Ang araling ito ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa kahulugan at kahalagahan ng alomorp sa pag-aaral ng balarila. Itinatampok dito ang paraan kung paano binubuo ang salita sa pamamagitan ng paggamit nito. Bukod pa dito, ipinababatid din ang mga uri at kung paano ito nagbabago batay sa unang titik ng salitang-ugat.
Ang presentasyon na ito ay aking ginamit sa aking Classroom Observation kaya't may mga bahagi na 'di makikita sa ppt. Ang gurong nagnanais na gamitin ito sa kaniyang klase ay maaaring gumamit ng pampalit na materyal. Maraming Salamat.
Ibinigay ko rin sa mga pinaghanguan ko ng impormasyon ang angkop na pagkilala.
Ang araling ito ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa kahulugan at kahalagahan ng alomorp sa pag-aaral ng balarila. Itinatampok dito ang paraan kung paano binubuo ang salita sa pamamagitan ng paggamit nito. Bukod pa dito, ipinababatid din ang mga uri at kung paano ito nagbabago batay sa unang titik ng salitang-ugat.
Ang presentasyon na ito ay aking ginamit sa aking Classroom Observation kaya't may mga bahagi na 'di makikita sa ppt. Ang gurong nagnanais na gamitin ito sa kaniyang klase ay maaaring gumamit ng pampalit na materyal. Maraming Salamat.
Ibinigay ko rin sa mga pinaghanguan ko ng impormasyon ang angkop na pagkilala.
MORPOLOHIYA NG WIKANG AYANGAN: ISANG PAGAARALAJHSSR Journal
ABSTRAK: Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mailahad ang palabuuan na sumasaklawsa anyongmorpema
ng wikang Ayangan ng Mayoyao, Ifugao. Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng deskriptibongkwalitatibong
disenyo ng pananaliksik kayat ito ay gumamit ng di-binalangkas na pakikipanayamsamgatagatugon na tagalower bahelna ng nasabing lugar. Natuklasan sa pag-aaral na mayroong morpemangsalitang-ugat, morpemang
panlapi, at malimit na morpemang ponema ang wikang Ayangan. May mga salitang- ugat sa wikang Ayangan
na ang salin sa wikang Filipino ay hindi nag-anyong salitang-ugat. May mga salitarinna ang bilang ng pantig ng
salitang-ugat sa wikang Ayangan ay hindi pareho sa bilang ng pantig ng salitang- ugat sa wikang Filipino at ito
ay bise bersa. May mga panlapi sa wikang Ayangan na tinumbasan ngmgapanlapi sa wikang Filipino. Ang mga
panlapi na ginamit sa paglalapi sa mga salitang-ugat para magingmakauri at makangalan na mga salita sa
wikang Ayangan ay pareho na ginamit sa paglalapi sa mga salitang- ugat sa wikang Filipino bilang tumbas ng
mga salita sa wikang Ayangan. Ang paglalaping ginawa sa makauri at makangalan sa wikang Ayangan ay
pareho sa wikang Filipino. Natuklasan din na ang panlaping [in] at [um]ay nagkakaiba ng pusisyon sa mga salita
sa hanay ng makadiwa. Natuklasan din sa pag-aaral na ito na walangsalita sa wikang Ayangan ang may
laguhang paglalapi. Natuklasan din na ang indigenous accent symbol ( ' ) aykumakatawan bilang [ko] at ang
ponemang /m/ naman ay kumakatawan bilang [mo] sa morpemang ponemangwikang Ayangan.
Susing-salita: palabuuan, morpema, wikang Ayangan, lower bahelna, wikang Filipino
Wika, varayti at varyasyon,diskurso at mga teorya ng diskursoMarissa Guiab
Tinatalakay ang kahulugan ng wika, mga dahilan ng varyasyon at varayti ng wika, kahulugan at kaugnayan ng diskurso sa komunikasyon at ang mga teoryang pandiskurso.
Varayti ng Wikang Sugbuanong Binisaya sa Hilagang CebuAJHSSR Journal
This study aims to describe the variety of the Sugbuanong Binisaya Language in Northern part
pf Cebu particularly the morphological structures. It specifically answers the following; 1) words, 2) meaning,
3) types of morpheme,4) word forms, 5) part of speech. It anchored on the Sociolinguistic Theory and used
qualitative method to analyze descriptively the data gathered. Based on the data presented, the variety of
Sugbuanong Binisaya Language particularly the morphological structures describes the following; most of the
words are not the same spelling but some are the same; the meaning of the words are the same; there are two
types of morpheme such as base morphemes and affixes; word forms are simple, words with affixes and
compound words; and part of speech such as nouns, verbs, adjective and adverbs. The results of the study
concluded that there are different varieties of Sugbuanong Binisaya Language in Northern part of Cebu in any
situation. That is why, it recommends to further study about the phonology and syntax structures.
Keywords: variety, wikang Sugbuanun’ Binisaya, morphological structures, words, meaning, types of
morpheme, words forms and part of speech
Ang Kawayan (Ang Kalasag ng Kabataan, Lagitik ng Katotohanan)Bryan Ben Orcenado
Ang Opisyal na Pahayagan ng Mataas na Paaralan ng Madrid Surigao del Sur Division
Tomo 1 Bilang 1 │ Agosto 2023 - Mayo 2024. Ang pampaaralang pahayagang ito ay kuwalipikado para sa National Schools Press Conference 2024 na gaganapin sa Carcar City, Cebu ngayong Hulyo.
5. Kilalanin
Ang Iyong Guro
Bb. Beverly S. Figuracion
22 Taong Gulang
Brgy. Topland, City of Koronadal,
South Cotabato
Bachelor of Secondary Education
Major in Filipino
King’s College of Marbel, Inc.
10. Katuturan ng Wika Ayon sa Dalubwika
o Iskolar
Ang “komunikasyon” o
“pakikipagtalastasan” ay nagmula sa
salitang Latin na “communis” na
nangangahulugang “panlahat” o “para sa
lahat.”
11. Katuturan ng Wika Ayon sa Dalubwika
o Iskolar
Sa kabilang banda, ang salitang
“wika” naman ay buhat sa salitang Latin
na “lengua” na ang literal na kahulugan
ay “dila”.
12. Katuturan ng Wika Ayon sa Dalubwika
o Iskolar
Maituturing namang mayaman at isang
malawak na larangan ang wika. Hindi
nauubos ang mga kaalamang natututuhan
at natutuklasan tungkol sa wika. Sa tanong
na “Ano nga ba ang wika?” ay napakaraming
makukuhang sagot mula sa isa iba’t ibang
dalubwika.
13. Katuturan ng Wika Ayon sa Dalubwika
o Iskolar
Ngunit ano nga ba
ang dalubwika?
14. Dalubwika
Ang ibig sabihin ng dalubwika ay
taong dalubhasa sa wika. Sinusuri
ng mga dalubwika ang mga
istruktura ng mga wika at ang mga
prinsipyo na nagpapahiwatig ng
mga istruktura.
15. Dalubwika
Ang taong maituturing
na dalubwika ay
maaaring isang linguist o
lingguwistiko o hindi kaya
ay isang polyglot.
Ang ibig sabihin ng dalubwika ay
taong dalubhasa sa wika. Sinusuri
ng mga dalubwika ang mga
istruktura ng mga wika at ang mga
prinsipyo na nagpapahiwatig ng
mga istruktura.
16. Dalubwika
Ang taong maituturing
na dalubwika ay
maaaring isang linguist o
lingguwistiko o hindi kaya
ay isang polyglot.
Kapag sinabing ang isang tao
ay linguist ibig sabihin dalubhasa
siya sa pag-aaral ng wika,
samantala, kapag
sinabing polyglot ay ibig sabihin
nakakapagsalita siya ng iba’t
ibang wika.
Ang ibig sabihin ng dalubwika ay
taong dalubhasa sa wika. Sinusuri
ng mga dalubwika ang mga
istruktura ng mga wika at ang mga
prinsipyo na nagpapahiwatig ng
mga istruktura.
17. Dalubwika
Ang taong maituturing
na dalubwika ay
maaaring isang linguist o
lingguwistiko o hindi kaya
ay isang polyglot.
Ang isa sa mga tanyag o kilala
na polyglot ay si Dr. Jose Rizal
na nakakapagsalita ng mahigit
sa dalawampung wika.
Kapag sinabing ang isang tao
ay linguist ibig sabihin dalubhasa
siya sa pag-aaral ng wika,
samantala, kapag
sinabing polyglot ay ibig sabihin
nakakapagsalita siya ng iba’t
ibang wika.
Ang ibig sabihin ng dalubwika ay
taong dalubhasa sa wika. Sinusuri
ng mga dalubwika ang mga
istruktura ng mga wika at ang mga
prinsipyo na nagpapahiwatig ng
mga istruktura.
18. Henry Gleason
Ayon kay Henry Gleason
(1988), ang wika ay
masistemang balangkas ng
sinasalitang tunog na pinipili at
isinasaayos sa paraang arbitraryo
upang magamit ng mga taong
kabilang sa isang kultura.
19. Webster
Para kay Webster (1974),
ang wika naman ay isang
sistema ng komunikasyon sa
pagitan ng mga tao sa
pamamagitan ng mga pasulat at
pasalitang simbolo.
20. Archibald V. Hill
Sang-ayon naman kay
Archibald V. Hill, wika ang
pangunahin at pinakaelaboreyt
na anyo ng simbolikong
gawaing pantao.
21. Barker
Ayon kay Barker (1993),
ikinokonekta ng wika ang nakaraan, ang
kasalukuyan at ang hinaharap. Iniingatan
din nito ang ating kultura at mga
tradisyon.
22. Wayne Weiten
Si Wayne Weiten (2007) ay
naniniwala na ang wika ay binubuo ng
mga simbolo na naghahatid ng
kahulugan. Binubuo rin ito ng mga
patakaran at pinagsama-samang mga
simbolo na makabuo nang walang
katapusan at iba’t ibang mensahe.
23. Bruce A. Goldstein
Si Bruce A. Goldstein (2008) ay
naniniwala na maaaring bigyan ng
kahulugan ang wika bilang isang sistema
ng pakikipagtalastasan gamit ang mga
tunog at mga simbolo na nagagamit
upang masabi ang nararamdaman,
kaisipan at mga karanasan.
24. Alfred North Whitehead
Ayon naman sa isang edukador at
pilosopong Ingles na si Alfred North
Whitehead, ang wika ay kabuuan ng
kaisipan ng lipunang lumikha nito, bawat
wika ay naglalaman ng kinaugalian ng
lahing lumikha nito. Ito ay salamin ng
lahi at kaniyang katauhan.
25. Noam Chomsky
Ang wika ayon kay Noam Chomsky
(1957), ay isang prosesong mental. May
unibersal na gramatika at mataas na
abstrak na antas, may magkatulad na
katangiang lingguwistik.
26. Dell Hymes
Ayon kay Dell Hymes (1972), ang
wika ay nangangahulugang isang buhay
at bukas sa sistema na nakikipag-
interaksyon. Ang mga taong kabilang sa
isang kulturang gumagamit ang
nagbabago nito. Makatao at panlipunan
ang kasanayang ito.
27. M.A.K. Halliday
Sa pagtalakay ni M.A.K. Halliday
(1973), may gamit na instrumental ang wika.
Nakatutulong ito sa mga tao upang
maisagawa ang mga bagay na gusto niyang
gawin. Nagagamit ang wika sa
pagpapangalan, pagpapahayag na berbal,
pagmumungkahi, paghingi, pag-uutos at
pakikipag-usap.
28. Richard Hudson
Ayon kay Richard Hudson, ang
wika ay nakasalalay sa mga karanasan o
pangyayaring natatangi sa isang nilalang.
29. Alfonso O. Santiago
Para naman sa lingguwistang si
Alfonso O. Santiago (2003), wika ang
sumasalamin sa mga mithiin, lunggati,
pangarap, damdamin, kaisipan o
saloobin, pilosopiya, kaalaman at
karunungan, moralidad, paniniwala, at
mga kaugalian ng tao sa lipunan.
30. Dr. Pamela Constantino
Ayon kay Dr. Pamela Constantino,
isang dalubwika, ang wika ay maituturing
na behikulo ng pagpapahayag ng
nararamdaman, isang instrumento rin sa
pagtatago at pagsiwalat ng katotohanan.
31. Dr. Erlinda Mangahis
Ayon kay Dr. Erlinda Mangahis
(2005), ang wika ang
pinakamahalagang kasangkapan ng tao
sa pakikipagtalastasan.
32. Ibang Dalubwika
Ayon naman sa ilang mga dalubwika, ang wika ay:
a. Isang instrumento ng komunikasyon
b. Isang paraan ng pagpapaabot ng kaisipan,
kaalaman, impormasyon at damdamin sa
pamamagitan ng pasalita o pasulat
c. Kabuuan ng mga sagisag ng panandang
binibigkas
d. Isang likas na makataong pamamaraan sa
paghahatid ng mga kaisipan, damdamin, at mga
hangarin.
