Fotosintesi-prozesuaren bidez, elikadura autotrofoa duten izaki bizidunek karbohidratoak sortzen dituzte, substantzia ez-organikoetan oinarrituz (ura eta karbono dioxidoa)
Fotosintesi-prozesuaren bidez, elikadura autotrofoa duten izaki bizidunek karbohidratoak sortzen dituzte, substantzia ez-organikoetan oinarrituz (ura eta karbono dioxidoa)
Nanocam - Unibertsoaren eskalak (Derrigorrezko Bigarren hezkuntza / Izar-esko...Planetario de Pamplona
Bigarren hezkunza (1. eta 2. mailak)
Izaki bizidunak bost erreinutan sailkatzen ditugu eta Nanocam programak hauen baitan bidaiatuz ikuspegi harrigarria aurkezten digu. Gure Unibertsoan dauden tamaina eta distantzien testuingurua ulertzeko eskala desberdinak modelo egokien bidez bistaratuko ditugu. Mega eta Nano, handitasuna eta nimiñotasuna elkarrekin agertzen dira saio honetan.
escuela.pamplonetario.org
3. KOLONIAK
Animaliak leku jakin baten denbora tarte bat baino gehiago
bizi diren espezie bereko kide taldeak dira.
Normalean aurreko komuna duten eta ugalketa
asexualaren bidez sortutako banakoen taldeak,fisikoki
elkartuta daudenak.Polipo taldeak diren koralak horrela
sortzen dira.
Adibidez: koralak
ANE GARITAONANDIA
4. Animalia batzuk senideekin bizi dira, horrela babesa lortzen
dutelako. Orokorrean taldean nagusi bat egoten da.
Familia-harremanak: hauen xedea ugalketa eta kumeak zaintzea
da. Aldaera asko ditu. Monogamoa: arra eta emea, haien
kumeekin batera; poligamoa: eskuarki ar bat hainbat emerekin
eta hauen kumeekin; matriarkalak: emea bere kumeekin;
patriarkalak: arra bere kumeekin; kumeena: kumeak elkarrekin
bizi dira baina aita-amarik gabe. ADIBIDEZ: OTSOAK,
MARMOTAK , HIPOPOTAMOAK, ELEFANTEAK, IZURDEAK
Familiak
JON ÁLVAREZ
5. SOZIETATEAK
Animalia batzuk talde antolatuak osatzen
dituzte. Bakoitza eginkizun batekin.
Adibidez: erleak edo inurriak:
Erregina: ugaldu eta arrautzak errun.
Erlamandoak: arrak: erregina ernaldu.
Langileak: ernaltzen ez diren emeak lan
egiten dute.
EÑAUT ARMENTIA
6. GREGARISMOA
Adibidez: hegazti-saldo migratzaileak,
atunak, ardiak eta hartz polarrak talde
handietan migratzen dira.
,
Animalia talde bat, familia berekoak ala ez, elkartzen da xede komun bat lortzeko. Xede
hau lortutakoan banandu egiten dira normalean.
ALAZNE ELGUEZUA
8. SINBIOSIA
Sinbiosia biologian bi ezpezie edo gehiagoren arteko
harreman estu eta iraunkorra da.Elkartutako
ezpeziek (sinbioteek) derrigorrezko harremana
sortzen dute, bientzat onuragarria dena.
Adibidez: Likena, Anemona eta Pailazo arraina,...
MIKEL JAIO ETA IRENE INTXAUSTI
9. KOMENTSALISM
OA
Bi animalien arteko harreman ekologiko estua, gehien bat
elikagaia lortzeko sortzen dena.
Harreman honetan komentsala da onura lortzen duena, bera
baita elikagaiak lortzen dituena; harreman horren beste kideak
ez du onurarik, ezta kalterik jasotzen.
ADIBIDEAK: Marrazoa eta erromeroa, kokodriloa eta
ahogarbitzailea, etab.
10. HARRAPARITZA
Hau animalia batzuk beste batzuk janez bizitzean
datza, populazio batek ( harrapakarienak)
elikadura lortzeko beste espezie baten
populazioa ( harrapakiena) uztiatzeari esaten
zaio.
Adibidez: lehoia eta zebra eta arranoa eta izokina
JON ERIK ETA IVAN
11. MUTUALISMOA
Mutualismoa esanten zaio bi espezie desberdin artean dagoen
erlazioari, non indibiduo bakoitzak benifizioak lortzen dituen,
adibidez: Haien artean elikatzen dira, bata besteari etzaileengandik
babesten dira eta giro ona hasteko eta erreproduzitzeko.
Adibidez: anemona eta karramarro ermitañoa haien artean
benifikatzen dira. karramarroak anemonaren tentakuluekin
babesten da eta anemona karramarroak botzatzen dituen
elikagaiekin elikatzen da. Beste adibide bat erleek eta loreen
artean ematen dena, erleek janaria lortzen dute eta loreek
polinizatuak izaten dira
ANE DERTEANO