20

1. โดย กุญแจการแพทย์แผนไทย
คัมภีร์มัญชุสาระวิเชียร
ว่าด้วยลมที่ทาให้เกิดโรคและมีอาการต่างๆ ตามลักษณะของลม 10 ประการ คือ
ที่ตั้ง ชื่อลม
ในอุระประเทศ เสลศามะกะ
ในอุระ มีดีซึมอยู่ในเป็นอันมาก ปิตตะ
เบื้องขวา มีนาภีเป็นที่สุด ทักษณะ
เบื้องซ้าย มีนาภีเป็นที่สุด วามะกะ
เบื้องต่าแห่งนาภี โลหะ
เบื้องบนแห่งนาภี กูปะ
ในไส้ มีนาภีเป็นเบื้องต่า
มีเสมหะกระจายออกมาเป็นอันมาก
กฤตะ
ตั้งแอบก้อนลม วามะกะ อยู่ ทัษฐะ
ตั้งแอบก้อนลม ทักษณะละมะอยู่ ประวาตะ
หน้าขา มีโลหิตแตกออกมา รัตตะ
ยาขิปะปะกะโอสถ ขิงแห้ง รากสะค้าน เกลือสินเธาว์ เปลือกมะขามป้อม สิ่งละ 4 ส่วน
กินแก้ลมเสียดแทง และลมคุละมะทั้งปวง
โรคมูตร 20 ประการ
1. น้าปัสสาวะ ร้อน 11. น้าปัสสาวะเป็น โลหิต
2. น้าปัสสาวะ ไหลซึมไป 12. น้าปัสสาวะขัด เพราะความเพียรกล้า
3. น้าปัสสาวะดัง น้านมโค 13. น้าปัสสาวะขัดแต่ ไข้ตรีโทษ
4. น้าปัสสาวะดัง น้าล้างเนื้อ 14. น้าปัสสาวะขัด เพราะ โรคปะระเมหะให้โทษ
5. น้าปัสสาวะออกมา ขัด 15. น้าปัสสาวะเหลืองดัง น้าขมิ้น
6. น้าปัสสาวะขัด เพราะเป็น นิ่ว 16. น้าปัสสาวะดัง น้าข้าวเช็ด
7. น้าปัสสาวะเป็นดัง น้าหนอง 17. ไปปัสสาวะ บ่อยๆ
8. น้าปัสสาวะขัด เพราะ เสมหะให้โทษ 18. ไปปัสสาวะ วันละ 7 เวลา
9. น้าปัสสาวะขัด เพราะ ดีให้โทษ 19. ไปปัสสาวะ วันละ 10 เวลา
10. น้าปัสสาวะขัด เพราะ ลมให้โทษ 20. น้าปัสสาวะดัง ใบไม้เน่า
ยาอัพยาธิคุณ หมู ไทย ป้อมและหอม ต้มผสมน้าผึ้ง กินหาย แห้มหมู สมอไทย มะขามป้อม แฝกหอม ต้มผสมน้าผึ้ง กิน
หาย