Download to read offline
Uploaded byPattie Pattie
โรงเรียนกับ community engagement โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช
โรงเรียนกับ community engagement โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช เสนอในการสัมมนาเชิงปฏิบัติการ โรงเรียนสุรวิวัฒน์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ณ ทรีธารา อัมพวา วันที่ ๓ เมษายน ๒๕๖๘
โรงเรียนกับ community engagement โดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช
- 1. โรงเรียนกับ community engagement วิจารณ์พานิช าเชิงปฏิบัติการ โรงเรียนสุรวิวัฒน์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ณ ทรีธารา อัมพวา วันที่ ๓ เมษายน ๒๕๖๘
- 2. ข้อจำกัด • ไม่รู้จริง • เรื่อง“การศึกษา” และ “การเรียนรู้” • เรื่อง engagement • เพราะไม่ได้เรียนมาทางด้านการศึกษา • เพราะไม่ได้ปฏิบัติในวงกว้าง หรือในโรงเรียน • พึงฟังอย่างมีวิจารณญาณ ใช้หลักกาลามสูตร เชื่อครึ่งไม่ เชื่อครึ่ง • ที่เสนอ ไม่ครบถ้วน คิดต่อยอดสร้างสรรค์ได้มากมาย จาก การปฏิบัติ
- 3. ไม่ได้สวมหมวกนายกสภาฯ • สวมหมวกคนรักชาติ • อยากเห็นบ้านเมืองดีคนไทยอยู่กันอย่างมีความสุข • สนใจเรื่องการเรียนรู้ การศึกษา • อยากเห็น รร. สุรวิวัฒน์ ทำหน้าที่สร้างคนดี และเก่ง ให้แก่บ้านเมือง • พัฒนาเป็นตัวอย่าง ขยายผล ดังกรณี รร. สาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- 4. ไม่ได้สวมหมวกนายกสภาฯ • สวมหมวกคนรักชาติ • อยากเห็นบ้านเมืองดีคนไทยอยู่กันอย่างมีความสุข • สนใจเรื่องการเรียนรู้ การศึกษา • อยากเห็น รร. สุรวิวัฒน์ ทำหน้าที่สร้างคนดี และเก่ง ให้แก่บ้านเมือง • พัฒนาเป็นตัวอย่าง ขยายผล ดังกรณี รร. สาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ทำหน้าที่ “โรงเรียนสาธิต” อย่างแท้จริง
- 5. ไม่ได้สวมหมวกนายกสภาฯ • สวมหมวกคนรักชาติ • อยากเห็นบ้านเมืองดีคนไทยอยู่กันอย่างมีความสุข • สนใจเรื่องการเรียนรู้ การศึกษา • อยากเห็น รร. สุรวิวัฒน์ ทำหน้าที่สร้างคนดี และเก่ง ให้แก่บ้านเมือง • พัฒนาเป็นตัวอย่าง ขยายผล ดังกรณี รร. สาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สวมหมวก “คนเสมอ กัน”
- 6. ไม่ได้สวมหมวกนายกสภาฯ • สวมหมวกคนรักชาติ • อยากเห็นบ้านเมืองดีคนไทยอยู่กันอย่างมีความสุข • สนใจเรื่องการเรียนรู้ การศึกษา • อยากเห็น รร. สุรวิวัฒน์ ทำหน้าที่สร้างคนดี และเก่ง ให้แก่บ้านเมือง • พัฒนาเป็นตัวอย่าง ขยายผล ดังกรณี รร. สาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สวมหมวก “คนเสมอ กัน” เคารพ และ ให้เกียรติต่อกัน และกัน
- 7. ไม่ได้สวมหมวกนายกสภาฯ • สวมหมวกคนรักชาติ • อยากเห็นบ้านเมืองดีคนไทยอยู่กันอย่างมีความสุข • สนใจเรื่องการเรียนรู้ การศึกษา • อยากเห็น รร. สุรวิวัฒน์ ทำหน้าที่สร้างคนดี และเก่ง ให้แก่บ้านเมือง • พัฒนาเป็นตัวอย่าง ขยายผล ดังกรณี รร. สาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สวมหมวก “คนเสมอ กัน” เคารพ และ ให้เกียรติต่อกัน และกัน Engagement Relationship
- 8. Engagement คืออะไร • ความสัมพันธ์ที่สร้างการมีส่วนร่วมอย่างมีความหมาย •ความสัมพันธ์แนวนอน (horizontal relationship) • ความเป็นหุ้นส่วน (partnership) … มีผลประโยชน์ร่วม กัน • สื่อสารสองทาง (two-way communication) • สร้างพลังอำนาจร่วม (empowerment) หรือเสริม พลังกัน (synergy) • ยั่งยืน (sustainability) มุ่งร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลงระยะ ยาว ไม่ใช่กิจกรรมครั้งเดียว ชช. รู้สึกเป็นเจ้าของกิจกรรมความ ร่วมมือ
- 9. Engagement คืออะไร • ความสัมพันธ์ที่สร้างการมีส่วนร่วมอย่างมีความหมาย •ความสัมพันธ์แนวนอน (horizontal relationship) • ความเป็นหุ้นส่วน (partnership) … มีผลประโยชน์ร่วม กัน • สื่อสารสองทาง (two-way communication) • สร้างพลังอำนาจร่วม (empowerment) หรือเสริม พลังกัน (synergy) • ยั่งยืน (sustainability) มุ่งร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลงระยะ ยาว ไม่ใช่กิจกรรมครั้งเดียว ชช. รู้สึกเป็นเจ้าของกิจกรรมความ ร่วมมือ คนมหาฯ ทำ engagement ยาก
- 10. Engagement คืออะไร • ความสัมพันธ์ที่สร้างการมีส่วนร่วมอย่างมีความหมาย •ความสัมพันธ์แนวนอน (horizontal relationship) • ความเป็นหุ้นส่วน (partnership) … มีผลประโยชน์ร่วม กัน • สื่อสารสองทาง (two-way communication) • สร้างพลังอำนาจร่วม (empowerment) หรือเสริม พลังกัน (synergy) • ยั่งยืน (sustainability) มุ่งร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลงระยะ ยาว ไม่ใช่กิจกรรมครั้งเดียว ชช. รู้สึกเป็นเจ้าของกิจกรรมความ ร่วมมือ คนมหาฯ ทำ engagement ยาก เพราะเป็นคนเก่ง ติดนิสัย “ช่วย เหลือ” คนอื่น
- 11. Engagement คืออะไร • ความสัมพันธ์ที่สร้างการมีส่วนร่วมอย่างมีความหมาย •ความสัมพันธ์แนวนอน (horizontal relationship) • ความเป็นหุ้นส่วน (partnership) … มีผลประโยชน์ร่วม กัน • สื่อสารสองทาง (two-way communication) • สร้างพลังอำนาจร่วม (empowerment) หรือเสริม พลังกัน (synergy) • ยั่งยืน (sustainability) มุ่งร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลงระยะ ยาว ไม่ใช่กิจกรรมครั้งเดียว ชช. รู้สึกเป็นเจ้าของกิจกรรมความ ร่วมมือ คนมหาฯ ทำ engagement ยาก เพราะเป็นคนเก่ง ติดนิสัย “ช่วย เหลือ” คนอื่น เพราะเป็นคนเก่ง ติดนิสัย “ช่วย เหลือ” คนอื่น ซึ่งนำสู่ความสัมพันธ์ แนวดิ่ง
- 12. หลักการสำคัญของ Engagement Thailand •ร่วมคิดร่วมทำ แบบหุ้นส่วน • เกิดประโยชน์ร่วมกันแก่ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่าย • มีการใช้ ค. และเกิดการเรียนรู้ • เกิดผลกระทบต่อสังคมที่ประเมินได้
- 13.
- 14. ผลประโยชน์ร่วม รร. –ชช. • นร. มีบทบาทต่อสภาพสังคมใน ชช. ทั้งในปัจจุบัน และอนาคต • นร. สามารถเป็น co-creator แก่ ชช. ได้ • รร. พัฒนาบุตรหลานของคนใน ชช. • ชช. เป็นแหล่งเรียนรู้ในสภาพชีวิตจริง • ชช. มี co-educator ให้แก่ รร. ได้ • ……
- 15. รร. Engage ชุมชนเพื่อ •ใช้เป็นพื้นที่เรียนรู้ของ นร. • เพื่อให้ นร. มีโอกาสเรียนรู้จากสภาพความเป็นจริง ในสังคม • สู่การพัฒนาตนเองครบทุกด้าน ... Holistic Learning • VASK Integrated Development • 21st Century Skills Development • Future Skills Development
- 16. รร. Engage ชุมชนเพื่อ •ใช้เป็นพื้นที่เรียนรู้ของ นร. • เพื่อให้ นร. มีโอกาสเรียนรู้จากสภาพความเป็นจริง ในสังคม • สู่การพัฒนาตนเองครบทุกด้าน ... Holistic Learning • VASK Integrated Development • 21st Century Skills Development • Future Skills Development ไม่เพียงวิชาการแข็ง เท่านั้น
- 17. รร. Engage ชุมชนเพื่อ •ใช้เป็นพื้นที่เรียนรู้ของ นร. • เพื่อให้ นร. มีโอกาสเรียนรู้จากสภาพความเป็นจริง ในสังคม • สู่การพัฒนาตนเองครบทุกด้าน ... Holistic Learning • VASK Integrated Development • 21st Century Skills Development • Future Skills Development ไม่เพียงวิชาการแข็ง เท่านั้น ต้องพัฒนาครบทุก ด้าน
- 18. รร. Engage ชุมชนเพื่อ •ใช้เป็นพื้นที่เรียนรู้ของ นร. • เพื่อให้ นร. มีโอกาสเรียนรู้จากสภาพความเป็นจริง ในสังคม • สู่การพัฒนาตนเองครบทุกด้าน ... Holistic Learning • VASK Integrated Development • 21st Century Skills Development • Future Skills Development สร้างพื้นที่เรียนรู้แก่ นร.
- 19. รร. Engage ชุมชนเพื่อ •ใช้เป็นพื้นที่เรียนรู้ของ นร. • เพื่อให้ นร. มีโอกาสเรียนรู้จากสภาพความเป็นจริง ในสังคม • สู่การพัฒนาตนเองครบทุกด้าน ... Holistic Learning • VASK Integrated Development • 21st Century Skills Development • Future Skills Development สร้างพื้นที่เรียนรู้แก่ นร. ที่เป็นพื้นที่เชิง บวก
- 20. เป้าหมายของการศึกษาในศตวรรษที่ ๒๑ • 21st CenturySkills • พัฒนาครบทุกด้าน Holistic Learning, VASK • พัฒนาทั้ง Hard Skills และ Soft Skills Future Skills • ทักษะเรียนรู้ตลอดชีวิต • รวมทั้ง “ทักษะภายใน”, จิตศึกษา, จิตตปัญญาศึกษา, Chickering’s Seven Vectors of Identity Development, IDG (Inner Development Goals), VbE – Values-Based Education
- 22.
- 23. เรียนรู้สู่การพัฒนาอัตลักษณ์ (Identity Development) Chickering’s 7Vectores of Identity Development
- 24. IDG – InnerDevelopment Goals
- 26.
- 27. OECD Learning Compass2030 https://twitter.com/juandoming/status/1138509462539571202 เพื่อช่วยให้ศิษย์พัฒนาสมรรถนะ (competencies) ใส่ตัว สมรรถนะมีส่วนประกอบ ๔ ด้านคือ ค่านิยม (values) เจตคติ (attitude) ทักษะ (skills) ความรู้ (knowledge) (VASK) ผสมกลมกลืนกัน
- 28.
- 29.
- 30. เพื่อบรรลุ holistic learningผู้ เรียนสำคัญที่สุด 2544 สอนศิษย์ ไม่ใช่ สอนวิชา http://www.bks.ac.th/lms/ebook/pdf/4305008/pdf.pdf การเรียนการสอนเป็น complexity
- 31. ยนรู้เพื่อเปลี่ยนแปลงตนเองและสังคม เรียนด้วย • มือ การกระทำ Hands, Actions,ร่างกาย • หัวใจ อารมณ์ ความรู้สึก Heart, Feelings, Emotion เรียนรู้ผ่าน ๓ ช่อง ทางพร้อมกัน – Holistic Learning ทำ - รับ - รู้(สึก) – สะท้อนคิด – ลอง ทำใหม่ (Experiential L) สะท้อนคิดอย่าง เรียนเปลี่ยนโลก
- 32. ศิษย์เรียนรู้โดยการสร้าง ... ใส่ตัว •ครูทำอะไร ไม่ทำอะไร • นร. ทำอะไร ไม่ทำอะไร • พ่อแม่ ผปค. ทำ – ไม่ทำ อะไร • คนในชุมชน ทำ – ไม่ทำ อะไร • วง social media ทำ – ไม่ทำ อะไร • ผู้ใหญ่ในวงการศึกษา ทำ – ไม่ทำ อะไร
- 33. เพื่อหนุนศิษย์สร้าง ภูมิคุ้มกัน ใส่ตัว •ครูทำอะไร ไม่ทำอะไร • นร. ทำอะไร ไม่ทำอะไร • พ่อแม่ ผปค. ทำ – ไม่ทำ อะไร • คนในชุมชน ทำ – ไม่ทำ อะไร • วง social media ทำ – ไม่ทำ อะไร • ผู้ใหญ่ในวงการศึกษา ทำ – ไม่ทำ อะไร
- 34. คุ้มกันจากภัยอะไร • ภัยจากความเครียด ความวิตกกังวล •ความว่างเปล่าทางจิตใจ • พฤติกรรมที่แตกหัก • พฤติกรรมทำลายตนเอง • ความเหงาและโดดเดี่ยว • วิกฤติชีวิต
- 35. มนุษย์ เรียนจากประสบการณ์ตรง ด้วย6H • Hand ทำ และ รับผัสสะ (sensing) • Heart รู้สึก (feeling) อารมณ์ (emotion) • Head คิด (thinking) สะท้อนคิด (reflecting) • Home เป็นส่วนหนึ่ง (belonging/attachment) • Habitat โลกกว้าง (more-than-human world) • Human มีตัวตน (being) หรือ อัตลักษณ์ (identity) https://www.roong-aroon.ac.th/?p=13290
- 36. เรียนรู้สู่ความเข้าใจหลักการด้วย Kolb’s Experiential LearningCycle แล้วเอาหลัก การ ไป ทดลองใช้ เรียนรู้ทักษะ การ ตกผลึก สร้างนิสัยสะท้อนค เชื่อครึ่ง ไม่เชื่อครึ่ง Reflective Learnin
- 37.
- 38.
- 39. การเรียนรู้ที่รู้จริง(mastery) และ holistic •การเรียนรู้จากประสบการณ์ (experiential learning) • ประสบการณ์ภายในตัว และประสบการณ์ภายนอกตัว •ประสบการณ์จริง และ ประสบการณ์เสมือน • ผ่านการสะท้อนคิด (reflection) – Reflective Learning • ผ่าน ความคาดหวัง (anticipate) การเข้าร่วม (engage) ปฏิสัมพันธ์ (interact) รับเข้าไว้ (assimilate) เข้าใจ (understand) สะท้อนคิด (reflection) จำ (remember) ใช้ (application) เปลี่ยนขาด (transform) ของผู้เรียน เป็น
- 40. การเรียนรู้ที่แท้จริง และ holistic •ทำให้สิ่งที่เรียนรู้ปรากฏตัวตนขึ้นมา (embodied) จาก ประสบการณ์ • ฝังข้อเรียนรู้เข้าไปในเนื้อในตัว (embedded) • ผ่านการกระทำ (enacted) • เกี่ยวกับความสัมพันธ์ (relational) • เป็นสิ่งที่ (ผู้เรียน) สร้างขึ้น (constructed) • ขยายขอบเขตได้ไม่จำกัด (extended) • มีความเป็นพลวัต และ ยังเข้าใจไม่ครบถ้วน ลักษณะ ของ
- 41. 6H ของ HolisticLearning • Hand ทำ และ รับผัสสะ (sensing) • Heart รู้สึก (feeling) • Head คิด (thinking) • Home เป็นส่วนหนึ่ง (belonging) • Habitat โลกกว้าง (more-than-human world) • Human มีตัวตน (being) หรือ อัตลักษณ์ (identity)
- 42. การเรียนรู้สร้างขึ้นจาก • ปฏิสัมพันธ์ทางสังคม (social)และวัฒนธรรม (cultural) • กลไกทางชีววิทยา จิตวิทยา อารมณ์ ความรู้สึก การคิด จิตวิ ญญญาณ • ความมุ่งหมาย การกระทำ พฤติกรรม • การมีปฏิสัมพันธ์กับโลกผ่าน การกระทำ รับรู้ รู้สึก และคิด • การมีปฏิสัมพันธ์กับภายในตนเอง จินตนาการ ฝันกลางวัน คิด สะท้อนคิด • ความรู้สึกเป็นตัวตน : การเป็นส่วนหนึ่ง (belonging) การพัฒนา ขึ้นเป็น (becoming) การเป็น (being)
- 43. วิธีเรียนรู้จากประสบการณ์ • เรียนอย่างมีเป้าหมาย • ใช้ครบทุกอายตนะ: ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เคลื่อนไหว/ท่าทาง ร่างกาย (kinesthetic) จินตนาการ พูดกับตัวเอง (internal voice) • รับสารครบทั้งจากภายในตน ภายนอกตน ปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนๆ (และครู) และจากโลกภายนอก • เปิดรับประสบการณ์ทุกแบบ • เรียนอย่างรู้ตัว และ เรียนอย่างไม่รู้ตัว • ใช้พลังของขั้วตรงกันข้าม ให้เกิด synergy
- 44. นร. ร่วมกันทำความรู้จักและเรียนรู้จากชุมชน • สำรวจชุมชนด้วยเครื่องมือ ๗ ชิ้น ของ นพ. โกมาตร จึง เสถียรทรัพย์ • เรียนรู้และประยุกต์ใช้ Design Thinking • ร่วมกัน (กับ engagement partners) กำหนดโจทย์ ของโครงการ พัฒนา (รับใช้) ชุมชน • เป็น PBL – Project-Based Learning • เรียนรู้การรับใช้สังคม (Service Learning) สร้างจิต อาสา • เกิดความสัมพันธ์ที่ดีระหว่าง ชช., นร. และ รร.
- 46. ตัวอย่างกิจกรรม • นร. มัธยมให้บริการสอนเด็กประถม •จัดการขยะชุมชน • ปลูกป่าชายเลน ปลูกป่าชุมชน • อาสาดูแลผู้ป่วยติดเตียง • อาสาดูแลผู้สูงอายุ • วงดนตรีอาสา (บริการเชิงรุก) • โครงการพลังงานสะอาด
- 47. ตัวอย่างกิจกรรม (๒) • พัฒนาและจัดการ App ส่งเสริมการท่อง เที่ยวในท้องถิ่น • ทีมอาสาสมัครดูแลผู้ป่วยในโรงพยาบาล • ทีมอาสาป้องกันไฟป่า • ฯลฯ
- 48. บทบาทของครู • ไม่คิดแทนนักเรียน • ช่วยตั้งคำถามเป็นโค้ช แสดงท่าที/ถ้อยคำส่งเสริม ให้ นร. มั่นใจ กล้าลองทำสิ่งยาก ท้าทาย • แนะนำว่าควรไปหาใคร หรือหน่วยงานใด เพื่อขอคำ แนะนำ หรือหาหุ้นส่วนร่วมมือ • อาจให้จดหมาย หรือโทรศัพท์ แนะนำ นร. ที่จะไป ปรึกษา • ชวนทีม นร. สะท้อนคิดเพื่อหาข้อเรียนรู้จากการกระทำ ที่ผ่านมา (reflective learning)
- 49. บทบาทของชุมชน • อบต., เทศบาล,อบจ., รพสต., รพช., วัด, กำนัน, ผญบ., บริษัท • แนะนำโจทย์ ของโครงการ school – community engagement ที่ นร. เป็นหุ้นส่วนสำคัญ • ให้การสนับสนุนทรัพยากรที่จำเป็น หนุนความต่อ เนื่อง จากรุ่นสู่รุ่น • ๔ ร่วมของหลัก engagement • ร่วมสะท้อนคิดเพื่อหนุนการเรียนรู้ของ นร.
- 50. บทบาทของผู้ปกครอง ชาวบ้าน • แสดงท่าทีเห็นคุณค่าและเชื่อมั่นว่า นร. ทำสิ่งยากนี้ได้ • ให้คำแนะนำในเรื่องที่ตนถนัด เมื่อ นร. ขอคำปรึกษา • ช่วยฝึกทักษะที่ นร. ต้องการ และตนมีทักษะนั้น • ร่วมมือต่อโครงการ ในส่วนที่แต่ละบ้านต้องมีส่วนร่วม หรือต้องเปลี่ยนพฤติกรรม • สะท้อนคุณค่าต่อชุมชน ที่ได้จากโครงการ เป็นระยะๆ
- 51. ผลกระทบต่อนักเรียน • เสริมสร้างทักษะชีวิต • เชื่อมโยงการเรียนรู้กับโลกจริง •พัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ทักษะแห่ง ศตวรรษที่ ๒๑ • ผลการเรียนดีขึ้น • สุขภาพจิต ทักษะสังคมและอารมณ์ • เตรียมความพร้อมสู่อาชีพ และการเรียนต่อ
- 52. ครูนำประสบการมาเข้าวง PLC • เพื่อเรียนรู้วิธีโค้ชการเรียนรู้ของศิษย์ ในกิจกรรมcommunity engagement • ฝึก experiential learning cycle • ฝึก reflective learning • ฝึก abstract conceptualization • ฝึก “เชื่อครึ่ง ไม่เชื่อครึ่ง”
- 53. ช่วยหนุนการปลดปล่อยศักยภาพที่ซ่อนเร้น • ค้นพบตนเอง • มีสติและสมาธิ •มีเป้าหมายยิ่งใหญ่ใน ชีวิต • มีความสร้างสรรค์ • มั่นใจในตนเอง • ยืดหยุ่นทางจิตใจ (resilience) ปลุกพลังซ่อนเร้น โดย หนุนการพัฒนา ทักษะเชิงลักษณะ นิสัย (Character Skills) (Proactivity, Prosocial, Discipline, Determination) https://www.gotoknow.org/posts/tags/adam%20grant
- 55. สรุป โรงเรียนกับ communityengagement • เป็นเครื่องมือ/กลไก การพัฒนา “คนเต็มคน” ... กศ. ที่เน้น ความเป็นมนุษย์ (humanistic education) Holistic Education • นร. เกิดการพัฒนาครบทุกด้าน • ครูเรียนรู้ “หน้าที่ครู” “หน้าที่ครูเพื่อศิษย์” ที่ต้องเรียนรู้ อย่างไม่มีวันจบ • มีการพัฒนาหลักการ “ระบบนิเวศเพื่อการเรียนรู้” (Learning Ecosystems) • สร้างวัฒนธรรม ปฏิสัมพันธ์แนวราบ คนเสมอกัน • พัฒนาความเป็น “โรงเรียนสาธิต”