùng taïo cuûa vieäc söû duïng thuoäc tính
Transparency. Tuy nhieân, phaûi maát vaøi naêm tröôùc khi vieäc xöû lyù caùc taäp tin
coù thuoäc tính Transparency khoâng bò loãi trong quaù trình xuaát.
Haõng Screen giôùi thieäu Trueflow, moät chu trình laøm vieäc tröôùc in döïa
treân trình bieân dòch cuûa PostScript 3 vaø caùc coâng cuï trapping vaø bình baûn
maïnh meõ cuûa Screen. Ñaây laø trình duyeät web ñaàu tieân döïa treân chu trình
laøm vieäc, chuû yeáu nhaém vaøo phaân khuùc thaáp cuûa thò tröôøng.
Taïi Drupa naêm 2000, Agfa ñaõ giôùi thieäu moät phieân baûn cuûa heä thoáng
Galileo CTP cuûa hoï maø noù coù theå ghi baûn vôùi aùnh saùng tím (violet) trong
vuøng aùnh saùng khaû kieán. Thieát bò naøy, ñaõ ñaùnh daáu moät coâng ngheä ghi
baûn môùi - coâng ngheä ghi keõm violet. Cuoäc tranh luaän veà ghi keõm nhieät
hay violet dieãn ra trong nhieàu naêm, vaø ñöôïc thay theá baèng caùc cuoäc thaûo
luaän xung quanh caùc coâng ngheä khoâng xöû lyù baûn sau khi ghi (process-free
technology) 5 ñeán 6 naêm sau ñoù.
H.1.50. Maùy ghi baûn violet Galileo cuûa Agfa

46
Naêm 2001, Apple ra maét phieân baûn maùy tính ñeå baøn ñaàu tieân cuûa
OS X, heä ñieàu haønh döïa treân Unix coù teân maõ laø Cheetah. Phieân baûn
maùy chuû (server) ñaõ coù saün töø naêm 1999. Cuõng cuøng naêm naøy, Microsoft
giôùi thieäu Windows XP. Hieäp hoäi Maøu Quoác teá coâng boá phieân baûn 4
cho ICC Profile.
Taïp chí Times xöû lyù quaûng caùo ñaàu tieân ñöôïc cung caáp döôùi daïng taäp tin
PDF/X-1a: 2001. Ñònh daïng taäp tin môùi naøy laø moät phieân baûn cuûa PDF 1.3
ñöôïc toái öu hoùa ñeå chuyeån ñoåi caùc trang trong moâi tröôøng tröôùc in (prepress).
H.1.51. Giao dieän cuûa phaàn meàm bình baûn Preps cuûa ScenicSoft
Ñeán naêm 2002, PDF ñaõ ñöôïc xem nhö laø moät tieâu chuaån ñeå chuyeån
ñoåi caùc taäp tin giöõa caùc nhaø thieát keá, nhaø xuaát baûn vaø caùc coâng ty in aán.
Do tính chaát linh hoaït cuûa ñònh daïng taäp tin, coù raát nhieàu vaán ñeà vôùi vieäc
söû duïng noù nhö laø moät ñònh daïng chuyeån ñoåi. Caâu traû lôøi cuûa ngaønh laø
caàn xaùc ñònh moät loaït caùc yeâu caàu boå sung cho caùc taäp tin PDF maø noù
coù yù nghóa cho vieäc chuyeån ñoåi. Chuaån PDF/X-3 laø moät ví duï ñieån hình
veà ñieàu naøy. Phieân baûn ñaàu tieân cuûa noù ñöôïc phaùt haønh vaøo naêm 2002.
Trong khi tieâu chuaån PDF/X-1 bò haïn cheá söû duïng treân toaøn theá giôùi, thì
PDF/X-3 ñöôïc söû duïng phoå bieán ôû chaâu AÂu.
Cuøng naêm ñoù, Creo mua laïi ScenicSoft, nhaø phaùt trieån Preps, phaàn
meàm bình baûn ñieän töû haøng ñaàu cuûa ngaønh coâng nghieäp in vôùi hôn
20.000 baûn ñöôïc baùn ra.
Cuõng trong naêm 2002, Heidelberg thoâng baùo “hoaït ñoäng saûn xuaát vaø
phaùt trieån cuûa maùy queùt seõ bò ngöng vaø phaïm vi cuûa caùc maùy ghi phim

47
cuõng seõ bò giôùi haïn ôû caùc doøng cao caáp” khoâng thöïc söï laø chuû ñeà tin töùc
chính nhöng noù cho thaáy roõ raèng ngaønh coâng nghieäp in ñang traûi qua
nhöõng thay ñoåi lôùn.
PlateRite Micra laø thieát bò CTP 2-up ñaàu tieân cuûa Screen ñöôïc tung
ra trong naêm 2003, vaø ñaõ trôû thaønh nhaø saûn xuaát thieát bò ghi baûn CTP lôùn
nhaát. Maùy cuûa hoï cuõng ñöôïc baùn bôûi Agfa, Fuji vaø Heidelberg.
Caùc kyõ thuaät taïo tram tieáp tuïc ñöôïc caûi thieän. Agfa Sublima laø moät ví
duï veà kyõ thuaät tram lai (hybrid screening technology). Caùc nhaø cung caáp
khaùc nhö Creo vaø Heidelberg cuõng ñöa ra caùc phieân baûn “thöù hai” ñaõ
ñöôïc hieäu chænh cho caùc thuaät toaùn tram ngaãu nhieân (tram FM) cuûa hoï.
Nhöõng caûi tieán naøy söû duïng caùc caáu truùc gioáng nhö “con saâu” (worm-
like) ñeå giaûm söï taêng taàng thöù trong quaù trình in (dotgain) ôû vuøng toâng
trung gian (midtone) cuûa hình aûnh.
H.1.52. Maùy chuïp aûnh kyõ thuaät soá Canon 300D
Canon 300D hoaëc Digital Rebel nhö teân goïi cuûa noù ôû Myõ, laø maùy
chuïp aûnh kyõ thuaät soá söû duïng oáng kính ñôn ñaàu tieân. Ngay caû nhöõng
studio nhoû cuõng coù theå mang laïi nhöõng hình aûnh kyõ thuaät soá tuyeät vôøi
nhôø ñoä phaân giaûi 6 megapixels cuûa 300D. Vieäc aùp duïng caùc maùy chuïp
aûnh kyõ thuaät soá (digital camera) trong vieäc phuïc cheá hình aûnh ñaõ nhanh
choùng gieát cheát thò tröôøng maùy queùt (scanner).
Haàu heát caùc thoâng tin trong ngaønh in ñaõ moâ taû chöông trình Drupa
naêm 2004 laø “JDF-drupa”. Maëc duø thoâng soá kyõ thuaät môùi nhaát cuûa JDF
1.2 laàn ñaàu tieân coù theå ñöôïc coi laø “tröôûng thaønh” vaø moät chieán dòch
“JDF Now” ñöôïc khôûi ñoäng ñeå quaûng caùo vieäc söû duïng noù, tuy nhieân
vieäc söû duïng JDF thöïc teá vaãn coøn haïn cheá.

48
Cuõng trong naêm 2004, Punch International mua laïi basysPrint, moät
coâng ty nhoû cuûa Ñöùc coù heä thoáng ghi baûn UV-Setter, ñöôïc giôùi thieäu taïi
Drupa naêm 1995, söû duïng caùc baûn in truyeàn thoáng (conventional plate) reû
hôn caùc baûn in kyõ thuaät soá (digital plate). Heä thoáng cuûa hoï coøn ñöôïc goïi laø
CTcP hoaëc maùy ghi baûn truyeàn thoáng (Computer to conventional Plate).
H.1.53. Maùy ghi baûn PS (baûn truyeàn thoáng) UV-Setter 710
cuûa basysPrint
Naêm 2005, Kodak tieáp quaûn Creo vôùi giaù 980 trieäu USD. Trong naêm
naøy hoï cuõng giôùi thieäu caùc baûn in khoâng caàn xöû lyù (process-free plate)
ñaàu tieân, ñöôïc goïi laø Thermal Direct vaø nhaém muïc tieâu ñeán caùc maùy in
khoå nhoû vaø vöøa. Trong naêm 2005, thò tröôøng maùy in kyõ thuaät soá tieáp tuïc
môû roäng vôùi söï ra maét cuûa Konica Minolta Bizhub vaø Canon Imagepress.
Naêm 2006, Adobe coâng boá Adobe PDF Print Engine (APPE), vieát laïi
hoaøn toaøn caáu truùc RIP cuûa hoï. Thay vì döïa vaøo PostScript laøm ngoân
ngöõ moâ taû trang coát loõi, APPE söû duïng ñònh daïng taäp tin PDF.
PDF 1.7 trôû thaønh tieâu chuaån ISO chính thöùc (ISO 32000) vaøo thaùng
12 naêm 2007. Trong 10 naêm tieáp theo, cho ñeán khi baûn PDF 2.0 ñöôïc
phaùt haønh, ñònh daïng taäp tin naøy veà cô baûn seõ khoâng thay ñoåi. Cuøng
naêm ñoù Adobe ngöøng phaùt trieån vaø hoã trôï FreeHand, phaàn meàm ñoà hoïa
maø hoï coù ñöôïc thoâng qua vieäc saùp nhaäp vôùi Macromedia.
Cuõng trong naêm 2007, Fuji baét ñaàu baùn XMF, chu trình saûn xuaát in
môùi döïa treân PDF vaø Adobe PDF Print Engine. Thö vieän coâng coäng

49
New York ñaõ laép ñaët maùy Espresso Book Machine ñaàu tieân. Heä thoáng
in theo yeâu caàu naøy keát hôïp maùy in vôùi moät soá thieát bò thaønh phaåm cho
pheùp vöøa in vaø vöøa hoaøn thieän saûn phaåm in. Noù coù theå in vaø hoaøn thaønh
moät cuoán saùch 300 trang trong voøng 4 phuùt.
H1.54. Maùy in kyõ thuaät soá Espresso Book Machine
Trong nöûa cuoái naêm 2008, cuoäc khuûng hoaûng taøi chính tieáp theo laø
moät söï suït giaûm kinh teá toaøn caàu ñaõ gaây aùp löïc lôùn leân toaøn ngaønh coâng
nghieäp in. Lónh vöïc baùo chí döôøng nhö chòu aûnh höôûng nhieàu nhaát, chuû
yeáu laø do giaù giaáy taêng cao, doanh thu quaûng caùo giaûm vaø caïnh tranh
ngaøy caøng taêng töø web. Taïi Drupa 2008, troïng taâm söï chuù yù daønh cho
caùc maùy in phun nhö Screen Truepress Jet2500UV chaúng haïn.
Kodak baét ñaàu cung caáp heä thoáng Flexcel NX Digital Flexographic
keát hôïp maùy ghi baûn TrendSetter vôùi chu trình laøm vieäc Prinergy vaø caùc
loaïi baûn phuø hôïp cho in flexo. Heä thoáng nhaém vaøo ngaønh bao bì.
Thaùng 3/2009, Konica Minolta thoâng baùo ngöøng saûn xuaát phim. Agfa
vaø Southern Lithoplate naèm trong soá ít caùc nhaø cung caáp phim coøn laïi
cho thò tröôøng cheá baûn in. Saûn phaåm cuûa hoï ñöôïc baùn döôùi nhieàu teân
thöông hieäu khaùc nhau. Fujifilm cuõng baét ñaàu moät cuoäc chieán tieáp thò
nhoû veà vieäc söû duïng thuaät ngöõ “khoâng coù hoùa chaát - chemistry-free” cho
baûn CTP. Baát keå thuaät ngöõ coù chính xaùc hay khoâng, caùc giaûi phaùp hoùa
chaát thaáp nhö vaäy vaãn laø moät söï löïa choïn phoå bieán trong moät theá giôùi
maø vieäc giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng ngaøy caøng trôû neân quan troïng hôn.
Trong khi khoâng coù nhieàu ñieàu xaûy ra trong in aán (cuõng nhö trong
lónh vöïc tröôùc in), caùc giaûi phaùp xuaát baûn khaùc ñaõ nhaän ñöôïc raát nhieàu

50
söï chuù yù. Naêm 2009 laø naêm ñoät phaù cho saùch ñieän töû: Amazon caäp nhaät
trình ñoïc saùch ñieän töû Kindle vaø tung noù ra toaøn caàu. Hoï cuõng mua
Stanza, öùng duïng ñoïc saùch ñieän töû phoå bieán nhaát cho Apple iPhone vaø
iPod Touch. Barnes & Noble cuõng tham gia vaøo thò tröôøng vôùi Nook.
Caùc nhaø cung caáp hieän taïi nhö Sony, BeBook, JetBook vaø Astak ñöa ra
caùc baûn caäp nhaät vaø giaûm giaù. EPUB ñöôïc thieát laäp döôùi daïng ñònh daïng
môû chi phoái cho saùch ñieän töû.
H.1.55. Maùy ñoïc saùch ñieän töû Ereader cuûa Sony
Taïi trieån laõm IPEX naêm 2010 taïi Birmingham, Vöông quoác Anh,
caùc gian haøng lôùn nhaát khoâng coøn laø nhöõng nhaø saûn xuaát maùy in coâng
nghieäp nhö Heidelberg hay Man Roland maø laø caùc nhaø saûn xuaát maùy
in kyõ thuaät soá nhö HP, Xerox vaø Canon. Coâng ngheä in phun kyõ thuaät
soá laø chuû ñeà noùng, cuøng vôùi web-to-print vaø cross-media publishing
(taïm dòch laø in vaø xuaát baûn qua maïng internet). Taâm ñieåm in kyõ thuaät
soá cuõng coù theå nhìn thaáy taïi Graph Expo 2010, nôi Heidelberger
Druckmaschinen vaø Komori vaéng maët trong khi Manroland vaø KBA
cuõng khoâng cho thaáy baát kyø maùy in môùi naøo. Tuy nhieân, maëc duø in
kyõ thuaät soá phaùt trieån, noù vaãn chæ chieám khoaûng 3% toång khoái löôïng
in vaø 6% giaù trò in giai ñoaïn ñoù.
Chu trình tröôùc in (Prepress workflow) tieáp tuïc ñöôïc phaùt trieån.
Prinect-S cuûa Heidelberg nhaém vaøo caùc maùy in côõ nhoû vaø vöøa. Agfa
tích hôïp phaàn meàm bình baûn ñieän töû cuûa rieâng mình trong Apogee
Prepress 7.

51
H.1.55. Giao dieän bình baûn ñieän töû treân Apogee Prepress 7 cuûa Agfa
Trong naêm 2011 khoâng coù nhieàu tin töùc trong lónh vöïc tröôùc in
(prepress), nhöng ngaønh coâng nghieäp in aán cuõng ghi daáu moät soá thay ñoåi
lôùn. Xuaát baûn in vaãn tieáp tuïc chuyeån daàn sang xuaát baûn ñieän töû. Quaûng
caùo tröïc tuyeán chieám vò trí soá hai treân caùc tôø baùo taïi thò tröôøng quaûng
caùo cuûa Myõ. Söï quan taâm veà coâng ngheä web vaø ñieän thoaïi di ñoäng ngaøy
caøng taêng.
Bieåu ñoà döôùi ñaây cho thaáy xu höôùng thò tröôøng cuûa caùc daïng in aán
lôùn ôû Myõ, söû duïng naêm 2001 laøm naêm cô sôû. Noù cho thaáy caùc loaïi taêng
tröôûng duy nhaát trong 10 naêm (keå töø naêm 2001) laø in flexo (chuû yeáu laø in
nhaõn) vaø in kyõ thuaät soá (digital printing), baét ñaàu töø moät cô sôû raát thaáp.
H.1.56. Bieåu ñoà xu höôùng thò tröôøng cuûa caùc daïng in aán
(döõ lieäu ñöôïc thu thaäp bôûi Tieán só Joe Webb)

52
Trong naêm 2011, Adobe vaø Quark ñeàu tung ra phieân baûn môùi cho
InDesignvaøQuarkXPress,tuynhieâncaûInDesignCS5.5vaøQuarkXPress
9 ñeàu taäp trung vaøo vieäc hoã trôï caûi tieán cho vieäc taïo taøi lieäu cho maùy
tính baûng, chöù khoâng phaûi cho lónh vöïc tröôùc in.
Naêm 2012 laø naêm ñuùng ñònh kyø 4 naêm cuûa Hoäi chôï Drupa. Drupa
naêm ñoù coù nhöõng teân goïi raát aán töôïng nhö: “Drupa cuûa theá heä in kyõ thuaät
soá khaùc” hoaëc “Drupa cuûa theá heä caùc maùy in phun treân steroids”. Taïi
Drupa naøy, haõng Benny Landa thoâng baùo veà moät loaït caùc maùy in nano
(Nanographic printing press) keát hôïp tính linh hoaït cuûa in kyõ thuaät soá
chi phí thaáp vôùi chaát löôïng cuûa in offset.
H.1.57. Maùy in Nanographic printing press cuûa Benny Landa
taïi Drupa 2012
Trong naêm 2012, coù moät söï vieäc ñaùng buoàn laø caùc nhaø thieát keá
(desktop publishers) vaø caùc kyõ thuaät vieân tröôùc in (prepress technicians)
ñöôïc ñöa vaøo danh saùch “10 coâng vieäc seõ bieán maát ôû Myõ” maø 24/7 Wall
St. bieân soaïn.
Naêm 2013, Xerox mua laïi Impika ñeå môû roäng khaû naêng cuûa mình
trong maùy in phun toác ñoä cao (high-speed inkjet). Hoï cuõng ra maét
FreeFlow Core, moät chu trình coâng vieäc döïa treân trình duyeät moâ-ñun söû
duïng Adobe PDF vaø kyõ thuaät bieân dòch (rendering technology) ñeå ñieàu
khieån maùy in kyõ thuaät soá vaø maùy photocopy.
H.1.58. Chu trình laøm vieäc FreeFlow Core cuûa Xerox

53
Naêm 2012 cuõng ñaùnh daáu söï phaù saûn cuûa nhaø cung caáp maùy ghi baûn
(CTP) cuûa Thuïy Só, Luscher. Adobe ra maét phieân baûn 3 cuûa Adobe PDF
Print Engine (APPE), phaàn meàm RIP ñeå taïo döõ lieäu cho caùc maùy CTP,
maùy in kyõ thuaät soá vaø caùc thieát bò xuaát khaùc. Kieán truùc môùi cuûa Mercury
RIP cho pheùp nhieàu phieân baûn cuûa APPE xöû lyù caùc trang song song ñeå
toái öu hoùa vieäc söû duïng phaàn cöùng coù saün.
Naêm 2013, taïi trieån laõm thöông maïi Labelexpo, Hybrid Software
giôùi thieäu PACKZ, moät trình ñoà hoïa döïa treân PDF cho quy trình laøm
bao bì vaø nhaõn haøng. Phaàn meàm naøy chaïy treân heä ñieàu haønh Mac OS X
vaø Windows vaø cung caáp caùc tieän ích ña xöû lyù vaø ña luoàng 64 bit, loaïi
boû nhu caàu chuyeån ñoåi taäp tin hoaëc ñònh daïng taäp tin sôû höõu ñoäc quyeàn.
H.1.59. Phaàn meàm PACKZ cuûa Hybrid Software
Trong naêm 2013, tieâu chuaån JDF 1.5 cuõng ñöôïc phaùt haønh, taäp trung
vaøo in kyõ thuaät soá vaø web-to-print (thoâng qua PrintTalk).
Vieäc ñaët haøng tröïc tuyeán caùc saûn phaåm in tieâu chuaån ngaøy caøng ñöôïc
öa chuoäng. Caùc coâng ty thöïc hieän caùc ñôn ñaët haøng naøy nhaän ra raèng
coù moät lôïi theá lôùn trong caùc neàn kinh teá coù quy moâ ñeå hoï coá gaéng phaùt
trieån nhanh nhaát coù theå.
Naêm 2014, Agfa Graphics phaùt haønh phieân baûn 8 cuûa phaàn meàm thieát keá
in baûo maät Fortuna. Noù ñöôïc söû duïng ñeå thieát keá hoä chieáu, theû ID, taøi lieäu
chính quyeàn, chöùng chæ, veù vaø caùc taøi lieäu khaùc coù theå bò giaû maïo. Hoäi chôï
Ipex 2014 ôû Anh coù quy moâ nhoû hôn caùc kyø tröôùc, vì Heidelberg, Agfa vaø
moät soá nhaø cung caáp maùy in kyõ thuaät soá quyeát ñònh khoâng tieáp tuïc tham gia.
Naêm 2015, Adobe ra maét phieân baûn môùi cuûa giaûi phaùp PDF cuûa
hoï, ñöôïc goïi laø Acrobat DC. DC laø vieát taét cuûa Document Cloud, öùng

54
duïng giaûi phaùp löu tröõ vaø chia seû döïa treân thuaät toaùn ñaùm maây, giuùp
cho caùc taäp tin PDF coù theå ñöôïc truy caäp treân maùy tính ñeå baøn vaø caùc
thieát bò di ñoäng. Coâng cuï preflight, maø Adobe caáp pheùp töø callas, giôø
ñaây cuõng cho pheùp söû duïng caùc bieán trong caùc profile cuûa preflight,
noù giuùp cho vieäc kieåm tra trôû neân naêng ñoäng hôn. QuarkXpress thoâng
baùo phieân baûn 2015 cuûa öùng duïng daøn trang cuûa noù. Noù hoã trôï 64-bit
vaø ñònh daïng taäp tin PDF/X-4. Callas pdfChip laø moät coâng cuï ñeå
chuyeån ñoåi caùc trang HTML sang caùc taøi lieäu PDF saün saøng cho vieäc
in aán.
Naêm 2016 Hoäi chôï Drupa chæ keùo daøi 11 ngaøy thay vì 14 ngaøy nhö
tröôùc ñaây. Taïi hoäi chôï naøy, in kyõ thuaät soá noùi chung vaø in phun ñaëc bieät
treân bao bì daïng soùng thu huùt raát nhieàu söï chuù yù. Moät soá nhaø cung caáp
giôùi thieäu caùc thieát bò thaønh phaåm kyõ thuaät soá (digital embellishing and
finishing equipment), chaúng haïn nhö Scodix E106 coù theå ñöôïc söû duïng
ñeå theâm foil cho vieäc gaáp carton ngaén hoaëc trung bình.
H.1.60. Maùy thaønh phaåm kyõ thuaät soá Scodix E106
Cuõng trong naêm 2016, phieân baûn 1.8 cuûa font chöõ OpenType giôùi
thieäu caùc bieán theå cuûa noù (OpenType Font Variations). Noù söû duïng coâng
cuï naøy ñeå nhuùng caùc thuoäc tính font chæ trong moät taäp tin ñôn. Phieân baûn
4 cuûa Adobe PDF Print Engine taäp trung vaøo vieäc toái öu hoùa caáu truùc
RIP cho caùc öùng duïng in khoå roäng. Ñieàu naøy ñaït ñöôïc baèng caùch phaù
vôõ caùc aùp phích hoaëc caùc aán phaåm lôùn khaùc thaønh caùc phaàn nhoû hôn maø
moãi phaàn ñöôïc xöû lyù bôûi moät phieân baûn rieâng bieät cuûa APPE chaïy treân
caùc CPU khaùc nhau.
Esko giôùi thieäu heä thoáng ghi baûn flexo CDI Crystal 5080 XPS, keát
hôïp boä phaän ghi flexo vôùi thieát bò chieáu saùng UV LED.

55
H.1.61. Maùy ghi baûn flexo CDI Crystal 5080 XPS cuûa Esko
Naêm 2017 vaãn tieáp tuïc vôùi vieäc phaùt trieån vaø xuaát hieän caùc maùy in
kyõ thuaät soá môùi. Chaúng haïn nhö maùy in Xeikon PX3000 vôùi coâng ngheä
phun möïc Panther UV.
H.1.62. Maùy in kyõ thuaät soá Xeikon PX3000
Hay maùy in Onset M töø Inco vôùi khoå in khaù lôùn - B1.
H.1.63. Maùy in khoå B1 Onset M cuûa Inco

56
Naêm 2017, PDF 2.0 cuõng ñöôïc coâng boá. Noù cung caáp caùc muïc ñích
xuaát rieâng bieät cho moãi trang, xöû lyù hieäu öùng transparency nhaát quaùn
hôn, maõ hoùa toát hôn vaø moät loaït caùc tính naêng khaùc.
Ñaàu naêm 2018, Phieân baûn 2 cuûa giao thöùc XJDF ñeå trao ñoåi thoâng tin
giöõa caùc öùng duïng vaø heä thoáng saûn xuaát ñöôïc coâng boá.
B. SÔ LÖÔÏC VEÀ CAÙC ÑÒNH DAÏNG FILE THOÂNG DUÏNG SÖÛ
DUÏNG TRONG XÖÛ LYÙ AÛNH KYÕ THUAÄT SOÁ
TIFF (Tags Image File Format)
TIFF laø ñònh daïng taäp tin ñöôïc söû duïng chæ cho döõ lieäu bitmap. Taäp tin
TIFF khoâng chöùa döõ lieäu vaên baûn hoaëc vectô, maëc duø veà maët lyù thuyeát
ñònh daïng taäp tin cho pheùp caùc theû (tags) boå sung vieäc xöû lyù döõ lieäu ñoù.
Cho duø TIFF laø moät trong nhöõng ñònh daïng taäp tin sôùm nhaát cho hình
aûnh, noù vaãn coøn raát phoå bieán hieän nay. Noù laø moät ñònh daïng raát linh hoaït
vaø laø moät ñònh daïng ñoäc laäp vôùi heä ñieàu haønh ñöôïc hoã trôï bôûi nhieàu öùng
duïng xöû lyù hình aûnh vaø hieån thò trong lónh vöïc tröôùc in (prepress) treân
thò tröôøng. Phaàn môû roäng cho caùc taäp tin TIFF laø .tif, maëc duø .tiff thænh
thoaûng cuõng ñöôïc söû duïng.
TIFF ñöôïc phaùt trieån bôûi haõng Aldus (haõng saûn xuaát phaàn meàm daøn
trang PageMaker) vaøo naêm 1987 nhö laø moät ñònh daïng taäp tin hình aûnh
phoå quaùt. Caùc thoâng soá kyõ thuaät gaàn ñaây nhaát, TIFF 6, ñöôïc phaùt haønh
vaøo naêm 1992. Keå töø ñoù, Aldus ñaõ ñöôïc mua bôûi Adobe neân Adobe hieän
giöõ baûn quyeàn ñònh daïng taäp tin naøy. Hoï ñaõ khoâng phaùt haønh baát kyø moät
phieân baûn môùi naøo cuûa TIFF vì caùc tieâu chuaån ñaõ ñöôïc hoã trôï laâu daøi vaø
ñaõ ñöôïc phoå bieán treân thò tröôøng.
Caùc thoâng soá ñònh daïng taäp tin TIFF:
Nhö teân cuûa noù, hình aûnh vôùi ñònh daïng TIFF söû duïng caùc theû (tags),
töø khoùa (keywords) xaùc ñònh caùc ñaëc ñieåm cuûa hình aûnh ñöôïc bao goàm
trong taäp tin. Ví duï: hình aûnh coù chöùa 320 x 240 pixel seõ bao goàm theû
“width” theo sau laø soá “320” vaø theû “depth”, sau ñoù laø soá “240”.
Söï linh hoaït cuûa TIFF giuùp ñeå vieát moät TIFF-writer raát deã daøng,
nhöng raát khoù ñeå taïo ra moät trình ñoïc (reader) TIFF hoaøn toaøn phuø hôïp.
Söï caàn thieát cho caùc quy taéc ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng ñaõ laøm xuaát hieän moät
soá tieâu chuaån phuï cho ñònh daïng TIFF (TIFF-substandards). Ñoái vôùi
tröôùc in, TIFF / IT laø moät ví duï, nhöng ñònh daïng naøy hieän nay khoâng
coøn ñöôïc söû duïng nhieàu nöõa. Moät tieâu chuaån khaùc laø TIFF / EP, moät

57
phieân baûn TIFF ñöôïc toái öu hoùa cho chuïp aûnh kyõ thuaät soá.
Hình aûnh TIFF coù theå ñöôïc thieát laäp ôû caùc heä maøu: Line-art (ñen traéng
daïng neùt); Grayscale (ñen traéng daïng bitmap); Pseudocolor, töø 1-bit ñeán
8-bit (coøn ñöôïc goïi laø maøu chæ muïc (index color) trong Photoshop); RGB;
CMYK; CIELab. Ñoái vôùi hình aûnh daïng Grayscale, RGB vaø CMYK, 8
bit (256 möùc ñoä xaùm) ñöôïc söû duïng cho moãi keânh nhöng ñaây khoâng chæ
daønh rieâng cho ñònh daïng TIFF. Caùc thuoäc tính cuûa taäp tin cuõng chæ cho
pheùp ñeán keânh 16 bit. Maëc duø tính naêng naøy cuõng ñöôïc hoã trôï bôûi caùc
phieân baûn Photoshop gaàn ñaây, nhieàu öùng duïng daøn trang vaø trình ñieàu
khieån chöa theå hoã trôï caùc kieåu döõ lieäu naøy.
TIFF hoã trôï moät soá löôïng lôùn caùc giaûi thuaät neùn. Caùc giaûi thuaät ít maát
maùt döõ lieäu coù theå ñöôïc söû duïng laø: PackBits; LZW (Lempel-Ziv-Welch),
phoå bieán cho maøu xaùm hoaëc hình aûnh maøu, maëc duø noù khoâng phaûi laø raát
hieäu quaû cho hình aûnh ôû heä maøu CMYK; CCITT 3 & 4, chuû yeáu ñöôïc söû
duïng cho hình aûnh line-art (ñaëc bieät laø döõ lieäu ñaõ ñöôïc tram hoùa ñeán töø
RIP hoaëc döõ lieäu queùt daïng copydot).
Laøm theá naøo ñeå chænh söûa taäp tin TIFF
Taát caû caùc öùng duïng chænh söûa hình aûnh chuyeân nghieäp treân thò tröôøng
ñeàu coù khaû naêng môû vaø chænh söûa caùc taäp tin ñònh daïng TIFF. Tuy nhieân
Adobe Photoshop laø phaàn meàm ñöôïc yeâu thích vaø phoå bieán nhaát.
TIFF/ IT (Tag Image File Format for Image Technology)
Trong thôøi hoaøng kim cuûa mình, vaøo khoaûng naêm 2000, TIFF/ IT
laø tieâu chuaån cho vieäc chuyeån ñoåi quaûng caùo kyõ thuaät soá (digital
adverts) vaø caùc trang hoaøn chænh. Ñònh daïng taäp tin naøy ñaõ daàn ñöôïc
thay theá baèng ñònh daïng PDF vaø ngaøy nay gaàn nhö noù khoâng coøn
ñöôïc söû duïng trong lónh vöïc tröôùc in nöõa. TIFF/ IT laø vieát taét cuûa
Tagged Image File Format/Image Technology. Teäp TIFF/ IT chæ
chöùa döõ lieäu bitmap, khoâng coù döõ lieäu vectô. Caùc taäp tin khoâng ñöôïc
tram hoùa (rasterized - maëc duø chuùng coù theå) nhöng chuùng chöùa 256
möùc ñoä xaùm cho moãi keânh.
Nhö teân cho thaáy, TIFF/ IT döïa treân tieâu chuaån TIFF noåi tieáng. Bôûi vì
tieâu chuaån TIFF/ IT raát linh hoaït, moät taäp hôïp con cuûa tieâu chuaån ñöôïc
ñöa ra ñöôïc goïi laø TIFF/ IT P1. P1 ñöôïc giôùi haïn cho caùc coâng vieäc vôùi
heä maøu CMYK. Noù khoâng hoã trôï maøu pha (spot color). Khi haàu heát moïi
ngöôøi noùi veà TIFF/ IT, hoï tham khaûo phieân baûn P1. Moät phieân baûn P2

58
cuõng ñaõ ñöôïc söû duïng trong moät thôøi gian daøi nhöng möùc ñoä phoå bieán
giaûm daàn theo ñònh daïng TIFF/ IT.
TIFF/ IT chæ thaønh coâng ôû moät soá thò tröôøng nhö vieäc chuyeån ñoåi döõ
lieäu cho baùo hoaëc taïp chí. Trong nhöõng naêm qua, vai troø cuûa noù phaàn
lôùn ñaõ ñöôïc thöïc hieän bôûi ñònh daïng taäp tin PDF, cuï theå hôn laø PDF/
X-1a. Töø khoaûng naêm 2000 ñeán naêm 2004, moät soá coâng ty baùn caùc saûn
phaåm lieân quan ñeán TIFF/ IT ñaõ coâng boá caùc saûn phaåm trong ñoù döõ lieäu
TIFF/ IT ñöôïc ñoùng goùi trong caùc taäp tin PDF.
Moät taäp tin TIFF/ IT thöïc söï bao goàm moät taäp hôïp caùc taäp tin. Taäp tin
TIFF/ IT-P1 thöôøng bao goàm 3 taäp tin:
- Final Page (hoaëc taäp tin FP)
- Continuous Tone image (ñöôïc goïi laø CT)
- Line Work image (ñöôïc goïi laø LW)
Ngoaøi 3 taäp tin naøy, taäp tin TIFF/ IT cuõng coù theå chöùa moät soá taäp tin
khaùc, chaúng haïn nhö:
- High-resolution Contone file (coøn goïi laø HC)
- Binary Linework (hoaëc BL)
- Binary Picture file (vieát taét laø BP)
- Monochrome Picture file (hoaëc MP)
Quy öôùc ñaët teân cuûa taäp tin TIFF / IT khaù nghieâm ngaët. Ñeå traùnh caùc
vaán ñeà, teân taäp tin phaûi chöùa ít hôn 25 kyù töï, chæ chöùa soá vaø chöõ caùi vaø
keát thuùc baèng phaàn môû roäng thích hôïp (.LW for the Line Work file, .CT,
.FP...).
EPS (Encapsulated PostScript)
EPS laø ñònh daïng taäp tin ñoà hoïa tieâu chuaån ñeå löu döõ lieäu cho hình
aûnh, baûn veõ (chaúng haïn nhö logo hoaëc baûn ñoà) hoaëc thaäm chí laø caùc
trang thieát keá hoaøn chænh. Taäp tin EPS beân trong coù chöùa moät moâ taû
nhö laø ñoái töôïng hoaëc boá cuïc söû duïng ngoân ngöõ moâ taû trang PostScript.
Noù coù theå bao goàm caû döõ lieäu bitmap vaø vectô. Muïc ñích cuûa taäp tin
EPS laø coù theå duøng ñeå ñaët vaøo trong caùc trang taøi lieäu khaùc. Ñoâi khi
caùc taäp tin EPS coøn ñöôïc goïi laø taäp tin EPSF. EPSF ñôn giaûn laø vieát taét
cuûa Encapsulated PostScript Format. Taäp tin EPS coù phaàn môû roäng .eps
hoaëc .epsf.

59
EPS hieän vaãn coøn ñang ñöôïc söû duïng roäng raõi, tuy nhieân veà cô baûn noù laø
moät ñònh daïng taäp tin ñaõ loãi thôøi vaø khoâng coøn phaùt trieån nöõa. Ñeå löu döõ lieäu
cho logo hoaëc baûn veõ, noù ñaõ ñöôïc thay theá baèng ñònh daïng taäp tin goác cuûa
caùc phaàn meàm öùng duïng Adobe. Adobe hieän giôø ñaõ hoã trôï vieäc ñaët taäp tin
Illustrator (.AI) hoaëc taäp tin Photoshop (.PSD) trong trang taøi lieäu InDesign.
Do haàu heát moïi ngöôøi ñang laøm vieäc vôùi phaàn meàm Adobe Creative Cloud
hoaëc Creative Suite, neân EPS khoâng coøn coù yù nghóa nhö moät ñònh daïng taäp
tin trung gian nöõa. Ñeå löu döõ lieäu caùc trang hoaëc maãu quaûng caùo hoaøn chænh,
noù ñaõ ñöôïc thay theá baèng PDF (cuõng gioáng nhö baûn thaân taäp tin PostScript
cuõng ñang ñöôïc loaïi boû vaø thay theá baèng ñònh daïng taäp tin PDF).
Maëc duø PDF vaø caùc ñònh daïng taäp tin goác laø giaûi phaùp thay theá EPS,
nhöng thö vieän taäp tin EPS hieän coù seõ vaãn coù theå söû duïng ñöôïc trong
moät thôøi gian daøi nöõa. Ñaây laø nhöõng gì maø Dov Isaacs töø Adobe ñaõ noùi
trong moät cuoäc thaûo luaän treân dieãn ñaøn PrintPlanet: “… Adobe seõ tieáp tuïc
hoã trôï EPS nhö moät ñònh daïng ñoà hoïa keá thöøa cho vieäc nhaäp döõ lieäu ñoà
hoïa vaøo caùc öùng duïng cuûa Adobe (nhö InDesign vaø Illustrator). Chuùng
toâi chaéc chaén khoâng khuyeán caùo noäi dung ñoà hoïa môùi ñöôïc löu tröõ ôû ñònh
daïng EPS (ngoaïi tröø vieäc ñaùp öùng nhu caàu nhaäp döõ lieäu vaøo caùc phaàn
meàm daøn trang khoâng söû duïng PDF). Ngöôøi duøng cuûa chuùng toâi khoâng
neân lo laéng veà vieäc caàn phaûi chuyeån ñoåi caùc thö vieän raát lôùn cuûa caùc döõ
lieäu ñoà hoïa döïa treân EPS”.
Khaùi nieäm cô baûn veà taäp tin EPS
Taäp tin EPS coù theå chöùa baát kyø söï keát hôïp giöõa vaên baûn (text), ñoà hoïa
(graphic) vaø hình aûnh (image). Do EPS thöïc söï laø moät taäp tin PostScript,
neân noù laø moät trong nhöõng ñònh daïng linh hoaït nhaát coù saün. Taäp tin EPS
thöôøng chöùa hình aûnh xem tröôùc (preview) chæ vôùi ñoä phaân giaûi 72 dpi
ñöôïc söû duïng ñeå tröïc quan hoùa noäi dung cuûa taäp tin. Ñieàu naøy ñöôïc thöïc
hieän ñeå caùc öùng duïng khoâng caàn trình thoâng dòch PostScript ñeå hieån
thò noäi dung cuûa ñònh daïng EPS. Ngay caû caùc öùng duïng vaên phoøng nhö
Microsoft Word cuõng coù theå hieån thò hình aûnh xem tröôùc naøy. Neáu taäp
tin EPS ñöôïc göûi tôùi moät maùy in khoâng hoã trôï PostScript (non-PostScript
printer) thì hình aûnh xem tröôùc naøy seõ ñöôïc in. Taát nhieân chaát löôïng seõ
khoâng baèng taäp tin goác, thaäm chí khaù teä. Coù haøng trieäu ngöôøi laøm vieäc
vôùi caùc taäp tin *.eps maø khoâng nhaän ra döõ lieäu ñoà hoïa maø hoï ñang söû
duïng thöïc söï phöùc taïp ñeán möùc naøo.

Giáo trình Xử lý ảnh kỹ thuật số.pdf

Giáo trình Xử lý ảnh kỹ thuật số.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Giáo trình Xử lý ảnh kỹ thuật số.pdf

Similar to Giáo trình Xử lý ảnh kỹ thuật số.pdf (20)

More from Man_Ebook

More from Man_Ebook (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Giáo trình Xử lý ảnh kỹ thuật số.pdf