Morphological

1. Morpolohiya

2. Aralin 2
Mga Uri ng Morpema Ayon sa
Kahulugan

3. Morpema ayon sa
Kahulugan
Pangkayarian
Leksikal

4. Morpema
-ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng isang
salita na nagtataglay ng kahulugan.
-may dalawang uri ng morpema ayon sa
kahulugan ito ay ang LEKSIKAL at
KAYARIAN.

5. LEKSIKAL
ito ay ang mga morpemang tinatawag ding
pangnilalaman pagkat may kahulugan sa
ganang sarili. Kabilang dito ang mga
salitang panawag sa mga kongkreto at
abstraktong bagay o pangngalan, salitang
kilos o pandiwa, salitang panlarawan o
pang-uri, at mga pang-abay na nagsasabi
ng panahon, paraan ng pagsasagawa ng
kilos, lugar, at iba pa.

6. kabilang dito ang mga sumusunod:
Pangngalan: aso, tao, paaralan, kompyuter,
disket, telebisyon
Pandiwa: mag-aaral, kumanta, naglinis,
umawit, kalilinis

7. Pang-uri: banal, maligaya, palaaway, balat-
sibuyas, marami-rami
Pang-abay: kahapo, kanina, totoong
maganda, doon, diyan

8. Pangkayarian
- ito ang mga morpemang walang kahulugan
sa ganang sarili at kailangang makita sa
iasang kayarian o konteksto upang
maging makahulugan.

9. Kabilang dito ang mga sumusunod:
Pang-angkop: na, ng
Pangatnig: at, o, saka, pati, at iba pa.
Pang-ukol: tungkol sa/kay, ayon sa/kay, at
iba pa

10. Pananda: ang, ng, sa, si/sina, ni/nina,
kay/kina, ay

11. Aralin 3
Pangkalahatang Paraan ng Pagbuo ng
Salita

12. Sa pangkalahatan, nakakabuo ng iba't ibang
salita sa mga sumusunod na paraan:

13. 1. Paggamit ng payak na anyo ng
salita.
-ito ang paggamit ng salitang-ugat lamang
gaya nito:
sariwa ligaya bulaklak kolehiyo
alala bango kristal bakasyon

14. 2.Paglalapi
-maaring ilagay ang panlapi sa iba't ibang
bahagi ng salita, tulad nito:

15. a. Pag-uunlapi
-paglalagay ng panlapi sa unahan ng
salitang-ugat.
hal: napaka+sariwa= napakasariwa
um+alis= umalis
ma+ligaya= maligaya

16. b. Paggigitlapi
-paglalagay ng panlapi sa gitna ng
salitang-ugat.
hal: s+ -in+arisawa=sinariwal
l+ -um+igaya=lumigaya

17. c. Paghuhulapi
-paglalagay ng panlapi sa hulihan o
katapusan ng salitang-ugat.
hal: alis+ -as= alisan
takbo+han=takbuhan

18. d. Pag-uunlapi at Paghuhulapi
-tinatawag din iyong kabilaan kung saan
ikinakabit ang mga panlapi sa unahan at
hulihan ng salitang-ugat.
hal: pl+su+pl
ka+lagay+an=kalagayan
pa+sigla+hin=pasiglahin

19. e. Pag-uunlapi, Paggigitlapi at
Paghuhulapi
-tinatawag din itong laguhan kung saan
kinakabit ang mga panlapi sa unahan at
hulihan sa salitang-ugat.
hal:pl+kl+pl+su+pl
pag-+s+ -um+ikap+-an=pagsumikapan
mag-+d+-in+ugu+--an=magdinuguan

20. 3. Pag-uulit ng salitang-ugat
-makabuo ng mga salita sa tulong ng
reduplikasyon ng salitang ugat. Maaring
ulitin ang salitang-ugat nang-

21. a. Parsyal o di-ganap na pag-uulit
- inuulit lamang ang isa o higit pang pantig o
silabol ng salitang-ugat, tulad nito:
hal: marami marami+rami=marami-rami
tao tau+tauhan=tau-tauhan
langoy la+langoy=lalangoy

22. b. Buo o ganap na pag-uulit
-inuulit ang buong salita nang may pang-
angkop o wala.
hal: araw araw+araw =araw-araw
sino sinu+sino =sinu-sino

23. c. Magkahalong parsyal at buo
lipad li+lipad+lipad =lilipad-lipad
tatlo ta+tatlo+tatlo =tatatlu-talo
ilan I+ilan+ilan =iilan-ilan

24. 4. Pagtatambal ng salitang-ugat
- magkatambal o makapagsasama ng
dalawang payak na salita o salitang-ugat
upang makabuo ng bagong salita. Maaring
may linker o pang-angkop o wala ang
tambalang salita. Maari ding magkaroon
ng bagong kahulugan ang salitang mabuo.
tulad nito:

25. balat+sibuyas=balat-sibuyas(sensitibo)
ningas+kugon=ningas-kugon(masigasig
lang sa simula)
silid+aklatan=silid-aklatan
tubo+ -ng+maynila=tubong
Maynila(ipinanganak sa Maynila)

26. Talasanggunian
Amelyn P. Quiane. Istruktura ng Wika