vsgfbeawbfgdbfszb

1. MÁY GÂY MÊ
Học viên:
Nguyễn Phạm Quỳnh Như
Đỗ Thị Xuân Miên
Lớp BSNT GMHS 2022-2025

2. NỘI DUNG
1. TỔNG QUAN
2. CẤU TẠO MÁY GÂY MÊ
3. KIỂM TRA MÁY GÂY MÊ

3. 1. TỔNG QUAN
Máy gây mê:
• Đưa oxy và thuốc mê vào cơ thể người bệnh
• Thông qua hệ thống gây mê hô hấp
• Cho phép người bệnh tự thở, thông khí bằng tay (với
bóng giúp thở) và thông khí cơ học.

4. SƠ ĐỒ CHỨC NĂNG MÁY GÂY MÊ
Nguồn: Morgan & Mikhail's Clinical Anesthesiology 7th

8. 2. CẤU TẠO MÁY GÂY MÊ
Máy gây mê cơ bản có 4 bộ phận:
- Bộ phận cung cấp khí mới (gas supply)
- Hệ thống hô hấp (breathing circuit): hệ thống vòng (circle system)
- Máy thở (ventilator)
- Bộ phận loại trừ khí thải (waste-gas scavenger)

9. 2.1 BỘ PHẬN CUNG CẤP KHÍ MỚI
(GAS SUPPLY)
Bộ phận này bao gồm:
- Phần cung cấp khí y tế: Nguồn khí, Đồng hồ đo áp lực và bộ phận
giảm áp, Thiết bị bảo vệ mất cung cấp oxy
- Lưu lượng kế (flowmeter)
- Bình bốc hơi thuốc mê (vaporizer)
- Nút nhấn cung cấp oxy nhanh (oxygen flush)

10. Phần cung cấp khí y tế
Nguồn khí
• Khí trung tâm từ đường ống (pipeline) hay bình nén (cylinder)
• Hầu hết các máy gây mê có đường khí vào cho: Oxy, nitrous
oxide, khí trời.
• Từng loại khí sẽ có 2 đường vào riêng cho khí từ đường ống và
bình nén.

11. Nguồn khí – Khí trung tâm
• Nguồn khí trung tâm  hệ thống đường
ống (pineline)  phòng mổ
• Mỗi loại khí: Mã hóa màu và Hệ thống an
toàn theo chỉ số đường kính (DISS:
Diameter – index safety system)
• Phin lọc ngăn cản dị vật và van 1 chiều
ngăn dòng khí đi ngược lại.
• Áp lực trong hệ thống đường ống: 50
psig

12. Hệ thống đường ống (pineline)

13. 13
Diameter – index safety system

14. • Gắn với máy qua khóa (hanger-yoke
assemblies), có hệ thống an toàn (PIN-
INDEX SAFETY SYSTEM)
• Áp lực đo bằng đồng hồ áp lực Bourdon
• Van điều hòa áp lực 1 hay 2 van
Nguồn khí – Bình nén
14

15. • Đồng hồ đo áp lực và
bộ phận giảm áp
• Thiết bị bảo vệ mất
cung cấp oxy
Phần cung cấp
khí y tế

16. Lưu lượng kế

17. Bình bốc hơi

18.  Khóa chỉnh nồng độ.
 Buồng bypas.
 Buồng bốc hơi.
 Cổng châm thuốc.
 Nắp đâỵ bình bốc hơi.
 Van điều chỉnh nồng độ
18
SƠ ĐỒ BÌNH BỐC HƠI DẠNG BẮC CẦU

19. KHÍ MỚI VÀO
QUA BÌNH BỐC
HƠI
KHÔNG QUA
BÌNH BỐC HƠI
BỆNH NHÂN
BÃO HÒA
THUỐC
19

20.  Khi ở trong bình chứa, khí mê bốc hơi đến khi các phân tử hơi bão hoà
trong bình và các phân tử này bám lên thành bình tạo áp lực bốc hơi bão
hoà.
 Khi nhiệt độ tăng, sự bốc hơi tăng.
 Áp lực bốc hơi độc lập với áp lực khí quyển và thay đổi tùy thuộc
vào đặc tính vật lý và nhiệt độ của chất lỏng.
20

21.  Đổ đúng thuốc vào đúng bình bốc hơi.
 Không đổ quá đầy, vượt quá vạch tối đa.
 Không để thuốc mê dưới vạch qui định.
21

22. THUỐC ĐÚNG – BÌNH ĐÚNG!!!
22
Thuốc P buồng bốc hơi
(mmHg tại 20oC)
Bình bốc hơi Nồng độ thuốc mê
trong khí đi ra (xấp
xỉ) – Khi cài nồng độ
là 1%
Sevoflurane 157 Isoflurane 0,57%
Isoflurane 238 Sevoflurane 1,75%
Halothane 243 Isoflurane 1,03%
Isoflurane 238 Halothane 0,97%

23. Nút nhấn cung cấp
oxy nhanh
• Cung cấp trực tiếp oxy 100%
với lưu lượng cao 35 -75
l/phút
• Không đi qua (bypass) bình
bốc hơi thuốc mê
=> Sử dụng thì thở vào khi thở
máy có thể gây tổn thương phổi
do áp lực
=> làm loãng nông độ khí mê
gây tăng khả năng thức tỉnh

24. 2.2 HỆ THỐNG HÔ HẤP (breathing circuit):
HỆ THỐNG VÒNG (circle system)
Các thành phần chính của hệ thống vòng bao gồm:
- Đường vào khí mới
- Các van 1 chiều hít vào và thở ra
- Ống nẫng (ống xoắn, dây máy gây mê)
- Ống nối chữ Y gắn với người bệnh
- Van xả (pop-off hay còn gọi là van APL)
- Bóng giúp thở
- Bình hấp thu CO2

26.  Ưu điểm của hệ thống vòng trong hệ thống thở:
- Duy trì nồng độ khí hít vào ổn định.
- Bảo tồn được độ ẩm và nhiệt độ của khí hít vào.
- Giảm ô nhiễm phòng mổ.
 Bất lợi: thiết kế và lắp đặt phức tạp.
 Những máy gây mê hiện nay van APL nằm ngoài vòng khi thông khí bằng
máy
 3 qui luật của hệ thống vòng (theo tác giả Eger)
- Van 1 chiều được đặt giữa BN và bóng giúp thở trên chiều hít vào và thở ra .
- Khí mới không đi vào vòng giữa van thở ra và BN.
- Van giảm áp (van POP-OFF, van APL) không đặt giữa BN và valve hít vào. 26
HỆ THỐNG VÒNG

27.  2 van1 chiều: đi vào và đi ra khỏi
BN.
 Van hít vào đặt trên đường hít
vào
 Van thở ra đặt trên đường thở ra
 Đảm bảo khí đi theo 1
hướng.
VAN MỘT CHIỀU

28. Ống nẫng: Gồm 2 ống đưa khí mới đi vào bệnh nhân và
đưa khí thở ra về máy
Ống chữ Y: có 3 đường, 2 đường nối với ống nẫng dài 22
mm, 1 đường nối với BN dài 15mm.
 Nhờ có hệ thống van 1 chiều mà khoảng chết được tính
từ sau ống nối chữ Y về phía BN.
Chiều dài ống không ảnh hưởng đến khoảng chết.
ỐNG NẪNG VÀ ỐNG CHỮ Y

29. VAN APL
 Van APL: mở khi tự thở, đóng 1
phần khi thông khí hỗ trợ, điều
khiển bằng tay.
 Nằm ngoài vòng khi thông khí bằng
máy
 Nằm ở vị trí giữa van thở ra và bình
hấp thu CO2, và nằm gần với bóng
giúp thở
Inspiratory
Expiratory

30. BÓNG GIÚP THỞ
Có 4 chức năng chính:
- Nơi dự trữ thuốc mê bốc hơi và oxy
- Giúp đánh giá bằng mắt thường xem người bệnh có tự thở
(thông khí) và đánh giá thể tích thông khí (không định lượng được)
- Giúp thông khí bằng tay (bóp bóng)
- Bảo vệ người bệnh một phần khi áp lực dương tăng quá cao
trong hệ thống hô hấp do van APL đóng bởi vô tình hoặc đường
thải khí bị tắc nghẽn.

31.  Thiết bị hấp thu:
 Gắn liền với máy GM hay tách biệt.
 Thành phần: bình hấp thu, 2 cổng: nối với ống thở và đường vào khí
mới.
 TP gắn vào thiết bị hấp thu: 2 valve 1 chiều, APL valve.
 Bình hấp thu:
 Trong suốt, quan sát được màu sắc của chất hấp thu.
 1 hoặc 2 bình chứa.
 Hình thức hấp thu:
 Không phụ thuộc vào khí đi vào ở đỉnh hay đáy bình.
 Đỉnh bình chứa và đi xuống dọc 2 bên bình, sau đó đi xuống đáy bình.
BÌNH HẤP THU CO2

32.  Chất hấp thu là base, trung hòa acid.
 Các loại chất hấp thu:
 Base mạnh: soda lime (vôi soda, bao gồm Ca(OH)2, NaOH và KOH).
Khi bị mất nước sẽ phản ứng với thuốc mê hô hấp tạo CO, chất A với
Sevoflurane.
 Base yếu: Giảm lượng NaOH và KOH thay vào những base yếu để
giảm tạo chất A.
 Amsorb: chỉ chứa Ca(OH)2 và chất làm tăng sự hấp thu CO2 và gắn với
nước. Không tạo CO và không tạo chất A. Khả năng hấp thu CO2 không
bằng base mạnh.
 Lithium Hydroxide: phản ứng với CO2 tạo carbonate, không phản ứng
với thuốc mê. Tuy nhiên đắt và cẩn thận vì có thể gây bỏng mắt, da và
đường thở khi tiếp xúc.
CHẤT HẤP THU

33. 1. Tắt tất cả khí khi không sử dụng máy GM.
2. Thay vôi đều đặn định kì.
3. Thay vôi bất cứ khi nào thấy vôi đổi màu.
4. Thay vôi nếu không đảm bảo đủ độ ẩm của vôi.
5. Thay cả 2 bình vôi cùng lúc.
6. Đối với bình vôi nhỏ, nên thay thường xuyên hơn.
NGUYÊN TẮC KHI SỬ DỤNG VÔI HẤP THU CO2

34. Tạo hợp chất A: Sevoflurane phản ứng với 1 số chất hấp thu
tạo hợp chất A – độc tính thận phụ thuộc liều trên các thử
nghiệm với chuôt.
Tạo khí CO
PHẢN ỨNG GIỮA CHẤT HẤP THU VÀ THUỐC MÊ

35.  FGF: thấp, 1 số nghiên cứu chứng tỏ FGF không ảnh hưởng tạo chất A.
 Thành phần chất hấp thu: NaOH và KOH.
 Nhiệt độ chất hấp thu: tỉ lệ thuận với sự tạo chất A. Tăng đào thải CO2
gây tăng nhiệt độ, tăng tạo chất A.
 Nồng độ Sevoflurane sử dụng: tỉ lệ thuận.
 Thời gian gây mê: càng lâu tạo hợp chất A càng nhiều.
 Thành phần nước: chất hấp thu bị mất nước sẽ tăng tạo chất A.
=> FDA khuyến cáo sevoflurane không vượt qua 2 MAC.giờ ở lưu
lượng khí từ 1 - < 2L/phút và tránh < 1L/phút
YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG SỰ TẠO THÀNH CHẤT A

36.  Tạo ra khi desflurane, enflurane và isoflurane đi qua vôi NaOH
hoặc KOH bị mất nước.
 Với sevoflurane, CO được tạo ra khi nhiệt độ > 80 oC
 Triệu chứng khi ngộ độc CO: đau đầu, buồn nôn…
 Khó phát hiện bằng các phương tiện theo dõi thông thường.
 Yếu tố liên quan tạo CO:
 Thành phần chất hấp thu: NaOH, KOH.
 Chất hấp thu bị mất nước.
 Thuốc gây mê: desflurane > enflurane > isoflurane
TẠO KHÍ CARBON MONOXIDE (CO)

37. APSF (Anesthesia Patient Safety Foundation) khuyến cáo:
1.Tắt khí mê, oxy… khi không sử dụng. Cuối ngày ngắt nguồn cung cấp khí cho
máy gây mê.
2.Tắt bình bốc hơi khi không sử dụng, cuối mỗi ca nên flush hệ thống với khí
mới không có khí mê.
3.Thay vôi thường xuyên.
4. Khi máy GM không sử dụng trong 1 thời gian không nên để vôi trong bình
hấp thu.
5. Kiểm tra sự nguyên vẹn của túi đựng vôi trước khi sử dụng. Vôi đã mở sử dụng
càng sớm càng tốt.
PHÒNG NGỪA TẠO KHÍ CO

38. 6. Không nên cung cấp oxy cho BN bằng hệ thống vòng khi không có
gây mê.
7. Không nên sử dụng khí mới để làm khô hệ thống thở.
8. Kiểm tra valve giảm áp lực âm gần hệ thống thu thập khí thải thường
xuyên. Khi valve này hư sẽ kéo không khí làm cho khí mới bị đẩy qua
bình hấp thu nếu valve APL mở.
9. Theo dõi nhiệt độ bình bốc hợi, thay vôi khi có dấu hiệu tăng nhiệt độ
- sử dụng probe theo dõi nhiệt độ BN, >50)
PHÒNG NGỪA TẠO KHÍ CO

39. BỘ PHẬN LÀM ẨM VÀ GIỮ ẤM
• Không thêm nhiệt và hơi nước
• Giữ lại nhiệt và hơi nước trong khí
thở ra và khí hít vào sẽ lấy hơi nhiệt
và độ ẩm từ đây
• Làm tăng khoảng chết cơ học
(khoảng 60ml)
• Giúp lọc bỏ vi khuẩn, chống lây
nhiễm

40. CÁC BỘ PHẬN KHÁC
• Bộ phân tích oxy (Oxygen Analyzers):
- Đặt ở nhánh hít vào hoặc thở ra
- Không được đặt ở vị trí đường vào của khí mới
• Hô hấp kế (Spirometers): đo thể tích khí thở ra, nằm ở gần van thở ra
• Bộ phận theo dõi áp lực hệ thống hô hấp:
- Luôn đặt giữa van thở ra và van hít vào
- Giúp phản ánh áp lực đường thở, chính xác nhất khi đặt ở ống chữ Y

41. 2.3 MÁY THỞ GẮN VÀO MÁY GÂY MÊ

42. Các loại máy thở gây mê (bơm khí)
- Hệ thống máy thở vòng đôi (khí nén)
+ Bóng xếp hướng lên
+ Bóng xếp hướng xuống
- Máy thở Piston (động cơ điện tử)
+ Kiểm soát bằng cơ học
+ Kiểm soát bằng điện tử

43. Hệ thống máy thở vòng đôi Datex-Ohmeda (A) và Drage (B)

44. Hệ thống máy thở vòng đôi
- Bóng xếp hướng lên
- Bóng xếp hướng xuống

45. Máy thở gây mê với bóng xếp có thể gặp
1 số vấn đề:
- Chất liệu bóng xếp
- Hộp chứa gắn không khít
- Lỗ thủng trên bóng xếp
- Van khí ra bị kẹt

46. Van tràn
- Van giảm áp của máy thở
- Thì hít vào: đóng lại bằng khí nén  áp lực dương
- Thì thở ra: mở ra

47. Hệ thống máy thở vòng đôi Datex-Ohmeda (A) và Drage (B)

48. Bộ phận theo dõi áp lực và thể tích
- Áp lực đỉnh hít vào
- Áp lực bình nguyên

52. Báo động của máy thở
- Ít nhất 3 cảnh báo
+ Áp lực đỉnh thấp
+ Vte thấp
+ EtCO2 thấp
- Khác:
+ P hít vào cao nhất
+ PEEP cao
+ P đường thở cao liên tục
…….

53. Một số vấn đề liên quan đến máy thở gây mê
1. Kết nối máy thở - lưu lượng khí mới:
+ luồng khí mới từ máy góp phần vào thể tích khí lưu thông cung cấp
cho bệnh nhân
+ VD: nếu lưu lượng khí mới là 6 L/phút, tỷ lệ hít vào-thở ra (I:E) là 1:2
và nhịp thở là 10 nhịp thở/phút
 mỗi thể tích khí lưu thông sẽ bao gồm thêm:
(6000ml/phút)x 33% : 10 lần/phút= 200ml/chu kì thở

54. Một số vấn đề liên quan đến máy thở gây mê
2. Áp lực dương quá mức
- Pi > 30 mmHg  tổn thương phổi do áp lực + rối loạn huyết động
- Nguyên nhân
+ Cài đặt không chính xác
+ Kết nối máy thở-lưu lượng khí mới
+ O2 khẩn thì hít vào
+ Máy thở trục trặc

55. Một số vấn đề liên quan đến máy thở gây mê
3. Chênh lệch thể tích khí lưu thông: Nguyên nhân
- Đọ giãn nở của dây máy gây mê: 5mL/ cmH20
- Khí nén: 3%
- Kết nối dòng khí mới của máy thở: V(ml/phút) x %T hít vào / TST
(lần/phút)
- Rò rỉ trong máy/dây máy gây mê / đường thở của bệnh nhân

56. CÁC KIỂU THÔNG KHÍ CƠ HỌC
Đại cương
- Chức năng của máy thở được mô tả liên quan đến bốn giai
đoạn:
 hít vào
 chuyển từ hít vào sang thở ra
 thở ra
 chuyển từ thở ra sang hít vào.

57. Pha hít vào
- Áp lực/Tốc độ dòng khí không đổi
- Đồng bộ giữa các lần thở

58. Pha chuyển từ hít vào sang thở ra
- Sau khi đạt được áp lực/thể tích hít vào: 1 khoảng thời gian
cố định
- Rò rỉ nhiều: giảm áp lực  kéo dài thời gian hít vào

59. Pha thở ra
- Thụ động
- Áp lực đường thở: mức khí quyển hoặc giá trị PEEP cài sẵn
- Khí thở ra: sức cản đường thở + độ giãn nở phổi

60. Pha chuyển từ thở ra sang hít vào
- Dựa trên khoảng thời gian đặt trước hoặc sự thay đổi áp lực
- Thông khí kiểm soát thể tích: Thể tích và tốc độ khí lưu thông
cố định
- Thông khí kiểm soát áp lực: áp lực và tốc độ thở vào cố định

62. So sánh các kiểu thông khí
Các thông số về
thông khí
Kiểm soát thể
tích
Kiểm soát áp lực
Thể tích thường lưu Cố định (cài đặt) Biến đổi
Áp lực đường thở Biến đổi Cố định (Kiểm soát =
an toàn)
Lưu lượng Hình vuông (hằng
định)
Giảm dần
Báo động cần theo
dõi
Áp lực (AL đỉnh, AL
bình nguyên, AL
trung bình)
Thể tích (Vt nhỏ nhất)
Thông khí phút
EtCO2

63. Kiểm soát áp lực với đảm bảo
thể tích (PCV-VG)
- Sử dụng lưu lượng sóng giảm (Decelerating flow)
- Khi sức dãn nở của phổi thay đổi thường xuyên  máy sẽ
điều chỉnh áp lực thấp nhất để đảm bảo đạt được thể tích cài
đặt
- Nhược: áp lực nhịp thở sau dựa trên thể tích khí lưu thông
của nhịp thở trước đó.

64. 2.4 HỆ THỐNG LOẠI TRỪ KHÍ THẢI

65. Các nguyên nhân tích tụ thuốc mê bốc
hơi trong phòng mổ
- Không tắt lưu lượng khí qua bình bốc hơi sau khi đã tháo hệ
thống hô hấp ra khỏi người bệnh.
- Đặt mặt nạ không kín
- Đẩy khí (flush) của hệ thống hô hấp vào môi trường phòng
mổ
- Đổ thuốc mê vào bình bốc hơi
- Sử dụng ống nội khí quản không có bóng chèn
- Sử dụng hệ thống hô hấp khác hệ thống vòng

66. Hệ thống loại trừ khí thải

67. 3. KIỂM TRA MÁY GÂY MÊ
Có thể cung cấp oxy với nồng độ chính xác (lên đến 100% nếu cần)
- Các phương tiện thông khí áp lực dương đáng tin cậy.
- Thiết bị thông khí dự phòng luôn sẵn sàng và hoạt động tốt (bóng giúp thở
rời, dây nối, mặt nạ, oxy dự phòng).
- Kiểm soát tốt việc xả bớt áp lực dương từ hệ thống hô hấp.
- Thiết bị cung cấp thuốc mê bốc hơi (nếu là phương pháp vô cảm chọn lựa).
- Hệ thống hút hoạt động tốt.
- Các phương tiện theo dõi kiểm báo tiêu chuẩn dành cho người bệnh

69. Cảm ơn sự chú ý lắng nghe của
quí thầy cô và quí đồng nghiệp!!!