BIOLOGIA BATX 2

1. ERREINUAK ZELULA-MOTA ZELULA-
KOPURUA
ADIBIDEAK NUTRIZIOA-
MOTA
MONEROAK prokariotoa zelulabakarrak
bakterioak
batzuk autotrofoak
eta besteak
heterotrofoak.
PROTISTOAK edo
PROTOKTISTOAK
eukariotoa
batzuk zelulabakar
eta
besteak zelulanitzak
protozooak eta algak batzuk autotrofoak
eta besteak
heterotrofoak.
ONDDOAK
eukariotoa batzuk zelulabakar
eta
besteak zelulanitzak
legamiak, lizunak,
perretxikoak eta
likenak.
denak heterotrofoak.
METAFITOAK
eukariotoa zelulanitzak
landareak denak autotrofoak.
METAZOOAK
eukariotoa zelulanitzak
animaliak denak heterotrofoak.

3. LOUIS PASTEUR
(1822-1895)
ROBERT KOCH
(1843-1910)

6. BIRUSEN SAILKAPENA: azido nukleikoaren arabera
Baltimoren sailkapena
I. DNA bikoitza (dsDNA). Adib: herpesa
II. DNA bakuna (+)(ssDNA). Adib: parbobirosisa
III.RNA bikoitza (dsRNA). Adib: erreobirusa
IV. RNA bakuna (+)(ssRNA). Adib: errubeola,
dengea
V. RNA bakuna (-) (ssRNA). Adib: amorrua,
ebola, gripea
VI. RNA bakuna (ssRNA-RT). Adib: erretrobirusa
(GIB)
VII.DNA bikoitza (dsDNA-RT). Adib: B hepatitisa

11. BIRUS KONPLEXUA: BAKTERIOFAGOA

19. EBOLA birusa
DENGE birusa

20. TAMAINA TXIKIKO CITRUS ZUHAITZA
EXOCORTIS BIROIDEAK ERAGINDA

21. PRIOIAK

22. HEGAZTIAREN GRIPEA

24. A GRIPEA (H1N1)
Ortomixobirus
familiakoa
A motatako
influenzabirusaren
azpimota

26. EZOHIKO NEUMONIA

27. EPSTEIN-BARR
birusa
MONONUKLEOSISA

28. BIRUSEK ERAGINDAKO ZENBAIT
GAIXOTASUN
Gripea
(Ortomixobirus)
Sukar handia, buruko mina eta arnas arazoak.
B Hepatitisa
(Hepadnabirus)
Larruazal horia, sukarra eta ahulezia orokorrean. Sexu,
listu edo xiringa kutsatuak erabiliz transmititzen da.
Elgorria
(Paramixobirus)
Eztula, sukarra, begi gorriak eta orbanak. Oso kutsakorra
arnasketa bidez.
Barizela
(Herpesbirus)
Larruazaleko orbanak azkurarekin. Gongoil linfatikoetako
infekzioa.
Hiesa
(Erretrobirus)

45. BIZIAREN ZUHAITZ
FILOGENETIKOA
HIRU DOMEINUAK

54. GAITZEN TRANSMISIO-BIDEAK
• ZUZENEKO KONTAKTUA: sexu harremanetan,
esaterako.
Adib: sifilia, gonorrea, hepatitisa, hiesa.
• ZEHARKAKO KONTAKTUA:
 Bektore bizidunak: gaixotasuna pairatzen
ez duten animaliak edo pertsonak. Adib:
malaria, loaren gaitza.
 Bektore ez-bizidunak: tresnak, kaiolak,
autoak, ura, airea. Adib: kolera, tifusa,
neumonia.

55. BEKTORE
BIZIDUNAK
AKAINA
ANOFELES ELTXOA
CULICOIDES ELTXOA
TSE TSE EULIA

56. Saneamendua: germen patogenoen kopurua
gutxitzeko erabiltzen ditugun prozedura errazak eta
merkeak.
Desinfekzioa: mikroorganismo patogenoen
forma begetatiboak –baina ez derrigorrez
erresistentzi formak- hiltzen dituen prozedura.
Desinfektatzaileak inguru bizigabeetan
aplikatzen dira. Ehun bizietan aplikatzen direnean
Antiseptikoak esaten zaie mikroorganismoak
suntsitu eta horien hazkuntza eragozteko.
Esterilizazioa: mota guztietako
mikroorganismoak (patogenoak eta ez-patogenoak)
suntsitzen dituen prozedura (espora bakterianoak
barne).
DEFINIZIOAK

57. Esterilizazioa eragile fisiko zein kimikoen bitartez gauza
daiteke:
Prozedura fisikoak:
- Bero lehorra (Pasteur-labea edo Poupinel berogailua)
- Bero hezea (autoklabea)
- Sugarraren metodoa
- Erradiazio ionizatzaileak (gamma, katodikoak)
- Erradiazio ez-ionizatzaileak (argi ultramorea)
- Errausketa
Pasteur-labea
autoklabea

58. Prozedura kimikoak:
- Etileno oxidoa (gasa)
- Fenolak, alkoholak, aldehidoak (glutaraldehidoa)
Ebakuntza kirurgikoetan instrumental
kirurgikoaren esterilizazioa egiten da,
instalazioen desinfekzioa eta ehun bizidunen
antisepsia.
Pasteurizazioa: beroaren bidez likido batean
dauden patogenoak (bakterioak, protozooak, lizunak,
legamiak…) suntsitzeko prozesua da, baina ez dira
mikroorganismo guztiak akabatzen (esporak eta
termofiloak, esaterako). Likidoa berotu ondoren,
berehala hoztu eta zigilatzen da. Elikagai-industrian
asko erabiltzen da, esnearekin, garagardoarekin,
zukuekin, esnekiekin eta izozkiekin, besteak beste.
Ez ditu janarien ezaugarri fisiko-kimikoak eta
organoleptikoak asko aldatzen.