Filipino 10 Kahon ni Pandeora

1. Panitikan: “Ang Kahon ni Pandora”
Mitolohiya
Wika: Gamit ng Pandiwa bilang Aksyon,
Pangyayari, at Karanasan

2. Panitikan:
“Ang Kahon ni Pandora”
Mitolohiya

3. • “muthos” sa Griyego
• Mga tradisyonal na salaysay o naratibo
• A set of beliefs or assumptions about
something. (Diksyonaryong Oxford)
mythos

4. Mitolohiya
Pag-aaral (pag-uungkat o
interpretasyon) ng mito o
mga salaysayin o naratibong
may kaugnayan sa mga
paniniwala o palagay.

5. Kumpol ng mga
tradisyonal na kuwento
tungkol sa Paglikha,
Pag-ibig, Pakikidigma,
Pagkakaibigan,
Pagmamahal sa
Kalikasan.
Ang mga tauhan ay
karaniwang mga diyos
at diyosa, mga bayani,
at iba pang mga
nilalang.
Binubuo rin ng
mga matatandang
pamahiin at
paniniwala.

6. Isang regalong nakakahon at nababalot nang napakaganda tulad ng
nasa ibaba ang dumating sa iyo, dalawang buwan bago ang iyong
kaarawan. Subalit may kalakip na mensaheng “HINDI MO ITO
PWEDENG BUKSAN HANGGANG SA MISMONG PETSA NG IYONG
KAARAWAN” a. Susunod ka, maghihintay ka ng dalawang
buwan at bubuksan mo lang ang kahon sa
mismong petsa ng iyong kaarawan.
b. Hindi ka makapaghihintay nang ganoon
katagal kaya gagawa ka ng paraan upang
“masilip” man lang ang laman ng
napakagandang kahon.
c. Bubuksan mo ito agad pagtanggap mo.
d. May iba kang gagawin dito.

7. Payabungin Natin
A.F10PT-Ia-b-61 Naiuugnay ang kahulugan ng
salita batay sa kayarian. Sagutan ang
Payabungin Natin A at B sa pahina 8-9.

8. ANG KAHON NI PANDORA

10. Sino si Pandora?
• Siya ang kauna-unahang babaeng
tao nalikha sa mitolohiyang
Griyego na gawa ni Hephaestus
mula sa putik.
• Nangangahulugan ang kanyang
pangalan ng "handog ng lahat ng
mga diyos“.
• Siya ang paksa ng salaysaying
“Ang Kahon ni Pandora”. Sa tunay na bersyon ng kuwento na isinulat
ni Hesiod, hindi kahon kundi banga ang
bagay na ginamit sa mito.

11. Ang Kahon ni Pandora
(Buod)
Si Pandora ay hinubog at hinandugan ng mga diyos at diyosa ng
kahanga-hangang katangain. Siyang ipinakasal kay Epimitiyus, pinag-isa at
hinandugan ng isang natatanging kahon ngunit mahigpit na ipinagbabawal
ang pagbubukas. Dahil sa pagnanais, sinuway niya ang utos at binuksan
ang kahon. Naglabasan ang napakaraming putakti dala-dala ang iba’t ibang
sakit, maruruming budhi, at maiitim na pag-uugali, kumalat ito sa buong
daigdig. Dito nagsimulang mawala ang kapayapaan at kaayusan sa lupa.
Naiwan sa loob ng kahon ang isang kulisap na sumasagisag naman sa pag-
asa. Pinakawalan din ito ni Pandora upang makabangon at makapagsimula
muli ang daigdig dahil mayroon pa ring pag-asa.

12. Mga Kaisipan:
•Sundin ang utos ng Panginoon
•Sikaping makapagtimpi mula sa
tukso sa paligid
•Laging nasa huli ang pagsisisi
•Huwag mawawalan ng pag-asa sa
buhay

13. Kung tutuusin, tayo ay tulad ni Pandora sa
kasalukuyang panahon. Ang nararanasang
pandemiya ay tila pagpapakawala ng
napakaraming putakting naging malaki at
malubhang krisis na sa buong daigdig.
Ngunit, tandaan pa rin nating
pinakawalan sa huli ni Pandora ang
kulisap na nagdadala ng pag-asa, patunay
na sa kabila ng madilim na yugto ng ating
buhay ngayon ay darating din ang liwanag
na tayong lahat ay babangon at
makapagsisimula muli ng panibagong
buhay.

15. Pandiwa

16. Pandiwa
(URI at Aspekto)
A
Ito ay bahagi ng pananalitang nagsasaad ng
kilos o galaw at nagbibigay-buhay sa lipon ng
mga salita.
Ito ay binubuo ng salitang ugat at ng isa o higit
pang panlapi. Ang mga panlaping gingamit sa
pandiwa ay tinatawag na panlaping makadiwa.

17. URI ng PANDIWA
1
Palipat – ang pandiwa kung may tuwirang
layong tumatanggap sa kilos.
Ang layon ay karaniwang kasunod ng
pandiwa at pinangungunahan ng mga
katagang ng, ng mga, sa, sa mga, kay o kina.
1. Si Hephaestos ay lumilok ng babae.
Pandiwa Tuwirang layon

18. URI ng PANDIWA
2
Katawanin – ang pandiwa kapag hindi na ito
nangangailangan ng tuwirang layong
tatanggap ng kilos at nakatatayo na itong
mag-isa.
•Pandiwang naglalahad lamang ng kilos, o
pangyayari
•Pandiwang palikas na walang simuno

19. Aspekto ng Pandiwa
B
Aspektong Naganap o Perpektibo
* Aspektong Katatapos
Aspektong Nagaganap o Imperpektibo
Aspektong Magaganap o Kontemplatibo

20. Pandiwa bilang Aksiyon
Ito ang gamit ng pandiwa kung ang salitang
kilos o galaw ay ginagawa ng Aktor o
Tagaganap sa loob ng pahayag.
Mabubuo ang mga pandiwang ito sa tulong
ng mga panlaping: -um, mag-, ma-, mang-, at
maki-
C

21. Naglakbay si Lando patungo sa direksyon
na ibinigay sa kanya.
Ang pandiwang “naglakbay” ay ikinikilos ni Lando.
Samakatuwid, si Lando ang aktor o tagaganap ng
kilos. Kaya naman, maituturing na AKSYON bilang
gamit ng pandiwa ang salitang “naglakbay”.

22. Ito ang gamit ng pandiwa kung ang salitang
kilos o galaw ay nagpapakita ng resulta ng
isang sanhi o dahilan sa loob ng pahayag.
Maaaring bunga, epekto, at kinalabasan ng
isang pangyayari.
Pandiwa bilang Pangyayari
D

23. Nakapasa si Diana dahil sa pagsisikap niya
sa pag-aaral.
Ang pandiwang “nakapasa” ay isang kilos na
nangyari o naganap kay Diana dahil sa pagsisikap
sa pag-aaral. Kaya naman, maituturing na
PANGYAYARI bilang gamit ng pandiwa ang salitang
“nalungkot”.
Hindi maituturing na AKSYON ang gamit ng pandiwa rito
dahil ang kilos na ginawa ni Diana ay pagkuha ng eksam
sa pagkakapasa niya dahil sa pagsisikap sa pag-aaral.

24. Ito ang gamit ng pandiwa kung ang salitang
kilos o galaw ay nagpapahayag ng karanasan
na may halos ng emosyon o damdamin sa
loob ng pahayag.
Sa ganitong sitwasyon, ang Aktor ay hindi na
lang tagaganap kundi tagaranas na rin ng
ginawang kilos o galaw.
Pandiwa bilang Karanasan
E

25. Nalungkot ang lahat nang mabalitaan ang
masamang pangyayari.
Ang pandiwang “nalungkot” ay isang kilos na
dinadanas o nararanasan ng isang tao, partikular
na bilang isang uri ng emosyon o damdamin. Kaya
naman, maituturing na KARANASAN bilang gamit
ng pandiwa ang salitang “nalungkot”.

26. Iba pang halimbawa:

27. Wika:
Gamit ng Pandiwa bilang
Aksyon, Pangyayari, at
Karanasan

28. Ang sasakyan ay pumarada sa
harapan ng hotel.
Ang pahayag na ito ay AKSYON gamit ng pandiwa.
Hindi ito maituturing na Gamit bilang Karanasan dahil hindi nagpapakita ang
pandiwang “pumarada” ng emosyon o damdamin. Hindi rin ito maituturing na
Gamit nilang Pangyayari dahil walang nabanggit na sanhi kung bakit pumarada
ang sasakyan sa harapan ng hotel.

29. Si Ricky ay pumayat dahil sa araw-
araw niya na pag-eehersisyo.
Ang pahayag na ito ay PANGYAYARI gamit ng pandiwa.
Hindi ito maituturing na Gamit bilang Aksyon dahil ang pandiwang “pumayat” ay
resulta ng isang sanhi at ang kilos na ginawa ni Ricky ay ang pag-eehersisyo. Hindi
rin ito maituturing na Gamit nilang Karanasan dahil hindi nagpapakita ng
emosyon at damdamin ang resulta o kinalabasan ng kilos na ginawa sa pahayag.

30. Ang lahat ay napaiyak nang
malaman ang masamang balita.
Ang pahayag na ito ay KARANASAN gamit ng pandiwa.
Hindi ito maituturing na Gamit bilang Aksyon dahil ang pandiwang “napaiyak” ay
hindi lang basta ginawa ng aktor kundi may halo pa itong emosyon o damdamin.
Hindi rin ito maituturing na Gamit nilang Pangyayari dahil bagaman sinabi ang
dahilan ng pag-iyak ay nananatiling may emosyon pa rin ang salitang kilos na
ginamit.

31. Lumaban ang mga sundalo sa Marawi upang
protektahan ang mga tao dito.
Idineklara ni Marcy ang suspensyon ng mga klase sa
Marikina.
Nagsulat si Janelle ng love letter para sa kasintahan niya
Natakot ang mga tao ng lumindol sa Laguna noong Biyerne
Sinalo si Pia ni Joshua nang madapa siya.
Bilugan ang pandiwa at tukuyin kung ito ay AKSYON, PANGYAYARI at KARANASAN

32. Mga Sanggunian
• Dayag A. M., Marasigan, E. V., Del Rosario MG. G.
(2020) Pinagyamang Pluma 10. Quezon City:
Phoenix Publishing House, Inc.
• Ambat, Vilma C. et al. (2015) Filipino Modyul para sa
Mag-aaral. mula sa:
https://www.depedbukidnon.net.ph/resources/grad
e-10-lms-and-tgs/