2. AURKIBIDEA
1. Minbizia
2. Mota ohikoenak
3. Mota berezienak
4. Minbizia animalietan
5. Minbizia landareetan
6. Koloneko minbizia
7. Nafarroaren datuak
7.1 Prebentzio faseak
3. MINBIZIA
Minbizia hainbat gaixotasunen multzoa da non gorputzeko zelulak kontrolik gabe
banatzen diren.
Bi zatitan banatzen da:
Zelulen ugalketa
Zelulen hedapena
4. MOTA OHIKOENAK
Emakumeetan:
-Bularreko minbizia: Autoesplorazioa eta mamografia faktore gakoak dira bularreko minbiziaren
daignostiko azkarrararako.
-Minbizi ginekologikoa: Obario eta umetoki lepoaren minbiziak sartzen dira. Proba txikiak dira
bizitza salbatu ahal dutenak.
-Birika minbizia: %80ko kasuak tabakoa dute jatorria.
-Azaleko minbizia: Udan, hondartzan, eguzkia protekzio gabe hartzeko ohiturak, kartzinoma malignoen presentzia
sortzen du.
- Koloneko minbizia: Gaur egun ez daukagu oso argi zein den kausa. Kolonean polipo ez minbizidun batzuekin
hasten da.
5. MOTA OHIKOENAK II
Gizonetan:
Prostatako minbizia: Minbizi honek glandula prostatikoan hasten da.Normalean 75 urteko gizonetan
eragiten du eta ez da ohikoa 40 urte baino gutxiagoko gizonetan agertzea. Sintoma batzuk hauek dira:
Moteltasuna pixa egiterakoan, Odola pixa egiterakoan...
Tratamenduak:
Kirugia, Kimioterapia, hormonen terapia...
6. MOTA OHIKOENAK III
Haurretan:
Entzefalo tumorea:
Minbizi hau aurkitu dezakegu 4-10 urteko haurretan. tumore minbizien kausak ezezagunak dira. Hainbat
ezaugarri ditu:
Hodking-eko linfoma:
Linfomak garatzen diren zelulak dira, sistema linfatikotik aurrera eta ganglio linfatikoei eragiten dietenak.
7. MOTA BEREZIENAK
Bularreko minbizia gizonetan
-Gizonen lesioak emakumezkoenak baino errazagoak dira detektatzeko
Estesioneuroblastoma
-Sudur barrunbe usain-epitelioan sortzen da.
-Bakarrik 200 kasu aurkitu dira munduan minbizi
hau aurkitu zenetik
-Ikusmena eta dastamena galdu
Chantal Sébire
8. MINBIZIA ANIMALIETAN
BENGINO TUMOREA
Ohiz kanpoko zelulaz osatuta daude.
Handitzen badira presio handia eragin animaliarengan.
Ez da arriskutsua.
MALIGNO TUMOREA:
Ez ohikoz zelulaz osatuta
Azkarregi ehunak inbaditzen dute eta ondorio oso larriak
sortu.
9. MINBIZIA LANDAREETAN
Ez da hilkorra, baina garapenari eragin ahal dute.
Ohikoenetarikoa: Bakteria bat lepoko minbizia kausatzen duena
Zurtoinak eta sustraiak elkartzen diren tokian hazi.
Interzelular ingurunetas sartu eta bere materia genetikoa landarearen zeluletara
bidali.
Landarearen genoma batera sartu eta minbizia sortzen da.
10. KOLONEKO MINBIZIA
Ondestean eta apendizean dauden neoplasia mota ezberdinak barne hartzen ditu
Faktore eragileak:
- Adina
- Genetika
- Bizitza ez osasungarria izateak
12. NAFARROAKO DATUAK
Koloneko minbizia detektatzeko programa. (azaroa 2013, urria 2015)
-%67,53 pertsona parte hartu.
-74.596tik 50.370 lagina aurkeztu. Nafarroako 23 zonetan.
-%66
-50.350tik, gorozkietan odol testa dutenetatik, 3.851etan
emaitza + (%7,61)
+ ematean, kolonoskopia. Osotara, 4.046.
%69
13.
14. NAFARROKO DATUAK II
%39,12 -> ezer.
%28,76 adenomen presentzia ez oso arriskutsua.
%32,08 adenoma oso arriskutsuen persentzia edo minbizi inbasiboak.
-1000 gizonetatik 6,2 minbizi maligno inbasibo. 27,6etan adenoma.
-1000 emakumeetatik 3 tumore inbasibo eta 8,09 adenoma arriskutsu.
Osotara 229 tumore inbasibo detektatu, %70->1.fasean.
Horietatik, 81-> kimioterapia eta 20-> radioterapia.
BIDEOA:
15. PREBENTZIO FASEAK
-%90eko kasuetan minbizia lehenengo
fasean hautematen da eta sendatzen da.
-Odolaren detekzioa gorozkietan eta
kolonoskopia. Kolonoskopiara joaten
diren %5ak minbizia izango
-Bizitza osasuntsua, elikadura orekatua,
16. KOLONOSKOPIA
Kolon eta ondesteko minbizia
diagnostikatzeko modurik
eraginkorrena da. Heste lodiaren
miaketa egitean datza.
Proba hori egiteko aurreko
egunetan prestaketa berezi
bat egin.
17. KOLONOSKOPIA II
Kasurik gehienetan kolonoskopia
oso prozedura erraza da. Hala ere,
medikuntza-prozedura gehienekin
gertatzen den bezala, arazoak
sortzeko aukera badago.
BIDEOA:
https://www.youtube.com/watch?v=
FA09xgJhG_c
