Punim seminarik: [Bazat e programit Matlab] Universiteti Publik i Prishtines "Hasan Prishtina" Fakulteti i inxhinierise mekanike, (Komunikacion-Transport)

1. Universiteti I Prishtinës “Hasan Prishtina”
Fakulteti I Inxhinierisë Mekanike
Punim Seminarik
Lënda: Sistemet e informimit dhe komunikmit
Tema: MATLAB-Kapitulli I
Studenti:
Besart Vllasa
Asistenti:
Msc. Astrit Sallauka

2. • Hyrje
• Aktivizimi i programit “Matlab”
• Hapesira punuese e programit
• Deklarimi i variablave (ndryshoreve)
• Command Window
• Matricat dhe vargjet
• Indeksimet e vargjeve
• Hapesira Workspace
• Vargjet Karakter
• Thirrja e funksioneve
• 2d dhe 3d Parcelat
• Programimi dhe doreshkrimi

3. Hyrje
Softveri Matlab llogaritet si gjuhë programuese e rendit të lartë dhe është mjaft e përshtatshme për
përdorim në inxhinieri në përgjithësi. Baza e këtij softveri janë matricat. Përndryshe ky softver
është i specializuar për rregullimin e sistemeve inxhinierike. Posedon numër mjaft të madh të
moduleve (rregullatorëve) të projektuar deri më sot. Pak a shumë programimi në Matlab është i
ngjashëm me programin në C, C++. Matlab posedon “Converter” përmes të cilëve e bënë
përkthimin e file-ve të shkruar në C, C++ dhe ia përshtat vetvetes.
E metë e këtij softveri, është se file-at e shkruar në versionin paraprak nuk funksionojnë si duhet në versionin e
ri.

4. Aktivizimi i programit “Matlab”
Si cdo program tjeter, edhe “Matlab-i” aktivizohet ne disa menyra, me te perdorurat jane:
1. Aktivizimi i programit nese ikona gjendet ne “Desktop”,
2. Aktivizimi i programit nepermes menyse “Start”.
Aktivizimi nese ikona gjindet ne “Desktop”
(Klikojme dyhere me tastin e majt te mausit mbi ikone).
Aktivizimi nepermes menyse “Start”

5. Hapesira Punuese
Folderi aktual
Hapesira Punuese
Dritarja Komanduese

6. Deklarimi I Variablave
Dritarja ku caktohen te dhenat
Run- Ekzekutimi i te dhenave
Workspace- Dritarja ku behet shtimi
i te dhenave
Command Window- Dritarja ku behet tregimi i rezultateve

7. Deklarimi I Disa Variablave

8. Caktimi, llogaritja, ekzekutimi dhe rezultati, duke
shfrytezuar vetem dritaren komanduese
(ang.Command Window).
Command Window

9. Matricat dhe Vargjet
Matricat dhe Vargjet:
MATLAB është një shkurtim për “matrice laboratorike."
Ndërsa gjuhët e tjera të programimit kryesisht punojnë me numrat një në një kohë, MATLAB® është projektuar
për të vepruar kryesisht në matrica dhe vargje te tera.
Të gjitha ndryshoret MATLAB janë vargjeve shumëdimensionale, pa marrë parasysh se çfarë lloji i të dhënave.
Një matricë është një koleksion dy-dimensionale përdoret shpesh për algjebër lineare.
Krijimi i vargjeve:
Per te krijuar nje varg me kater elemente ne nje rresht, elementet duhet te ndahen me presje (,) ose duke krijuar
hapesire mes tyre (Space).
Perdorimi i hapesires (space)
Perdorimi i presjes (,)
Ky lloj i vargut te krijuar eshte nje vektor resht.

10. Krijimi i matricave:
Per te krijuar nje matrice ne shume rreshta, eshte e nevojshme qe rreshtat te ndahen me pikepresje (;).
Një tjetër mënyrë për të krijuar një matricë është që të përdoret
një funksion, të tilla si ato zero etj.
Shembull: Krijimi (5 ne 1) i nje vektori prej zerove, ne nje shtylle. Ndarja e rreshtave (;)
Formimi i matrices

11. Disa Operacione Me Matrica
Matrica e transponuar (‘)

12. Gjate-
Caktimi i vlerave me me shume
shifra dhjetore.
Shkurt-
Caktimi i vlera me me pak
shifra dhjetore.
Matrica inverse
Matrica ne fuqi

13. Indeksimet e vargjeve
Çdo variabel (ndryshore) ne Matlab, eshte nje grup qe mund te mbaje shume numra.
Kur deshironi ti qaseni nje perzgjedhje te elementeve te nje nje vargu, perdoret indeksimi.
Shembull: E konsiderojme nje matrice A 4nga4, magjike, katrore.
Ka dy menyra qe ti referohemi nje elementi te caktuar ne nje varg.
Menyra me e zakonshme eshte qe ti specifikojme rreshtin dhe styllen.
Jo zakonisht, mirepo vlen te cekim se nganjehere mund te jete e dobishme nese kalohet vetem dhe te pershkohet
poshte vetem ne nje shtylle.
.
Funksioni “magic”

14. Per t’i u referuar shume elementeve te nje vargu, duhet perdoret operatori i zorres se trashe, e cila ju lejon qe
te specifikoni vargun e formes fillim:fund.
Shembull, krijoni listen e elementeve ne tre rreshta te pare dhe nje shtylle te dyte te A-s.

15. Kur kemi te bejme vetem me nje grup, pa vlera te fillimit dhe te fundit, duhet percaktohen elementet ne ate
dimension.
Shembull:
Zgjidheni gjitha shtyllat ne rreshtin e trete te A-s.
Operatori i zorres se trashe, ju lejon juve te krijoni nje hapesire te barabart te vlerave te nje vektori,
duke perdorur formen e pergjitheshme, Fillimi:Hapi:Fundi

16. Hapesira Workspace
Emri Vlerat Vlera Minimale
Vlera Maksimale
Workspace përmban variablat që keni krijuar brenda ose jane importuar në MATLAB nga dosjet e të dhënave apo programeve
të tjera.
Shembull, këto deklarata krijojne ndryshoret A dhe B, në vendin e punës.
A = magic(4);
B = rand(3,5,2);
Sqarim: Hapesira punuese nuk vazhdon me pasi qe te mbyllet programi Matlab.
Te dhenat duhet ti ruani, qe t’u mund t’i qaseni me vone, fajlli ruhet me prapashtesen (.mat) shembull: (fajlliim.mat).
Ruajtja e ruan hapesiren e punes në dosjen tuaj te tanishme qe punon ne nje skedar te kompresuar me nje zgjatje .mat, i quajtur
një MAT-file.
Per te bere pastrimin e hapesires punuese, duhet perdoret komanda clear.
Per t’i rivendosur te dhenat perseri, nga nje Mat-Skedar ne hapesiren punuese, duhet perdoret komanda load.
Shembull: load fajlliim.mat

17. Vargjet Karakter
Nje varg karakter është një sekuencë e ndonjë numër të karaktereve të mbyllur në thonjëza të vetme.
Ju mund të caktoni nje varg te nje variable.
“Teksti im” dhe “Teksti tjeter” jane vargje sikurse te gjitha te tjerat ne Matlab.
Klasi ose tipi i tyre eshte “char” qe eshte shkurtese per “karakter”.
Ju mund te lidheni vargjet me kllapa katrore, ashtu sic i idhim vargjet numerike.

18. Thirrja e funksioneve
MATLAB® ofron një numër të madh të funksioneve që kryejnë detyra kompjuterike.
Funksionet jane ekuivalente per nenrutinat ose rutinat e mbrendeshme ose metodave ne gjuhe tjera programuese.
Për të thirrur një funksione, të tilla si max, bashkangjitni argumentet e saj hyrëse në kllapa.
Nese ka argumente te shumta brenda te dhenave, ndajini me presje.
Vlen te cekim, edhe kur ka argumente te shumta te prodhimit, argumentet duhet ti mbyllim me kllapa.

19. 2d dhe 3d Parcelat
Per t’i krijuar parcelat ose grafiket dy-dimensionale, duhet te perdordt funksioni “plot”.
Shembull: Krijimi i nje parcele vlerash te funksionit sinus nga 0 ne 2Π.
Komanda “plot”

20. Ne grafiket e realizuara, ju mund te etiketoni akset, te shtoni nje titull, te beni ndryshimin e ngjyrave etj.

21. 3-d Grafiket
Grafiket tre-dimensionale ne menyre tipike shfaqin nje siperfaqe te percaktuar nga nje funksion ne dy variabla, z = f (x, y).
Per te percaktuar z, se pari krijoni nje grup te (x, y) pikat mbi domenin e funksionit duke përdorur komanda “meshgrid”.
Per te krijuar siperfaqen per (x,y,z) perdoreni komanden “surf”

22. Ju mund te shfaqeni grafike te shumta ne nen-regjione te ndryshme te te njejtes dritare duke perdorur funksionin “subplot”.
Dy inputet e para te nen-regjionit tregojne numrin e parcelave ne qdo rresht dhe shtylle.
Inputi i trete e specifikon qe grafiku eshte aktiv.
Shembull: Te krijoje kater grafike ne nje rrjete 2nga2 brenda nje dritarje figuruese.

23. Programimi dhe Doreshkrimi
Lloji i thjeshte e programit MATLAB është quajtur një script.
Një dorëshkrim është një skedë me një shtrirje .m që përmban linja të shumta vijuese të komandave MATLAB dhe thirrjeve funksion.
Ju mund te ekzekutoni nje doreshkrim duke e shtypur emrin ne rreshtin e komandave.
Nje Doreshkrim I Thjeshte
Per te krijuar nje doreshkrim, perdorni redakto komanden.

24. Rasti i dyte, shtojme kodin qe terheq nje vije ne forme horizontale ne parcele.

25. Sa herë që ju shkruani kodin, është një praktikë e mirë nësë shtoni komente që përshkruajnë kodin.
Komente do ju lejojnë të tjerëve për të kuptuar kodin tuaj, dhe mund të rifreskoni kujtesën tuaj, kur ju të ktheheni në atë më vonë.Shto
komentet duke përqind (%) simbol.

26. Literatura
• Prof.Dr.Sc. Ahmet Shala - SOFTWARE-T APLIKATIVE
• Matlab User Guide & Help