aj ahui negjiin orlogiin alban tatavariin tuhai huuli dahi etssiin ezemshigchiin talaarh zohitsuulalt

1. АЖ АХУЙН НЭГЖИЙН ОРЛОГЫН АЛБАН
ТАТВАРЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ ДАХЬ ЭЦСИЙН
ЭЗЭМШИГЧИЙН ТАЛААРХ ЗОХИЦУУЛАЛТ
Бэлтгэсэн: Б.Оюу
Э.Эрдэнэцэцэг
2020 он

2. Агуулга
1. Эцсийн эзэмшигчийн ойлголт
2. Татвар ногдох орлогыг тодорхойлох, татварын
хувь хэмжээ
3. Татвар ногдохгүй байх тохиолдол
4. Албан татвараас чөлөөлөх тохиолдол

3. ЭЦСИЙН ЭЗЭМШИГЧ
• НАЙМДУГААР БҮЛЭГ
• ТУСГАЙЛСАН ТАТВАРЫН ХАРИЛЦАА
• 30 дугаар зүйл.Эцсийн эзэмшигчийн хувьцаа, хувь
оролцоог өөрчлөх замаар эрх борлуулсан,
шилжүүлсний татварын харилцаа
• 30.1.“Эцсийн эзэмшигч” гэж Татварын ерөнхий
хуулийн 6.1.48-д заасныг ойлгоно.

4. • Татварын ерөнхий хуулийн 6.1.48.“эцсийн эзэмшигч”
гэж ашигт малтмал, газрын тос, цацраг идэвхт ашигт
малтмалын тусгай зөвшөөрөл, газар эзэмших, ашиглах эрх
эзэмшигч этгээдийн 30 болон түүнээс дээш хувийн
хувьцаа, хувь оролцоо, эсхүл саналын эрхийг өөрөө,
эсхүл нэг болон түүнээс дээш үргэлжилсэн хэлхээ холбоо
бүхий хуулийн этгээдээр төлөөлүүлэн эзэмшдэг, саналын
эрхийг төлөөлүүлэн хэрэгжүүлдэг, эсхүл ногдол ашгийг
хүлээн авах эрхтэй этгээдийг.
ЭЦСИЙН ЭЗЭМШИГЧ

5. ...
30% ба
түүнээс
дээш
хувьцаа,
хувь
оролцоо
Саналын
эрхийг
өөрөө
1 болон түүнээс
дээш үргэлжилсэн
хэлхээ холбоо
бүхий хуулийн
этгээдээр
төлөөлүүлэн
эзэмшдэг, саналын
эрхийг
төлөөлүүлэн
хэрэгжүүлдэг
Ногдол ашиг
хүлээн авах
эрхтэй этгээд
1.Ашигт малтмал,
2.Газрын тос,
3.Цацраг идэвхит
ашигт малтмалын
тусгай зөвшөөрөл
4.Газар эзэмших,
ашиглах эрх
эзэмшигч
Эцсийн эзэмшигч
Татварын ерөнхий хууль (2019.03.22)-ийн 6.1.48 дахь хэсэг
ЭЦСИЙН ЭЗЭМШИГЧ

6.  Саналын эрхийг өөрөө: А компани, Б компани
 1 болон түүнээс дээш үргэлжилсэн хэлхээ холбоо бүхий хуулийн этгээдээр төлөөлүүлэн
эзэмшдэг, саналын эрхийг төлөөлүүлэн хэрэгжүүлдэг: А1, Х, Ц, Б1, Б2, М, Н
 Ногдол ашиг хүлээн авах эрхтэй этгээд
ЭРХ ЭЗЭМШИГЧ
А компани
70%
Б компани
30%
А1 компани
75%
А2 компани
25%
Б1 компани
50%
Б2 компани
50%
М
100
Н
100
100
0
100
Х
35%
Ц
65%
Л
55%
050
С
45%
Ногдол ашиг
хүлээн авах
эрхтэй
этгээд
ЭЦСИЙН ЭЗЭМШИГЧ

7. ТАТВАР НОГДОХ ОРЛОГЫН ТӨРӨЛ
• 30.2. Эцсийн эзэмшигчийн эзэмшиж байгаа хувьцаа, хувь оролцоо,
саналын эрхийг борлуулах, шилжүүлэх замаар Монгол Улсын
хууль тогтоомжийн дагуу олгосон газар эзэмших, ашиглах эрх, ашигт
малтмал, цацраг идэвхт ашигт малтмал, газрын тосны хайгуулын
болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг бүрэн буюу хэсэгчлэн
борлуулах, шилжүүлэхтэй холбогдон олсон орлогыг тухайн эрх
эзэмшигч аж ахуйн нэгжийн энэ хуулийн 10.1.2-т заасан орлогод
тооцно.
• 10 дугаар зүйл.Хөрөнгө борлуулсан, шилжүүлсний орлого
• 10.1.2.төрийн байгууллагаас олгосон эрх борлуулсан,
шилжүүлсний орлого;

8. Эрх борлуулсан,
шилжүүлсний албан
татвар ногдуулах
орлогын суурь
Сангийн сайдаас
тогтоосон журмын
дагуу тооцсон эрх,
тусгай зөвшөөрлийн
үнэлгээ
Баримтаар нотлогдох
зардлууд
ТАТВАР НОГДОХ ОРЛОГЫГ ТОДОРХОЙЛОХ
=-

9. Санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн
Засгийн газрын гишүүн /Сангийн сайд/
Эцэслэн тодорхойлсон орлогод албан татвар ногдуулах журам
Газар эзэмших, ашиглах эрх, ашигт малтмал, цацраг идэвхт ашигт
малтмал, газрын тосны хайгуул, ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ
тооцох аргачлал
ЖУРАМ, АРГАЧЛАЛ БАТЛАХ

10. БАТЛАГДСАН ЖУРАМ
• 1. Газар эзэмших, ашиглах эрхийн үнэлгээ тооцох,
татварын ногдлыг тодорхойлох аргачлал
• 2. Ашигт малтмал, цацраг идэвхт ашигт малтмал, газрын
тосны хайгуул, ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ
тооцох, татварын ногдлыг тодорхойлох аргачлал
• 3. Эрх борлуулсан, шилжүүлсний орлогод албан татвар
ногдуулах журам

11. АЛБАН ТАТВАР НОГДУУЛАХ ОРЛОГООС
ХАСАГДАХ ЗАРДАЛ
Баримтаар нотлогдох зардлууд
төрийн байгууллагаас эрх олгосон
тохиолдолд эрх авахтай холбогдон
төрийн байгууллагад төлсөн баримтаар
нотлогдох төлбөр, хураамж
бусдаас худалдаж, шилжүүлж авсан
тохиолдолд хэлцлийн дагуу худалдах,
шилжүүлэн авахад төлсөн, шилжүүлсэн
баримтаар нотлогдох төлбөр

12. АЛБАН ТАТВАР НОГДУУЛАХ ОРЛОГЫГ
ЭЦЭСЛЭН ТОДОРХОЙЛОХ
Эцэслэн
тодорхойлсон албан
татвар ногдуулах
орлого
Эрх борлуулсан,
шилжүүлсний албан
татвар ногдуулах
орлогын суурь
Эцсийн эзэмшигчийн
борлуулсан, шилжүүлсэн
хувьцаа, хувь оролцоо,
саналын эрхээс эрх
эзэмшигчийн хувьцаанд
хамаарах хэмжээ
=%=
/хувь тэнцүүлэх/

13. Газар ашиглах,
эзэмших эрх
борлуулсан,
шилжүүлсний албан
татвар ногдуулах
орлогын суурь
Газрыг дуудлага
худалдааны анхны үнээс
багагүй байх үнийн
шаардлагыг үндэслэн
тодорхойлсон үнэлгээ
Баримтаар нотлогдох
зардлууд
ГАЗАР АШИГЛАХ, ЭЗЭМШИХ ЭРХИЙН АЛБАН ТАТВАР
НОГДУУЛАХ ОРЛОГООС ХАСАГДАХ ЗАРДАЛ
=-

14. АЛБАН ТАТВАР НОГДУУЛАХ ОРЛОГЫГ
ЭЦЭСЛЭН ТОДОРХОЙЛОХ
Эцэслэн
тодорхойлсон албан
татвар ногдуулах
орлого
Газар ашиглах, эзэмших
эрх борлуулсан,
шилжүүлсний албан
татвар ногдуулах
орлогын суурь
Эцсийн эзэмшигчийн
борлуулсан, шилжүүлсэн
хувьцаа, хувь оролцоо,
саналын эрхээс эрх
эзэмшигчийн хувьцаанд
хамаарах хэмжээ
10 %
=
%=
/хувь тэнцүүлэх/

15. АЛБАН ТАТВАРААС ЧӨЛӨӨЛӨХ ТОХИОЛДОЛ
30.8.Эцсийн эзэмшигч нь эрх эзэмшигчийн тухайд
төлөөлүүлэн эзэмшиж байгаа хувьцаа, хувь оролцоо,
саналын эрхийн нийт дүн, хэмжээг өөрчлөлгүйгээр эрх
эзэмшигчээс эцсийн эзэмшигч хүртэлх үргэлжилсэн хэлхээ
холбоонд хамаарах хуулийн этгээд хооронд хувьцаа
шилжүүлэх, нэгдэх, нийлэх, тусгаарлах, шинэ хуулийн
этгээд үүсгэн байгуулах хэлбэрээр хэлхээ холбоо доторх
хувьцаа, хувь оролцоо, саналын эрхийн бүтцийг өөрчилсөн
тохиолдолд эрх борлуулсан, шилжүүлсэн гэж үзэхгүй.

16. ЭРХ ЭЗЭМШИГЧ
А компани
70%
Б компани
30%
А1 компани
75%
А2 компани
25%
Б1 компани
50%
Б2 компани
50%
М
100
Н
100
100
0
100
Х
35%
Ц
65%
Л
55%
050
С
45%
Ногдол ашиг
хүлээн авах
эрхтэй
этгээд
- хувьцаа шилжүүлэх,
- нэгдэх,
- нийлэх,
- тусгаарлах,
- шинэ хуулийн этгээд
үүсгэн байгуулах
Эцсийн эзэмшигчийн
төлөөлүүлэн эзэмшиж
байгаа хувьцаа хэмжээг
өөрчлөхгүй

17. 30.9.Эрх эзэмшигчийн өөрийн, эцсийн эзэмшигчийн болон
эрх эзэмшигчээс эцсийн эзэмшигч хүртэлх үргэлжилсэн
хэлхээ холбоонд хамаарах хуулийн этгээдийн хувьцаа
гадаад, дотоодын хөрөнгийн биржид нээлттэй
арилжаалагддаг бол үргэлжилсэн 12 сарын хугацаанд эрх
эзэмшигч, түүний эцсийн эзэмшигчийн нээлттэй
арилжаалсан хувьцаа, хувь оролцоо, эсхүл саналын эрхийн
20 хүртэлх хувьтай тэнцэх хэмжээнд хамаарах эрх
борлуулсан, шилжүүлсний орлогын дүнг албан татвараас
чөлөөлнө.
АЛБАН ТАТВАРААС ЧӨЛӨӨЛӨХ ТОХИОЛДОЛ

18. үргэлжилсэн 12 сарын
хугацаанд эрх эзэмшигч,
түүний эцсийн
эзэмшигчийн нээлттэй
арилжаалсан хувьцаа,
хувь оролцоо, эсхүл
саналын эрхийн 20
хүртэлх хувьтай тэнцэх
хэмжээнд хамаарах эрх
борлуулсан, шилжүүлсний
орлогын дүнг албан
татвараас чөлөөлнө
Эцсийн эзэмшигч
гадаад, дотоодын
хөрөнгийн биржид
нээлттэй
арилжаалагддаг бол
Хувьцаа
Эрх эзэмшигч
Эрх эзэмшигчээс эцсийн
эзэмшигч хүртэлх
үргэлжилсэн хэлхээ
холбоонд хамаарах хуулийн
этгээд
Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн
30 дугаар зүйлийн 30.9 дэх хэсэг

19. жишээ
“А” ХХК
“Б” ХК
Дорж
“Б” ХК нь хувьцаагаа хөрөнгийн
биржид нээлттэй арилжаалж, үүнээс
олсон Х орлогын 20 хүртэлх хувьд
хамаарах орлогыг албан татвараас
чөлөөлнө. Өөрөөр хэлбэл үлдсэн 80
хувийн орлогод 10 хувийн албан татвар
ногдуулна.

20. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА