THẬN VÀ TIẾT NIỆU

1. CCƠƠNN ĐĐAAUU BBÃÃOO TTHHẬẬNN
TTSS.. BBSS.. NNgguuyyễễnn VVăănn ÂÂnn
MMụụcc ttiiêêuu bbààii ggiiảảnngg::
11)) HHiiểểuu đđưượợcc ccơơ cchhếế bbệệnnhh ssiinnhh ccủủaa ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn
22)) HHiiểểuu rrõõ ccáácchh cchhẩẩnn đđooáánn ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn tthhôônngg qquuaa ccáácc ttrriiệệuu cchhứứnngg llââmm ssàànngg vvàà ccậậnn
llââmm ssàànngg;; CChhẩẩnn đđooáánn pphhâânn bbiiệệtt vvớớii ccáácc ccơơnn đđaauu bbụụnngg hhaayy đđaauu llưưnngg ccấấpp kkhháácc..
33)) NNắắmm vvữữnngg ccáácc nngguuyyêênn ttắắcc ccủủaa đđiiềềuu ttrrịị ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn..
II-- ĐĐạạii ccưươơnngg::
 ĐĐaauu bbããoo tthhậậnn llàà mmộộtt ccấấpp ccứứuu nnggooạạii kkhhooaa rrấấtt tthhưườờnngg ggặặpp mmàà hhầầuu nnhhưư pphhòònngg ccấấpp ccứứuu ccủủaa
ccáácc bbệệnnhh vviiệệnn đđềềuu ccóó ttiiếếpp nnhhậậnn.. CCòònn ggọọii llàà đđaauu qquuặặnn tthhậậnn ((rreennaall ccoolliicc ppaaiinn)) ((ccoolliiqquuee
nnéépphhééttiiqquuee)),, vvìì ccơơ cchhếế ccơơnn đđaauu llàà ddoo ssựự ccăănngg ddããnn,, ccoo tthhắắtt ccủủaa nniiệệuu qquuảảnn,, bbểể tthhậậnn.. TTuuyy
nnhhiiêênn,, ddùùnngg ttừừ đđaauu qquuặặnn llàà kkhhôônngg đđúúnngg vvìì ccơơnn đđaauu ccóó kkhhuuyynnhh hhưướớnngg ổổnn đđịịnnhh ((ccoonnssttaanntt)) vvềề
ccưườờnngg đđộộ,, kkhháácc vvớớii đđaauu qquuặặnn ccủủaa đđưườờnngg mmậậtt hhaayy đđưườờnngg ttiiêêuu hhooáá llàà ccóó nnhhữữnngg đđợợtt ggiiáánn ccáácchh
((iinntteerrmmiitttteenntt))
 ĐĐââyy llàà mmộộtt ttrroonngg nnhhữữnngg ccơơnn đđaauu ddữữ ddộộii nnhhấấtt mmàà ccoonn nnggưườờii ttừừnngg cchhịịuu đđựựnngg.. XXuuấấtt hhiiệệnn đđộộtt
nnggộộtt kkhhôônngg bbááoo ttrrưướớcc,, mmứứcc đđộộ đđaauu ccủủaa ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn đđưượợcc cchhoo llàà ttệệ hhơơnn đđaauu đđẻẻ,, ggããyy
xxưươơnngg,, đđạạnn bbắắnn,, pphhỏỏnngg,, hhooặặcc pphhẫẫuu tthhuuậậtt ……
IIII-- SSiinnhh LLýý BBệệnnhh::
22..11..CCơơ cchhếế::
 DDoo ssựự ccăănngg cchhưướớnngg đđộộtt nnggộộtt ccủủaa đđààii -- bbểể tthhậậnn..
 HHooặặcc ddoo nnưướớcc ttiiểểuu bbịị ddồồnn éépp đđộộtt nnggộộtt tthheeoo hhưướớnngg bbểể tthhậậnn –– mmôô kkẽẽ,, ddẫẫnn đđếếnn ccăănngg ddããnn vvỏỏ
bbọọcc tthhậậnn
22..22.. NNgguuyyêênn nnhhâânn::
 BBíítt ttắắcc đđộộtt nnggộộtt đđưườờnngg bbààii nniiệệuu ((ccổổ đđààii tthhậậnn,, kkhhúúcc nnốốii bbểể tthhậậnn--nniiệệuu qquuảảnn,, nniiệệuu qquuảảnn,, kkhhúúcc
nnốốii nniiệệuu qquuảảnn--bbàànngg qquuaanngg)) ddoo ssỏỏii,, mmôô bbưướớuu,, ccụụcc mmááuu,, ccụụcc mmủủ ……
 NNggưượợcc ddòònngg đđộộtt nnggộộtt nniiệệuu qquuảảnn--bbểể tthhậậnn ((tthhưườờnngg ddoo bbơơmm tthhuuốốcc hhaayy bbơơmm nnưướớcc ttrroonngg ccáácc
tthhaaoo ttáácc cchhẩẩnn đđooáánn vvàà đđiiềềuu ttrrịị nnhhưư cchhụụpp nniiệệuu qquuảảnn--bbểể tthhậậnn nnggưượợcc ddòònngg,, ttáánn ssỏỏii nnộộii ssooii ……))
22..33.. SSựự lliiêênn qquuaann ccủủaa hhệệ tthhầầnn kkiinnhh cchhii pphhốốii đđưườờnngg nniiệệuu ttrrêênn:: ((xxeemm hhììnnhh 11aa,, bb,, cc,,dd))))
 VVớớii ccáácc nnhháánnhh ccủủaa tthhầầnn kkiinnhh ttạạnngg ggiiảảii tthhíícchh ccáácc ttrriiệệuu cchhứứnngg đđii kkèèmm tthhưườờnngg ggặặpp ttrroonngg ccơơnn
đđaauu bbããoo tthhậậnn
 VVớớii tthhầầnn kkiinnhh ggiiaann ssưườờnn,, tthhầầnn kkiinnhh cchhậậuu--bbẹẹnn && tthhầầnn kkiinnhh cchhậậuu--hhạạ vvịị ggiiảảii tthhíícchh hhưướớnngg llaann
rraa ttrrưướớcc bbụụnngg,, xxuuốốnngg bbẹẹnn
Hình 1a, b, c,d - Các dẫn truyền thần kinh giải thích vị trí và hướng lan của cơn đau bão thận.

2. III- Chẩn đoán:
3.1. Lâm sàng:
33..11..11.. CCơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn đđiiểểnn hhììnnhh:: đđaauu ddữữ ddộộii xxuuấấtt hhiiệệnn đđộộtt nnggộộtt,, kkhhởởii pphháátt ttừừ vvùùnngg ggóócc ssưườờnn
llưưnngg hhooặặcc ddưướớii ssưườờnn,, tthhưườờnngg ccóó hhưướớnngg llaann rraa xxuuốốnngg ddưướớii,, rraa ttrrưướớcc,, vvàà hhưướớnngg vvềề pphhííaa bbẹẹnn ((hhììnnhh 22))..
33..11..22.. DDiiễễnn ttiiếếnn ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn:: TThhưườờnngg ccóó 33 ggiiaaii đđooạạnn::
 GGiiaaii đđooạạnn kkhhởởii pphháátt:: ccơơnn đđaauu đđiiểểnn hhììnnhh tthhưườờnngg bbộộcc pphháátt llúúcc ssáánngg ssớớmm hhaayy ttrroonngg đđêêmm,,
kkhhiiếếnn bb//nn tthhứứcc ggiiấấcc.. KKhhii xxảảyy rraa vvààoo bbaann nnggààyy,, tthhưườờnngg bb//nn mmiiêêuu ttảả kkhhởởii pphháátt cchhậậmm vvàà ââmm
tthhầầmm.. CCơơnn đđaauu ssẽẽ ttăănngg ddầầnn mmộộtt ccáácchh lliiêênn ttụụcc vvềề ccưườờnngg đđộộ,, đđạạtt ttớớii đđỉỉnnhh đđiiểểmm ssaauu ~~ 3300 pphhúútt
đđếếnn ~~ 66 ggiiờờ ((ttrruunngg bbììnnhh ~~ 11 –– 22 ggiiờờ))..
 GGiiaaii đđooạạnn ổổnn đđịịnnhh:: ccơơnn đđaauu ggiiữữ ởở mmứứcc đđộộ ccựựcc đđạạii ttrroonngg kkhhooảảnngg 11 –– 44 ggiiờờ,, llââuu nnhhấấtt kkhhooảảnngg
1122 ggiiờờ.. HHầầuu hhếếtt ccáácc bbệệnnhh nnhhâânn đđếếnn pphhòònngg ccấấpp ccứứuu ởở ggiiaaii đđooạạnn nnààyy..
 GGiiaaii đđooạạnn ggiiảảmm đđaauu:: MMứứcc đđộộ đđaauu ggiiảảmm nnhhaannhh cchhóónngg ttrroonngg kkhhooảảnngg 11,,55 –– 33 ggiiờờ ((ssaauu kkhhii
bbệệnnhh nnhhâânn đđưượợcc ddùùnngg tthhuuốốcc ggiiảảmm đđaauu,, hhooặặcc ggiiảảmm đđaauu ttựự nnhhiiêênn kkhhôônngg ccầầnn ddùùnngg tthhuuốốcc)).. SSaauu
đđóó bbệệnnhh nnhhâânn ccóó tthhểể nnggủủ llạạii,, ssáánngg hhôômm ssaauu tthhứứcc ggiiấấcc ccảảmm tthhấấyy ccơơnn đđaauu bbiiếếnn mmấấtt..
33..11..33.. CCáácc vvịị ttrríí đđaauu lliiêênn qquuaann đđếếnn vvịị ttrríí bbếế ttắắcc ((hhììnnhh 22))::
 TThhậậnn vvàà nniiệệuu qquuảảnn đđooạạnn ttrrêênn:: vvịị ttrríí đđaauu ởở vvùùnngg hhôônngg vvàà hhôônngg llưưnngg..
 NNiiệệuu qquuảảnn đđooạạnn ggiiữữaa:: đđaauu llưưnngg ccóó hhưướớnngg llaann rraa ttrrưướớcc vvàà xxuuốốnngg ddưướớii..
 NNiiệệuu qquuảảnn đđooạạnn ddưướớii:: đđaauu ccóó hhưướớnngg llaann tthheeoo tthhầầnn kkiinnhh cchhậậuu bbẹẹnn vvàà tthhầầnn kkiinnhh ssiinnhh ddụụcc
đđùùii,,rrồồii xxuuốốnngg vvùùnngg bbẹẹnn--ssiinnhh ddụụcc..
33..11..44.. CCáácc ttrriiệệuu cchhứứnngg kkhháácc ccóó tthhểể ggặặpp:: CCóó tthhểể ccóó ccáácc ttrriiệệuu cchhứứnngg ttiiêêuu hhóóaa nnhhưư bbuuồồnn nnôônn vvàà nnôônn,,
cchhưướớnngg bbụụnngg.. ỞỞ nnhhữữnngg bbệệnnhh nnhhâânn qquuáá nnhhạạyy ccảảmm ddoo đđaauu,, kkhháámm bbụụnngg ccóó tthhểể tthhấấyy pphhảảnn ứứnngg tthhàànnhh
bbụụnngg ởở vvùùnngg đđaauu.. NNggooààii rraa,, nnhhữữnngg vviiêênn ssỏỏii ((hhaayy ccụụcc mmủủ,, ccụụcc mmááuu đđôônngg)) ởở vvịị ttrríí nniiệệuu qquuảảnn ssáátt
bbàànngg qquuaanngg ccóó tthhểể cchhoo ttrriiệệuu cchhứứnngg mmóótt ttiiểểuu..
33..22.. CCậậnn LLââmm SSàànngg::
33..22..11.. PPhhâânn ttíícchh nnưướớcc ttiiểểuu:: 8855%% bbệệnnhh nnhhâânn bbịị ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn ccóó ttiiểểuu mmááuu ((llưượợnngg hhồồnngg ccầầuu >> 55//
QQTT xx 4400)) đđạạii tthhểể hhaayy vvii tthhểể.. TTuuyy nnhhiiêênn ccầầnn llưưuu ýý rrằằnngg kkhhôônngg ccóó ttiiểểuu mmááuu tthhìì ccũũnngg kkhhôônngg llooạạii ttrrừừ
ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn.. NNggooààii rraa nnếếuu llưượợnngg bbạạcchh ccầầuu >> 1100// QQTT xx 4400 tthhìì nngghhii nnggờờ ccóó nnhhiiễễmm ttrrùùnngg nniiệệuu..
33..22..11.. CCôônngg tthhứứcc mmááuu:: CCơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn tthhưườờnngg kkhhôônngg bbiiểểuu hhiiệệnn ttììnnhh ttrrạạnngg nnhhiiễễmm ttrrùùnngg.. CCầầnn
llưưuu ýý mmộộtt bbệệnnhh nnhhâânn ccóó đđaauu ccấấpp ttíínnhh vvùùnngg tthhậậnn vvàà ssốốtt ccaaoo tthhìì nnêênn nngghhĩĩ ttớớii kkhhảả nnăănngg ccóó ttììnnhh ttrrạạnngg
tthhậậnn ứứ nnưướớcc nnhhiiễễmm ttrrùùnngg.. NNếếuu llààmm xxéétt nngghhiiệệmm ccôônngg tthhứứcc mmááuu ssốố llưượợnngg bbạạcchh ccầầuu ttăănngg ccaaoo tthhìì rrấấtt
nngghhii nnggờờ ccóó tthhậậnn ứứ nnưướớcc nnhhiiễễmm ttrrùùnngg ((ddùù kkhhôônngg bbịị ssốốtt))..
33..22..22.. SSiiêêuu ââmm bbụụnngg:: RRấấtt hhữữuu íícchh ttrroonngg cchhẩẩnn đđooáánn ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn::
 CCóó tthhểể tthhựựcc hhiiệệnn nnhhaannhh cchhóónngg,, ddễễ ddàànngg,, aann ttooàànn,, rrẻẻ ttiiềềnn cchhoo mmộộtt ttrrưườờnngg hhợợpp ccấấpp vvùùnngg
hhôônngg llưưnngg.. HHììnnhh ảảnnhh ssỏỏii nniiệệuu bbiiểểuu hhiiệệnn bbởởii 11 kkhhốốii ccảảnn ââmm vvớớii bbóónngg llưưnngg ((hhììnnhh 33,, hhììnnhh 44))..
 GGiiúúpp nnhhậậnn đđịịnnhh ccóó ttììnnhh ttrrạạnngg ứứ nnưướớcc tthhậậnn ccùùnngg bbêênn vvớớii ccơơnn đđaauu :: kkhhảả nnăănngg ccơơnn đđaauu llàà đđaauu
bbããoo tthhậậnn
 TTuuyy nnhhiiêênn nnếếuu nngguuyyêênn nnhhâânn ccủủaa ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn llàà ddoo ssỏỏii nniiệệuu tthhìì kkhhảả nnăănngg xxáácc đđịịnnhh ssỏỏii
nniiệệuu ccủủaa ssiiêêuu ââmm kkéémm ((~~ 3300%%))
HHììnnhh 22 –– vvịị ttrríí đđaauu ttưươơnngg ứứnngg vvớớii bbếế
ttắắcc tthhậậnn vvàà nniiệệuu qquuảảnn

3.  NNggưượợcc llạạii,, ssiiêêuu ââmm ccóó ưưuu đđiiểểmm ssoo vvớớii XX--qquuaanngg ttrroonngg ttrrưườờnngg hhợợpp ssỏỏii kkéémm ccảảnn qquuaanngg hhooặặcc
vvậậtt ggââyy bbếế ttắắcc kkhhôônngg pphhảảii llàà ssỏỏii ((nnhhưư ccụụcc mmááuu đđôônngg,, ccụụcc mmủủ,, mmôô bbưướớuu ……))
 GGiiúúpp cchhẩẩnn đđooáánn pphhâânn bbiiệệtt vvớớii mmộộtt ttrrưườờnngg hhợợpp đđaauu bbụụnngg ccấấpp kkhháácc llàà ccơơnn đđaauu qquuặặnn mmậậtt ddoo
bbếế ttắắcc đđưườờnngg mmậậtt ((hhììnnhh 55))
Hình 3, 4: các hình ảnh siêu âm của sỏi niệu quản và của sỏi thận.
33..22..44.. CChhụụpp XX--qquuaanngg hhệệ nniiệệuu::
++ CChhụụpp hhệệ nniiệệuu kkhhôônngg ssửửaa ssooạạnn ((KKUUBB)):: LLàà pphhưươơnngg ttiiệệnn cchhẩẩnn đđooáánn ttrruuyyềềnn tthhốốnngg ((ttừừ 11889966)),,
nnhhaannhh cchhóónngg,, rrẻẻ ttiiềềnn.. GGiiúúpp pphháátt hhiiệệnn hhììnnhh ảảnnhh ssỏỏii nniiệệuu ccóó ccảảnn qquuaanngg ((8855%% ssỏỏii nniiệệuu ccóó ccảảnn qquuaanngg,,
mmàà ssỏỏii nniiệệuu llàà nngguuyyêênn nnhhâânn tthhưườờnngg ggặặpp nnhhấấtt ccủủaa đđaauu bbããoo tthhậậnn)).. TTuuyy nnhhiiêênn,, KKUUBB kkhhôônngg nnhhậậnn đđịịnnhh
đđưượợcc ssỏỏii kkéémm ccảảnn qquuaanngg hhooặặcc ccáácc nngguuyyêênn nnhhâânn ggââyy bbếế ttắắcc kkhháácc nnhhưư ccụụcc mmááuu,, ccụụcc mmủủ,, mmôô bbưướớuu..
NNggooààii rraa,, ccóó tthhểể llầầmm llẫẫnn hhììnnhh ảảnnhh ssỏỏii nniiệệuu vvớớii vvôôii hhooáá mmạạcchh mmááuu vvùùnngg cchhậậuu,, ssỏỏii mmậậtt ccảảnn qquuaanngg,,
ssỏỏii pphhâânn …… ((hhììnnhh 66aa))
++ CChhụụpp hhệệ nniiệệuu ccảảnn qquuaanngg đđưườờnngg ttĩĩnnhh mmạạcchh ((IIVVUU))::
 GGiiúúpp xxáácc đđịịnnhh hhììnnhh ảảnnhh ddããnn nnởở ccủủaa hhệệ bbààii nniiệệuu ttrrêênn vvịị ttrríí bbếế ttắắcc ccủủaa ttáácc nnhhâânn ggââyy đđaauu bbããoo
tthhậậnn
 GGiiúúpp kkhhẳẳnngg đđịịnnhh hhììnnhh ảảnnhh ccảảnn qquuaanngg tthhuuộộcc vvềề hhệệ ttiiếếtt nniiệệuu
 GGiiúúpp xxáácc đđịịnnhh ttáácc nnhhâânn ggââyy bbếế ttắắcc kkéémm ccảảnn qquuaanngg ccủủaa hhệệ ttiiếếtt nniiệệuu:: kkhhảả nnăănngg llàà nngguuyyêênn
nnhhâânn ccủủaa đđaauu bbããoo tthhậậnn
 ĐĐáánnhh ggiiáá cchhứứcc nnăănngg ccủủaa tthhậậnn,, ccảả bbêênn bbịị ttắắcc nngghhẽẽnn ccũũnngg nnhhưư tthhậậnn bbêênn kkiiaa ((hhììnnhh 66bb))
(a) (b)
+ CCTT ssccaann::
 VVớớii nnhhiiềềuu lláátt ccắắtt ccáácchh kkhhooảảnngg 33 –– 55 mmmm nnêênn ggiiúúpp nnhhậậnn bbiiếếtt hhììnnhh ảảnnhh ssỏỏii nniiệệuu ttốốtt hhơơnn nnhhiiềềuu
ssoo vvớớii KKUUBB,, kkểể ccảả nnhhữữnngg ttrrưườờnngg hhợợpp ssỏỏii kkéémm ccảảnn qquuaanngg ((đđộộ nnhhạạyy 9944 –– 110000%%,, đđộộ cchhíínnhh
xxáácc 9933 –– 9988%%))..
 CCóó tthhểể đđáánnhh ggiiáá đđưượợcc mmứứcc đđộộ bbếế ttắắcc đđưườờnngg nniiệệuu mmàà kkhhôônngg ccầầnn ttiiêêmm tthhuuốốcc ccảảnn qquuaanngg,, mmộộtt
ưưuu đđiiểểmm rrõõ rrệệtt ssoo vvớớii IIVVUU ((ttrrưườờnngg hhợợpp bbệệnnhh nnhhâânn bbịị ddịị ứứnngg tthhuuốốcc ccảảnn qquuaanngg,, kkhhooảảnngg
cchhốốnngg cchhỉỉ đđịịnnhh tthhựựcc hhiiệệnn IIVVUU kkhhii uurrêê hhuuyyếếtt qquuáá ccaaoo,, hhooặặcc hhììnnhh ảảnnhh tthhậậnn ccââmm ddoo bbếế ttắắcc
nnặặnngg ……))
Hình 6 – Hình ảnh chụp hệ niệu không sửa
soạn và tiêm thuốc cản quang đường tĩnh
mạch của sỏi niệu quản phải đoạn lưng
Hình 5: Đường mật căng
dãn trong cơn đau quặn mật

4.  NNhhậậnn đđịịnnhh đđưượợcc hhììnnhh ảảnnhh nnhhữữnngg bbệệnnhh llýý nnggooààii hhệệ nniiệệuu:: vviiêêmm rruuộộtt tthhừừaa,, vviiêêmm ttúúii mmậậtt,, vviiêêmm
ttụụyy,, pphhììnnhh ĐĐMM cchhủủ bbụụnngg,, uu nnaanngg bbuuồồnngg ttrrứứnngg ……
33..33.. CChhẩẩnn đđooáánn pphhâânn bbiiệệtt::
33..33..11.. ĐĐốốii vvớớii vvịị ttrríí bbếế ttắắcc ởở nniiệệuu qquuảảnn đđooạạnn ttrrêênn ttrrởở llêênn:: BBêênn pphhảảii ccóó tthhểể llầầmm llẫẫnn vvớớii vviiêêmm ttúúii
mmậậtt vvàà ssỏỏii mmậậtt;; BBêênn ttrrááii ccầầnn cchhẩẩnn đđooáánn pphhâânn bbiiệệtt vvớớii vviiêêmm -- llooéétt ddạạ ddààyy,, vviiêêmm ttụụyy
33..33..22.. VVịị ttrríí nniiệệuu qquuảảnn ggiiữữaa:: DDễễ llầầmm vvớớii vviiêêmm rruuộộtt tthhừừaa ccấấpp nnếếuu ởở bbêênn pphhảảii,, hhooặặcc vviiêêmm ttúúii tthhừừaa
đđạạii ttrràànngg ccấấpp nnếếuu ởở bbêênn ttrrááii
33..33..33.. VVịị ttrríí nniiệệuu qquuảảnn ddưướớii:: DDễễ llầầmm vvớớii ccáácc ttrriiệệuu cchhứứnngg ggââyy kkíícchh tthhíícchh bbàànngg qquuaanngg ((vviiêêmm bbàànngg
qquuaanngg,, ssỏỏii bbàànngg qquuaanngg ……))
33..33..44.. VVớớii nnhhữữnngg nngguuyyêênn nnhhâânn kkhháácc ccóó tthhểể ggââyy đđaauu hhôônngg llưưnngg:: PPhhììnnhh đđôônngg mmạạcchh cchhủủ bbụụnngg;;
VViiêêmm bbểể tthhậậnn -- tthhậậnn;; ÁÁpp--xxee tthhậậnn;; NNhhồồii mmááuu tthhậậnn;; CCáácc nngguuyyêênn nnhhâânn ggââyy bbếế ttắắcc nniiệệuu qquuảảnn:: bbệệnnhh llýý
kkhhúúcc nnốốii bbểể tthhậậnn –– nniiệệuu qquuảảnn,, xxơơ hhẹẹpp nniiệệuu qquuảảnn,, xxơơ hhooáá ssaauu pphhúúcc mmạạcc,, ZZoonnaa ((HHeerrppeess ZZoosstteerr));; ĐĐaauu
ccơơ tthhắắtt llưưnngg;; VViiêêmm rrễễ tthhầầnn kkiinnhh tthhắắtt llưưnngg;; VViiêêmm mmàànngg pphhổổii,, vviiêêmm pphhổổii ……
33..33..55.. VVớớii nnhhữữnngg bbệệnnhh llýý ssảảnn pphhụụ kkhhooaa:: TThhaaii nnggooààii hhaayy tthhaaii vvòòii;; LLạạcc nnộộii mmạạcc ttửử ccuunngg;; NNaanngg
bbuuồồnngg ttrrứứnngg vvỡỡ hhaayy xxooắắnn;; HHộộii cchhứứnngg ttĩĩnnhh mmạạcchh bbuuôônngg ttrrứứnngg ((oovvaarriiaann vveeiinn ssyynnddrroommee));; CCóó tthhaaii::
ggââyy rraa hhiiệệnn ttưượợnngg ứứ nnưướớcc tthhậậnn ssiinnhh llýý,, kkhhóó cchhẩẩnn đđooáánn pphhâânn bbiiệệtt vvớớii ứứ nnưướớcc tthhậậnn ddoo ssỏỏii,, íítt pphhưươơnngg
ttiiệệnn cchhẩẩnn đđooáánn vvìì hhạạnn cchhếế ddùùnngg XX qquuaanngg:: cchhủủ yyếếuu llàà ssiiêêuu ââmm.. ÍÍtt pphhưươơnngg ttiiệệnn đđiiềềuu ttrrịị vvìì ssợợ đđộộcc tthhaaii
((aammppiicciilllliinn,, cceepphhaalloossppoorriinneess))..
IIVV-- ĐĐiiềềuu ttrrịị::
44..11.. ĐĐiiềềuu ttrrịị ttrriiệệuu cchhứứnngg::
 TTrrưườờnngg hhợợpp đđaauu nnhhẹẹ ccóó tthhểể cchhỉỉ uuốốnngg aacceettaammiinnoopphheenn,, nngghhỉỉ nnggơơii ttrráánnhh llààmm vviiệệcc nnặặnngg vvàà
tthheeoo ddõõii..
 TTrrưườờnngg hhợợpp đđaauu ddữữ ddộộii ccầầnn pphhảảii đđếếnn pphhòònngg ccấấpp ccứứuu đđểể đđiiềềuu ttrrịị ttrriiệệuu cchhứứnngg:: ĐĐaauu nnhhiiềềuu tthhìì
ttiiêêmm tthhuuốốcc ggiiảảmm đđaauu ((nnêênn ddùùnngg kkhháánngg vviiêêmm nnoonn--sstteerrooiidd,, vvíí ddụụ DDiiccllooffeennaacc,, IIbbuupprrooffeenn)) vvàà
tthhuuốốcc cchhốốnngg ccoo tthhắắtt ccơơ ttrrơơnn ((vvíí ddụụ SSppaassmmaavveerriinnee,, BBuussccooppaann));; NNôônn óóii nnhhiiềềuu tthhìì ttiiêêmm tthhuuốốcc
cchhốốnngg nnôônn ((vvíí ddụụ PPrriimmppeerraann)) ;; MMấấtt nnưướớcc đđiiệệnn ggiiảảii tthhìì ttrruuyyềềnn ddịịcchh bbổổ ssuunngg ttùùyy tthheeoo rrốốii llooạạnn
ttrrêênn iioonn--đđồồ..
 VViiệệcc ttrruuyyềềnn tthhậậtt nnhhiiềềuu nnưướớcc vvàà ddùùnngg llợợii ttiiểểuu đđểể ttốốnngg xxuuấấtt ssỏỏii ccòònn nnhhiiềềuu bbàànn ccããii.. BBởởii vvìì llúúcc
đđaanngg đđaauu mmàà ddùùnngg bbiiệệnn pphháápp nnààyy tthhìì ccàànngg đđaauu hhơơnn.. HHơơnn nnữữaa,, nnếếuu ssỏỏii kkíícchh tthhuuớớcc llớớnn (( >> 77
mmmm)) tthhìì kkhhóó rraa tthheeoo đđưườờnngg ttựự nnhhiiêênn..
 TTrrưườờnngg hhợợpp đđaauu qquuáá mmứứcc mmàà ddùùnngg ccáácc tthhuuốốcc ggiiảảmm đđaauu tthhôônngg tthhưườờnngg kkhhôônngg hhiiệệuu qquuảả tthhìì
ccóó tthhểể ddùùnngg nnaarrccoottiiccss hhaayy ooppiiooiiddss nnhhưưnngg pphhảảii hhếếtt ssứứcc tthhậậnn ttrrọọnngg vvìì ccóó tthhểể cchhee llấấpp ccáácc ttrriiệệuu
cchhứứnngg ccủủaa bbụụnngg nnggooạạii kkhhooaa rrấấtt nngguuyy hhiiểểmm.. PPhhảảii cchhắắcc cchhắắnn llooạạii ttrrừừ ccáácc nngguuyyêênn nnhhâânn ccuuảả
bbụụnngg nnggooạạii kkhhooaa nnhhưư vviiêêmm rruuộộtt tthhừừaa ccấấpp,, ttắắcc rruuộộtt,, vviiêêmm đđưườờnngg mmậậtt ccấấpp …… tthhìì mmớớii đđưượợcc ssửử
ddụụnngg..
Hình 7 - Hình ảnh CT scan bụng phát hiện sỏi rất
nhỏ ở niệu quản phải đoạn chậu, mà nhiều trường
hợp không phát hiện được trên KUB

5.  MMộộtt bbiiệệnn pphháápp hhữữuu hhiiệệuu kkhháácc llàà pphhoonngg bbếế đđáámm rrốốii tthhầầnn kkiinnhh ttạạnngg vvàà đđáámm rrốốii tthhậậnn bbằằnngg
((NNoovvooccaaiinn hhaayy LLiiddooccaaiinn)) ttiiêêmm qquuaa vvùùnngg hhôônngg llưưnngg..
 KKhheelllliinn,, tthhuuốốcc đđưượợcc cchhoo llàà ccóó ttáácc ddụụnngg llààmm ddããnn ccơơ ttrrơơnn nniiệệuu qquuảảnn nnêênn rrấấtt hhữữuu hhiiệệuu đđểể đđiiềềuu
ttrrịị ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn,, hhiiệệnn kkhhôônngg llưưuu hhàànnhh ttrrêênn tthhịị ttrrưườờnngg..
44..22.. GGiiảảii qquuyyếếtt ttrriiệệtt đđểể nngguuyyêênn nnhhâânn:: TThhưườờnngg tthhìì kkhhôônngg ccóó cchhỉỉ đđịịnnhh ggiiảảii qquuyyếếtt ttrriiệệtt đđểể
nngguuyyêênn nnhhâânn ggââyy rraa ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn ttrroonngg ccấấpp ccứứuu.. CChhẳẳnngg hhạạnn đđaauu bbããoo tthhậậnn ddoo ssỏỏii nniiệệuu qquuảảnn tthhìì
kkhhôônngg nnhhấấtt tthhiiếếtt pphhảảii mmổổ ccấấpp ccứứuu đđểể llấấyy ssỏỏii.. CCơơnn đđaauu rrồồii ssẽẽ qquuaa đđii mmộộtt ccáácchh ttựự nnhhiiêênn hhaayy ddoo ddùùnngg
tthhuuốốcc.. SSaauu đđóó bbệệnnhh nnhhâânn ssẽẽ đđưượợcc llààmm ccáácc xxéétt nngghhiiệệmm đđểể ttììmm nngguuyyêênn nnhhâânn ggốốcc ((ssỏỏii,, ccụụcc mmááuu đđôônngg,,
ccụụcc mmủủ,, mmôô bbưướớuu ……)).. RRồồii ttùùyy tthheeoo nngguuyyêênn nnhhâânn mmàà ssẽẽ ccóó hhưướớnngg đđiiềềuu ttrrịị tthhíícchh hhợợpp,, ccóó tthhểể llàà nnộộii
kkhhooaa hhaayy nnggooạạii kkhhooaa..
44..33.. GGiiảảii qquuyyếếtt bbếế ttắắcc ttạạmm tthhờờii:: ĐĐââyy llàà hhưướớnngg ggiiảảii qquuyyếếtt ttrroonngg ttrrưườờnngg hhợợpp hhooàànn ccảảnnhh cchhưưaa
cchhoo pphhéépp,, hhooặặcc ttạạmm tthhờờii llààmm ggiiảảmm đđaauu ttrroonngg cchhờờ đđợợii ggiiảảii qquuyyếếtt nngguuyyêênn nnhhâânn mmộộtt ccáácchh ttrriiệệtt đđểể ((vvíí
ddụụ pphhụụ nnữữ đđaanngg ccóó tthhaaii hhooặặcc bbệệnnhh nnhhâânn đđaanngg ccóó nnhhiiềềuu nngguuyy ccơơ nnếếuu pphhảảii ttrrảảii qquuaa ccuuộộcc mmổổ llớớnn))..
PPhhưươơnngg pphháápp tthhưườờnngg đđưượợcc áápp ddụụnngg hhiiệệnn nnaayy llàà tthhooáátt llưưuu qquuaa nnggảả nnộộii ssooii,, bbằằnngg ccáácchh ssooii bbàànngg
qquuaanngg đđểể đđặặtt tthhôônngg nniiệệuu qquuảảnn hhaayy tthhôônngg JJJJ vvưượợtt qquuaa cchhỗỗ bbếế ttắắcc.. TTrrưườờnngg hhợợpp kkhhôônngg tthhựựcc hhiiệệnn
đđưượợcc bbiiệệnn pphháápp nnààyy tthhìì ccóó tthhểể tthhooáátt llưưuu qquuaa ddaa ((mmởở tthhậậnn rraa ddaa))..
VV-- KKếếtt lluuậậnn::
 CCơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn llàà mmộộtt ccấấpp ccứứuu nnggooạạii kkhhooaa rrấấtt tthhưườờnngg ggặặpp mmàà mmọọii bbáácc ssĩĩ,, kkhhôônngg cchhỉỉ
rriiêênngg bbáácc ssĩĩ nniiệệuu kkhhooaa,, đđềềuu nnêênn hhiiểểuu bbiiếếtt nnhhữữnngg kkiiếếnn tthhứứcc ccăănn bbảảnn vvềề cchhẩẩnn đđooáánn vvàà đđiiềềuu ttrrịị..
 CCơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn đđiiểểnn hhììnnhh rrấấtt ddễễ cchhẩẩnn đđooáánn.. TTuuyy nnhhiiêênn ccầầnn hhếếtt ssứứcc tthhậậnn ttrrọọnngg,, vvìì ttrrêênn
tthhựựcc ttếế ccóó rrấấtt nnhhiiềềuu ttrrưườờnngg hhợợpp cchhẩẩnn đđooáánn llầầmm llẫẫnn qquuaa llạạii ggiiữữaa ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn vvàà ccáácc
bbệệnnhh llýý đđaauu bbụụnngg hhooặặcc đđaauu llưưnngg ccấấpp kkhháácc,, mmàà nnhhiiềềuu kkhhii xxảảyy rraa nnhhữữnngg hhậậuu qquuảả đđáánngg ttiiếếcc..
CChhẳẳnngg hhạạnn đđaauu bbããoo tthhậậnn ddoo ssỏỏii nniiệệuu qquuảảnn mmàà cchhẩẩnn đđooáánn llàà vviiêêmm rruuộộtt tthhừừaa ccấấpp rrồồii mmổổ ccắắtt
rruuộộtt tthhừừaa,, hhooặặcc uu nnaanngg bbuuồồnngg ttrrứứnngg xxooắắnn mmàà nngghhĩĩ llàà đđaauu bbããoo tthhậậnn rrồồii cchhầầnn cchhừừ kkhhôônngg mmổổ
ddẫẫnn đđếếnn vviiêêmm pphhúúcc mmạạcc ……
 ĐĐiiềềuu ttrrịị ccơơnn đđaauu bbããoo tthhậậnn ccóó nnhhữữnngg nngguuyyêênn ttắắcc vvàà pphhưươơnngg pphháápp ccụụ tthhểể.. ĐĐiiềềuu ttrrịị kkhhôônngg
đđúúnngg ccóó kkhhii ddẫẫnn đđếếnn nnhhữữnngg hhậậuu qquuảả nngghhiiêêmm ttrrọọnngg.. VVíí ddụụ ttiiêêmm nnaarrccoottiiccss ((DDoollaarrggaann)) ttrrêênn
bbệệnnhh nnhhâânn đđưượợcc nngghhĩĩ llàà đđaauu bbããoo tthhậậnn nnhhưưnngg tthhựựcc ttếế llàà vviiêêmm ttụụyy ccấấpp llààmm cchhee llấấpp pphhảảnn ứứnngg
tthhàànnhh bbụụnngg,, ddẫẫnn đđếếnn pphháátt hhiiệệnn ttrrễễ vviiêêmm pphhúúcc mmạạcc..