Đồ án tốt nghiệp Đánh giá tác động của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật lên cây hoa thiên lý đến sức khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh

Luận Văn Group viết luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp, báo cáo thực tập,
Assignment, Essay
Zalo/Sdt 0967 538 624/ 0886 091 915 Website:lamluanvan.net
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ
MINH
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG
THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT LÊN CÂY HOA THIÊN
LÝ ĐẾN SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG TẠI HUYỆN
DƯƠNG MINH CHÂU, TỈNH TÂY NINH
Ngành: KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG
Chuyên ngành: QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
Giảng viên hướng dẫn : TS. Nguyễn Thị Phương
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Diễm Thúy
MSSV: 1411090094 Lớp: 14DMT01
TP. Hồ Chí Minh, 2018

Assignment, Essay
Đồ án tốt nghiệp
LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan với Hội Đồng bảo vệ Đồ Án này là do em tự thực hiện,
không lấy từ bất cứ công trình nghiên cứu nào khác. Các số liệu trích dẫn trong đồ
án tốt nghiệp là trung thực. Nếu có vấn đề gì về Đồ Án em xin chịu trách nhiệm.
Tp.HCM, ngày 30 tháng 7 năm 2018
Người thực hiện
Nguyễn Thị Diễm Thúy

Assignment, Essay
i

Assignment, Essay
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đồ án tốt nghiệp này ngoài sự nổ lực của bản thân, em đã
nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các tập thể, cá nhân trong
và ngoài trường.
Trước hết em xin gửi lời cảm ơn đến Quý Thầy Cô trường Đại Học Công
Nghệ TP.HCM và Quý Thầy Cô Viện Khoa Học Ứng Dụng Hutech đã truyền đạt
cho em những kiến thức, kinh nghiệm trong cuộc sống để em làm hành trang vững
bước vào đời.
Đặc biệt em xin chân thành gửi lời biết ơn sâu sắc tới Cô Nguyễn Thị
Phương, Người đã tận tình hướng dẫn truyền dạy cho em những kiến thức quý báu,
tạo điều kiện giúp đỡ em, đã hết lòng hướng dẫn em hoàn thành Đồ Án tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn các cô chú, anh chị hiện đang làm việc tại UBND
huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh và bệnh viện huyện Dương Minh Châu đã
nhiệt tình giúp đỡ cung cấp số liệu chính xác để em hoàn thành Đồ Án tốt nghiệp.
Em xin được gửi lời cảm ơn đến anh Lê Thanh Tâm, phòng Phân tích thí
nghiệm TP.HCM, đã tận tình giúp đỡ em trong việc phân tích mẫu.
Và hơn hết em xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn quan tâm, ủng hộ tinh
thần và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để em hòa thành Đồ Án tốt nghiệp này.
Cuối cùng, em xin kính chúc Quý Thầy Cô luôn dồi dào sức khỏe, luôn hoàn
thành tốt công tác và những dự định, chỉ tiêu đề ra.
Nguyễn Thị Diễm Thúy

Assignment, Essay
ii

Assignment, Essay
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1
1. Sự cần thiết của đề tài......................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 2
2.1. Mục tiêu tổng quát........................................................................................ 2
2.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................................. 2
3. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 2
3.1. Phương pháp thu thập và tổng hợp số liệu, tài liệu ...................................... 2
3.2. Phương pháp điều tra phỏng vấn.................................................................. 3
3.3. Phương pháp lấy mẫu và phân tích mẫu ...................................................... 3
3.4. Phương pháp so sánh.................................................................................... 3
3.5. Phương pháp thống kê.................................................................................. 3
4. Ý nghĩa đề tài...................................................................................................... 3
4.1. Ý nghĩa khoa học.......................................................................................... 3
4.2. Ý nghĩa thực tiễn .......................................................................................... 3
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 4
5.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................................... 4
5.2. Phạm vi nghiên cứu...................................................................................... 4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................... 4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU.................... 5
1.1. TỔNG QUAN VỀ TBVTV VÀ HIỆN TRẠNG SỬ DỤNG....................... 5
1.1.1. Khái niệm về TBVTV ............................................................................... 5
1.1.2. Phân loại TBVTV...................................................................................... 5
1.1.3. Các dạng TBVTV thường dùng ................................................................ 8
1.1.4. Vai trò của TBVTV đối với sản xuất và hệ sinh thái ................................ 9
1.1.5. Sơ lược về các loại TBVTV trên thế giới và Việt Nam............................ 9
1.1.6. Khái niệm về dư lượng TBVTV.............................................................. 15
1.1.7. Độ độc của TBVTV................................................................................. 17
1.1.8. Tác động của TBVTV đến môi trường .................................................. 18

Assignment, Essay
iii

Assignment, Essay
1.1.9. Hiện trạng sử dụng TBVTV.................................................................... 22
1.2. TỔNG QUAN VỀ SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG VÀ TÁC ĐỘNG CỦA
VIỆC SỬ DỤNG TBVTV ĐẾN SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG......................... 25
1.2.1. Tác động của TBVTV đến sức khỏe cộng đồng ..................................... 25
1.2.2. Một số bệnh do TBVTV gây ra............................................................... 27
1.3. TỔNG QUAN VỀ CÂY HOA THIÊN LÝ................................................ 28
1.3.2. Kỹ thuật trồng trọt và thu hoạch hoa thiên lý.......................................... 29
1.3.3. Tình hình sâu bệnh trên cây hoa thiên lý................................................. 34
1.4. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI TẠI HUYỆN DƢƠNG
MINH CHÂU, TỈNH TÂY NINH ..................................................................... 35
1.4.1. Vị trí địa lý............................................................................................... 35
1.4.2. Đặc điểm địa hình, địa mạo..................................................................... 38
1.4.3. Khí hậu .................................................................................................... 38
1.4.4. Các nguồn tài nguyên.............................................................................. 38
1.4.5. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội huyện Dương Minh Châu............ 40
1.4.6. Khu vực phát triển kinh tế nông nghiệp.................................................. 41
1.4.7. Khu vực kinh tế Công nghiệp – Xây dựng............................................ 422
1.4.8. Khu vực kinh tế thương mại – dịch vụ.................................................... 43
1.4.9. Dân số huyện Dương Minh Châu............................................................ 44
1.4.10. Khái quát ngành trồng trọt của huyện Dương Minh Châu, Tây Ninh... 45
CHƢƠNG 2: HIỆN TRẠNG SỬ DỤNG TBVTV LÊN CÂY HOA THIÊN LÝ
TẠI HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU................................................................. 48
2.1. Tình hình trồng cây hoa thiên lý.................................................................... 48
2.2. Tình hình sử dụng TBVTV trên cây hoa thiên lý.......................................... 49
2.3. Tình hình sử dụng phân bón lên cây hoa thiên lý.......................................... 56
2.4. Các biểu hiện liên quan đến sức khỏe khi tiếp xúc TBVTV ......................... 57
2.5. Tình hình người dân sử dụng nông sản hoa thiên lý ..................................... 61
2.6. Hiện trạng quản lý của trạm khuyến nông..................................................... 62

Assignment, Essay
iv

Assignment, Essay
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH DƢ LƢỢNG THUỐC BVTV TRÊN
HOA THIÊN LÝ TẠI HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU TỈNH TÂY NINH .. 63
3.1. Lấy mẫu hoa thiên lý để phân tích................................................................. 63
3.2. Các loại TBVTV và quy trình phun xịt trên cây hoa thiên lý ...................... 64
3.3. Kết quả phân tích mẫu hoa thiên lý ............................................................... 65
3.4. Đề xuất giải pháp quản lý dư lượng thuốc BVTV trồng hoa thiên lý ........... 69
3.4.1. Giải pháp quản lý trong kinh doanh TBVTV.......................................... 69
3.4.2. Giải pháp quản lý sử dụng TBVTV trên cây hoa thiên lý....................... 70
Kết luận................................................................................................................ 71
Kiến nghị.............................................................................................................. 72

Assignment, Essay
v

Assignment, Essay
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
AS Thuốc dạng dung dịch
ADI Mức hấp thụ hàng ngày chấp nhận được
AChE AcetylCholinEsterase
TBVTV Thuốc bảo vệ thực vật
BTN Dạng bột hòa tan
BHN Dạng bột hòa tan
DD Dạng dung dịch
D Dạng thuốc phun bột
ĐT Tuyến đường tỉnh
EC Dạng nhũ dầu
HP Dạng huyền phù
ha Héc ta
KCN Khu công nghiêp
LD50 Liều gây chết 50 % cá thể vật thí nghiệm.
ND Dạng nhũ dầu
NN & PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn
MRL Giới hạn tối đa cho phép (mg/kg; mg/l)
SP Dạng bột hòa tan
SCN Sau công nguyên
WHO Tổ chức y tế thế giới
WP Dạng bột tan
USD Đơn vị tiền tệ
TNHH Trách nhiệm hữu hạn
TCN Trước công nguyên

Assignment, Essay
vi

Assignment, Essay
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng1.1: Phân loại TBVTV của WHO Theo độ độc cấp tính................................... 7
Bảng 1.2: Các dạng TBVTV thành phẩm .................................................................. 8
Bảng 1.3: Số liệu sơ bộ thị trường nhập khẩu lượng TBVTV và nguyên liệu tại một
số nước trên thế giới 2017........................................................................................ 15
Bảng 1.4: Diện tích theo đơn vị hành chính huyện Dương Minh Châu .................. 36
Bảng 1.5: Giá trị sản xuất và cơ cấu theo giá so sánh 2010..................................... 41
Bảng 1.6: Hiện trạng dân số của Huyện qua một số năm ........................................ 44
Bảng 1.7: Diện tích đất nông nghiệp của huyện Dương Minh Châu....................... 46
Bảng 1.8: Diện tích đất nông nghiệp ở các xã ......................................................... 47
Bảng 2.1: Kết quả nông hộ được tập huấn sử dụng TBVTV................................... 49
Bảng 2.2: Liều lượng sử dụng TBVTV lên cây hoa thiên lý................................... 50
Bảng 2.3:Tần suất nông hộ phun xịt TBVTV trên cây hoa thiên lý ........................ 51
Bảng 2.4: Tỷ lệ người trực tiếp phun xịt TBVTV quan tâm hướng gió .................. 52
Bảng 2.5: Tỷ lệ người dân sử dụng bảo hộ lao động khi phun xịt thuốc................. 54
Bảng 2.6: Tỷ lệ các nông hộ sử dụng phân bón lên vườn thiên lý........................... 56
Bảng 2.7: Các triệu chứng liên quan đến TBVTV................................................... 57
Bảng 2.8: Tỷ lệ người trực tiếp phun xịt TBVTV khám sức khỏe định kì.............. 59
Bảng 2.9: Tình hình bệnh có thể liên quan đến TBVTV ......................................... 60
Bảng 2.10: Tỷ lệ (%) người dân biểu hiện triệu chứng khi hít phải TBVTV.......... 61
Bảng 3.1: Các loại thuốc và cách thức phun xịt TBVTV lên vườn thiên lý............ 64
Bảng 3.2: Kết quả dư lượng TBVTV còn tồn dư lại trên hoa thiên lý .................... 65
Bảng 3.3: Thông tư 50/2016/TT-BYT về Quy định mức tối đa tồn dư thuốc bảo vệ
thực vật có trong thực phẩm..................................................................................... 65
Bảng 3.4: Thực tế các hộ sử dụng TBVTV trong hoa thiên lý ............................... 66

Assignment, Essay
vii

Assignment, Essay
DANH MỤC SƠ ĐỒ - ĐỒ THỊ
Sơ đồ 1.1: Con đường dự kiến phát tán của TBVTV............................................... 17
Sơ đồ 1.2: Phát tán hoạt tính của thuốc trong môi trường ....................................... 17
Sơ đồ 1.3: Tác hại của TBVTV đối với con người.................................................. 27
Đồ thị 2.1: Tỷ lệ người dân được tập huấn sử dụng TBVTV .................................. 51
Đồ thị 2.2: Tần suất nông hộ phun xịt TBVTV trên cây hoa thiên lý...................... 51
Đồ thị 2.3: Tỷ lệ người trực tiếp phun xịt TBVTV sử dụng BHLĐ ........................ 55
Đồ thị 2.4: Tỷ lệ số nông hộ sử dụng phân bón lên cây hoa thiên lý....................... 57
Đồ thị 2.5: Tỷ lệ các triệu chứng biểu hiện liên quan đến TBVTV......................... 58

Assignment, Essay
viii

Assignment, Essay
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1.1: Vườn trồng hoa thiên lý của người dân tỉnh Tây Ninh............................ 30
Hình 1.2: Dây thiên lý được cắt dùng để làm hom .................................................. 30
Hình 1.3: Đất đã trộn với phân hoai mục................................................................. 31
Hình 1.4: Các bầu giống cây hoa thiên lý đã được nhân giống ............................... 31
Hình 1.5: Người dân thu hoạch hoa thiên lý............................................................ 34
Hình 1.6: Giàn thiên lý được cắt bỏ những cành lá qua mùa vụ mới. ..................... 34
Hình 1.7 : Bản đồ hành chính huyện Dương Minh Châu ........................................ 37

Assignment, Essay
ix

Assignment, Essay
MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Việt Nam thuộc vùng nhiệt đới, khí hậu và độ ẩm rất thuận lợi cho sự phát
triển nông nghiệp cho nên nền kinh tế nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo. Tận dụng
được lợi thế thiên nhiên và con người, nền nông nghiệp phát triển không những đáp
ứng được nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu ra nước ngoài. Song với sự phát
triển của khoa học kỹ thuật, hóa chất BVTV ra đời với nhiều loại đa dạng phong
phú đáp ứng được nhu cầu nông nghiệp.
Sử dụng các loại thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, thuốc bệnh,… là những nhu cầu
cần thiết của ngành trồng trọt. TBVTV được xem là tác nhân có ích trong việc kiểm
soát và phòng ngừa các loài sâu bệnh. Tuy nhiên TBVTV là con dao hai lưỡi đối
với các loại sinh vật có ích, kể cả con người. Một khi bị phát tán vào môi trường
TBVTV có thể gây ra những tác hại cho con người và môi trường. Theo các nhà
khoa học, dư lượng hóa chất TBVTV tuy rất nhỏ nhưng độc chất sẽ tích lũy dần
trong các mô mỡ lâu ngày đến giai đoạn nào đó có thể gây hại.
Huyện Dương Minh Châu là một huyện có địa hình đồi khá bằng phẳng nên
thuận lợi cho việc bố trí sử dụng đất. Diện tích sản xuất nông nghiệp toàn huyện
được thống kê năm 2017 là 30.025 ha. Sản phẩm nông nghiệp chủ yếu là lúa, ngô,
mì, rau hoa quả các loại và đặc biệt trong những năm gần đây người dân huyện đang
trồng nhiều nhất là cây hoa thiên lý vì mang lại nguồn thu nhập cao và ổn định cho
người dân nhờ đó mà kinh tế huyện phát triển vượt bậc.
Hoa thiên lý là một loại rau được người dân ưa dùng trong các bữa ăn hằng
ngày. Nắm bắt được nhu cầu tiêu thụ từ hoa thiên lý người dân huyện Dương Minh
Châu bắt đầu trồng, nên những năm gần đây huyện có diện tích trồng cây hoa thiên
lý gia tăng đáng kể.
Là một trong những huyện có diện tích trồng cây hoa thiên lý nhiều nhất của
tỉnh Tây Ninh nên lượng TBVTV người dân trong huyện sử dụng mỗi năm không
ít. Việc sử dụng TBVTV bảo vệ mùa màng, nâng cao năng suất cây trồng được
người dân sử dụng thường xuyên. Việc lạm dụng TBVTV quá nhiều đã làm ảnh

Assignment, Essay
1

Assignment, Essay
hưởng rất lớn tới môi trường và sức khỏe con người. Tuy nhiên phần đông người
dân sinh sống tại khu vực trồng hoa thiên lý chưa có nhiều kiến thức sử dụng các
loại TBVTV, nên hiệu quả sử dụng không cao. Dẫn đến tình trạng lạm dụng
TBVTV, lượng thuốc sử dụng ngày càng nhiều so với diện tích trồng cây thiên lý.
Ngoài ra người tiêu dùng sử dụng hoa thiên lý đều nghĩ rằng hoa thiên lý là một loài
rau an toàn không có nhiều độc hại nên lượng tiêu thu hoa ngày càng nhiều và
không được quan tâm đúng mức. Đặc biệt từ trước đến nay chưa có đề tài nào
nghiên cứu, tổng hợp và đánh giá về tình trạng sử dụng TBVTV lên cây hoa thiên lý
làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây
Ninh.
Thực tế cho thấy việc sử dụng các loại TBVTV hiện nay đã gây nhiều hậu
quả xấu đến môi trường đặc biệt là sức khỏe con người. Trước thực trạng đó em
thực hiện đề tài “Đánh giá tác động của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật lên cây
hoa thiên lý đến sức khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh”
nhằm tìm hiểu rõ hơn về dư lượng TBVTV lên cây hoa thiên lý ảnh hưởng đến sức
khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát
Đánh giá được dư lượng TBVTV trên hoa thiên lý tại địa bàn huyện
Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh.
2.2. Mục tiêu cụ thể
 Xác định được hiện trạng sử dụng TBVTV tại huyện Dương Minh Châu
tỉnh Tây Ninh trên hoa thiên lý.
 Xác định mức độ dư lượng các TBVTV trên hoa thiên lý

3. Phƣơng pháp nghiên cứu
3.1. Phƣơng pháp thu thập và tổng hợp số liệu, tài liệu
 Thu thập và tổng hợp tài liệu liên quan về TBVTV từ sách, báo internet.

 Thu thập số liệu, tài liệu về sức khỏe cộng đồng tại Trung Tâm y tế
huyện Dương Minh Châu.

Assignment, Essay
2

Assignment, Essay
 Tổng hợp số liệu từ các phiếu điều tra các nông hộ dân trực tiếp trồng
hoa thiên lý
3.2. Phƣơng pháp điều tra phỏng vấn
Điều tra tình hình sử dụng TBVTV của nông dân trồng hoa thiên lý trên địa
bàn huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh. Tiến hành điều tra bằng cách phỏng
vấn trực tiếp theo nội dung ở phiếu điều tra. Đối tượng khảo sát gồm:
 Các hộ dân trồng cây hoa thiên lý.

 Nội dung phiếu cung cấp thông tin đính kèm ở phụ lục 1.

 Cán bộ khuyến nông, cán bộ quản lý xã Chà Là về tình hình sử
dụng TBVTV trên địa bàn xã.
3.3. Phƣơng pháp lấy mẫu và phân tích mẫu
 Hình thức lấy mẫu hoa thiên lý: Lấy bốn gốc và vị trí chính giữa trộn
mẫu hoa thiên lý lại, cân 300g bảo quản bằng túi nilon.

 Phân tích mẫu tại trung tâm phân tích thí nghiệm Tp.Hồ Chí Minh
3.4. Phƣơng pháp so sánh
So sánh kết quả đã phân tích theo Thông tư 50/2016/TT-BYT về Quy định
mức tối đa tồn dư thuốc bảo vệ thực vật có trong thực phẩm.
3.5. Phƣơng pháp thống kê
Sử dụng phần mềm Excel để thống kê tính toán, xử lý số liệu thu thập từ các
nguồn và số liệu điều tra thực tế.
4. Ý nghĩa đề tài
4.1. Ý nghĩa khoa học
Kết quả đồ án là cơ sở dữ liệu để đánh giá dư lượng TBVTV tồn dư trên
hoa thiên lý nhằm tìm ra những giải pháp kỹ thuật hoặc quản lý để hạn chế sử dụng
thuốc BVTV.
4.2. Ý nghĩa thực tiễn
Tạo cơ sở đề xuất các giải pháp về hiện trạng sử dụng TBVTV một cách hợp
lý góp phần trong việc sử dụng TBVTV tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây
Ninh và nhân rộng việc trồng cây hoa thiên lý tại các địa phương khác.

Assignment, Essay
3

Assignment, Essay
5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên
cứu 5.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đồ án là hoa thiên lý đã phun xịt thuốc bảo vệ thực
vật.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đồ án tại một số hộ ấp Láng, xã Chà Là, huyện
Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh nơi có nhiều nông hộ trồng cây hoa thiên lý làm
nguồn thu nhập chính trong gia đình.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Thu thập thông tin, tổng hợp tài liệu về thuốc bảo vệ thực vật, cây hoa thiên
lý, sức khỏe cộng đồng do tác động của TBVTV.
Thu thập thông tin về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Dương
Minh Châu.
Đánh giá hiện trạng sử dụng TBVTV trên cây hoa thiên lý.
Phân tích dư lượng TBVTV trên cây hoa thiên lý làm tác động đến sức khỏe
cộng đồng.

Assignment, Essay
4

Assignment, Essay
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN
CỨU 1.1. TỔNG QUAN VỀ TBVTV VÀ HIỆN TRẠNG SỬ DỤNG
1.1.1. Khái niệm về TBVTV
Hiện nay trong sản xuất nông nghiệp người dân sử dụng rất nhiều thuốc trừ
sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc tăng trưởng, thuốc diệt côn trùng... Đối với người dân cũng
như trong các báo cáo thì người ta gọi với tên chung là thuốc bảo vệ thực vật.
Thuốc bảo vệ thực vật (TBVTV) là những hợp chất vô cơ, hữu cơ, những chế
phẩm sinh học (chất kháng sinh, vi khuẩn, nấm,..) những chất có nguồn gốc thực
vật, động vật, được sử dụng để bảo vệ cây trồng và nông sản, chống lại sự phá hoại
của những sinh vật gây hại nhằm:
 Ngăn ngừa, tiêu diệt, xua đuổi hoặc làm giảm bớt côn trùng, tuyến trùng,
nấm, cỏ dại hoặc các dạng sinh vật được xem là dịch hại.
 Kích thích tăng trưởng cây trồng, gây rụng hoặc làm khô lá.
Một trong đồ án này đề cập tới vấn đề thuốc trừ sâu, thuốc tăng trưởng là
những loại TBVTV được sử dụng trong công tác bảo vệ và tăng trưởng cây trồng.
1.1.2. Phân loại TBVTV
Hiện nay thuốc BVTV rất đa dạng và phong phú về cả chủng loại và số lượng.
Tuy nhiên có thể phân loại thuốc BVTV theo các hướng sau:
1.1.2.1. Phân loại theo mục đích sử dụng
Theo mục đích sử dụng gồm có các loại sau:
 Thuốc trừ sâu: Diệt côn trùng và các loài sâu hại.

 Thuốc trừ bệnh: Diệt nấm bao gồm các loại nấm làm rụi cây.

 Thuốc trừ chuột: Diệt chuột và các loài gặm nhấm.

 Thuốc trừ nhện: Diệt các loài ve bọ nhện.

 Thuốc trừ tuyến trùng: Diệt các loài tuyến trùng, giống sâu giun.

 Thuốc trừ cỏ: Diệt cỏ dại.

Assignment, Essay
5

Assignment, Essay
1.1.2.2. Phân loại theo nguồn gốc
Phân theo nguồn gốc thuốc BVTV gồm có các loại sau:
Thuốc BVTV hóa học
 Thuốc BVTV vô cơ:
Nhóm này gồm các hợp chất độc, thường ưu thế nhất là Arsenic, đồng, thủy
ngân. Các chất này không phân hủy trong điều kiện thường và khi được sử dụng
làm thuốc trừ sâu chúng sẽ là các chất độc bền vững. Các thuốc trừ sâu vô cơ nổi
bật:
 Hỗn hợp bordeaux: Là một loại thuốc trừ bệnh với một vài thành phần gốc
đồng hoạt động, bao gồm Tetracupic sulfate và Pentacupic sulfate.
 Hợp chất Arsen: Thuốc trừ sâu chứa thạch tín(Arsen) bao gồm Trioxide
arsenic, Sodium arsenic, Calcium arsenat.
 Thuốc BVTV hữu cơ:
 Clo hữu cơ: Đây là một nhóm chất hydrocarbon clo hóa trong phân tử có
gốc Aryl, carbocylic, heterocylic. Thuốc clo hữu cơ rất độc nên hiện nay đã bị cấm
sử dụng vì hợp chất bền vững trong môi trường sống, tích lũy phóng đại sinh học
trong chuỗi thực phẩm (tích lũy trong mỡ động vật).
 Phosphat hữu cơ: Lân hữu cơ (có nguyên tử P hóa trị 4) có đặc tính nổi
bật là độc hại đối với động vật có xương sống. Phospho hữu cơ gây độc chủ yếu
thông qua sự ức chế men acetylcholinesterase làm tích lũy quá nhiều actylcolim tại
vùng Synap làm cơ bị giật mạnh và tê liệt. Gồm có 3 nhóm chính Aliphatic (mạch
thẳng), Phenyl (mạch vòng), Heterocylic (dị vòng).
 Carbamate: Là dẫn xuất của acid Carbamic, ức chế men cholinesterase.
Hợp chất này ít độc hơn 2 nhóm trên nếu cơ thể bị nhiễm độc thì có khả năng phục
hồi cao. Trừ Nitrosomethyl carbamate là chất gây đột biến mạnh.

 Pyrethroid: Là thuốc diệt côn trùng được trích ly từ hoa cúc trồng ở Nam
Phi. Độc tính qua đường miệng LD50 = 1500mg/kg, được tổng hợp bền với ánh
sáng và liều lượng thấp.

Assignment, Essay
6

Assignment, Essay
Thuốc BVTV sinh học
Thuốc có nguồn gốc chiết xuất từ những nguyên liệu tự nhiên như động vật,
thực vật và một số khoáng chất nhất định:
 Thuốc vi sinh: Bao gồm các vi sinh vật tảo, vi khuẩn, virut, nguyên sinh
động vật là các thành phần hoạt hóa. Thuốc có tác động chuyên biệt lên sâu non nên
an toàn với người, là thiên địch của nhiều loại côn trùng gây hại.

 Thuốc sinh hóa: Là hợp chất tự nhiên diệt côn trùng theo cơ chế không
độc. Nhóm thuốc này bao gồm các Pheromones dẫn dụ côn trùng vào bẫy để phun
thuốc, bẫy chứa chất dính, không độc, độ bền kém, không nguy hại cho môi trường.

 Plant – Incorporated – Protectants ( chất bảo vệ thực vật kết hợp): là hợp
chất thực vật sản sinh ra từ vật liệu di truyền đã được cấy thêm vào cây trước đó.
1.1.2.3. Phân loại theo độc tính
Các chuyên gia về độc học đã nghiên cứu ảnh hưởng của chất độc lên cơ thể
động vật ở cạn (chuột nhà) và đưa ra các nhóm độc theo tác động của độc tố tới cơ
thể qua miệng và da như sau:
Bảng 1.1: Phân loại TBVTV của WHO Theo độ độc cấp tính
LD50trên chuột (mg/kg thể trọng)
Nhóm
Qua đƣờng miệng Qua da
Thể rắn Thể lỏng Thể rắn Thể lỏng
IA (cực độc) < 5 <20 < 10 < 40
IB (độc cao) 5 - 50 20 - 200 10 - 100 40 - 400
II (độc trungbình) 50 - 500 200 - 2000 100 - 1000 400 - 4000
III (độc nhẹ) >500 >2000 >1000 >4000
1.1.2.4. Phân loại theo con đƣờng xâm nhập
 Các thuốc lưu dẫn: Furadan, Aliette,…

 Các thuốc tiếp xúc: Sherpa, Cypermethrin, Sumialpha,…

 Các thuốc vị độc: Trichlorfon, Decamethrin,…

 Các thuốc xông hơi: Methyl Bromide, Chloropicrin,…

Assignment, Essay
7

Assignment, Essay
1.1.3. Các dạng TBVTV thƣờng dùng
Dạng thuốc kỹ thuật
Hợp chất hóa học có hoạt tính sinh học còn gọi là tạp chất hay hoạt tính, là
nguyên liệu để sản xuất ra các thành phẩm vì các hóa chất bảo vệ thực vật ở dạng
khô không thể dùng quá đậm đặc, không hòa trộn được với nước hoặc không được
bền.
Dạng thành phẩm
Bảng 1.2: Các dạng TBVTV thành phẩm
Dạng thuốc Chữ viết tắt Ví dụ vài loại thuốc Ghi chú
Thuốc đặc trị rầy Excel Basa
Thuộc ở thể
Nhũ dầu ND, EC Thuốc trừ sâu Hopsan,
lỏng
Reasgant
Hòa tan đều
Dung dịch
DD, SL, Bonanza 100dd, Baythroid 5 trong nước
L, AS SL, Glyphadex 360 AS không chứa chất
hóa sữa
Viappla 10BTN
Dạng bột mịn
BTN, BHN phân tán trong
Bột hòa tan Vialphos 80 BHN
WP,DF nước thành
trong nước Copper –zine 85 WP
WDG, SP dung dịch dạng
Padan 95 SP
huyền phù
Huyền phù HP, FL, SC
Appencarb super 50 FL Lắc đều trước
Carban 50 SC khi sử dụng
Dạng bột mịn,
Thuốc phun
BR, D Karphos 2 D
không tan trong
bột nước chỉ rắc trực
tiếp
(Nguồn: Hội làm vườn Việt Nam 2017)

Assignment, Essay
8

Assignment, Essay
1.1.4. Vai trò của TBVTV đối với sản xuất và hệ sinh thái
Vai trò TBVTV đã được khẳng định rõ ràng đối với ngành trồng trọt ngay từ
buổi đầu của lịch sử phát triển. Nhìn chung, TBVTV có những tác động tích cực và
tiêu cực đối với cây trồng.
Tích cực
 TBVTV có thể tiêu diệt dịch hại nhanh, triệt để.

 Được sử dụng rộng rãi trên diện tích lớn, trong thời gian ngắn, trong các
địa hình khác nhau.

 Đem lại hiệu quả phòng trừ rõ rệt, kinh tế cao, bảo vệ được năng suất cây
trồng.
 TBVTV được sử dụng đơn giản dễ áp dụng và có thể phổ biến rộng rãi
trong sản xuất.
 Thường gây độc cho con người và các loài sinh vật có ích.

 Phá vỡ cân bằng sinh học, làm đảo lộn hệ sinh thái.

 Nếu dùng thuốc không hợp lý dễ dẫn đến các loài dịch hại quen thuộc.

 T BVTV dễ ảnh hưởng xấu đến môi trường đất, nước, không khí.

 Dư lượng thuốc BVTV trong nông sản.
1.1.5. Sơ lƣợc về các loại TBVTV trên thế giới và Việt Nam
1.1.5.1. Trên thế giới
Khi con người bắt đầu canh tác nông nghiệp và có sự đấu tranh với dịch hại
để bảo vệ mùa màng một số biện pháp phòng trừ dịch hại đã hình thành. Vì vậy lịch
sử thuốc TBVTV có từ rất lâu đời (cách đây khoảng 10.000 năm). Vào thời kì 2500
trước công nguyên các hợp chất lưu huỳnh đã được sử dụng để diệt côn trùng và
nhện. Khoảng năm 1550 TCN người ta đã biết sử dụng thuốc để đuổi bọ chét. Năm
1200 TCN Trung Quốc đã có thuốc xử lý hạt giống. Năm 900 SCN người Trung
Quốc đã dùng Arsenic sulfides để trừ côn trùng trong vườn. Thế kỉ IV người ta biết
xử lý hạt lúa bằng Arsen trắng.

Assignment, Essay
9

Assignment, Essay
Từ cuối thế kỉ XVIII đến cuối thế kỉ XIX là thời gian của cuộc cách mạng
nông nghiệp ở Châu Âu. Hỗn hợp lưu huỳnh và vôi được sử dụng rộng rãi để trị rệp
sáp trên các vườn cam tại Mỹ. Một số thuốc trừ sâu, dịch hại diệt hại phổ biến ở
cuối thế kỉ XIX đến năm 1930, chủ yếu là chất vô cơ như Arsen, Selenium,
Antimony, Sulfur,… hoặc một số chất thảo mộc vốn có chất độc.
Từ đầu thế kỉ XX, xuất hiện một biện pháp trừ sâu hại tích cực hơn và hiệu
quả hơn đó là sự ra đời của DDT thuộc nhóm Clor hữu cơ vào năm 1939, và liên tục
sau đó ra đời nhiều các hợp chất hóa học khác. Trong suốt 25 năm sau đó nó được
xem như là vị cứu tinh của nhân loại, giúp diệt trừ côn trùng và tăng sản lượng nông
sản, chu trình sản xuất củng tương đối rẻ nên nó được áp dụng phổ biến rộng rãi ở
mọi nơi trên thế giới.
 Năm 1940 người ta tổng hợp nên các hợp chất có gốc lân hữu cơ.

 Năm 1947, người ta tổng hợp nên hóa chất carbamate.

 Năm 1970 phát triển được các loại thuốc Pyrethroide.
Hiện nay TBVTV tồn tại 3 thế hệ, tính độc hại thế hệ sau thường thấp hơn
thế hệ trước. Thuốc bảo vệ thực vật thế hệ thứ nhất thường là thuốc chiết xuất từ
chất Nicotin, hay Pyrethrum chiết từ một loại cúc khô, những chất vô cơ như thạch
tín. TBVTV thế hệ thứ 2 là tổng hợp các chất hữu cơ : 666, Wofatox…. TBVTV thế
hệ thứ 3 là sự xuất hiện vào những năm 1970 và 1980 như: gốc Lân hữu cơ,
Carbamate và sự ra đời của Pyrethroide, thuốc sinh học.

Lân hữu cơ: Các thuốc thuộc nhóm Phospho hữu cơ là các thuốc có chứa

phospho. Tính chất diệt côn trùng được phát hiện ở Đức trong Thế chiến thứ II. Các
thuốc phospho hữu cơ có hai đặc tính nổi bật: (1) thuốc độc đối với động vật có
xương sống hơn là thuốc do hữu cơ và (2) không tồn lưu lâu (dễ phân hủy trong môi
trường có pH > 7) và ít hoặc không tích lũy trong mô mỡ động vật. Các thuốc
phospho hữu cơ gây độc chủ yếu thông qua sự ức chế men Acetylcholinesterase làm
tích lũy quá nhiều acetylcoline tại vùng synap làm cho cơ bị giật mạnh và cuối cùng
bị tê liệt.

Assignment, Essay
10

Assignment, Essay
Các thuốc phospho hữu cơ được chia làm 3 nhóm dẫn xuất: Aliphatic, Phenyl
và Heterocylic .
* Các dẫn xuất của Aliphatic
 Tất cả các dẫn xuất của aliphatic là những dẫn xuất của acid phosphoric
mang chuỗi carbon thẳng.

 Monocrotophos là một phospho hữu cơ Aliphatic chứa Nitrogen. Là loại
thuốc lưu dẫn, có độc tính cao đối với động vật máu nóng. Thuốc này hiện vẫn nằm
trong danh mục hạn chế sử dụng của Việt nam.

 Dichlorvos là dẫn xuất aliphatic có áp suất hơi lớn, bị hạn chế sử dụng.

 Mevinphos là một phospho hữu cơ rất độc nhưng rất mau phân hủy, dùng
trong sản xuất rau thương phẩm.
 Methamidophos (hiện đã bị cấm sử dụng) và Acephate là hai phospho hữu
cơ dùng nhiều trong nông nghiệp, đặc biệt là trừ côn trùng trên rau.
 Sebutos (Apache, Rugby) là loại thuốc diệt côn trùng và tuyến trùng hiệu
quả trên bắp, đậu phộng, mía và khoai tây.

Nhìn chung, các dẫn xuất aliphatic đều có cấu trúc đơn giản, độ độc thay đổi
rất nhiều, khá hòa tan trong nước, có tính lưu dẫn tốt. Một số trong nhóm này hiện
bị hạn chế hoặc cấm sử dụng ở Việt Nam.
* Các dẫn xuất Phenyl
Các thuốc nhóm này có một phenyl gắn vào phân tử acid phosphoric, các vị
trí còn lại của phân tử acid phosphoric thường mang các nhóm Cl, NO2' CH3'. Các
Phosphophenyl thường bền hơn các phospho hữu cơ Aliphatic do đó dư lượng cũng
cao hơn.
Parathion là một phospho hữu cơ phenyl quen thuộc nhất và là chất phospho
hữu cơ thứ nhì được đưa vào dùng trong nông nghiệp năm 1947. Ethyl Parathion là
dẫn xuất phenyl đầu tiên được sử dụng rộng rãi nhưng do quá độc nên Việt Nam
cấm từ tháng 5 năm 1996 (ở Mỹ cấm từ năm 1991).

Assignment, Essay
11

Assignment, Essay
* Các dẫn xuất dị vòng
Trong phân tử các thuốc dị vòng các cấu trúc vòng có nhiều Carbon bị
Oxygen hoặc nhờ thế chỗ. Các Phospho hữu cơ dị vòng là những phân tử phức hợp
và thường có tính tồn lưu cao hơn các phospho hữu cơ thuộc nhóm aliphatic và
phenyl. Vì phân tử thuốc dị vòng phức tạp nên khi phân rã sẽ tạo ra nhiều sản phẩm
khó có thể xác định hoàn toàn chính xác.

Carbamate: Carbamate là dẫn xuất của acid carbamic NH2-COOH. Tác
động của Carbamate cũng giống như Phospho hữu cơ là ức chế men cholinesterase.
Từ năm 1951, công ty Ciba Geigy của Thụy Sĩ đã giới thiệu thuốc carbamate đầu

tiên nhưng không thành công vì kém hiệu lực và đắt giá (Isolan, Dimetan, Pyramate
và Pyrolan).
Carbaryl lần đầu tiên được sử dụng thành công vào năm 1956. Nhiều
carbamate là chất lưu dẫn dễ hấp thu qua lá và rễ, mức độ phân giải trong cây thấp.
Các thuốc Methomyl, Oxamyl, Aldicarb và Carbofuran (Carbofuran hiện bị hạn chế
sử dụng ở Việt Nam) có đặc tính lưu dẫn rất tốt, do đó chúng có khả năng tiêu diệt
tuyến trùng mạnh mẽ.

Pyrethroids: Pyrethroid bền với ánh sáng và phổ tiêu diệt côn trùng rộng,
sử dụng với liều thấp. Các Pyrethroid có 4 thế hệ:

* Thế hệ thứ nhất :
Thế hệ này chỉ có một chất là Allethrin (Pynamin), được thương mại hóa vào
1949. Allethrin là một chất tổng hợp giống hệt Cinerin I (là một thành phần của
Pyrethrum) có các dây nhánh tương đối ổn định và bền hơn Pyrethrum.
* Thế hệ thứ hai :
Thế hệ thứ hai gồm có Tetramethrin (Neo - Pynamin) ra đời năm 1965.
Thuốc có tác dụng tiêu diệt nhanh hơn Allethrin và có thể phối hợp dễ dàng với các
chất cộng hưởng. Resmethrin xuất hiện vào năm 1967, hiệu lực hơn Pyrethrum gấp
20 lần (thí nghiệm trên ruồi nhà), Bioresmethrin là một chất đồng phân của
Resmethrin hiệu lực hơn Pyrethrum gấp 50 lần. Bioallethrin(d-trans-allethrin) được
giới thiệu vào năm 1969, tác dụng mạnh hơn allethrin và dễ pha trộn với các chất

Assignment, Essay
12

Assignment, Essay
hợp lực nhưng không hiệu quả bằng Resmethrin. Chất cuối cùng trong thế hệ này là
Phenothrin (Sumithrin), xuất hiện vào năm 1973, chất này có độc lực trung bình và
hơi tăng hiệu lực khi trộn với các chất hợp lực.
* Thế hệ thứ ba :
Thế hệ thứ ba gồm có các Fenvalerate (Pydrin, Tribute) và Permethrin
(Ambush, Dragnet, Pouce, Pramex, Torpedo), xuất hiện năm 1972 - 1973. Các chất
này dùng nhiều trong nông nghiệp vì có hoạt tính diệt côn trùng cao và bền với ánh
sáng.
* Thế hệ thứ tư :
Thế hệ thứ tư hiện nay có nhiều tính chất độc đáo, chúng có hiệu lực tiêu diệt
với nồng độ chỉ bằng 1/10 các loại thuốc thế hệ thứ ba. Gồm có các thuốc sau:
Bifenthnn (Talstar), Deltamethrin (Decis), Esfenvalerate, Fenpropathrin (Danitol),
Fluvalinate efluthrin…. Tất cả những chất trên đều bền với ánh sáng, rất ít bay hơi
nên tồn lưu có thể đến 10 ngày trong điều kiện môi trường thuận lợi.
1.1.5.2. Ở Việt Nam
Từ thế kỷ XIX trở về trước, ngành hoá chất BVTV hoàn toàn không xuất
hiện. Trước các dịch hại nông dân Việt Nam chỉ dùng các biện pháp mang nặng tính
dị đoan hơn là các biện pháp có cơ sở phòng trị. Đầu thế kỷ XX, cùng với sự phát
triển nông nghiệp chủ yếu là sự hình thành các đồn điền và trang trại việc sử dụng
hóa chất BVTV đã bắt đầu. Trong thời kỳ này, các loại thuốc sử dụng là các loại
thuốc vô cơ giống như trào lưu chung của thế giới. Tuy nhiên từ những năm 1980
trở về trước, các loại thuốc được sử dụng nhiều nhất là các loại thuốc thuộc nhóm
chlor và nhóm lân hữu cơ trong đó bao gồm các loại thuốc như DDT, Lindan,
Methyl Parathion, Furadan.
Giai đoạn từ 1990 đến nay thị trường TBVTV đã thay đổi từ nền kinh tế tập
trung bao cấp chuyển sang nền kinh tế thị trường. Nguồn hàng phong phú, nhiều
chủng loại được cung ứng kịp thời, nông dân có điều kiện lựa chọn thuốc, giá cả
khá ổn định có lợi cho nông dân. Lượng thuốc tiêu thụ qua các năm đều tăng.

Assignment, Essay
13

Assignment, Essay
Hiện nay Việt Nam hiện nằm trong top những quốc gia sử dụng TBVTV
nhiều và khó kiểm soát. Thị trường TBVTV trong nước hiện đang “loạn” với danh
mục hoạt chất được sử dụng quá dài và quá nhiều các loại thuốc với những tên
thương phẩm khác nhau. Cùng với đó là tình trạng lạm dụng thuốc trừ sâu của nông
dân đã và đang gây ra những hệ lụy đối với rau, củ quả sản xuất trong nước.
Thực tế ngành thuốc bảo vệ thực vật trong nước hiện nay cho thấy phần lớn
các doanh nghiệp không sản xuất mà nhập khẩu trực tiếp nguyên liệu về, sau đó chế
biến gia công đóng gói hoặc đóng chai rồi bán ra thị trường.
Hiện cả nước có trên 200 doanh nghiệp TBVTV, gần 100 nhà máy chế biến
thuốc (chế biến được khoảng 50% lượng chế phẩm sử dụng trong nước, khoảng
30.000 - 40.000 tấn/năm) cùng với khoảng 30.000 đại lý TBVTV.
Tuy nhiên nguồn cung chính cho thị trường thuốc bảo vệ thực vật trong nước
hiện nay chủ yếu là từ nhập khẩu. Do ngành sản xuất các loại hoá chất tổng hợp
dùng cho bảo vệ thực vật trong nước chưa phát triển nên các doanh nghiệp trong
ngành sản xuất TBVTV ở Việt Nam vẫn phải nhập khẩu khá nhiều nguyên liệu.
Năm 2017 lượng TBVTV nhập khẩu vào Việt Nam đạt 979 triệu USD. Mặc
hàng TBVTV ở Việt Nam nhập khẩu từ nhiều quốc gia khác nhau như Ấn Độ,
Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Trung Quốc, Đức…. trong các nước chỉ có Trung
Quốc là bạn hàng lớn nhất chiếm tới 53,5% tổng giá trị nhập khẩu TBVTV vào thị
trường Việt Nam. (Theo Vibiz report – Các doanh nghiệp nhập khẩu TBVTV 2017).
Ngoài ra lượng TBVTV nước ta nhập khẩu thường những loại thuốc trừ sâu,
trừ cỏ, trừ bệnh,… những loại thuốc này được phục vụ ngành sản xuất nông nghiệp
trồng lúa, cây ăn quả, rau màu.

Assignment, Essay
14

Assignment, Essay
Bảng 1.3: Số liệu sơ bộ thị trƣờng nhập khẩu lƣợng TBVTV và nguyên liệu tại
một số nƣớc trên thế giới 2017
Tên nƣớc
Thuốc trừ cỏ Thuốc trừ sâu Thuốc trừ bệnh
Lƣợng tấn Giá trị USD Lƣợng tấn Giá trị USD Lƣợng tấn Giá trị USD
Trung
27.195.026 85.847.623 8.022.375 2.520.012.418 8.032.180 85.649.395
Quốc
Indonesia 1.317.583 5.259.192 1.200.342 6.787.257 746.493 3.876.565
Ấn Độ 951.958 3.113.008 934.435 20.763.123 746.493 3.876.565
Malaisia 234.117 2.597.732 353.508 2.263.663 505.451 23.605.855
Nhật Bản 187.675 4.812.331 33.154 9.829.676 389.188 1.592.881
Singapore 172.720 2.357.666 101.145 5.223.953 377.883 4.735.651
Hàn Quốc 160.480 1.806.841 138.300 28.969.740 334.846 5.815.077
Úc 95.060 175.941 25.870 639.909 307.136 97.855.826
Hoa Kỳ 81.981 19.843.362 64.595 30.429.033 731.793 23.789.248
Thái Lan 36.266 572.748 21.868 400.883 96.575 132.712.096
Tổng 30.432.866 126.386.444 10.895.592 2.625.319.655 12.268.038 383.509.159
(Theo Vibiz report – Các doanh nghiệp nhập khẩu TBVTV 2017)
1.1.6. Khái niệm về dƣ lƣợng TBVTV
Dư lượng là phần còn lại của hoạt chất, các sản phẩm chuyển hóa và các
thành phần khác có trong thuốc, tồn tại trên cây trồng, nông sản, đất, nước, sau một
thời gian dưới tác động của các hệ sống và điều kiện ngoại cảnh ánh sáng, nhiệt độ,
độ ẩm,... dư lượng của thuốc được tính bằng mg thuốc có trong 1kg nông sản, đất
hay nước.
Như vậy dư lượng TBVTV bao gồm bất kì dẫn xuất nào của thuốc cũng như
các sản phẩm chuyển hóa của chúng có thể gây độc cho con người và môi trường.
1.1.6.1. Dƣ lƣợng TBVTV có trong nông sản
Đôi lúc do quá trình sử dụng thuốc lâu dài thường xuyên có thể dịch hại trở
nên quen thuốc, khi đó nồng độ của TBVTV sau khi phun trực tiếp lên cây trồng
phải mạnh mới có đủ hiệu lực chống lại chúng.

Assignment, Essay
15

Assignment, Essay
Nồng độ TBVTV ảnh hưởng đến sức khỏe con người và phụ thuộc vào tồn
dư của TBVTV trong sản phẩm tại thời điểm đưa vào sử dụng trong sinh hoạt. Qua
thực tế, các loại TBVTV được sử dụng trước khi thu hoạch chỉ vài ngày hoặc vài
giờ do vậy dư lượng TBVTV trong sản phẩm còn cao gây ngộ độc cho con người
nếu chúng được tiêu thụ sớm. Đây là nguyên nhân gây ra các vụ ngộ độc TBVTV
bởi vì rất nhiều loại rau hoa quả sau khi phun TBVTV chỉ được rửa sơ qua rồi đem
thẳng ra chợ bán..
1.1.6.2. Động thái dƣ lƣợng TBVTV
 Đối với thực vật:
TBVTV được cây hấp thụ, chuyển vận và tích lũy chủ yếu ở các bộ phận sinh
trưởng và dự trữ chất dinh dưỡng. Trong cây, hàng loạt các phản ứng, chuyển hóa
và phân giải thuốc xảy ra dưới tác động của ánh sáng, nhiệt độ, không khí và nhất là
hoạt động của các enzym trong cây.
Những sản phẩm phân giải chứa phosphate, nitrate (thuốc lân hữu cơ và các
hợp chất chứa nitơ) có thể được cây sử dụng làm thức ăn. Các sản phẩm phân hủy
khác cây bài tiết ra ngoài ở thể khí.
Tốc độ chuyển hóa và phân giải thuốc trong cây tùy thuộc vào độ bền vững
của hoạt chất trong cơ thể sống, mức hoạt động của enzym của cây, tuổi của cây
điều kiện và thời tiết bên ngoài.
 Đối với con người
Các chất độc hóa học hoặc sản phẩm chuyển hóa của nó được đào thải ra
ngoài cơ thể theo đường thận, tiêu hóa da, phổi, tùy thuộc vào tính chất hóa lý của
chất độc. Các chất kim loại nặng như chì, thủy ngân, mangan,... được thải qua
đường ruột, thận. Các chất tan trong mỡ được thải qua da, qua sữa theo nước bọt,
theo kinh nguyệt. Các chất có tính bay hơi củng theo hơi thở ra ngoài.
Con đƣờng phát tán TBVTV
Việc sử dụng TBVTV trong nông nghiệp, lâm nghiệp, là nguồn gốc sinh ra
tồn dư một lượng TBVTV trong môi trường. TBVTV phun lên cây một phần được
cây hấp thụ tiêu diệt sâu bệnh, một phần đi vào môi trường xung quanh và chịu tác

Assignment, Essay
16

Assignment, Essay
động của hàng loạt các quá trình lý hóa, sinh học nên chúng sẽ bị biến đổi, di
chuyển và phân bố lại giữa các đơn vị trong môi trường. Con đường phát tán của
TBVTV trong môi trường được trình bày như sau:
Tia nước Theo trọng lực
Không khí
TBVTV Theo mưa
Cây trồng
Diệt sâu
bệnh
Sơ đồ 1.1: Con đƣờng dự kiến phát tán của TBVTV
Đất trồng Thu hoạch
Mưa , sương mù Xói mòn Động vật
Rửa trôi
Nước cấp
Nước sạch Con người
Nước ngầm
Biển
Sơ đồ 1.2: Phát tán hoạt tính của thuốc trong môi trƣờng
1.1.7. Độ độc của TBVTV
1.1.7.1. Tính độc của TBVTV
 Độc cấp tính: độ độc hại đối với các loài sinh vật căn cứ trên giá trị LD50,
là liều lượng gây chết 50% cá thể thí nghiệm có thể là chuột hoặc thỏ. Độ độc của
TBVTV dạng rắn cao gấp 4 lần độc dạng lỏng.

 Các triệu chứng nhiễm độc cấp tính phụ thuộc vào cả độc tính của hóa
chất trừ sâu (loại thuốc cấm sử dụng hoặc sử dụng với liều lượng cao không an
toàn): tê liệt, ngứa, thiếu khả năng điều phối các cơ quan trong cơ thể, đau đầu,
chóng mặt, rùng mình, buồn nôn, chuột rút ở vùng bụng, đổ mồi hôi, giảm thị lực,
khó thở hay suy hô hấp và tim đập chậm. Lượng thuốc cao có thể gây ra bất tỉnh, co
giật và chết. Nhiễm độc cấp tính có thể kéo dài trong vòng 4 tuần và gồm các triệu

Assignment, Essay
17

Assignment, Essay
chứng chuột rút ở 2 chi dưới dẫn đến thiếu khả năng điều phối và chứng liệt. Tình
trạng sức khỏe có thể được cải thiện cải thiện sau vài tháng hoặc vài năm nhưng một
số di chứng có thể kéo dài.
 Độc mãn tính: là khả năng tích lũy trong cơ thể người và động vật trong
máu, gây đột biến tế bào, kích thích tế bào u ác tính phát triển, ảnh hưởng của thuốc
đến bào thai và gây dị dạng đối với các thế hệ sau.
 Các triệu chứng nhiễm độc mãn tính do tiếp xúc với hóa chất trừ sâu trong
thời gian dài gồm: suy giảm trí nhớ và khả năng tập trung, mất phương hướng, suy
nhược nghiêm trọng, dễ bị kích động, đâu đầu, phản ứng chậm,... dù tác động đến
người lớn hay trẻ nhỏ, hậu quả của việc nhiễm độc hóa chất trừ sâu có thể chỉ xuất
hiện rắt muộn sau nhiều năm, hay thậm chí tới tận thế hệ sau. Ngoài ra còn một số
tác động lâu dài khác như gây quái thai (cơ thể bị dị tật từ trong phôi thai) và đột
biến gen, đột biến nhiễm sắc thể.
1.1.7.2. Các dạng chất độc của TBVTV
 Chất độc nồng độ: mức độ gây độc của nhóm chất độc nồng độ phụ thuộc
vào lượng thuốc xâm nhập cơ thể. Gồm các chất thuộc nhóm lân hữu cơ, carbamate,
pyrethroid, thuốc có nguồn gốc sinh vật...
 Chất độc tích lũy: có khả năng tích lũy lâu trong cơ thể, gây biến đổi sinh
lý có hại cho cơ thể sống. Gồm các chất As, chì, thủy ngân,...
1.1.8. Tác động của TBVTV đến môi trƣờng
Hiện nay do việc lạm dụng TBVTV tràn lan, không tuân thủ theo các quy tắc
và các biện pháp an toàn lao động, có nhiều ảnh hưởng xấu đến môi trường và hệ
sinh thái như gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí, liều lượng sử dụng cao
có thể kiềm chế sự phát triển cây trồng, gây hiện tượng kháng thuốc ở các loài sinh
vật gây bệnh, tiêu diệt các loài sinh vật có ích.

Tác động của TBVTV đến môi trƣờng đất

Đất canh tác là nơi tập trung nhiều dư lượng TBVTV nhất. TBVTV đi vào
đất từ các nguồn:
 Phun xử lý đất

Assignment, Essay
18

Assignment, Essay
 Các hạt TBVTV rơi vào đất

 Theo nước mưa rơi xuống

 Theo xác sinh vật vào đất
Khi sử dụng TBVTV cho cây trồng xem như phần lớn lượng TBVTV được
sử dụng đó sẽ được đưa vào đất trồng. Vì thuốc phun để diệt cỏ thì sau khi cỏ chết,
thuốc cũng trả vào đất, nếu thuốc phun để diệt sâu bệnh thì lá rụng cũng vùi vào đất
hoặc khi tưới nước hay gặp trời mưa thì lượng thuốc bám dính trên cây cũng sẽ
được rửa và ngấm vào đất.
Trong đất thuốc sẽ di chuyển thấm ngang hoặc thấm sâu đến khi phân hủy
hoàn toàn. Trong khoảng thời gian chưa phân hủy, thuốc sẽ gây hại hoặc tiêu diệt
các sinh vật cư trú trong đất, trong đó có những loài động vật có ích như giun đất,
các động vật trong lớp nhiều chân, .... và đáng lo ngại nhất là hệ sinh vật đất.

Tác động của TBVTV đến môi trƣờng nƣớc

Nước nhiễm TBVTV do được phun trực tiếp như phun hóa chất diệt cỏ hoặc
tiêu diệt các loại bệnh. Nước cũng có thể ô nhiễm TBVTV do thải bỏ chai, lọ của
TBVTV sau khi phun hoặc nước dùng để rửa thiết bị phun, tràn đổ sự cố. Trong
nước, TBVTV tồn tại ở các dạng khác nhau và điều có thể ảnh hưởng tới vi sinh vật
qua quá trình hòa tan, hấp thụ hoặc lắng. TBVTV được hòa tan bị hấp thụ bởi các
thành phần vô sinh hoặc hữu sinh, lơ lửng hoặc lắng tụ xuống đáy, tích tụ trong cơ
thể sinh vật.

Tác động của TBVTV đến môi trƣờng không khí

TBVTV có nhiều loại, trong đó có một số loại có thể bay hơi sau khi phun
hay đang trực tiếp phun. Không khí bị ô nhiễm dưới dạng bụi, hơi. Dưới tác động
của ánh sáng, nhiệt độ, gió,... TBVTV có thể lan truyền trong không khí. Lượng
thuốc tồn trong không khí sẽ khuếch tán, có thể di chuyển xa và lắng đọng vào
nguồn nước mặt ở nơi khác gây ô nhiễm môi trường.

Tác động của TBVTV lên hệ sinh thái, quần xã sinh vật




Assignment, Essay
19

Assignment, Essay
Qua thức ăn TBVTV có thể tích lũy trực tiếp trong cơ thể động vật và gây ra
một số bệnh như: làm cho cừu mắc bệnh vàng da,.... TBVTV có nguồn gốc hóa học
có ảnh hưởng xấu đến quần thể sinh vật có ích trên đồng ruộng trong đất, nước, làm
phá vỡ thế cân bằng ổn định.
Do sử dụng thuốc với liều lượng và nồng độ cao làm cho TBVTV tác động
đến tế bào cây trồng gây ra hiệu ứng cháy thân, lá bị biến dạng, quả nhỏ, chín muộn
làm ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Do sử dụng thuốc liên tục hoặc có tính năng gần giống nhau nên hình thành
các dạng dịch hại đột biến có khả năng chịu đựng cao với TBVTV có nguồn gốc
hóa học nên làm suy giảm tính đa dạng quần thể:
 TBVTV là một trong những nguyên nhân quan trọng gây mất tính ổn định
của quần thể.

 TBVTV sử dụng trên quy mô càng lớn, số lượng càng nhiều, thời gian
phun càng dài càng làm giảm mạnh số lượng quần thể, cá thể.

Tác động của TBVTV đến sức khỏe con ngƣời

TBVTV không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người tiếp xúc qua công việc trộn
và phun mà chúng còn ảnh hưởng đến sức khỏe người xung quanh khu vực phun
thuốc. Đó là những phụ nữ, trẻ em tham gia các công việc ngoài đồng hoặc là những
người đi ngang qua nơi vừa mới phun thuốc. Không những thế dư lượng thuốc còn
tích lũy lại trong các loại cây trồng, hoa, quả, hạt, củ,... sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe
người sử dụng làm thức ăn.
Cơ chế gây độc
Quá trình Acetylcholine truyền tin giữa các tế bào thần kinh bị phá vỡ bởi
các loại thuốc trừ sâu ức chế với Cholinesterase.
Trong cơ thể con người, các thông điệp được truyền qua các tế bào thần kinh
thông qua các xung điện. Khi các xung điện chạm vào đầu tế bào thần kinh, một tác
nhân truyền tin hóa học kích hoạt tế bào tiếp theo trong chuỗi. Sau khi làm xong
nhiệm vụ các tác nhân truyền tin sẽ được phá hủy và loại bỏ bởi enzym.

Assignment, Essay
20

Assignment, Essay
Một tác nhân truyền tin quan trọng là acetylcholine bị phá hủy bởi Enzyme
AcetylCholinesterase. Hai nhóm hóa chất trừ sâu chính là lân hữu cơ và carbamate
ngăn chặn AcetylCholinesterase.
Acetylcholine tích lũy trong khớp thần kinh và gây ra sự tắc nghẽn, thông tin
cản trở các thông điệp có thể di chuyển tự do giữa các tế bào thần kinh. Tùy thuộc
vào liều dùng các tác động có thể nhỏ hoặc ở mức cao nhất gây tử vong.
Con đường thâm nhập vào sức khỏe của TBVTV
Các chất độc vào trong cơ thể sẽ phân bố ở máu của các cơ quan, sự phân bố
này phụ thuộc vào tính chất của chất độc, mỗi chất độc có một tỷ lệ không thay đổi
giữa đậm độ của nó trong máu và đậm độ trong các cơ quan. Các chất độc có tính
điện ly được vận chuyển dựa vào kho dự trữ trong một số tổ chức và cơ quan khác
nhau như chì, bari,... tập trung trong xương vào trong da hoặc lắng đọng ở gan thận
dưới dạng phức nhất.
 Thâm nhập qua da
Nông dân và người lao động trực tiếp trên đồng bị nhiễm TBVTV chủ yếu là
thông qua da. Một số hóa chất có áp lực lớn đối với lớp mỡ dưới da, đi qua lớp
thượng bì và mô bì sau đó đi vào hệ tuần hoàn và gây nhiễm độc cho cơ thể. Việc
phun thuốc ngoài đồng TBVTV có thể bám trực tiếp lên quần áo, tiếp xúc ngấm vào
da hoặc nông dân trộn thuốc nhưng không mang găng tay. Ví dụ như nicotin, các
dẫn xuất nitro và amin thơm, các dung môi có chứa thuốc trừ sâu photpho và clo
hữu cơ.
 Thâm nhập qua hơi thở
Điều này thường xảy đối với người trực tiếp phun xịt thuốc trên đồng, hoặc
những người có mặt trong khu vực phun thuốc. Một số TBVTV độc hại thâm nhập
vào mũi và hơi độc sẽ xâm nhập vào phổi, đi trực tiếp vào máu một cách nhanh
chóng làm tác động vào dây thần kinh trung ương (não bộ) và hệ thần kinh ngoại
biên (dây thần kinh ở các vùng xung quanh não và tủy sống). Hóa chất tấn công
thông qua men AcetylCholinesterase (AchE). Việc ngăn chặn hoạt động của men
AchE gây ra hiện tượng ngừng truyền thông tin giữa các đầu dây thần kinh. Ảnh

Assignment, Essay
21

Assignment, Essay
hưởng đến hoạt động của các cơ quan và các tuyến điều khiển hoạt động của các cơ
quan trong cơ thể.
Cholinesterase là một men đặc trách phân hủy sinh học acetylcholin. Chất
kháng cholinesterase sẽ làm tích tụ acetylcholin ở tận cùng các dây thần kinh, dẫn
đến các triệu chứng cường đối giao cảm: con ngươi co nhỏ, tăng tiết mồ hôi, nước
bọt, đi tiểu không tự chủ, tiêu chảy, yếu liệt cơ, vật vã kích thích,.. thủ phạm là
Physostigmin, thuốc trừ sâu chứa phospho hữu cơ và carbamate. Một số TBVTV
dạng hơi có tác động lên hệ thần kinh: Lân hữu cơ, Methyl Carbamate, Carbofuran,
Parathion,...
 Qua miệng
Thuốc được thấm vào máu qua màng lót của miệng, đến bao tử rồi đến ruột.
Nuốt phải thuốc theo cùng đồ ăn, uống xâm nhập vào cơ thể, nếu TBVTV xâm nhập
vào cơ thể theo con đường này thường gây trúng độc nặng nhất.
 Qua mắt
Khi phun thuốc bay vào mắt từ đó có thể vào máu. Gây kích thích mắt mãn
tính có thể dẫn tới việc tạo mộng trong mắt và một màng mạch máu nhỏ trên giác
mạc. Khi tổn thương trầm trọng thì màng mạch máu đó có thể che phủ mắt làm
giảm thị lực.
1.1.9. Hiện trạng sử dụng TBVTV
1.1.9.1. Hiện trạng sử dụng TBVTV trên thế giới
Trên thế giới, còn một số nước sử dụng TBVTV việc sử dụng TBVTV nhằm
đảm bảo năng suất cây trồng tối đa, nông dân có thể tiết kiệm tiền. Tuy nhiên,
những hậu quả tiêu cực của việc sử dụng thuốc trừ sâu là rất nhiều. Ứng dụng các
hóa chất này dẫn đến suy thoái môi trường, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước và giảm
sức khỏe con người, từ tổn thương thần kinh đến ung thư.
Hoa Kỳ là nước tiêu thụ TBVTV nhiều nhất ở khu vực Châu Âu sử dụng
850.984,332 pounds mỗi năm tức khoảng 386.000 tấn. TBVTV rất phổ biến ở đất
nước này mà ngay cả hộ gia đình áp dụng chúng cho bãi cỏ, đô thị sử dụng chúng
cho công viên. Một nghiên cứu cho thấy rằng tất cả các tuyến đường thủy đều bị

Assignment, Essay
22

Assignment, Essay
nhiễm một số loại hóa chất và khoảng 90% các giếng có nguồn gốc từ nước ngầm
chứa TBVTV. Dư lượng TBVTV trên thực phẩm dẫn đến từ 4.000 đến 20.000 ca
ung thư mỗi năm. Sự ô nhiễm dẫn đến bất cứ nơi nào từ 6 triệu đến 14 triệu ca tử
vong cá và 67 triệu ca tử vong do chim. Cuộc sống động vật khác, đặc biệt là động
vật lưỡng cư, đã bị dị tật bẩm sinh do tổn thương dây thần kinh cũng dẫn đến suy
giảm dân số. (Theo Worldalas – các nước sử dụng TBVTV hàng đầu 2016).
Các nước Châu Á vẫn còn tiêu thụ và sử dụng thuốc BVTV hàng đầu thế giới
như: Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản,... nhưng Trung Quốc là nước sử dụng thuốc
BVTV nhiều nhất ở Châu Á, sử dụng 3.981.548,455 pounds mỗi năm tức khoảng
1.806.000 tấn. Trung Quốc là một trong những quốc gia đầu tiên bắt đầu sử dụng
TBVTV, sao chép thực hành của Hoa Kỳ, và dựa vào ứng dụng của nó đối với cây
trồng. Các chuyên gia cho rằng việc sử dụng TBVTV hiện tại vượt qua mức an toàn
và góp phần gây ô nhiễm môi trường và các vấn đề sức khỏe con người. (Theo
Worldalas – các nước sử dụng TBVTV hàng đầu 2016).
Ngoài ra hiện nay trên thế giới hiện trạng sử dụng TBVTV khá ít hoặc không
còn dùng TBVTV nhiều như những năm trước. Có thể thấy rằng các nước ở Châu
Âu hầu như không còn sử dụng TBVTV nữa chẳng hạn như: Đức, Pháp, Tây Ban
Nha, Đan Mạch... các nước này đang hướng tới ngành nông nghiệp sạch không còn
sử dụng TBVTV nữa nhằm hạn chế việc ô nhiễm môi trường. Diện tích đất nông
nghiệp dùng cho thực phẩm sạch tại 28 nước EU tăng 21% lên 11,1 triệu ha vào
năm 2015 so với 9 triệu ha trong năm 2010 (theo Cơ quan Thống kê Eurostat của
Châu Âu). Diện tích đất trồng nông nghiệp sạch ở tất cả các quốc gia trong số 28
thành viên EU đều tăng. Đáng lưu ý là chỉ riêng 4 quốc gia (Tây Ban Nha, Italia,
Pháp và Đức) đã chiếm hơn một nửa (53%) tổng diện tích trồng nông nghiệp sạch
của toàn châu Âu (nguồn Petro Time – Bùng nổ nông nghiệp sạch ở Châu Âu 2017).
Đối với một số nước Châu Á như Ấn Độ, đang xây dựng chính sách canh tác
hữu cơ nên các cơ quan Ấn Độ đã giảm nguồn cung cấp TBVTV từ năm 2016.
(Theo Independent – chuyển đổi ngành nông nghiệp Ấn Độ)

Assignment, Essay
23

Assignment, Essay
1.1.9.2. Hiện trạng sử dụng TBVTV ở Việt Nam
Theo ước tính của Bộ NN&PTNT, mỗi năm Việt Nam nhập và sử dụng từ
70.000 - 100.000 tấn TBVTV. Tuy nhiên, lượng thuốc nhập khẩu này chủ yếu dưới
dạng nguyên liệu, sau đó về nước, các doanh nghiệp mới pha chế, sang chiết và
đóng gói bán ra thị trường. Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, trong 3 năm gần
đây, mỗi năm Việt Nam mất ít nhất nửa tỷ USD để nhập khẩu thuốc trừ sâu từ
Trung Quốc, trong đó năm 2014, Việt Nam chi 411 triệu USD, năm 2015 là 376
triệu USD, và 5 tháng đầu năm 2016 đã chi 140 triệu USD.
Do nhiều nguồn hàng, mạng lưới lưu thông quá rộng đã gây khó cho công tác
quản lý, quá nhiều tên thuốc đẩy người sử dụng khó lựa chọn được thuốc tốt và việc
hướng dẫn kỹ thuật dùng thuốc cũng gặp không ít khó khăn. Tình trạng lạm dụng
thuốc tư tưởng ỷ lại biện pháp hóa học đã để lại những hậu quả xấu cho sản xuất và
sức khỏe con người.Trong 3 năm gần đây, danh mục TBVTV được sử dụng đã lên
tới gần 1.700 hoạt chất, trong khi các nước trong khu vực chỉ có khoảng 400-600
hoạt chất.
Việc nhập khẩu những vật tư liên quan đến sản xuất nông nghiệp năm nay
tăng vọt cũng có thể do sản xuất nông nghiệp trong nước đang gặp thuận lợi khi
diện tích trồng trọt tăng so với cùng kỳ và dịch bệnh ảnh hưởng đến lúa, hoa màu
cũng được ghi nhận là tăng hơn so với mọi năm.
Tại Việt Nam để phòng trừ sinh vật gây hại tài nguyên thực vật, hàng năm
Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn ban hành danh mục TBVTV được phép sử
dụng, hạn chế sử dụng và cấm sử dụng. Trong danh mục TBVTV được phép sử
dụng được nhà nước quy định và ban hành năm 2017 có 777 hoạt chất thuốc trừ sâu
với 1680 tên thương phẩm, 611 hoạt chất thuốc trừ bệnh với 1290 tên thương phẩm,
229 hoạt chất thuốc trừ cỏ với 696 tên thương phẩm,… Tuy được phép sử dụng
nhưng TBVTV cũng có nhiều tác động đến cây trồng và hệ sinh thái.
Theo điều tra của Cục Y tế dự phòng và môi trường Việt Nam, hằng năm có
trên 5000 trường hợp nhiễm độc TBVTV phải cấp cứu tại bệnh viện và có trên 300
trường hợp tử vong do sử dụng không đúng cách, TBVTV gây nhiễm độc cấp tính

Assignment, Essay
24

Assignment, Essay
như bỏng mắt, hủy hoại da, ảnh hưởng thần kinh, gan,.. khi nhiễm độc mãn tính sẽ
ảnh hưởng đến tủy xương, ảnh hưởng đến sinh sản (vô sinh ở nam, sảy thai, thai dị
dạng,…), gây độc thần kinh, ảnh hưởng đến cơ chế miễn dịch. Cơ thể con người bị
nhiễm độc TBVTV biểu hiện ở nhiều mức độ: giảm sút sức khỏe, gây rối loạn các
hoạt động hệ thần kinh, tim mạch, tiêu hóa, hô hấp, bài tiết, gây các tổn thương
bệnh lý ở các cơ quan, hệ thống nói trên từ mức độ nhẹ tới nặng thậm chí có thể tàn
phế hoặc tử vong. (Theo Sở nông nghiệp Bình Dương - Ảnh hưởng hóa chất TBVTV
2017).
Ngoài ra sử dụng nhiều TBVTV nhà nước đang quan tâm việc đất trồng trọt
đang ngày càng thoái hóa, xơ cứng gần như không cải tạo lại được.
1.2. TỔNG QUAN VỀ SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG VÀ TÁC ĐỘNG CỦA
VIỆC SỬ DỤNG TBVTV ĐẾN SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG
Sức khỏe cộng đồng là sức khỏe chung, hiểu một cách toàn diện là một hệ
thống tổ chức giữa những con người quan hệ và tác động lẫn nhau trong một môi
trường hữu sinh và vô sinh với một môi trường xã hội.
1.2.1. Tác động của TBVTV đến sức khỏe cộng đồng
Tất cả TBVTV đều có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người do đó việc
sử dụng TBVTV cần được quản lý và sử dụng đúng kỹ thuật. Những loại độc hại
cần được hạn chế hoặc cấm sử dụng, tuy nhiên những TBVTV này ở một số nước
đang phát triển vẫn đang được sử dụng một cách rộng rãi nên tình trạng nhiễm độc
hàng loạt vẫn đang diễn ra ở mức báo động.
Khi trực tiếp, tiếp xúc là người đi phun thuốc TBVTV dễ xâm nhập vào cơ
thể con người qua đường tiếp xúc, vị độc, xông hơi, gây nhiễm độc và ngộ độc
TBVTV. Những người ít hay không tiếp xúc với TBVTV cũng có thể bị nhiễm độc
do ăn, uống, những nông sản, nước nguồn có dư lượng TBVTV.
Các độc tố trong thuốc xâm nhập vào rau, hoa quả, cây lương thực, thực phẩm, thức
ăn gia súc và động vật sống trong nước rồi xâm nhập vào các loại thực phẩm,…
Một số loại thuốc trừ sâu và hợp chất của chúng qua xét nghiệm cho thấy có tác
dụng trực tiếp gây ra quái thai và bệnh ung thư cho con người và gia súc.

Assignment, Essay
25

Assignment, Essay
Thông thường TBVTV xâm nhập vào cơ thể con người chủ yếu từ 3 con
đường:
 Hấp thụ xuyên qua các lỗ chân lông ngoài da.

 Đi vào thực quản theo thức ăn hoặc nước uống.

 Đi vào khí quản qua đường hô hấp.
 Trường hợp ngộ độc nhẹ: Có thể gặp một hoặc nhiều biểu hiện trong các
triệu chứng như: Nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi, chảy nước miếng, chảy nước mắt.
 Ngộ độc ở mức độ trung bình: Buồn nôn, nôn ói, mờ mắt, tức ngực, đau
thắt dạ dày, run rẩy, vã mồ hôi, co đồng tử, mạch đập chậm,....
 Ngộ độc nặng: Co giật, thở yếu, mê sảng, rối loạn nhịp tim,... tử vong.
Những hội chứng khi bị nhiễm độc TBVTV:

 Hội chứng về thần kinh: Rối loạn thần kinh trung ương, nhức đầu, mất
ngủ, giảm trí nhớ. Rối loạn thần kinh thực vật như ra mồ hôi, ở mức độ nặng hơn có
thể gây tổn thương thần kinh ngoại biên dẫn đến tê liệt, nặng hơn nữa có thể gây tổn
thương não bộ, hội chứng nhiễm độc não thường gặp nhất là do thủy ngân hữu cơ
sau đó là đến lân hữu cơ và Clo hữu cơ.
 Hội chứng về tim mạch: Co thắt ngoại vi, nhiễm độc cơ tim, rối loạn nhịp
tim, nặng hơn là suy tim, thường là do nhiễm độc lân hữu cơ, Clo hữu cơ và
Nicotin.
 Hội chứng hô hấp: Viêm đường hô hấp, thở khò khè, viêm phổi, nặng
hơn có thể suy hô hấp, ngừng thở.
 Hội chứng tiêu hóa – gan mật: Viêm dạ dày, viêm gan, mật, co thắt
đường mật, thường là do nhiễm độc Carbamat, thuốc vô cơ có chứa Cu, S.
 Hội chứng về máu: Thiếu máu, giảm bạch cầu, xuất huyết, thường là do
nhiễm độc Clo và lân hữu cơ, Carbamat. Ngoài ra trong máu có sự thay đổi hoạt
tính của một số men như Axetyl cholinesteza do nhiễm độc lân hữu cơ. Hơn nữa có
thể thay đổi đường máu, tăng đột ngột nồng độ trong máu.

Assignment, Essay
26

Assignment, Essay
Ngoài 5 hội chứng kể trên nhiễm độc do TBVTV còn có thể gây ra tổn
thương đến hệ tiết niệu, nội tiết và tuyến giáp. Như vậy nếu quá trình sử dụng không
an toàn, đúng cách sẽ gây ra nhiều nguy hiểm đến sức khỏe cộng đồng.
Sơ đồ 1.3: Tác hại của TBVTV đối với con người
1.2.2. Một số bệnh do TBVTV gây ra
Theo như kết quả nghiên cứu các nhà khoa học có một số bệnh là nguồn gốc
do TBVTV gây ra
Ung thư
Trong những năm gần đây bệnh ung thư có xu hướng gia tăng rất cao và vấn
đề đáng lo ngại về sức khỏe cộng đồng. Phần lớn các bệnh ung thư rất khó xác định
nguyên nhân đầu tiên gây bệnh. Trong số nguyên nhân đang nghiên cứu hiện đã có
một số bằng chứng cho thấy mối liên quan giữa tiếp xúc TBVTV với nguy cơ mắc
bệnh nan y này. Các dạng ung thư vú, buồng trứng, tuyến tiền liệt, bàng quang, cổ
tử cung, não, thận, bao tử cũng phát hiện thường xuyên.
Bệnh Pakinson
Thường xuyên tiếp xúc với thuốc diệt cỏ có nồng độ cao có nguy cơ mắc
bệnh Pakinson cao gấp 2,5 lần so với bình thường. Thuốc diệt cỏ sẽ làm tăng quá
trình sản xuất oxy dẫn đến phá vỡ cấu trúc tế bào. Biểu hiện ban đầu là run, cuối
cùng dẫn đến tê liệt và chết.

Assignment, Essay
27

Assignment, Essay
Bệnh hở thành bụng ở thai nhi
Kết quả nghiên cứu được các nhà khoa học Mỹ công bố tại hội nghị thường
niên của hội y học thai phụ tại Mỹ tổ chức tại thành phố Chicago cho thấy nếu phụ
nữ trong thời kì mang thai thường tiếp xúc TBVTV có nguy cơ cao sinh con sẽ bị
hở thành bụng.
1.3. TỔNG QUAN VỀ CÂY HOA THIÊN LÝ
Cây hoa thiên lý có tên khoa học là Telosma Cordata (Bura.F) Merr
Pergularia Minorander, họ thiên lý (Asclepaadaceae). Ngoài tên thiên lý còn có tên
là hoa lý
1.3.1 Đặc tính thực vật và yêu cầu điều kiện ngoại cảnh
Cây hoa thiên lý thuộc loại cây dây leo thân hóa gỗ, không tua cuốn, leo bằng
ngọn, cành mềm, sống lâu năm, có chiều cao khoảng 2-5m. Thân non và bánh tẻ
lông mịn, mủ trắng, có màu xanh, khi về già chuyển thành màu nâu, nhiều cành
nhánh. Lá thiên lý màu xanh,mềm, mỏng và bóng, hình trái tim,chóp nhọn, nổi rõ
gân, lá mọc đối, mép nguyên,mép lá thường cong lên. Hoa thiên lý màu xanh vàng,
mọc thành chùm ở nách lá. Hoa có năm cánh, có loại cánh to, cánh nhỏ, hương rất
thơm đặc biệt về ban đêm và ăn được có vị bùi, mát. Thiên lý nở hoa từ tháng 5 đến
tháng 10 hàng năm.
Cây hoa thiên lý là loài cây ưa ẩm, ưa sáng, sinh sản vô tính và hữu tính.
Nhiệt độ tối thiểu là 20 - 35 o
C, chịu rét kém, nhiệt độ không khí dưới 10 o
C cây sẽ
không phát triển. Cây hoa thiên lý thích vươn lên cao, thích nơi nhiều nắng gió.
Thiên lý không kén đất tuy nhiên nếu trồng ở những nơi đất xấu thì cây cằn cỗi,
chậm phát triển và ít cho ra hoa giảm năng suất, đối với những loại đất thịt, giàu
mùn, nhiều dinh dưỡng và thoát nước tốt thì cây sẽ phát triển nhanh cho ra nhiều
hoa và đạt năng suất cao.
 Trên thế giới:Cây hoa thiên lý được trồng và phân bố ở nhiều nơi trong
các nước trên thế giới như: Đông Dương, Inđônêxia, Malaixia, Thái Lan, Trung
Quốc, Ấn Độ (Kashmir), Myanma, Pakistan. Ở Châu Âu, người ta đã trồng cây hoa
thiên lý từ năm 1748 để làm cây cảnh và lấy hoa.

Assignment, Essay
28

Assignment, Essay
 Ở Việt Nam: Cây hoa thiên lý được trồng khắp đất nước, được trồng
nhiều nhất ở các tỉnh phía Bắc. Vào khoảng 3 năm trở lại đây cây hoa thiên lý được
trồng khá rộng rãi ở các tỉnh phía Nam như ở các tỉnh Bến Tre, Đồng Tháp, Bình
Phước, Bình Dương,...do nhu cầu tiêu thụ hoa thiên lý ở các thành thị rất lớn như
Thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Hà Nội,...Vì vậy người dân ở một số nơi đã
đưa cây hoa thiên lý vào trồng theo hướng hàng hóa và hầu như ở các vùng nông
thôn đều có xu hướng trồng hoa thiên lý làm nguồn thu nhập chính.

 Huyện Dƣơng Minh Châu – tỉnh Tây Ninh
Vào khoảng 3 năm trở lại đây khi cây hoa thiên lý được trồng rộng rãi ở
nhiều nơi, được người dân ở các huyện hay tỉnh lân cận họ đã trồng và đang thu
nhập có giá trị kinh tế cao thì họ đã truyền tai nhau về mô hình trồng cây hoa thiên
lý. Chính vì vậy người dân ở huyện Dương Minh Châu đã biết và nắm rõ việc trồng
cây hoa thiên lý thu lợi nhuận cao nên người dân ở một số xã đã tự đi mua giống và
tìm hiểu cách trồng về loài cây hoa thiên lý và đem về trồng thử.
Hiện nay ở huyện Dương Minh Châu nhiều người dân ở các xã như Truông
mít, Cầu Khởi, Phước Ninh, Phươc Minh, Chà Là,.... hiện đang phát triển nhiều
nhất về mô hình trồng cây hoa thiên lý. Nhờ vậy mà người dân đã có nguồn thu
nhập khá và cuộc sống của họ tương đối ổn định.
1.3.2. Kỹ thuật trồng trọt và thu hoạch hoa thiên lý
Đối với trồng cây hoa thiên lý thì ở nhiều nơi nhiều Tỉnh thành có cách trồng
cây hoa thiên lý khác nhau chẳng hạn như ở Nghệ An các hộ dân sẽ trồng theo hệ
thống giàn leo được đúc cọc bê tông và tận dụng cây gỗ tạp hoặc tre dựng theo
chiều thẳng đứng rồi dùng kẽm mắc ngang từ đầu cọc bê tông này sang cọc bê tông
khác. Cây hoa thiên lý được trồng dưới trụ cột bê tông khi cây đâm nhánh thì mắc
các nhánh lên các dây kẽm đã cột trên trụ.
Không chỉ các hộ dân ở miền Bắc có cách trồng hoa thiên lý khác nhau mà ở miền
Nam ở một số tỉnh như Bình Phước, Bến Tre, Đồng Tháp, Tiền Giang,.. tùy vào
điều kiện đất, nước, khí hậu mõi nơi nên sẽ có cách trồng và chăm sóc sẽ khác nhau.
Nên ở Tây Ninh cũng vậy và đặc trưng nhất là ở huyện Dương Minh Châu các hộ

Assignment, Essay
29

Assignment, Essay
dân hiện đang sinh sống ở xã Chà Là nơi có nhiều hộ trồng cây hoa thiên lý nhiều
nhất trong huyện cũng sẽ có kỹ thuật trồng và chăm sóc cây hoa thiên lý cũng khá là
khác nhau. Nhưng sẽ có điểm chung về nhân giống hoặc làm giàn để bắt nhán h
thiên lý leo lên và phát triển trên tại giàn.
Hình 1.1: Vƣờn trồng hoa thiên lý của ngƣời dân tỉnh Tây
Ninh Nhân giống
7Chọn những loại cây hoa thiên lý có dây nhánh tẻ (không già quá và cũng
không được non quá) có đường kính khoảng 7 – 10mm để cắt làm hom. Sau đó cắt
mỗi hom dài khoảng 20 - 25cm, chấm tro vào hai đầu để chống chảy nhựa, mất
nước và cuối cùng cần khoanh tròn phần phía dưới để lại 2 mắt phía trên đem trồng.
Hình 1.2: Dây thiên lý đƣợc cắt dùng để làm hom

Assignment, Essay
30

Assignment, Essay
Sau đó, trộn đất đã chuẩn bị sẵn với phân hoai mục, để khoảng 3 ngày rồi
mới tiến hành giâm cành vào trong bầu đất.
Hình 1.3: Đất đã trộn với phân hoai mục
Cho đất vào các túi nilon để tạo các bầu đất rồi cắm những cành giống đã cắt
trước đó vào trong bầu đất. Trong quá trình cắm cành giống vào trong bầu nên trừ
lại khoảng 2 mắt (khoảng 5cm). Sau đó phun tưới ẩm cho toàn bộ cành đem giâm
vào đất.
Hình 1.4: Các bầu giống cây hoa thiên lý đã đƣợc nhân giống

Assignment, Essay
31

Đồ án tốt nghiệp Đánh giá tác động của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật lên cây hoa thiên lý đến sức khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh

Đồ án tốt nghiệp Đánh giá tác động của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật lên cây hoa thiên lý đến sức khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Đồ án tốt nghiệp Đánh giá tác động của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật lên cây hoa thiên lý đến sức khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh

Similar to Đồ án tốt nghiệp Đánh giá tác động của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật lên cây hoa thiên lý đến sức khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (9)

Đồ án tốt nghiệp Đánh giá tác động của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật lên cây hoa thiên lý đến sức khỏe cộng đồng tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh