Gaixotasunei buruzko proiektua dugu hemen:

1. GAIXOTASUNAK
Xabier Karril eta Pablo Hernández

2. AURKIBIDEA
1. Infekzioen aurkako defentsak
2. Gaixotasun infekziosoen tratamendua
3. Gaixotasun tumoralak eta minbizia

3. Infekzioen aurkako defentsak
Bi defentsa mekanismo ditugu:
- Inespezifikoak. Infekzioetatik babesten gaituzte.
- Espezifikoak. Organismoan sartzen diren
mikroorganismoei egiten diote aurre.

4. Mekanismo inespezifikoak
- Larruazala: Zauriren bat egon ezean, hesi zeharkaezina da
mikroorganismo
gehienentzat.
- Mukosak: Kanpoaldearekin komunikatuta dauden epitelioak dira.
Gorputzeko zati asko ditugu mukosaz estalita, eta mukosek
mikroorganismoak hiltzen dituzte.
- Sukarra: Sukarra ere mekanismo inespeifikotzat jokatzen du.
- Hantura: Organismoaren erantzuna da eta mikroorganismoei aurre
egiten die.
Globulu zuriak mikroorganismoengana gerturatzen dira eta suntsitu egiten
dituzte.

5. Mekanismo espezifikoak: T linfozitoak eta
antigorputzak
- Antigorputzak: B linfozitoek sortzen dituzten proteinak
dira. Antigenoa sartu ondoren organismoak sortzen duen
substantzia, immunitate-mekanismoan parte hartzen
duena.
- T linfozitoak: Birus batek zelula bat kutsatzen duenean,
zelulatik kanpo uzten du bere estalkia osatzen duten
proteinak. Proteina horiek kutsatutako zelulak suntsitzen
dituzte.

6. Immunitate-sistemako arazoak
- Gaixotasun autoimmuneak: Asko daude. Immunitate-
sistemak gure organismoko molekularen bat arrotza balitz
bezala hartzean sortzen dira. Esate baterako, Esklerosia,
Diabetesa...
- Alergiak: Baldintza normaletan aintzat hartuko ez
lituzkeen antigenoei aurre egiten dienean sortzen dira.
Polenetan eta hautseko akaroetan daude.

7. Bakterioek eragindako gaixotasunen
tratamendua● Antibiotikoak: bakterio-infekzioak tratatzeko erabiltzen diren sendagaiak. Dosi egokietan
toxikoak dira bakterioentzat eta ez diete kalterik egiten pertsonei.
● Alexander Flemingek izan zen lehen antibiotikoa aurkitu zuena, penizilina.
● Gaur egun ia mota guztietako infekzioen aurkako antibiotikoak aurkitu dituzte.
● Badaude bakterio batzuk, antibiotikoei aurka egiteko gai direnak.
● Sulfamidak: Gerhard Domagk konturatu zen koloragarri bat bakterizida bat dela eta gure gorputzean.

8. Protozooek eta onddoek eragindako gaixotasunen tratamendua
● Protozooek eta onddoen infekzioak tratatzeko, antiprotozoarioak eta fungizidak erabiltzen dira.
● Antibiotikoak hauek baino eranginkorragoak dira.
● Etsai garaiezina malaria da, urtero 1-3 milioi pertsona hiltzen ditu.
● Malariaren lehen tratamendua zuhaitz baten azalan lortu zen, Kinina izeneko alkaloidea lortu zen.
● Malaria prebenitzeko eltxo-sareak erabiltzen dira edo DDT intsektizida. Debekatua (osasuna eta fauna).
● Dagoeneko malariaren aurkako txertoa aurkitu
du Valentziako zientzialari batek.

9. Birusek eragindako gaixotasunen tratamendua
● Birusak eragiten dituzten infekzioak dira tratatzeko zailenak.
● Behin birusak zelulen barruan daudenean zaila da haiei eraso egitea.
● Zenbait sendagaiak besterik ez dituzte sintomak aritzen.
● Antibiralak (biruskontrakoak): Zenbait birusen aurka eraginkorrak diren
sendagaiak. (GIB eta herpesa)

10. Txertoak
● Gaixotasun batzuk sendatu eta gero, ondoren berriro ez agertzea. Hori bait da txertoen helburua.
● Immunitate-sisteman eragiten dute eta infekzioei aurre egiteko antigorputzak garatu eta memoria-
zelulak sortzen ditu. Birusak edo bakterioak gure gorputzean sartzerakoan, gure defentsa-sistemak
badaki zer lan egin eta berehala hasten da aurre egiten inbaditzaile hauei.
● Txertoak erabiltzen direnetik, munduaren osasuna asko hobetu da.
● Ez dago txerto bat gaixotasun guztientzako:
- Gizartean; mundu garatuan gaixotasunak askoz gehiago ikertzen dira.
- Zientzian; gaixotasun batzuen aurkako txertoak egitea oso zaila da.
● Louis Pasteur eta txertoak.

11. ● Gaur egun ADN txertoa aztertu. Plasmido batean, infekzio-agentearen ADN zatia sartzen da.
● Plasmidoak: proteina kodeatzen duen gene bat garraiatzen du gihar-zeluletaraino.
● Ondorioz, inmunitate-erantzuna eragiten duen antigenoa agertzen da.
● Plasmidoa ez da txertatuko banakoaren zeluletan errepikatzen.
● Aurrekoari esker, antigorputzak eta memori-zelulak sortzen dira.

12. Gaixotasun tumoralak eta minbiziak
- Minbizia: Zelulak tumorea sortu den lekutik mugitzen direnean, eta beste leku batzuetan tumoreak
sortzen dituztenean agertzen dira.
Ezaugarriak:
1. Inbaditzailetasuna: aldameneko ehunetan sartzeko eta hedatzeko gaitasuna.
2. Metastasia: odol eta linfa hodietan sartzeko eta bertatik beste tumore bat sortzeko gaitasuna.
Genetika: genetika minbiziarekin zuzenean dago lotuta, DNA bikoizten denean, mutazioren bat sor
litekelako, eta horren ondorioz minbizia.
Gure genetan aldaketa horiek saihestu ditzakegu:
- Alkoholik ez edateak, adibidez, ahoko eta gibeleko minbizia saihesten laguntzen du.
- Gehiegizko eguzki-erradiazioak larruazaleko minbizia eragin lezake.
- Dieta osasungarria izateak koloneko minbizia saihestu dezake.

13. Minbiziaren aurkako tratamenduak:
1. Kirurgia: tumore masa eta ehun osasuntsuaren zati bat kentzen dira.
2. Erradioterapia: erradiazioak erabiltzen dira, minbizi-zelulak horiek
suntsitzeko.
3. Kimioterapia: farmakoak erabiltzen dira minbizia-zelulak hiltzeko.
4. Hormona-tratamenduak: minbizia eragiten duten zenbait hormonak
indargabetzeko, farmakoak erabiltzen dira.
5. Immunoterapia: agenteak erabiltzen dituzte immunitate sistema
indartzeko. Adibidez, umetoki-lepoko minbizia saihesteko txertoa.