มาตรฐานสื่อดิจิทัลที่จำเป็นต่อการพัฒนาคลังความรู้ดิจิทัล

1. มาตรฐานสื่อดิจิทัล
ประเด็นสําคัญสําหรับคลังความรูดิจิทล
 ั
บุญเลิศ อรุณพิบูลย
บุญเกียรติ เจตจํานงนุช
ศูนยบริการความรูทางวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีแหงชาติ
http://stks.or.th

2. การจัดเก็บขอมูล
แบบเดิมๆ ยุคใหม
• ตางคนตางสราง • รวมกันสราง
• ตางคนตางเก็บ (ออนไลน/ออฟไลน)
• การเผยแพรผานเว็บถูก • แกไขรวมกันได
ควบคุมดวยคน/กลุม (ออนไลน/ออฟไลน)
คน เชน web master • เก็บรวมเปนสมบัติ
หนวยงาน
• เผยแพรกวางไกล

3. คลังความรูดิจิทัล
Digital Library
Institutional Repository
Digital Archives
Web

4. Wikipedia

5. โครงการสวนพฤกษศาสตรโรงเรียน

6. Slide Share

7. DSpace

8. Kids-D Project : AIT

9. OpenBase.in.th

10. Blog

11. Gallery

12. คนได ใชไดหรือไม???
???
คนยากจัง
เปดแฟมไมได
Digital Library
Institutional Repository
Digital Archives
Web
เนื้อหาดีจัง

13. ปญหาสื่อดิจิทัลและคลังความรูดจิทัล
ิ
• สื่อดิจทัลไมไดกําหนดมาตรฐานรวมกัน
ิ
• การทํางานซ้ําซอน เสียเวลา
• ระบบคลังความรูดิจิทัล ไมรองรับมาตรฐาน
• การละเมิดลิขสิทธิ์

14. มาตรฐานสือดิจิทัล
่
• การตั้งชื่อโฟลเดอรและแฟมเอกสาร
• การสรางเอกสาร
– ลดการทํางานซ้ําซอน
– ตอยอดไดงาย
– รูปแบบไมเพี้ยน
– ภาษาไทยถูกตอง
• การกําหนดเมทาดาใหเอกสาร

15. ชื่อโฟลเดอรและแฟมเอกสาร
http://domain-name/index.php?option=com_content&task=view&id=509&Itemid=74
• มักใชภาษาไทย
• มักจะมีชองวาง

• มักมีอกขระพิเศษผสม
ั
• ไมสอความหมาย
่ื
• กรณีใชเครื่องมือพัฒนาเว็บ เชน Web
Programming ชือบทความ เอกสารถูกกํากับดวย
่
โปรแกรม แบบสงคาพารามิเตอร

16. ชื่อโฟลเดอรและแฟมเอกสาร
http://domain-name/index.php?about-us
• ภาษาอังกฤษ ผสมตัวเลข
• ใชเฉพาะเครื่องหมาย –
• ไมควรมีชองวาง

• ไมควรยาวมากเกินไป
• สือความหมายชัดเจน
่
• ถาใชเครื่องมือพัฒนาเว็บ จะตองพัฒนาดวยเทคนิค
SEO (Search Engine Optimizer, Search Engine Friendly)

17. การสรางเอกสาร
ฟอนต Error
โห!! สรางสารบัญ เสียเวลาปรับแตง
เสียเวลาจัง
เปดแลว
จําไมไดแลวใช เปดไมไดนะ ฟอรแมตเสีย
ขนาดอักษรเทาไร คนละ version

18. แบบอักษร (Fonts)
• เลือกใชฟอนตมาตรฐาน
• หากจําเปนตองใชฟอนตพิเศษ ใหฝงฟอนต
(Embedded) ไปกับแฟมเอกสาร
• ฟอนตไมละเมิดลิขสิทธิ์

19. ทราบไหมครับวาฝงฟอนตไดอยางไร
• Microsoft Office
• PDF

20. การฝงฟอนต MS Office

21. การฝงฟอนต PDF

22. ฟอนตภาษาไทยกับเว็บ
เอกสารเว็บของทาน กําหนดฟอนตใด
HTML
<font face=“Tahoma, MS Sans Serif, Thonburi”>…</font>
CSS
font-family: Tahoma, “MS Sans Serif”, Thonburi;

23. Encoding
เอกสารเว็บของทาน
กําหนด Encoding หรือไม
หากกําหนดระบุเปนอะไร

24. Thai Encoding
<meta http-equiv=“content-type”
content=“text/html; charset=………..”>
UTF-8, TIS-620, Windows-874

25. Style หัวใจงานพิมพ
Heading 1
Heading 2

26. ทาน/หนวยงานของทาน
กําหนดใหใช Style ในการสราง
เอกสารหรือไม

27. Style หัวใจงานพิมพ
• ปรับแกไขไดงาย

• เอกสารไมเสียฟอรแมต
• สรางสารบัญไดทนที
ั
• แปลงเปนเอกสารเว็บ
ที่คนตาบอดอานไดดวย
Sound Screen Reader
ไดงาย
• แปลงเปน Digital Library
Content มาตรฐานพรอม
สารบัญอัตโนมัติ
(Greenstone)

28. Word to PDF
เอกสารจาก Word ที่
สรางดวย Style แปลง
เปน PDF พรอม
“สารบัญ” หรือ
“Bookmark” อัตโนมัติ

29. Version นั้นสําคัญไฉน
• นักเรียน: ครูขา หนูโหลด PPT ครูมาอาน
ไมไดคะ
• ครู: อาว เครื่องเธอมีปญหาหรือ ครูเปดไดนะ
ความผิดของใคร

30. Version นั้นสําคัญไฉน
• ครู: ครูใช Office 2007
• นักเรียน: บานหนูใช Office 2003
ความผิดของหนู
หรือนี่ !!!!

31. Progressive & Interlaced
รูปภาพที่แสดงในโหมดปกติ
การแสดงผลภาพ การแสดงผลภาพแบบ Interlaced
แบบ Progressive

32. เสียง .wav
• อยาบันทึกแลวจบดวย Save
• กําหนดคาใหเหมาะสมกอน
• 8-bit or 16-bit sound data
• Mono Preprocessing
• Sample Rate
– 5 kHz is barely acceptable for speech.
– 11 kHz is the lowest recommended quality for a short
segment of music and is one-quarter of the standard CD
rate.
– 22 kHz is a popular choice for Web playback and is half the
standard CD rate.
– 44 kHz is the standard CD audio rate

33. เสียง MP3
• Bit Rate
– 8 Kbps through 160 Kbps CBR (constant bit rate).
– 16 Kbps or higher for the best results
• Mono Preprocessing
• Quality
– Fast yields faster compression but lower sound quality.
– Medium yields somewhat slower compression but higher
sound quality.
– Best yields the slowest compression and the highest sound
quality.

34. Metadata ภาคปฏิบัติ
• คนหาเอกสารไดยากจัง
• ทําไหมคนหาภาพไมได
• เสียงคนหาไดไหม

35. คุณเคยประกาศเมทาดาให Word
หรือสไลดหรือไม
• MS – Office
– File, Properties..
35

36. ประโยชนของ Metadata
• เพิ่มประสิทธิภาพการสืบคนเอกสาร
• เปนขอมูลใหกับ Search Engine ตางๆ
• การเผยแพรในระบบอินเทอรเน็ต เปนไป
อยางรวดเร็ว
36

37. Meta Tags
• Metadata สําหรับการนําเสนอบนเว็บ
• บรรจุไวใน Head
• รูปแบบทั่วไป
<META NAME=“dataname” CONTENT=“datavalue”>
37

38. ตัวอยาง
<head>
<title>Meta Tags-Metadata Elements</title>
<meta name="description" content=“meta tags.">
<meta name="keywords" content="meta data,
metadata, meta tag, meta-tag, search-engine">
<meta name="author" content="Keith Brooke">
</head>
http://www.submitexpress.com/analyzer/

39. ความสวยงามของเว็บเมทาดาทา

40. คนหาภาพไมยากดวย Image Metadata
• สนับสนุนระบบคนคืนภาพ และการปองกันลิขสิทธิ์ของภาพ
• Image Metadata ระบบ XMP (eXtensible Metadata
Platform)
• พัฒนาโดย The Newspaper Association of America
(NAA) และ The International Press
Telecommunications Council (IPTC)
• ใชงานไดกบโปรแกรม Adobe PhotoShop 7.0 และสามารถ
ั
นําเสนอขอมูลตางๆ เกี่ยวกับรูปภาพ เชน Title, Author,
Position, Caption, Copyright, URL, Keyword,
Categories, Detail of org.

43. เสียงก็คนไดนะครับ


44. ประเด็นลิขสิทธิกสาคัญ
์ ็ ํ
• Copy คนอื่นมาโดยไมไดขออนุญาต แต
เผยแพรในชื่อคนเองและใสสัญญาอนุญาต
• เผยแพรอยางไร ไมใหถกละเมิดลิขสิทธิ์
ู
• มีเนื้อหาอยากเผยแพร แตไมอยากตอบให
เอาไปขาย ทําอยางไรใหงายๆ

45. PDF Security

46. Watermark

47. ฝงลิขสิทธิ์ใน IPTC สิครับ

48. http://creativecommons.org/

49. http://stks.or.th/wiki

50. อยาทําคลังความรูดิจิทล
ั
เปนคลัง “ขยะดิจิทัล” และ
“คลังของเถื่อน”
นะครับ