1. Genital Sistemin Gelişimi
Doç Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN
LOGO

2. www.themegallery.com
Cinsel Gelişimin Farklılaşmamış Safhası
Erkek ve dişi morfolojik özellikleri,
embriyonik 7. haftaya kadar
gelişmeye başlamazlar.
Genital sistem, erken dönemde her iki
cinste de birbirine benzer.
Bundan dolayı, genital sistemin
gelişiminin başlangıç dönemi, cinsel
gelişimin farklılaşmamış safhası
olarak adlandırılır.
Company Logo

3. www.themegallery.com
Gonadların Gelişimi
Gonadlar (testisler ve overler), üç
kaynaktan köken alır:
- Posteriyor karın duvarını döşeyen
sölom epiteli
- Bunun altındaki mezenşim (embriyo
nik bağ dokusu)
- İlkel cinsiyet hücreleri
Company Logo

4. www.themegallery.com
Farklanmamış Gonad
 Gonad gelişiminin ilk safhaları, beşinci
haftada ortaya çıkar.
 Mezonefrozun mediyalinde, sölom epitelinde
bir kalınlaşma meydana gelir.
 Bu epitelin ve altındaki mezenşimin
çoğalımıyla, mezonefrozun mediyalinde bir
gonadal (genital) kabarıklık oluşur.
 Parmak şeklindeki epitel kordonları (birincil
cinsiyet kordonları), alttaki mezenşimin
içine doğru kısa sürede büyürler.
Company Logo

5. www.themegallery.com
Company Logo

6. www.themegallery.com
Company Logo

7. www.themegallery.com
Farklanmamış Gonad
Dışta korteks ve içte de medulladan
oluşur.
Eğer embriyo XX cinsiyet
kromozomuna sahipse, farklanmamış
gonadın korteksi over yönünde
değişim gösterir ve medulla geriler.
Eğer embriyo XY cinsiyet
kromozomuna sahipse, medulla
testise farklılaşır ve korteks, birtakım
kalıntılar dışında geriler.
Company Logo

8. www.themegallery.com
Company Logo

9. www.themegallery.com
İlkel Eşey Hücreleri
 Dördüncü haftanın başında, vitellüs
kesesinin duvarında ve allantoyisin
başlangıç yerine yakın yerleşimde olan
endodermal hücreler arasında belirirler.
 Daha sonra, arka barsağın dorsal mezenteri
boyunca gonad kabartılarına göç ederler.
 Altıncı haftada, ilkel eşey hücreleri alttaki
mezenşimin içine girerler ve birincil cinsiyet
kordonlarının yapısına katılırlar.
Company Logo

10. www.themegallery.com
Germ Hattı Nedir ?
Company Logo

11. www.themegallery.com
 Gelişimin ikinci haftasında, ilkel eşey
hücreleri epiblastın veya birincil ektodermin
içinde oluşurlar.
 Vitellüs kesesinin arkasından
ekstraembriyonik mezoderme
 Endoderme
 Barsak Kanalı
 Dorsal Vücut  GONAD
Duvarı
Company Logo

12. www.themegallery.com
Company Logo

13. www.themegallery.com
Cinsiyetin Belirlenmesi
Yedinci haftadan önce, gondaların
görünümü her iki cinste de birbirine
benzer. Dolayısıyla, bunlar
“farklanmamış gonadlar” olarak
isimlendirilir.
Erkek fenotipinin gelişmi için, bir Y
kromozomu gereklidir.
Y kromozomu, farklanmamış gonadın
medullası üzerinde testis belirleyici
etkiye sahiptir.
Company Logo

14. www.themegallery.com
Testis Belirleyici Faktör (TDF)
Bu unsur, testis farklılaşmasını
sağlar. Bu düzenleyici unsurun etkisi
altında, birincil cinsiyet kordonları
seminifer tübüllere farklılaşır.
Y kromozomunun olmaması, over
gelişimiyle neticelenir.
Company Logo

15. www.themegallery.com
Testislerin Gelişimi
Bazı genlerin koordinasyonlu
uyarımıyla başlar.
SRY Geni  Y kromozomunun kısa
kolunda bulunur  Anahtar role
sahiptir.
TDF  Birincil cinsiyet kordonlarını
uyarır  Kordonlar, medullanın
derinliklerine doğru uzamaya başlar
 Dallanırlar ve anastomoz yaparlar
 Rete testis oluşur.
Company Logo

16. www.themegallery.com
Testislerin Gelişimi
Tunika Albuginea gelişince  Cinsiyet
kordonlarının (seminifer kordonların)
yüzey epiteliyle olan bağlantısı sona
erer.
Tunik albugineanın yoğunluk
kazanması  Testis gelişimi için
oldukça önemlidir.
Testis genişledikçe  Mezonefrozdan
ayrılır  Mezorşiyuma tutunur.
Company Logo

17. www.themegallery.com
Testislerin Gelişimi
Seminifer Kordonlardan Gelişen
Yapılar:
Seminifer Tübüller
Tubuli Rekti
Rete Testis
Company Logo

18. www.themegallery.com
Testislerin Gelişimi
Seminifer tübül  Mezenşimden
ayrılır.
Leydig hücreleri  Mezenşimden
gelişirler ve 8. haftadan itibaren 
Androjenik hormon salgılamaya
başlar.
Erkeklik hormonları  Mezonefrik
duktusların ve dış genitallerin
farklılaşma sını uyarır.
Company Logo

19. www.themegallery.com
Testislerin Gelişimi
hCG  İnsan koryonik gonadotropin
 Testosteron üretimini uyarır.
 8.-12. haftalarda pik yapar.
Fetal testislerden salınan hormonlar:
- Testosteron
- Antimülleryan Hormon (AMH)
AMH  Mülleryan engelleyici madde.
Company Logo

20. www.themegallery.com
Testislerin Gelişimi
 AMH  Sertoli hücrelerince salınır.
 Puberteye kadar devam eder.
 Mülleryan (paramezonefrik
kanalların gelişimini baskılar.
 Seminifer tübüller  Puberteye kadar
lümensiz. Daha sonra gelişir.
 Seminifer tübül  Duvarda iki çeşit hücre 
Sertoli: Testis yüzey epitelinden gelişir.
Spermatogonyumlar: İlkel eşey hücrelerinde
farklılaşır.
Company Logo

21. www.themegallery.com
Fetal Testis
Sertoli hücreleri  Seminifer tüplerde
çoğunluk.
Daha sonraki gelişimde  Testis
yüzey epiteli düzleşir  Yetişkin
testisin dış yüzey mezotelini
oluşturur.
Rete testis  Efferent duktulileri
oluşturan 15 – 20 adet mezonefrik
tübüllerle devam eder.
Company Logo

22. www.themegallery.com
Company Logo

23. www.themegallery.com
Company Logo

24. www.themegallery.com
Genital Kanalların Gelişimi
Dişi ve erkek embriyolarının her ikisi
de, iki çift genital kanala sahiptir.
Mezonefrik Kanal (Wolf Kanalı) 
Erkek üreme sisteminin gelişimi
Paramezonefrik Kanalı (Müller Kanalı)
 Dişi üreme sisteminin gelişimi
5. – 6. haftalarda  Her iki kanal
çeşidi de var.
Company Logo

25. www.themegallery.com
Company Logo

26. www.themegallery.com
Genital Kanalların Gelişimi
8. haftada  Testosteron etkisi 
Herbir mezonefrik kanalın proksimal
parçası  Epidididmise farklanır.
Mezonefrik kanalın geri kalan
kısmından:
- Duktus deferens ve
- Ejakülasyon kanalı gelişir.
Company Logo

27. www.themegallery.com
Erkek Genital Kanal ve Bez Gelişimi
Fetal testislerde  Sertoli hücreleri
6.-7. haftalarda AMH’yi sentezler.
8. hafta  Leydig hücreleri
testosteron salgılar  hCG,
testosteron salınımını uyarır.
Testosteron  Mezonefrik kanallardan
erkek genital kanal oluşumunu
uyarırken,
AMH  Paramezonefrik kanalların
epitelyal – mezenşimal dönüşümle
kaybolmasına yol açar.
Company Logo

28. www.themegallery.com
Erkek Genital Kanal ve Bez Gelişimi
Mezonefroz dejenere olunca 
Mezonefrik kanallardan bazıları kalır
 Duktuli efferentesleri oluştururlar.
Duktuli eff  Mezonefrik kanala açılır
 Kanal, bu bölgede, duktus
epididimise dönüşür.
Mezonefrik kanal  Epididimisin
distalinde kalın kaslı hale gelir 
Duktus deferens oluşur.
Company Logo

29. www.themegallery.com
Erkek Genital Kanal ve Bez Gelişimi
Seminal Vezikül (SV)  Mezonefrik
kanalların kaudal uçlarının
lateralinden dışa doğru gelişir.
SV kanalı ile üretra arasında kalan
mezonefrik kanal bölümü 
Ejakülatuvar duktus olarak gelişir.
Company Logo

30. www.themegallery.com
Prostat
Üretranın prostatik parçasından
meydana gelen çok sayıda endoderm
çıkıntısı, etraftaki mezenşimin içine
doğru büyür.
Prostat epiteli bu endoderm
hücrelerinden gelişirken, epitel
hücreleriyle ilişkili mezenşimden
stroma ve düz kaslar oluşur.
Company Logo

31. www.themegallery.com
Company Logo

32. www.themegallery.com
Bulboüretral Bezler
Üretranın spongiyoz parçasından çift
halde dışa doğru büyüyen hücrelerden
gelişirler.
Düz kas hücreleri ve stroma 
Bölgedeki mezenşimden köken alır.
Company Logo