1. Лекцийн товч агуулга №15
Ургаж буй нэг модны экологийн үйлчилгээ

2. 20-70м ургаж байгаа нэг модны экологийн
үйлчилгээ

3. • Навчны талбай 1000 м кв
• Органик бодисын хуримтлал 4000 кг/жил
• Ялгаруулах хүчилтөрөгчийн хэмжээ 3 сая
л/жил
• Навчны шингээх чадвар 7000 кг/жил
• Ус хөөрөгдөх чадвар 30000л/жил
• Үндэсний хэмжээ 300-500 кг
• Үндсээр тогтоогдох усны хэмжээ 70000
л/жил
• Хүчилтөрөгч гаргахын тулд хэрэглэх ус 2500
л/жил

4. •
•
•
•
50 гаруй жилийн настай нэг мод
амьдралынхаа туршид
38125000 орчим төгрөгөөр үнэлэгдэх
хүчилтөрөгч ялгаруулж
7564000
орчим
төгрөгийн
агаар
цэвэршүүлэх экологийн үйлчилгээ үзүүлж
4575000 орчим төгрөгөөр үнэлэгдэх усны
эргэлтэд оруулж
38125000 орчим төгрөгөөр үнэлэгдэхүйц
хөрсний эвдрэлийг хамгаалах үйлчилгээ
үзүүлж байдаг. Ингэхээр ганцхан мод
19764000 төгрөгөөр үнэлэгдэх ёстой ажээ.

5. Ойн сангийн нэг шоо метр модны экологи-эдийн засгийн үнэлгээ
(төгрөг )
№
модны төрөл
нэгдүгээр
муж
Хоёрдугаар Гуравдугаа
муж
р муж
Дөрөвдүгэ
эр муж
1.
Жодоо
408000
268000
192000
108000
2.
Хуш
336600
217800
158400
89100
3.
Гацуур
306000
201000
144000
81000
4.
Нарс
255000
165000
120000
66000
5.
Шинэс
204000
132000
96000
54000
6.
Хайлаас
141000
93000
66000
36000
7.
Хус
120000
78000
57000
30000
8.
Улиас, улиангар
102000
66000
48000
27000
9.
Бургас
90000
60000
42000
24000
10.
Заг
90000
60000
42000
24000
11.
Тоорой,
жигд,сухай
81000
51000
36000
21000
12
Бүх төрлийн
хэрэглээний
хуурай мод
60000
39000
28500
15960

6. Ойн сангийн ойгоор бүрхэгдсэн нэг га талбайн экологи-эдийн засгийн үнэлгээ
/мян,төг/
№
модны төрөл
1-р муж
2-р муж
3-р муж
4-р муж
1.
Жодоо
49200.0
32400.0
23200.0
13200.0
2.
Хуш
42075.0
27720.0
19800.0
11385.0
3.
Гацуур
36900.0
24300.0
17400.0
9900.0
4.
Нарс
38100.0
24900.0
18000.0
10200.0
5.
Шинэс
25500.0
16800.0
12000.0
6900.0
6.
Сөөг, торлог
14286.0
9286.0
6857.0
3943.0
7.
Хус
11100.0
7200.0
5100.0
2940.0
8.
Хайлаас
9900.0
6600.0
4800.0
2670.0
9.
Улиас, улиангар
8400.0
5400.0
3900.0
2220.0
10.
Бүх төрлийн
хэрэглээний
хуурай мод
7400.0
4800.0
3400.0
1955.0
заг 13210.0 2100.0
1530.0
840.0
11.
Бургас
5400.0
3600.0
2610.0
1470.0
12.
Тоорой,жигд,
сухай
1620.0
1050.0
780.0
420.0

7. Ойгоор бүрхэгдсэн талбайд байгалийн ой,
таримал ой, сөөг, торлог орно.
Ой мод нь хуурай газрын бүх амьтан,
ургамлын 80%-ийн амьдрах орчин нь болдог.

8. Ойн сангийн ойгоор бүрхэгдээгүй нэг га талбайн
экологи-эдийн засгийн үнэлгээ
/мян.төг/
№
Талбайн төрөл
1-р муж
2-р муж
3-р муж
4-р муж
1.
Тармаг ой
10200.0
6720.0
4800.0
2760.0
2.
Ойн хөнөөлт
шавьж, өвчин
нэрвэгдсэн талбай
8500.0
5600.0
4000.0
2300.0
3.
Түймэрт шатсан
талбай
7650.0
5040.0
3600.0
2070.0
4.
Ойжуулсан талбай
/улсын санд
хүлээж аваагүй
талбай/
7300.0
4980.0
3700.0
2340.0
5.
Мод бэлтгэсэн
талбай
6800.0
4480.0
3200.0
1840.0

9. Нэг ширхэг зулзган, залуу модны экологиэдийн засгийн үнэлгээ /мян.төг/
№
модны
төрөл
модны өндрийн хэмжээ /метр/
1-2
2-3
3-4
4-5
5-6
6
1. Шилмүүст мод 50.0
100.0
150.0
200.0
250.0
300.0
350.0
2. Навчит мод
60.0
90.0
120.0
120.0
200.0
250.0
3. Сөөг
1
30.0
5.0

10. Хамгаалалт, ашиглалтын хэлбэр, экологиэдийн засгийн ач холбогдлыг нь харгалзан
ойн санг дор дурдсанаар ангилна.
• Хамгаалалтын бүсийн ой
• Ашиглалтын бүсийн ой

11. Хамгаалалтын бүсийн ой
• Цармын бүслүүрийн ой
• Тусгай хамгаалалттай
газрын ой болон
сургалт, судалгааны
зориулалттай ой
• Ногоон бүс
• Хориотой зурвасын ой
• Заган ой
• Баянбүрдийн ой
• 100 га хүртлэх
хэмжээний төгөл ой
• Бут сөөг
• 30 хэмээс дээш налуу
газрын ой
• Нуур,рашаан, булаг, шан
дын ундаргын эргэн
тойрон болон голын
эргээс хоёр тийш 1000 м
доторхи ой
хамаарагддаг байна

12. Хамгаалалтын бүсийн ойн дэглэм
Түймрээс хамгаалах шороон зурвас
гаргах, ойн хэвийн өсөлт, нөхөн
сэргэлтийг дэмжихэд чиглэгдсэн
арчилгаа,
цэвэрлэгээний
арга
хэмжээг хэрэгжүүлэх, ойн дагалдах
нөөцийг ашиглахаас бусад үйл
ажиллагаа явуулахыг хориглоно.

13. Ашиглалтын бүсийн ой
Хамгаалалтын бүсийн ойгоос бусад ойг хэлнэ.
Ашиглалтын бүсийн ойгоос мод, ойн дагалт
нөөцийг зохих төлбөр, хураамжийг төлсөний
үндсэн дээр ашиглах эрхтэй. Монгол улсын
нутаг дэвсгэр дээр ургадаг бүх төрлийн мод,
заг, бут, сөөг, таримал ойн нөөцийг ойн сан
гэнэ. Ойн санг талбай, ургаа модны
эзлэхүүнээр нь илэрхийлсэнийг ойн нөөц
гэнэ. Ойн экосистемийн тэнцвэрт байдлыг
хангах нөхцөлтэйгээр тодорхой хугацаанд авч
ашиглаж болох модны дээд хэмжээг ашиглах
нөөц гэнэ.

14. Ой мод нь дэлхийн шим мандлын салшгүй
хэсгийг бүрдүүлж, манай гарагийн дулаарлын
явцыг сааруулж хөрс, усыг тогтвортой
байлгахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.
Манай орны ой мод нь Төв Азийн хуурай,
гандуу уур амьсгалын нөлөөн дор харьцангуй
удаан ургадаг, нөхөн сэргэх чадвар сул,
түймэр, хортон шавьж, өвчин, хүний үйл
ажиллагааны сөрөг нөлөөнд маш их өртсөн
эмзэг ой юм.

15. • Монгол орон сүүлийн 5 жилд 100-200
мянган га газрын ой устаж байна.
• Ой хомсдлын 90% нь хүний буруутай үйл
ажиллагаанаас үүдэлтэй.
• Манай орны ойн сан 18.3 сая га бөгөөд ой
модоор бүрхэгдсэн талбай нь 12.9 сая га
буюу нутаг дэвсгэрийн 8 хүрэхгүй хувь
эзэлдэг тул ойн нөөцөөр хомс орны тоонд
багтдаг. Хэрлэн, Онон, Туул,Орхон, Сэлэнгэ
зэрэг томоохон гол мөрнүүд хэдэн мянган
жил тасралтгүй урссаар ирсний эх үүсвэр нь
ой мод юм.