1. BASIC
by

2. P.P.
ยีน หนวยพันธุกรรมที่ควบคุมลักษณะตางๆทางพันธุกรรม ซึ่งสามารถถายทอดได
Allele หนวยยอยของยีน ควบคุมลักษณะจำเพาะ อยูเปนคูบนตำแหนงเดียวกัน (Locus
เดียวกัน) โดยปกติจะมี อัลลีลเดนและดอย ยกเวน Multiple allele
* อัลลีลเดน มีแคอันเดียวก็แสดงออกได
* อัลลีลดอย ตองอยูเปนคูจึงแสดงออกได
แตละอัลลีลบนตำแหนงเดียวกันไมจำเปน
ตองเหมือนกัน เชน ยีนเอบนโครโมโซมขาง
หนึ่งเปน Allele A และอีกขางเปน
Allele a แตอยูบน Locus เดียวกัน
จีโนไทป์ ลักษณะของอัลลีลในยีน แบงเปน
Homologous dominance คือเปนอัลลีลเดนทั้งค พันธุแท AA
Homologous recessive คือเปนอัลลีลดอยทั้งคู พันธุแท aa
Heterozygous คือเปนอัลลีลเดนและดอย พันธุทาง Aa
ฟโนไทป ลักษณะที่ยีนแสดงออกมา เกิดจากการเขาคูของอัลลีล มองเห็นได
ดังนั้น AA Aa ก็จะแสดงฟโนไทปเดนเหมือนกันแมวาจะมีจีโนไทปตางกัน
aa ก็จะแสดงฟโนไทปดอย
เมนเดล บิดาแหงพันธุศาสตร ทดลองใชถั่วลันเตา Pisum sativum
ไดขอมูลลักษณะของถั่วลันเตาดังนี้
เดน ตนสูง ฝกอวบ ฝกเขียว เมล็ดเหลือง เมล็ดกลม ดอกมวง ออกดอกที่กิ่ง
ดอย ตนสเตี้ย ฝกแฟบ ฝกเหลือง เมล็ดเขียว เมล็ดขรุขระ ดอกขาว ออกดอกที่ยอด

3. ขอดีของถั่ว
1. สมบูรณเพศในตัวทำใหไดพันธุแท TT,tt
2. ปลูกงายตายเร็ว ติดามไดงาย
3. มีลักษณะ 7 ประการที่ถายทอดตามหลักเมนเดลไมมี Linkage,
Multiple alleles, Polygene, Codominance
กฎของเมนเดล
กฎการแยก ตอนสรางเซลลสืบพันธุยีนที่อยูเปนคูจะแยกในระยะ Anaphase I
Aa Bb - A a B b
กฎการรวม หลังจากนั้นแตละยีนจะรวมกันแบบสุม เซลลสืบพันธุที่ไดจึงมี Allele เดียว
A a B b - Ab AB ab aB
การหาโอกาสความเปนไปได
เงื่อนไขในลักษณะเดียวกัน เชน หาความเปนไปไดของลูกผิวเผือกทั้งหมดใหเอาความเปนไปได
ของลูกผิวเผือกชาย + หญิง
เงื่อนไขคนละลักษณะ เชน หาความเปนไปไดของลูกผิวเผือกผมหยิกใหเอาความเปนไปไดของ
ลูกผิวเผือก x ความเปนไปไดของลูกผมหยิก
การทดสอบ Unknown phenotype เปนการทดสอบฟโนไทปที่ไมรูโดยการผสม
1. Selfing ผสมตัวเอง
AA x AA = AA AA AA AA
Aa x Aa = AA AA Aa Aa
aa x aa = aa aa aa aa
2. Test cross ผสม aa
AA x aa = Aa Aa Aa Aa
Aa x aa = Aa Aa aa aa
aa x aa = aa aa aa aa
การขมแบบตางๆ
ขมสมบูรณ (complete dominance) เปนตามกฎเมนเดล
ขมไมสมบูณ (incomplete dominance) มีการแสดงออกอยางละครึ่ง เชนดอกสีชมพู
ขมรวมกัน (Co-dominance) มีการแสดงออกทั้งคู 100% เชนหมูเลือด ABO
กลีบดอกไมหลายสี

4. การถายทอดลักษณะพันธุกรรมในมนุษย์
Autosome
ดอย ผิวเผือก ทาลัสซีเมีย Stickle cell anemia(เม็ดเลือดแดงงอเปนเคียว)
หอลิ้นไมได ไมมีติ่งหู ไมมีลักยิ้ม ไมมีกละ เลือดระบบ Rh
เดน นิ้วผิดปกติ เชน นิ้วติดกัน นิ้วเกิน นิ้วสั้น Achondroplasta (ตัวเตี้ยแคระ)
Sex chromosome
ดอยบน x ตาบอดสี ฮีโมฟเลีย ภาวะพรองเอนไซม G6PD (ชายมีโอกาสเปนมากกวา)
เพราะ____________________________________________________
เดนบน x ลักษณะมนุษยหมาปา (หญิงมีโอกาสเปนมากกวา)
เพราะ____________________________________________________
y ถายทอดผานชายในครอบครัว ไดแก ่ลักษณะมีขนที่หู
การกำหนดเพศในสัตว
XO แมลง | ตัวเมีย XX ตัวผู XO(มีเฉพาะ X)
XY แมลงหวี่ มนุษย | ตัวเมีย XX ตัวผู XY
ZW สัตวปก สัตวเลื้อยคลาน ผีเสื้อ | ตัวเมีย ZW ตัวผู ZZ ตรงขามกับคน
n ผึ้ง ตอ แตน มด | นางพญาเปนผูกำหนด ไข (n) ตัวเมีย (2n) ตัวผู (n)
Multiple Allele
ยีนหนึ่งยีนมีอัลลีลใหเลือกมากกวา 2 อัลลีล เชน ระบบเลือด ABO
โดยมีลำดับการขมคือ IA = IB i
กรุปเลือด A มีจีโนไทปคือ IA IA หรือ IA i
กรุปเลือด B มีจีโนไทปคือ IB IB หรือ IB i
กรุปเลือด AB มีจีโนไทปคือ IA IB
กรุปเลือด O มีจีโนไทปคือ i
ขนกระตาย ดำ = ขาว แดง เขียว
Polygene
มีหลายยีนควบคุม 1 ลักษณะ เชน ความสูง สติปญญา สีตา สีผิว ทำใหไดลักษณะที่มี
ความแปรผันตอเนื่อง ขึ้นกับอิทธิพลของสิ่งแวดลอม

5. Sex - limited traits
ลักษณะบางประเภทแสดงออกเฉพาะในเพศหนึ่งเทานั้น เชน หนวดเครา เสียงหาว ทั้งๆที่ทั้งสอง
เพศมียีนเหมือนกัน
Linked gene
ยีนที่อยูชิดกันมากทำใหเวลาถายทอดยีนก็จะถายทอดไปดวยกัน
พันธุกรรมนอกนิวเคลียส
สารพันธุกรรมยังพบใน Mitochondria และ Chloroplast ดวย ซึ่งเปนการถายทอดผานแม
เทานั้น
DNA
คนพบโดยวัตสันและคริก
มีโครงสรางเปนเกลียวคู (Double helix)
ปลาย 5’ มีหมู Phosphate
ปลาย 3’ มีน้ำตาล
เปรียบเทียบ DNA กับ RNA
*RNA ตองเรียงจาก 5’ ไป 3’ เทานั้น
การสรางโปรตีนเริ่มถอนจาก RNA โดยมีรหัสเริ่มคือ AUG(Start codon) แปรได Met จากนั้น
เลื่อนไปทีละ 3 เบส และหยุดที่ UAG UAA UGA(Stop codon) โดยไมแปรเปนกรดอะมิโนใดๆ