Կուտակային Կենսաթոշակային Համակարգ Համառոտ տեղեկություններ արժեթղթերի շուկայի և ակտիվների ներդրումային կառավարման վերաբերյալ

1. Կուտակային
Կենսաթոշակային Համակարգ
Համառոտ տեղեկություններ արժեթղթերի շուկայի և
ակտիվների ներդրումային կառավարման
վերաբերյալ
Սամվել Մխիթարյան
ԿՀԻԿ, Մարտ 2014

2. Արժեթղթերի շուկայի էությունը
Խնայողությունների կուտակումն ու վերածումը ներդրումների՝ ազատ
դրամական միջոցներ ունեցող անձանցից (ներդրողներ)
խնայողությունների հավաքագրման և դրամական միջոցների կարիք
ունեցող անձանց (թողարկողներ) միջև դրանց վերաբաշխման
միջոցով:
Ներդրողներ Թողարկողներ

3. ²ñÅ»ÃÕûñÇ ßáõϳÛÇ ¹»ñÁ
 Արժեթղթերի շáõÏ³Ý Ñ³Ý¹Çë³ÝáõÙ ¿ ϳåÇ ÙÇçáó ¹ñ³Ù³Ï³Ý
ËݳÛáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ áõÝ»óáÕÝ»ñÇ և ¹ñ³Ýù û·ï³·áñÍáÕÝ»ñÇ ÙÇçև
 ÞáõÏ³Ý ÇÝùÝÇÝ ÙÇçáóÝ»ñ ãÇ ëï»ÕÍáõÙ, ³ÛÉ ³å³ÑáíáõÙ ¿
ٻ˳Ýǽ٠³é³çÇÝÝ»ñÇó ¹ñ³Ýó ѳí³ù³·ñÙ³Ý áõ »ñÏñáñ¹Ý»ñÇ ÙÇçև
í»ñ³µ³ßËÙ³Ý Ñ³Ù³ñ
²ðĺÂÔºð
öàʲèàô ÂàÔ²ðÎàÔ ì²Ö²èàÔ
ì²ðβîàô ܺð¸ðàÔ ¶Üàð¸

4. Արժեթղթերի շուկան՝
• Ապահովում է ներդրումային դաշտ դրամական միջոցների
ավելցուկ ունեցող անձանց համար,
• Դրամական միջոցների կարիք ունեցողներին հնարավորություն է
տալիս ներգրավել հավելյալ դրամական միջոցներ,
• Ապահովում է դրամական միջոցների հոսքը տնտեսության առավել
գրավիչ և արդյունավետ ոլորտներ, տարածքներ,
ձեռնարկություններ, շուկաներ,
• հանդիսանում է արդյունավետ մեխանիզմ տնտեսության մեջ
ռիսկ/եկամուտ հավասարկշռության վերահսկման և ապահովման
համար,
• հանդիսանում է արդյունավետ ցուցիչ տնտեսության տարբեր
ոլորտների/տարածքների/ձեռնարկությունների վիճակի
մոնիթորինգի համար և այլն:

5. Արժեթղթերի շուկայի հիմնական գործառույթները
Արժեթղթերի շուկան հնարավորություն է տալիս՝
Ինչպես նաև՝
• մոբիլիզացնել ազատ դրամական միջոցները և վերածել
ներդրումների
• ապահովել շուկայական գնագոյացում
• նվազեցնել ներդրումային ռիսկերը
• կառավարել պետական և տնտեսվարող սուբյեկտների պարտքը
• վերահսկել և գնահատել տնտեսության վիճակը
• այլ

6. Արժեթղթերի շուկան որպես ֆինանսական շուկայի
սեգմենտներից մեկը
Արժեթղթերի շուկան
ֆինանսական շուկայի
կարևորագույն
սեգմենտներից մեկն է և
ներառում է որոշակի մաս
ինչպես դրամական այնպես
էլ կապիտալի շուկաներից:
Դրամական շուկա Կապիտալի շուկա
Արժեթղթերի շուկաՖինանսական շուկա

7. Արժեթղթերի շուկայի տեղը ֆինանսական շուկայում
Ֆինանսական շուկա
Բանկային
շուկա
Ապահովագրական
շուկա
Արժեթղթերի
շուկա

8. ²ñÅ»ÃÕûñÇ ßáõÏ³Ý µÝáñáßáÕ ã³÷³ÝÇßÝ»ñ, óáõó³ÝÇßÝ»ñ
• î»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý ûå»ñ³ïÇíáõÃÛáõÝ, ×ß·ñïáõÃÛáõÝ, ѳë³Ý»ÉÇáõÃÛáõÝ,
³ñųݳѳí³ïáõÃÛáõÝ
• ¶Ý³·áÛ³óÙ³Ý Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñÇ ³ñ¹Ûáõݳí»ïáõÃÛáõÝ
• Ðñ³å³ñ³Ï³ÛÝáõÃÛáõÝ áõ ó÷³ÝóÇÏáõÃÛáõÝ
• Æñ³óí»ÉÇáõÃÛáõÝ
• ¶áñͳéÝական ծախսեր
• Իñ³íÇ׳ÏÇ ÷á÷áËÙ³Ý ¨ Ýáñ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý Ñ»ï գÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ»óման
աստիճան և ³ñ³·áõÃÛáõÝ
• гٳϳñ·³ÛÇÝ éÇëÏ»ñÇ ·Ý³Ñ³ï»ÉÇáõÃÛáõÝ և կառավարում
• Այլ

9. Արժեթղթերի շուկայի դասակարգումը և տարատեսակները
Արժեթղթերի շուկան տարանջատվում/դասակարգվում է ըստ մի
շարք չափանիշների, օրինակ՝
• Ըստ գործառույթների
• Ըստ կարգավորման
• Ըստ գործիքակազմի
• Ըստ տարածքային ընդգրկման
• Ըստ ժամկետայնության և այլն

10. Արժեթղթերի շուկայի դասակարգման սխեմատիկ ներկայացում
Առաջնային
Երկրորդային
Կարգավորված
Չկարգավորված
Դրամական Կապիտալի
Արժեթղթերի շուկա

11. Առաջնային շուկա
Նոր թողարկված
արժեթղթերի
տեղաբաշխումը
Արդեն իսկ
տեղաբաշխված
արժեթղթերի հետագա
շրջանառությունը
Երկրորդային շուկա
Արժեթղթերի առաջնային և երկրորդային շուկաներ

12. ²é³çݳÛÇÝ ßáõϳ
Þßñç³Ý³éáõÙ »Ý Ýáñ ÃáÕ³ñÏíáÕ ³ñÅ»ÃÕûñÁª ÙÇÝ㨠Çñ»Ýó ³é³çÇÝ ë»÷³Ï³Ý³ï»ñ»ñÇÝ
·ïÝ»ÉÁ:
ܺð¸ðàÔ Üºð¸ðàÔ
ܺð¸ðàÔ ÂàÔ²ðÎàÔ
öáÕ
(µ³ÅÝ»ïáÙë»ñ, å³ñï³ïáÙë»ñ ¨ ³ÛÉÝ)
¶áÛáõÃÛáõÝ õáÝ»óáÕ ýÇݳÝë³Ï³Ý ³ÏïÇíÝ»ñ
(µ³ÅÝ»ïáÙë»ñ, å³ñï³ïáÙë»ñ ¨ ³ÛÉÝ)
_________________________________________________________________
ºñÏñáñ¹³ÛÇÝ ßáõϳ
Þñç³Ý³éվáõÙ »Ý ݳËÏÇÝáõÙ ÃáÕ³ñÏí³Í ³ñÅ»ÃÕûñÁ: ºñÏñáñ¹³ÛÇÝ ßáõÏ³Ý ³å³Ñá
íáõÙ ¿ ³é³çݳÛÇÝ ßáõϳÛáõÙ Ó»éù µ»ñí³Í ³ñÅ»ÃÕûñÇ Çñ³óí»ÉÇáõÃÛáõÝÁ:
Առաջնային և երկրորդային շուկաների առանձնահատկությունները

13. Առաջնային և երկրորդային շուկաները խիստ փոխկապակցված են՝
• որքան զարգացած է տվյալ արժեթղթի երկրորդային շուկան, այնքան
թողարկողին ավելի հեշտ է գումար ներգրավել առաջնային շուկայից
նոր թողարկումների միջոցով
• որքան բարձր է տվյալ արժեթղթի գինը երկրորդային շուկայում,
այնքան բարձր կլինի դրա առաջնային տեղաբաշխման գինը և
հակառակը
Առաջնային և երկրորդային շուկաների կապը

14. ºñÏñáñ¹³ÛÇÝ ßáõϳÛÇ ï³ñ³ï»ë³ÏÝ»ñ
• ´áñë³Û³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í ßáõϳݻñ
– ²é¨ïñÇ, գնագոյացման և գնանշման ϳÝáÝÝ»ñ,
– γ½Ù³Ï»ñåí³Í ³×áõñ¹³ÛÇÝ Ù»Ë³ÝǽÙÝ»ñ
– ²Ý¹³Ù³ÏóáõÃÛ³Ý և առևտրի մասնակցության å³Ñ³ÝçÝ»ñ
– ÈÇëïÇÝ·Ç å³Ñ³ÝçÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ
• ²ñï³µáñë³Û³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í ßáõϳݻñ,
– ²Ý¹³Ù³ÏóáõÃÛ³Ý, ·Ý³·áÛ³óÙ³Ý, ÉÇëïÇÝ·Ç å³Ñ³ÝçÝ»ñ
• ²ñï³µáñë³Û³Ï³Ý ãϳ½Ù³Ï»ñåí³Í ßáõϳݻñ,
– ´³Ý³Ïó³ÛÇÝ ¹ÇÉ»ñ³ÛÇÝ ßáõϳ
– гÕáñ¹³Ïóáõ٠ѳٳϳñ·ãÇ, Ñ»é³ËáëÇ ÙÇçáóáí

15. Դրամական և կապիտալի շուկաներ
1 տարի
< 1 տարի >1 տարի
Դրամական
շուկա
Կարճաժամկետ
ֆինանսավորում
<1 տարի
ժամկետայնությամբ
գործիքներ
Կապիտալի
շուկա
Երկարաժամկետ
ֆինանսավորում
>1 տարի ժամկետայնությամբ
գործիքներ
Արժեթղթերի շուկայի դասակարգումն ըստ ժամկետայնության

16. Կարգավորման հիմնական նպատակը
ներդրողների շահերի պաշտպանություն
Օրինակ՝
Առաջնային շուկա թողարկման ազդագիր
Երկրորդային շուկա ցուցակում, գնանշում
Այլ Լիցենզավորում, հաշվետվություններ, տեղեկատվ. բացահայտում և այլն
Կարգավորվող արժեթղթերի շուկա
Չկարգավորվող արժեթղթերի շուկա
Կարգավորվող և չկարգավորվող շուկաներ
Հանրային շահերի պաշտպանության բացակայության պարագայում
որոշ իրավահարաբերություններ կարող են չկարգավորվել

17. Չկարգավորվող արժեթղթերի շուկայի որոշ
առանձնահատկություններ
• Սահմանված
միջնորդավճարների
բացակայություն
• Խիստ պահանջների
բացակայություն
• Գործընկերոջ
բարձր ռիսկ
• Վերջնահաշվարկի
բարձր ռիսկ
• Արժեթղթերի
կենտրոնացված
գնագոյացման
բացակայություն

18. Կարգավորվող արժեթղթերի շուկայի որոշ
առանձնահատկություններ
• Կենտրոնացված առևտրի
հարթակ
• Գործընկերոջ ցածր ռիսկ
• Արժեթղթերի կենտրոնացված
գնագոյացման համակարգ
• Գործարքերի ապահովություն
• Ինստիտուցիոնալ ռիսկերի
ցածր մակարդակ
• Բարձր
միջնորդավճարներ
• Կարգավորման և
վերահսկման խիստ
պայմաններ

19. Արժեթղթերի շուկայի հիմնական մասնակիցները
Արժեթղթերի շուկայի
մասնակիցները
Մասնագիտացված
միջնորդներ
Ենթակառուցվածքային
ինստիտուտներ
Կարգավորող
մարմիններ
Ներդրողներ
Թողարկողներ

20. ²ñÅ»ÃÕûñÇ ßáõϳÛÇ Ù³ëݳÏÇóÝ»ñÁ
• ²ðĺÂÔºðÆ ÂàÔ²ðÎàÔܺð
–ÀÝÏ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñ
–γé³í³ñáõÃÛáõÝ
–ØáõÝÇóÇå³É Çß˳ÝáõÃÛուններ
• ¶Üàð¸Üºð/ܺð¸ðàÔܺð
–Ü»ñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÝ»ñ
–²ÛÉ ýÇݳÝë³Ï³Ý ÇÝëïÇïáõïÝ»ñ
–êïñ³ï»·Ç³Ï³Ý Ý»ñ¹ñáÕÝ»ñ
–²ÝѳïÝ»ñ
• ØÆæÜàð¸Üºð
–²Ý¹»ñé³ÛûñÝ»ñ
–´ñáù»ñÝ»ñ ¨ ¹ÇÉ»ñÝ»ñ
–γé³í³ñÇãÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ
• ²è¨îðÆ Î²¼Ø²ÎºðäÆâܺð
–´áñë³Ý»ñ
–²ñï³µáñë³Û³Ï³Ý ϳéáõÛóÝ»ñ
• ¸ºäà¼Æî²ðƲ/²ì²Ü¸²îàôÜ
–²ñÅ»ÃÕûñÇ å³Ñå³ÝáõÙ, ѳßí³éáõÙ,
÷á˳ÝóáõÙ,¹»åá ѳßÇíÝ»ñÇ í³ñáõÙ
–ë»÷³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝùÇ Ñ³ßí³éáõÙ ¨
÷á÷áËáõÙ
• øԼԻՐԻՆԳ/ՎԵՐՋՆԱՀԱՇՎԱՐԿ
–÷á˳¹³ñÓ Ñ³ßí³ñÏÝ»ñÇ Ï³ï³ñáõÙ
– գáñͳրքների ïíÛ³ÉÝ»ñÇ Ñ³í³ùáõÙ, ѳٻٳïáõÙ,
×ß·ñïáõÙ ¨ ³Ù÷á÷áõÙ
• ²ðĺÂÔºðÆ èººêîðԱՎԱՐ
–³ñÅ»ÃÕûñÇ ë»÷³Ï³Ý³ï»ñ»ñÇ
ïíÛ³ÉÝ»ñÇ ·ñ³ÝóáõÙ, Ùß³ÏáõÙ,
å³Ñå³ÝáõÙ ¨ Ý»ñϳ۳óáõÙ
• βð¶²ìàðàÔ Ø²ðØÆÜܺð
–ä»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñ
–ÆÝùݳϳñ·³íáñáõÙ

21. Թողարկողներ
Անձիք, որոնք միջոցների ներգրավման նպատակով արժեթուղթ են
թողարկում կամ իրենց անունից արժեթուղթ թողարկելու
առաջարկություն են կատարում
Ձեռնարկություններ
Կառավարություն
Ֆինանսական
կազմակերպություններ
Պետական
մարմիններ
Իրավաբանական
անձինք
Թողարկողներ
Տեղական
ինքնակառավարման
մարմիններ

22. Ներդրողներ
Անձիք, որոնք լրացուցիչ եկամուտ ստանալու նպատակով ազատ
դրամական միջոցները ներդնում են արժեթղթերում
Ներդրումային
կազմակերպություններ
Ինստիտուցիոնալ
ներդրողներ
Կենսաթոշակային
հիմնադրամներ
Անհատ
ներդրողներ
Կորպորատիվ
ներդողներ
Ապահովագրական
ընկերություններ
Ներդրողներ
Այլ

23. Իր կամ հաճախորդի անունից և իր կամ հաճախորդի
հաշվին իրականացնում է արժեթղթերի առք/վաճառք
Կառավարում է հաճախորդի ֆինանսական միջոցները՝
շահույթ ստանալու նպատակով
Բրոկեր/Դիլերներ
Արժեթղթերի հավատարմագրային կառավարիչներ

24. Անդերրայթինգ
Ձեռքբերման
պարտավորությու
ն
Լավագույն ջանք
Արժեթղթերի տեղաբաշխող (անդերրայթեր).
Տրամադրում է արժեթղթերի թողարկմանը և տեղաբաշխմանն առնչվող
մասնագիտական աջակցություն՝ սկսած արժեթղթերի թողարկման
նախապատրաստական փուլից մինչև ֆոնդային բորսայում արժեթղթերի
ցուցակումը:

25. Պահառու
Բացում և վարում է ներդրումների առևտրային/դեպո
հաշիվները՝ արժեթղթերով գործարքների արդյունքում
սեփականության իրավունքի գրանցման, հաշվառման,
փոխանցման ու պահպանման համար
Ռեստրավար
Իրականացնում է ըստ առանձին թողարկողների
արժեթղթերի գրանցված սեփականատերերի
(անվանատերերի) վերաբերյալ տեղեկատվության
հաշվառումն ու պահպանումը

26. Ֆոնդային բորսա
Առևտրի կազմակերպիչ, որը համապատխան որակավորմամբ և
տվյալ բորսայի համապատասխան առևտրային հարթակում
կազմակերպող բորսայական առևտրին մասնակցելու իրավունք
ունեցող անձանց հնարավորություն է տալիս գործարքներ կատարել
տվյալ բորսայում ցուցակված արժեթղթերով՝ տվյալ բորսայի կողմից
սահմանված բորսայական առևտրի կանոների համաձայն
Ֆոնդային բորսայի հիմնական գործառույթներն են՝
• Թողարկողների, արժեթղթերի և բորսայական առևտրի մասնակցիների
նկատմամբ պահանջների սահմանում
• Արժեթղթերի ցուցակում և ապացուցակում
• Առևտրի կանոնների սահմանում
• Առևատրային հարթակի տրամադրում
• Արժեթղթերի գնագոյացման մեխանիզմենրի ապահովում
• Տեղեկատվության հրապարակում

27. ՆԱՍԴԱՔ ՕԷՄԷՔՍ ԱրմենիաՀՀ ֆոնդային բորսա
Նյու-Յորքի ֆոնդային բորսա
Չիկագոյի ֆոնդային բորսա
Լոնդոնի ֆոնդային բորսա
Տոկիոյի ֆոնդային բորսա
Միջազգային հայտնի
ֆոնդային բորսաներ
ֆոնդային բորսաներ

28. ՀՀ ֆոնդային բորսա և նրանում շրջանառվող ֆինանսական
գործիքներ
“ՆԱՍԴԱՔ ՕԷՄԷՔՍ Արմենիա” ԲԲԸ
• Հայաստանում գործող միակ ֆոնդային բորսան
• NASDAQ OMX Group, Inc.միջազգային խմբի մաս
“ՆԱՍԴԱՔ ՕԷՄԷՔՍ
Արմենիա”Բաժնետոմսեր
Պետական
պարտատոմսեր
ՀՀ ԿԲ
պարտատոմսեր
Կորպորատիվ
պարտատոմսեր
ՌԵՊՈ գործիքներ
Արտարժութային
գործարքներ
Վարկային ռեսուրսների
առևտուր

29. ՀՀ ֆոնդային բորսա
ՀՀ արժեթղթերի շուկայում գործող և բորսայական առևտրի
մասնակցության իրավունք ունեցող ընկերություններ
• 21 ՀՀ բանկեր
• 5 Ներդրումային ընկերություն
ՆԱՍԴԱՔ ՕԷՄԷՔՍ ԱՐՄԵՆԻԱ ԲԲԸ-ում ցուցակված և
թույլատրված են շրջանառության 14 թողարկողների արժեթղթեր
ՆԱՍԴԱՔ ՕԷՄԷՔՍ ԱՐՄԵՆԻԱ ԲԲԸ-ում շրջանառվում են՝
• 10 թողարկողների 12 բաժնետոմսեր (A-0; B-3; C-9)
• 7 թողարկողների 11 պարտատոմսեր (A-2; B-6; C-3)

30. ՆԱՍԴԱՔ ՕԷՄԷՔՍ Արմենիա ՖԲ-ի ցուցակման պահանջները
Բաժնետոմսերի հիմնական ցուցակ (A)
• տվյալ դասի բաժնետոմսերի հաշվարկային
ընդհանուր արժեքը՝ նվազագույնը 1 մլրդ ՀՀ
դրամ
• գործունեություն նվազագույն ժամկետը` 3
տարի,
• ընկերության վերջին 3 տարիների
ֆինանսական հաշվետվությունները
հաստատված են անկախ աուդիտորի կողմից,
• գործունեության վերջին 3 տարիների զուտ
շահույթը` դրական,
• նվազագույնը 100 գրանցված բաժնետեր,
• բաժնետոմսերի ազատ շրջանառող մասը`
առնվազն 15%
• առնվազն մեկ շուկա ստեղծող
Պարտատոմսերի հիմնական ցուցակ (Abond)
• ընկերության գործունեություն
նվազագույն ժամկետը` 3
տարի,
• թողարկման ծավալը` առնվազն
500 մլն ՀՀ դրամ,
• ընկերության վերջին 2
տարիների
• ֆինանսական
հաշվետվությունները
• հաստատված են անկախ
աուդիտորի կողմից,
• առնվազն մեկ շուկա ստեղծող

31. Հաշվարկաքլիրինգային պալատ
Ֆինանսական կազմակերպություն, որն իրականացնում է բորսայական
առևտրի մասնակիցների կողմից կատարված գործարքների
փոխադարձ հաշվարկներ (քլիրինգ) և վերջնահաշվարկ:

32. «Հայաստանի կենտրոնական դեպոզիտարիա»՝
իրականացնում է ռեեստրի կենտրոնացված վարման, արժեթղթերի
պահառության եւ արժեթղթերով կատարված գործարքների քլիրինգի ու
վերջնահաշվարկի գործառույթներ
Ավելի քան 800 հայկական
թողարկողների ռեեստր
180 000-ից ավել ֆիզիկական և
իրավաբանական անձանց
հաշիվներ

33. Վարկանշող կազմակերպություն
Իրականացնում է կազմակերպությունների վարկանշման գործառույթներ
Վարկանշման նպատակը՝ Կազմակերպությունների վարկունակության
վերաբերյալ անկախ օբյեկտիվ գնահատականների տրամադրելը
Standart & Poors
Moody’s
Fitch
Միջազգային հայտնի
վարկանշող
կազմակերպություններ

34. Արժեթղթերի շուկայի կարգավորող մարմին
Իրականացնում է արժեթղթերի շուկայի կարգավորման և
վերահսկողության գործառույթները
Արժեթղթերի շուկայի կարգավորման և վերահսկողության
հիմնական նպատակներն են՝
• ներդրողների իրավունքների և օրինական շահերի
պաշտպանությունը,
• արժեթղթերի շուկայի թափանցիկության, կայուն և արդյունավետ
զարգացման ապահովումը,
• արժեթղթերի գնագոյացման համակարգի արժանահավատության
ապահովումը.

35. Արժեթղթերի շուկայի կառուցվածքը և մասնակիցները
Բրոկեր/Դիլեր
Ֆոնդային
բորսա
Թողարկող
Վարկանշող
կազմակերպություն
Հաշվարկաքլիրինգային
պալատ
Ռեեստրավար Բրոկեր/Դիլեր
Ներդրող
Տեղաբաշխ
ող
Ներդրող

36. Ներդրումների հիմնական բնութագրիչները
Ներդրումը որոշակի ակտիվի ձեռքբերում է՝ ապագայում այդ ակտիվի
տնօրինմամբ պայմանավորված եկամտի ստացման կամ այդ ակտիվի գնի
հավելաճի ակնկալիքով
Ներդրումների հիմնական բնութագրիչները
• Եկամուտը տոկոսի, շահաբաժնի կամ գնի հավելաճի գումար, որը
ներդրողն ակնկալում է ստանալ իր ներդրումից: Եկամտի փաստացի
մեծությունը կարող է էապես տարբերվել սպասվող եկամտից:
• Ռիսկը ներդրված գումարը կամ դրա մի մասը կորցնելու կամ
ակնկալվող եկամտից ավելի քիչ եկամուտ ստանալու
հավանականությունն է. Որքան բարձր է ռիսկը, այնքան բարձր է դրա
դիմաց ակնկալվող եկամուտը, և հակառակը:
• Իրացվելիությունը կարճ ժամկետում ընթացիկ շուկայական գնով
ակտիվը վաճառելու հնարավորությունն է. Ակտիվն իրացվելի է, եթե այն
հնարավոր է վերածել դրամական միջոցների կարճ ժամկետում և չնչին
կորուստներով.

37. Ü»ñ¹ñáõÙÝ»ñ ¨ èÇëÏ»ñ
• ´³ñÓñ éÇëÏ»ñÁ å»ïù ¿ ÷áËѳïáõóí»Ý µ³ñÓñ »Ï³Ùáõïáí
• èÇëÏ»ñÇ Ýí³½áõÙÁ ³å³ÑáíáõÙ ¿ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ Ý»ñ·ñ³íáõÙ
• Որոշ Ý»ñ¹ñáÕÝ»ñÁ ½³ñ·³óáÕ ßáõϳݻñáõÙ շոշափելի Ïáñáõëïներ »Ý
Ïñ»É, իսկ այլ ներդրողներ հսկայական եկամուտներ են ստացել
ºÎ²Øàôî
èÆêÎ

38. Եկամտաբերություն և Ռիսկ
ÆÝãù³Ý µ³ñÓñ ¿ ëå³ëíáÕ »Ï³ÙáւïÁ, ³ÛÝù³Ý Ù»Í ¿ ÏáñáõëïÝ»ñÇ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝÁ ϳ٠éÇëÏÁ

39. • èÇëÏեր
– àñù³Ýá±í ¿ ѳí³Ý³Ï³Ý, áñ Ý»ñ¹ñáÕÁ Ïëï³Ý³ Ý»ñ¹ñáõÙÇó ëå³ëíáÕ »Ï³ÙáõïÁ
– àñù³Ýá±í ¿ ѳí³Ý³Ï³Ý, áñ µÇ½Ý»ëÇ ÉáõͳñÙ³Ý ¹»åùáõÙ Ý»ñ¹ñáÕÁ
Ïí»ñ³Ï³Ý·ÝÇ Çñ Ý»ñ¹ñáõÙÁ
– àñù³Ýá±í ¿ ѳí³Ý³Ï³Ý ³ñÅ»թÕûñÇ ³ñ³· Çñ³óáõÙÁ ßáõÏ³Û³Ï³Ý É³í³·áõÛÝ
·Ýáí
• èÇëÏերÇ որոշ ³ÕµÛáõñÝ»ñ
 ´Ç½Ý»ë ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝ. ÀÝÏ»ñáõÃÛ³Ý ֆինանսատնտեսական
գործունեության և ß³Ñáõóµ»ñáõÃÛ³Ý ³ÝϳÛáõÝáõÃÛուÝ
 üÇݳÝë³Ï³Ý ÉͳÏÝ»ñ. ä³ñïù»ñÇ µ³ñÓñ ٳϳñ¹³ÏÁ µ»ñáõÙ ¿ ներդրումների
µ³ñÓñ éÇëϳÛÝáõÃÛ³Ý
 ÞáõϳÛÇ Ñ»ï ϳåí³Í éÇëÏ»ñ
 Առանձին եñÏñներÇ և ոլորտների Ñ»ï ϳåí³Í éÇëÏ»ñ. Ù³ÏñáïÝï»ë³Ï³Ý ¨
ù³Õ³ù³Ï³Ý ·áñÍáÝÝ»ñÇ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ ÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý íñ³
èÇëÏերÇ ÁݹѳÝáõñ ï³ññ»ñ

40. èÇëÏ ¨ ѳïáõóáõÙ
Ü»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ Ñ»ï ϳåí³Í éÇëÏերÇ áñáß ï»ë³ÏÝ»ñ
– Ü»ñ¹ñÙ³Ý å³Ñå³ÝÙ³Ý éÇëÏ»ñ
– ÞáõϳÛÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·³ÛÇÝ éÇëÏ»ñ
– îáÏáë³¹ñáõÛùÇ ¨ ·ÝÇ éÇëÏ»ñ
– Æñ³óí»ÉÇáõÃÛ³Ý éÇëÏ
– ø³Õ³ù³Ï³Ý ¨ ³ÛÉ éÇëÏ»ñ
• Ø»Í éÇëÏ»ñÇ ¹ÇÙ»Éáõ ¹»åùáõÙ Ý»ñ¹ñáÕն ³ÏÁÝϳÉáõÙ ¿
ѳٳå³ï³ë˳ݳµ³ñ ³í»ÉÇ Ù»Í եկամուտ:
• Ðݳñ³íáñ ëå³ëíáÕ éÇëÏ»ñÝ áõ ³ÏÁÝϳÉíáÕ եկամուտները ·ïÝíáõÙ
»Ý/å»ïù ¿ ·ïÝí»Ý ѳí³ë³ñ³ÏßéáõÃÛ³Ý Ù»ç:

41. Փողի ժամանակային արժեք
Փողն ունի ժամանակային արժեք և նույն գումարն այսօր ավելի
շատ արժի և նախընտրելի է քան ապագայում
– Փողի ներկա արժեք
– Փողի ապագա արժեք
Տոկոսը փոխառու միջոցների օգտագործման համար փոխատուին
վճարվող գումարն է, կամ փողի օգտագործումից հրաժարվելու դիմաց
փոխատուի կողմից գանձվող գումարը.
Պարզ և բարդ տոկոսներ
• Պարզ տոկոս՝ Հաշվի չի առնում կուտակման էֆեկտը.
ԱԱ = ՆԱ *(1+Տ*Ժ)
• Բարդ տոկոս՝ հաշվարկվում է ներդրված գումարի և կուտակված
տոկոսագումարների նկատմամբ.
ԱԱ = ՆԱ *(1+Տ)Ժ

42. Ներդրումային հիմնական գործիքներ
Արժեթղթեր
Պարտային Բաժնային
Ածանցյալ
գործիքներ
Պարտատոմս
Ավանդային
սերտիֆիկատ
Հասարակ
Արտոնյալ
Այլ
Այլ
Այլ գործիքներ
• Անշարժ գույք
• Թանկարժեք մետաղներ
• Արտարժույթ

43. Պարտքային արժեթղթերը միջնորդավորում են
վարկային հարաբերություններ: Որոշակի
ժամկետով տրամադրվող դրամական
միջոցները ենթակա են վերադարձման դրանց
օգտագործման համար որոշակի տոկոսային
գումարի ավելացմամբ:
Բաժնային արժեթուղթը հավաստում է բաժնետիրոջ
կողմից բաժնետիրական ընկերությունից շահաբաժին
ստանալու, ընկերության կառավարմանը մասնակցելու և
դրա լուծարումից մաս ստանալու իրավունքը:
43
Արժեթուղթը սահմանված վավերապայմաններ ունեցող և գույքային իրավունքներ հավաստող
փաստաթուղթ է: Արժեթուղթը նրա տիրապետողին իրավունք է տալիս ստանալու որոշակի
եկամուտ ներդրված կապիտալի կամ տրամադրված փոխառության դիմաց:
Միջազգային վարկանշող
կազմակերպություններ
• Standart & Poors
• Moody’s
• Fitch
Վարկանիշը բնութագրում է
պարտատոմսի չվճարման ռիսկը:
Որքան ցածր է վարկանիշը, այնքան
բարձր են տոկոսադրույքը և ռիսկերր:
Ածանցյալ արժեթղթերը հավաստում են ներդրողի որոշակի
իրավունքը կամ պարտավորությունը՝ որոշակի ժամկետում կամ
ապագայի որոշակի պահին որոշակի իրավունքներ կամ
պարտավորություններ իրականացնելու վերաբերյալ: Ածանցյալ
արժեթղթեր են ֆյուչերային պայմանագրերը, օպցիոնները և այլն:
Սրանք հեջավորման հիմնական գործիքներից են
Բաժնետոմսերի որակի դասակարգման համար
ֆոնդային բորսան սահմանում է ցուցակման տարբեր
մակարդակներ և պահանջներ: Որքան խիստ են
ցուցակման պահանջները, այնքան ավելի գրավիչ է
արժեթուղթը ներդրողի համար:
Արժեթղթերի տեղաբաշխման համար
կազմակերպությունը դառնում է ՀԱՆՐԱՅԻՆ,
ԹՈՂԱՐԿՈՒՄ է արժեթղթեր ու ՑՈՒՑԱԿՎՈՒՄ
բորսայում:

44. ²ñÅ»ÃÕûñÇ հիմնական ï»ë³ÏÝ»ñÁ
• ´³ÅÝ»ïáÙë»ñ
– гë³ñ³Ï µ³ÅÝ»ïáÙë»ñ
– ²ñïáÝÛ³É µ³ÅÝ»ïáÙë»ñ
• ä³ñï³ïáÙë»ñ
– äºï³Ï³Ý
• ä»ï³Ï³Ý ϳñ׳ųÙÏ»ï å³ñï³ïáÙë»ñ
(äÎä)
• ¶³ÝÓ³å»ï³Ï³Ý ³ñÅ»ÏïñáݳÛÇÝ
å³ñï³ïáÙë»ñ
– Îáñåáñ³ïÇí
• ²å³Ñáíí³Í
• â³å³Ñáíí³Í
• ÷á˳ñÏíáÕ ¨ ³ÛÉÝ
• ¸ñ³Ù³Ï³Ý ßáõϳÛÇ ³ñÅ»ÃÕûñ
– ²é¨ïñ³ÛÇÝ ³ñÅ»ÃÕûñ
– ²í³Ý¹³ÛÇÝ Ñ³í³ëï³·ñ»ñ
– ØáõñѳÏÝ»ñ
• ²Í³ÝóÛ³É ³ñÅ»ÃÕûñ
– ýÛáõã»ñëÝ»ñ
– ûåóÇáÝÝ»ñ
– Çݹ»ùë³ÛÇÝ ³Í³ÝóÛ³ÉÝ»ñ

45. Ü»ñ¹ñáÕÝ»ñÇ êå³ëáõÙÝ»ñÁ
ÂáÕ³ñÏáÕÝ»ñÇ ä³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ
• ì³ñϳïáõÝ»ñÇ (å³ñï³ï»ñ»ñ)
ëå³ëáõÙÝ»ñÁ
– ê³ÑÙ³Ýí³Í ųÙÏ»ïáõÙ »ï ëï³Ý³É Çñ»Ýó
ϳåÇï³ÉÁ ¨ ëï³Ý³É ïáÏáë³¹ñáõÛù
– ØÇÝ㨠í³ñÏÇ/å³ñïùÇ Ù³ñáõÙÁ
ÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý ÉáõͳñÙ³Ý ¹»åùáõÙ »ï
ëï³Ý³É Çñ»Ýó ϳåÇï³ÉÁ ¨ ïáÏáë³¹ñáõÛùÁ
(ÉñÇí ϳ٠ٳëݳÏÇáñ»Ý)
• ÀÝÏ»ñáõÃÛ³Ý å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ
å³ñï³ï»ñ»ñÇ Ñ³Ý¹»å
– ê³ÑÙ³Ýí³Í ųÙÏ»ïÝ»ñáõ٠ϳï³ñ»É
ë³ÑÙ³Ýí³Í í׳ñáõÙÝ»ñÁ
• ê»÷³Ï³Ý³ï»ñ»ñÇ (µ³ÅÝ»ï»ñ»ñ)
ëå³ëáõÙÝ»ñÁ
– êï³Ý³É ß³ÑáõÛÃÇ Ù³ëݳµ³ÅÇÝ
– سëݳÏó»É ÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñÙ³ÝÁ
– ÀÝÏ»ñáõÃÛ³Ý ÉáõͳñÙ³Ý ¹»åùáõÙ
ëï³Ý³É Çñ»Ýó µ³ÅÇÝÁ
å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ï³ï³ñáõÙÇó
Ñ»ïá
• ÀÝÏ»ñáõÃÛ³Ý å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ
ë»÷³Ï³Ý³ï»ñ»ñÇ Ñ³Ý¹»å
– ػͳóÝ»É ë»÷³Ï³Ý³ï»ñ»ñÇ ÏáÕÙÇó
ϳï³ñí³Í Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ ³ñÅ»ùÁ
– ä³ßïå³Ý»É ë»÷³Ï³Ý³ï»ñ»ñÇ
Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÁ

46. èÇëÏ ¨ »Ï³Ùáõï
/ÀݹѳÝñ³óí³Í oñÇݳÏ/
² غ ðÆÎ Ú² Ü Üº ð¸ ðàôØܺ ð
î ³ ñ»Ï ³ Ý »Ï ³ Ùï ³ µ»ñáõÃÛáõÝÁ 1945-1993 %
9.7
5.7
14
11
6
5
0 2 4 6 8 10 12 14 16
ö áùñ Ó»éÝ. µ³ ÅÝ»ï áÙë»ñ
Ø»Í Ó»é. µ³ ÅÝ»ï áÙë»ñ
Î áñå áñ³ ï Çí å ³ ñï ³ ï áÙë.
Î ³ é³ í ³ ñáõÃÛ³ Ý »ñÏ ³ ñ³ ų Ù.
å ³ ñï ³ ï áÙë.
Ü»ñ¹ ñÙ³ Ý
ï »ë³ Ï Ý»ñÁ
î ³ ñ»Ï ³ Ý º Ï ³ Ùï ³ µ»ñáõÃÛáõÝ
² ÝÏ ³ ÛáõÝáõÃÛáõÝ
²ñÅ»½ñÏÙ³Ý ÙÇçÇÝ ïáÏáë. 4.4%

47. ՈՐՏԵ՞Ղ ՆԵՐԴՆԵԼ՝
Ներդրումային տարբեր գործիքների համեմատական
եկամտաբերություններ

48. ºñϳñ³Å³ÙÏ»ï Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñ և ѳí»ÉÛ³É/բարդ ïáÏáëÝ»ñ
ØdzÝí³·»ñϳñ³Å³ÙÏ»ïÝ»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇóëï³óíáÕ »Ï³ÙáõïÝ»ñ
Ü»ñ¹ ñÙ³ Ý
ï ¨ áÕáõÃÛáõÝÁ
1,000 ¹ ñ³ ÙÙdz Ýí ³ · Ý»ñ¹ ñÙ³ ݳ ñ¹ ÛáõÝùáõÙëï ³ óí ³ Í Áݹ ѳ Ýáõñ
»Ï ³ Ùáõï Á
Ý»ñ¹ ñÙ³ Ýï ³ ñµ»ñ ï áÏ áëÝ»ñǹ »å ùáõÙ(¹ ñ³ Ù)
î ³ ñÇÝ»ñ 5 ï áÏ áë 10 ï áÏ áë 15 ï áÏ áë 20 ï áÏ áë
5
10
15
20
25
35
45
50
1,276
1,629
2,079
2,653
3,386
5,516
8,985
11,467
1,611
2,594
4,177
6,727
10,835
28,102
72,890
117,391
2,011
4,046
8,137
16,367
32,919
133,176
538,769
1,083,657
2,488
6,192
15,407
38,338
95,396
590,668
3,657,262
9,100,438

49. ²ÝáõÇï»ï³ÛÇÝ»ñϳñ³Å³ÙÏ»ïÝ»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇóëï³óíáÕ »Ï³ÙáõïÝ»ñÁ
Ü»ñ¹ ñÙ³ Ý
ï ¨ áÕáõÃÛáõÝÁ
1,000 ¹ ñ³ ÙÝ»ñ¹ ñÙ³ Ý ¨ 1,000 ¹ ñ³ Ùï ³ ñ»Ï ³ ݳ í »É³ óáõÙÝ»ñÇ
³ ñ¹ ÛáõÝùáõÙëï ³ óí ³ Í Áݹ ѳ Ýáõñ »Ï ³ Ùáõï Á
Ý»ñ¹ ñÙ³ Ýï ³ ñµ»ñ ï áÏ áëÝ»ñǹ »å ùáõÙ(¹ ñ³ Ù)
î ³ ñÇÝ»ñ 5 ï áÏ áë 10 ï áÏ áë 15 ï áÏ áë 20 ï áÏ áë
5
10
15
20
25
35
45
50
5,802
13,207
22,657
34,719
50,113
94,836
167,685
219,815
6,716
17,531
34,950
63,002
108,182
298,127
790,795
1,280,299
7,754
23,349
54,717
117,810
244,712
1,013,346
4,122,898
8,300,374
8,930
31,150
86,442
224,026
566,377
3,538,009
21,937,572
54,596,629

50. կուտակման
տարիներ
0% 6% 9% 12%
1 120 120 120 120
2 240 247 251 254
3 360 382 393 405
4 480 525 549 574
5 600 676 718 762
6 720 837 903 974
7 840 1,007 1,104 1,211
8 960 1,188 1,323 1,476
9 1,080 1,379 1,563 1,773
10 1,200 1,582 1,823 2,106
11 1,320 1,797 2,107 2,479
12 1,440 2,024 2,417 2,896
13 1,560 2,266 2,754 3,363
14 1,680 2,522 3,122 3,887
15 1,800 2,793 3,523 4,474
16 1,920 3,081 3,960 5,130
17 2,040 3,386 4,437 5,866
18 2,160 3,709 4,956 6,690
19 2,280 4,051 5,522 7,613
20 2,400 4,414 6,139 8,646
կուտակման
տարիներ
0% 6% 9% 12%
21 2,520 4,799 6,812 9,804
22 2,640 5,207 7,545 11,100
23 2,760 5,639 8,344 12,552
24 2,880 6,098 9,215 14,179
25 3,000 6,584 10,164 16,000
26 3,120 7,099 11,199 18,040
27 3,240 7,645 12,327 20,325
28 3,360 8,223 13,556 22,884
29 3,480 8,837 14,896 25,750
30 3,600 9,487 16,357 28,960
31 3,720 10,176 17,949 32,555
32 3,840 10,907 19,684 36,582
33 3,960 11,681 21,576 41,092
34 4,080 12,502 23,638 46,143
35 4,200 13,372 25,885 51,800
36 4,320 14,295 28,335 58,136
37 4,440 15,272 31,005 65,232
38 4,560 16,309 33,916 73,180
39 4,680 17,407 37,088 82,081
40 4,800 18,571 40,546 92,051
41 4,920 19,806 44,315 103,217
42 5,040 21,114 48,423 115,723
43 5,160 22,501 52,901 129,730
44 5,280 23,971 57,783 145,418
45 5,400 25,529 63,103 162,988
Կենսաթոշակային կուտակումներն ըստ տարիների

51. 0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45
0%
6%
9%
Կենսաթոշակային կուտակումներն ըստ տարիների

52. Ուղղակի թե՞ անուղղակի ներդրում
Ուղղակի
ներդրումներ
Պահանջվում է էական
սկզբնական կապիտալ
Ունի ռիսկայնության բարձր
աստիճան
Պահանջում է շատ ժամանակ և
խորը գիտելիքներ
Ներդրումային
ֆոնդեր
Հնարավոր են պարբերական
փոքր ներդրումներ
Ռիսկերը կառավարվում են
Պորտֆելը կառավարում են
պրոֆեսիոնալ կառավարիչները

53. Ի՞նչ է ներդրումային ֆոնդը
• Ներդրումային ֆոնդը որոշակի սկզբունքներուվ
ձևավորվող և կառավարվող ակտիվների
«համախումբ» է (պորտֆել), որտեղ ներդրում են
կատարում միևնույն ռիսկի և եկամտաբերության
սպասումներ ունեցող ներդրողները:
• Ներդրողը ձեռք է բերում ֆոնդի Փայ, որը հավաստում
է նրա մասնակցության չափը:

54. ÆÝãå»±ë »Ý ներդրումային ֆոնդերը ÷áÕ ëï»ÕÍáõÙ
• ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÝ»ñÁ ·ÝáõÙ »Ý ³ÛÉ ÁÝÏ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ñÅ»ÃÕûñ
¨ ëï³ÝáõÙ »Ý ѳëáõÛÃ.
– ߳ѳµ³ÅÇÝÝ»ñÇ ÙÇçáóáí;
– ³ñÅ»ÃÕûñÇ ·ÝÇ Ñ³í»É³×Ç ÙÇçáóáí:
• ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÝ»ñÁ í׳ñáõÙ »Ý ï³ñµ»ñ í³ñÓ³í׳ñÝ»ñ
ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ Ù³ëݳ·Çï³Ï³Ý ËáñÑñ¹³ïíáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ.
– ϳé³í³ñÙ³Ý ï³ñ»Ï³Ý í³ñÓ³í׳ñ;
– í³ñÓ³í׳ñÝ»ñ ³ÏïÇíÝ»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³Ý, ßáõϳ۳í³ñáõÃÛ³Ý, ·áí³½¹³ÛÇÝ
ͳËë»ñÇ ¨, »ñµ»ÙÝ ¿É, առք ու í³×³éùÇ ÏáÙÇëÇáÝ í³ñÓ³í׳ñÝ»ñÇ
ѳٳñ;
– »ÉùÇ í³ñÓ³í׳ñÝ»ñ:

55. Ինչու՞ կատարել ներդրում ֆոնդերում
• Մասնագիտական աջակցություն
• Ռիսկերի սահմանափակում
• Հավաքական ներդրում
• Փոքր ներդրումների հնարավորություն
• Հարմարավետություն
• Ներդրողի շահերի պաշտպանություն
• Թափանցիկություն
• Ցածր միջնորդավճարներ
• Հարկային արտոնություններ

56. Փայ
Եկամտաբերությունը կախված է ֆոնդից
Վերահսկվում է ՀՀ ԿԲ-ի և
Պահառուի կողմից
Ապահովոջմ է
դիվերսիֆիկացիա
Չի հարկվում
Ավանդ
Ավանդների միջին
եկամտաբերություն
Երաշխավորվում են
«Ավանդների հատացումը
երաշխավորող» հիմնադրամի
կողմից
ՀՀ Եկամտային Հարկի
դրույքաչափերով
Ֆոնդի Փա՞յ, թե բանկային ավանդ

57. Ի՞նչպես են աշխատում ներդրումային ֆոնդերը
Ներդրող
Ֆոնդի
կառավարիչ
ԳործարքներԵկամուտ
Փայի գնի
ավելացում

58. Ներդրումային ֆոնդերի ϳéáõóí³ÍùÁ
´³ÅÝ»ï»ñերի ÊáñÑáõñ¹
ÐëÏáõÙ ¿ ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ
´³ÅÝ»ï»ñ»ñ/մասնակիցներ
ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ ë»÷³Ï³Ý³ï»ñ»ñ
γé³í³ñÇã
ջϳí³ñáõÙ ¿ ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÁ ¨
Ýñ³ Ý»ñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ
´³ßËáÕ
í³×³éáõÙ ¿
ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ
µ³ÅÝ»ïáÙë»ñÁ
Ռ»»ëïñ
γï³ñáõÙ ¿ µ³ÅÝ»ï»ñ»ñÇ
·ñ³ÝóáõÙÝ»ñÁ,
ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ ¿ ѳí³ùáõÙ
µ³ÅÝ»ï»ñ»ñÇó
Պահառու/²í³Ý¹³ïáõÝ
å³ÑáõÙ ¨ å³Ñå³ÝáõÙ ¿
ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ
³ÏïÇíÝ»ñÁ
²ÝÏ³Ë ³áõ¹Çï
êïáõ·áõÙ ¿
ýÇݳÝë³ïÝï»ë³Ï³Ý
·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ
Æñ³í³ËáñÑñ¹³ïáõ
ì³ñãáõÃÛáõÝ
Çñ³Ï³Ý³óÝáõÙ ¨ í»ñ³ÑëÏáõÙ ¿
³Ù»ÝûñÛ³
·áñÍáõÝ»áõÃáÛõÝÁ
ÐÇÙݳ¹ñ³Ù

59. Ներդրումային ֆոնդի ϳé³í³ñÇãÁ
• èÇëÏÇ ÃáõÛɳïñ»ÉÇ Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝ;
• èÇëÏ/ѳëáõÛà ÃáõÛɳïñ»ÉÇ Ù³Ï³ñ¹³Ï ³å³ÑáíáÕ ³ñÅ»ÃÕûñÇ
Ý»ñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ ÷³Ã»ÃÇ Ó¨³íáñáõÙ ¨ ϳé³í³ñáõÙ;
• гñϳÛÇÝ ûåïÇÙ³É åɳݳíáñáõÙ;
• ¶áñͳéÝ³Ï³Ý Í³Ëë»ñÇ Ýí³½»óáõÙ;
• ¶áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñ³Ù³å³ï³ë˳ÝáõÃÛ³Ý ³å³ÑáíáõÙ ûñ»Ýë¹ñáõÃÛ³ÝÝ
áõ ϳÝáݳϳñ·»ñÇÝ;
• ²Ù»ÝûñÛ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Õ»Ï³í³ñáõÙ ¨ ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ÁݹɳÛÝÙ³Ý ³ÛÉ ³é³ç³ñÏÝ»ñÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝ:

60. Ներդրումային ֆոնդերի տեսակները
Ներդրումաային ֆոնդ

61. Ըստ իրավական տեսակի
• Կորպորատիվ ֆոնդ. իրավաբանական
անձի կարգավիճակ ունեցող ֆոնդ, որի
ակտիվները հավաքագրվում են միայն
բաժնետոմսերի տեղաբաշխման միջոցով
• Պայմանագրային ֆոնդ. ֆոնդի
կառավարման պայմանագրի հիման վրա
ձևավորված ֆոնդ, որը գործում է ֆոնդի
կռավարման կանոնների հիման վրա:
Ըստ թողակման ձևի
• Ոչ հրապարակային ֆոնդ ֆոնդ, որի
թողարկած արժեթղթերը (փայեր,
բաժնետոմսեր) չեն կարող
տեղաբաշխվել հարյուրից ավելի կամ
անորոշ թվով անձանց ուղղված
առաջարկի միջոցով (հրապարակային
առաջարկ):
• Հրապարակային ֆոնդ. Ֆոնդ, որի
թողարկած արժեթղթերը կարող են
տեղաբաշխվել հրապարակային
առաջարկի միջոցով:
Ըստ փայերի թողարկման և հետգնման
• Բաց ֆոնդ. ֆոնդ, որի փայերի թողարկումն ու
հետգնումը` ֆոնդին միանալը և դուրս գալը,
հնարավոր է ցանկացած պահի:
• Միջակայքային ֆոնդ. ֆոնդ, որի փայերի
թողարկումն ու հետ գնումը հնարավոր է
սահմանված ժամանակային միջակայքում:
• Փակ ֆոնդ. Ֆոնդ, որը պարտավորություն չունի
իր մասնակցի պահանջով հետ գնելու նրան
պատկանող ֆոնդի փայերը:
Ըստ ներդրումային քաղաքականության
• Մասնագիտացված ֆոնդ. ֆոնդ,որի ակտիվներն
ամբողջությամբ կամ որոշակի %-ով նրդրվում
են որոշակի ակտիվներում՝ անշարժ գույքի
ֆոնդ, լրացուցիչ ռիսկով ֆոնդ (հեջ ֆոնդ),
մասնավոր բաժնեմասնակցային ֆոնդ,
վենչուրային ֆոնդ և այլն:
• Ստանդարտ ֆոնդ. Չմասնագիտացված ֆոնդ,
որի ներդրումային քաղաքականությունը
համապատասխանում է դիվերսիֆիկացիայի
սահմանված պահանջներին։

62. Ֆոնդերի ու կառավարիչների միջև ընտրություն
կատարելու համեմատական ցուցանիշներ
• Ակտիվներ
• Եկամտաբերություն
• Փայի հաշվարկային արժեք
• Ռիսկայնություն
• Արտարժույթային ակտիվների սահմանաչափ
• Կառավաման վճար
• Մարման վճար
• Ծախսերի գործակից

63. ¼áõï ²ÏïÇíÝ»ñÇ ²ñÅ»ùÁ (NAV)
³ÏïÇíÝ»ñ - å³ñï³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñ
¼áõï ³ÏïÇíÇ ³ñÅ»ùÁ = -----------------------------------------------------------
ï»Õ³µ³ßËí³Í µ³ÅÝ»ïáÙë»ñÇ/փայերի ù³Ý³ÏÁ
• NAV-Ç Ü߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ.
– NAV-Ç Ñ³ßí³ñÏáõÙÁ ÑÇÙù ¿ ѳݹÇë³ÝáõÙ ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ
·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ¨ µ³ÅÝ»ïáÙë»ñÇ/փայերի ³éáõí³×³éùÇ Ñ³Ù³ñ;
– ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÇ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇ ÷³Ã»ÃÁ ѳݹÇë³ÝáõÙ ¿ NAV-Ç ³Ù»Ý³Ï³ñ¨áñ
µ³Õ³¹ñÇãÁ;
• NAV-Ç µ³Õ³¹ñ³Ù³ë»ñÁ.
– Ü»ñ¹ñáõÙÝ»ñ;
– Ü»ñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ »Ï³Ùáõï;
– ̳Ëë»ñ;
– ´³ÅÝ»ïáÙë»ñáí ·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñ ¨ ߳ѳµ³ÅÇÝÝ»ñÇ í׳ñáõÙÝ»ñ:

64. ¼áõï ³ÏïÇíÝ»ñÇ ³ñÅ»ùÇ
íñ³ ³½¹áÕ ·áñÍáÝÝ»ñ
¶áñÍáÝÝ»ñ NAV-Ç ³× NAV-Ç ³ÝÏáõÙ
ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÇ Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÁ
³ñÅ»ÃÕûñáõÙ
²ñÅ»ÃÕûñÇ ßáõÏ³Û³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇ
³×Á
²ñÅ»ÃÕûñÇ ßáõÏ³Û³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇ
³ÝÏáõÙÁ
ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÇ Ý»ñ¹ñáõÙ³ÛÇÝ
·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ
²ñÅ»ÃÕûñÇ í³×³éùÁ ëϽµÝ³Ï³Ý
·ÝÙ³Ý ·ÝÇó µ³ñÓñ ·Ýáí (ϳåÇï³ÉÇ
ѳí»É³×)
²ñÅ»ÃÕûñÇ í³×³éùÁ ëϽµÝ³Ï³Ý
·ÝÙ³Ý ·ÝÇó ó³Íñ ·Ýáí (ϳåÇï³ÉÇ
Ïáñáõëï)
ºÏ³ÙáõïÝ»ñÁ (ïáÏáëÝ»ñ ¨
߳ѳµ³ÅÇÝÝ»ñ) Ý»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇó
Ü»ñ¹ñáõÙÝ»ñÇó ߳ѳµ³ÅÇÝÝ»ñÇ
¨ ïáÏáëÝ»ñÇ í׳ñáõÙÝ»ñ;
²Ù»ÝûñÛ³ ѳßí³ñÏÝ»ñ ¨
ѳßí³ÝóáõÙÝ»ñ:
N/A
âϳÝ
̳Ëë»ñÁ N/A Üí³½áõÙ »Ý ϳ٠ãÏ³Ý Ì³Ëë»ñÝ ³í»É³ÝáõÙ »Ý
ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÇ
µ³ÅÝ»ïáÙë»ñáí/փայերով
·áñͳéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ
ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÇ µ³ÅÝ»ïáÙë»ñÇ
í³×³éùÁ Ý»ñ¹ñáÕÝ»ñÇÝ
Ü»ñ¹ñáÕÝ»ñÇó ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ
µ³ÅÝ»ïáÙë»ñÇ Ñ»ï·ÝáõÙÁ
ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÇ ß³Ñ³µ³ÅÇÝÝ»ñÁ N/A â»Ý í׳ñíáõ٠޳ѳµ³ÅÝÇ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÙÁ ¨
í׳ñáõÙÁ

65. 65
Ռիսկի աստիճանը` ցածր
Արտարժույթային
ներդրումները` 25%
Բաժնային արժեթղթերում
ներդրումները` 0%
Պարտքային գործիքներում՝
պարտատոմս, ավանդ, 100%
Ռիսկի աստիճանը` միջին
Արտարժույթային
ներդրումները` մինչև 40 %
Բաժնային արժեթղթերում
ներդրումները` մինչև 25%
Պարտքային գործիքներում՝
պարտատոմս և ավանդ,
մինչև 75 %
Ռիսկի աստիճանը`
բարձր
Արտարժույթային
ներդրումները` մինչև
40 %
Բաժնային
արժեթղթերում
ներդրումները` մինչև
50%
Կենսաթոշակային ֆոնդեր
Ներդրումային ֆոնդ, որի հիմնական նպատակը կենսաթոշակի ապահովումն է
Հավասարակշռված ֆոնդՊահպանողական ֆոնդԿայուն եկամտային ֆոնդ

66. • ակտիվների տեսակների
• ներդրումների արժույթի
• թողարկողների տեսակի
• մեկ թողարկողի
• մեկ պետության
• տարածքային
• որակական և այլն
Կուտակային կենսաթոշակային ֆոնդերի ներդրումային
սահմանափակումները (որակական և քանակական) ըստ.

67. Սահմանափակման հայտանիշ Առավելագույնը
Արժույթային
• ՀՀ դրամ 60 %
• Արտարժույթ 40 %
որից՝ ոչ փոխարկելի արտասահմանյան արժույթ 3 %
Տարածքային
• ՏՀԶԿ կամ ԵՄ անդամ պետություններ
• Մեկ արտասահմանյան պետությունում 15%
Բանկային ավանդեր և հաշիվներ
• Մեկ բանկում կամ
• Փոխկապակցված ճանաչված բանկերում
5%
• Առավելագույնը 40 %
• Օտարերկրյա բանկերում Միայն հետևյալ վարկանիշ ունեցող՝
 Ստանդարտ և Փուրզի «ԲԲԲ» խմբի` «ԲԲԲ»,
 Մուդիզի «Բաա» խմբի` «Բաա3»
 Ֆիթչի «ԲԲԲ» խմբի` «ԲԲԲ-»

68. Ըստ ներդրումների արժույթի
ՀՀ ԴՐԱՄ
60%
ԱՐՏԱՐԺՈԻՅԹ
40%
1 արտասահմանյան
պետությունում` 15 %
ոչ փոխարկելի
արտասահմանյան
արժույթ` 3 %
օտարերկրյա բանկերի թողարկած
պարտքային արժեթղթեր` 30%

69. Արժեթղթեր
• ՀՀ ,ԿԲ կամ արտերկրյա պետության կամ լիազոր մարմնի թողարկած
կամ ամբողջությամբ երաշխավորած արժեթղթեր
60%
• Մեկ թողարկումում (տրանշում) 20 %
• Մեկ թողարկողի ձայնի իրավունք տվող կամ չտվող բաժնային
արժեթղթեր
10%
• Մեկ թողարկողի արժեթղթերում 10 %,
• Փոխկապակցված թողարկողների արժեթղթերում 15 %
Պարտքային արժեթղթեր
• Մեկ թողարկողի կողմից թողարկված պարտքային արժեթղթեր 10%
• Ապահովված հիփոթեքային պարտատոմսեր 30%
Ներդրումային ֆոնդեր
• Ներդրումային ֆոնդերի կողմից թողարկված արժեթղթեր 20%
• Կենսաթոշակային ֆոնդերի համար թողարկված արժեթղթեր 50%
• Միևնույն կամ փոխկապակցված կառավարչների ներդրումային
ֆոնդերի արժեթղթեր
10 %
Սահմանափակման հայտանիշ Առավելագույնը

70. Ըստ ռիսկերի
• Մեկ անձի կողմից թողարկված արժեթղթեր
• Տվյալ անձի մոտ ներդրված բանկային ավանդներ
Ֆոնդի ակտիվների 20 %
Ըստ ածանցյալ գործիքների
Ածանցյալ գործիքներում ներդրումներն իրականացվում են միայն
հեջավորման նպատակով:
Մեկ անձի հետ ածանցյալ գործիքով կնքված
գործարքի առավելագույն չափ
 10 %, եթե բանկ է,
 5 %, եթե այլ ֆինանսական
կառույց է
Սահմանափակման հայտանիշ Առավելագույնը

71. Հարցեր և պատասխաններ